Selam Egemen Ylmaz,
Öncelikle başınız sağolsun. Babanızın vefatından dolayı almakta olduğunuz size bağlanan yetim maaşını 25. yaşını dolduruncaya kadar ( yükseköğrenime devam etmeniz şartı ile) alabilirsiniz. Konuyla ilgili size yardımcı olmak umudumla aşağıdaki yazıyı iyice okuyunuz ve aklınızda gereksiz şüpheler kalmasın.
Eğitim ve Öğretim hayatınızda sonsuz başarı dileklerimle,
Memur emeklisi babasının vefatı nedeniyle aylık alan erkek çocuk, çalışabilir mi? Çalışır ise aylığı kesilir mi?
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda yetim çocuklara aylık bağlanma şartları 74 üncü maddede (1 ) detaylı olarak yer almıştır. Bu şartlar arasında öğrencilik şartları veya malullük ve muhtaçlık şartları yer almaktadır. Öğrencilik durumunda yetim aylığı yaşa göre değişmektedir. Öğrencilik durumu 74. maddede detaylı olarak açıklanmıştır.
ÖĞRENCİLİĞE İLİŞKİN DURUMLAR
74. maddenin ilk beş fıkrası şu şekildedir:
"Ölüm tarihinde (18) yaşını, ortaöğrenim yapmakta ise (20) ve yükseköğrenim yapmakta ise (25) yaşını doldurmamış erkek çocuklara aylık bağlanır.
Ölüm tarihinde (18) yaşını doldurmuş ve öğrenci olmamaları nedeniyle aylık bağlanmamış erkek çocuklara, öğrenim durumlarına göre yukarıdaki bentte belirtilen yaşları geçmemek şartıyla aylık bağlanır.
Yetim aylığını almakta iken öğrenim durumlarına göre yukarıda belirtilen yaşları doldurmaları veya öğrencilik durumlarının sona ermesi nedeniyle aylıkları kesilen veyahut ortaöğrenimde (20) yaşını doldurmuş olmaları nedeniyle aylık bağlanmamış erkek çocuklardan, yukarıda belirtilen yaşları geçmemek şartıyla yeniden veya ilk defa öğrenci olanlara öğrenci oldukları tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.
Ortaöğrenimi bitirdikten sonra ve (20) yaşını doldurmadan önce ilk ders yılında yükseköğrenime başlayan erkek çocukların aylıkları aralıksız ödenir.
Ortaöğrenimi bitirdikten sonra yükseköğrenime devam edebilmek için yurt dışında yabancı dil öğreniminde geçen sürenin en çok bir yılı ile master ve lisans üstü uzmanlık öğrenimlerinde geçen sürelerin tamamı yükseköğrenimden sayılır.
Bir yükseköğrenimin bitirilmesinden sonra ikinci bir yükseköğrenimde geçen süreler ile doktora veya ikinci defa yapılan master veyahut lisans üstü uzmanlık öğreniminde geçen sürelerde aylık ödenmez."
MALUL VE MUHTAÇ OLMA DURUMU
74. maddenin son üç fıkrası şu şekildedir:
"Ölüm tarihinde iyileştirilmesi olanaksız hastalıklarının veya sakatlıklarının çalışmalarına engel olduğu sağlık kurulunca onaylanacak raporla tesbit edilenlere muhtaç olmaları şartıyla, ölüm tarihindeki yaşları ne olursa olsun ölüm tarihini izleyen aybaşından, sonradan bu şekilde malul ve muhtaç duruma düştükleri anlaşılanlara kendileri veya veli veyahut vasileri tarafından Sandığa müracaat tarihlerini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.
Aylık almakta iken yukarıdaki bent kapsamına girdikleri aynı şekilde anlaşılanların aylıkları, yaşları dolayısıyla aylıklarının kesilmesi gereken tarihte kesilmeyerek ödenmeye devam edilir.
5 yıl ve daha fazla fiili hizmeti bulunanların aylık bağlanan kız ve erkek çocukları hakkında da (malullük şartları hariç) bu madde hükümleri uygulanır."
AÇIKLAMALAR
Öğrencilik durumu şartları dışında malul ve muhtaçlık şartını aynı anda taşıyanlara, yaş şartı olmaksızın yetim aylığı bağlanabilmektedir. Bu haktan çok daha sonraları, malul ve muhtaç olanlar da yararlanabilmektedir.
* Malullük şartının sağlık kurulunca onaylanması neticesinde malullük kararının alınması,
* Muhtaçlık şartının ise, 5434 sayılı Kanunun 108 inci maddesi (2 ) hükmüne göre il veya ilçe idare kurullarınca karar verilmesine bağlıdır.
Her iki şartı da taşımanız suretiyle tarafınıza yetim aylığının bağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu şartlar dahilinde tarafınıza Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlandığı düşünüldüğünden, herhangi bir işte çalışmanız halinde raporunuzun yeniden ele alınacak, ayrıca çalışmanız halinde bir geliriniz de olacağından muhtaçlık durumunuz da ortadan kalkabilecek, bu suretle aylıklarınız kesilecektir. Ayrıca, maddede belirtildiği gibi, belirli öğrenimi görmekte olan yetim erkek çocukları, en son yüksek öğrenim görmekte iken 25 yaşına kadar aylık alabilmektedir.
YETİM ERKEK ÇOÇUĞA İLİŞKİN MADDE
(1 ) 5434 SK. Madde 74 - (Değişik: 7/5/1986 - 3284/11 md.)
Ölüm tarihinde (18) yaşını, ortaöğrenim yapmakta ise (20) ve yükseköğrenim yapmakta ise (25) yaşını doldurmamış erkek çocuklara aylık bağlanır.
Ölüm tarihinde (18) yaşını doldurmuş ve öğrenci olmamaları nedeniyle aylık bağlanmamış erkek çocuklara, öğrenim durumlarına göre yukarıdaki bentte belirtilen yaşları geçmemek şartıyla aylık bağlanır.
MUHTAÇLIĞA İLİŞKİN MADDE
(2 ) 5434 SK. Madde 108 - (Değişik birinci fıkra: 21/4/2005 - 5335/3 md.) 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesi uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için tespit edilen asgarî ücretin net tutarından daha az aylık geliri olup, kendisini ve Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre bakmaya mecbur olduğu ailesi fertlerini geçindirmeye yetecek kadar malı da (para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) olmayanlar bu Kanunun uygulanmasında muhtaç sayılırlar.
Muhtaçlık, dul ve yetimler tarafından tanzim ve imzaları ihtiyar heyetlerince tasdik edilecek beyan kağıtları üzerine daimi olarak oturdukları yerlerin bağlı bulundukları il veya ilçe idare heyetleri tarafından muhtaçlık sebepleri açıkça gösterilmek suretiyle verilecek mazbatalarla belirtilir.
Bu mazbatalara karşı ilgili veya Sandık tarafından Danıştayda dava açılabilir. Sandıkça itirazda bulunulması halinde netice alınıncıya kadar aylığın yarısı ve toptan ödeme, kesenek iadesi ve ikramiye gibi ödemelerin tamamı emanet olarak Sandıkta alıkonulur.
