3D filmler göz sağlığımızla oynuyor

İzlerken kendinizi filmin içinde gibi hissettiriyor ama...

3D filmler göz sağlığımızla oynuyor

Sinemada film izlerken genelde seyirciler, heyecan ve aksiyonu daha fazla yaşamak adına kendini o sahnelerin içine katmak isterler. Üç boyutlu sinemalarda bu mümkündür ama uzun süreli kullanımlar göz sağlığına zararlıdır.

Sinemada film izlerken genelde seyirciler, heyecan ve aksiyonu daha fazla yaşamak adına kendini o sahnelerin içine katmak isterler. Daha önceleri bu durum sadece "ben de orada olsaydım" ya da "daha yakından görebilseydim" yakınmalarıyla bir hayal olsa da, artık ilerleyen teknoloji ile kişinin kendini sahnelerin içinde hissetmesi gerçeğe dönüşüyor.

İzleyiciler artık sadece dikdörtgen bir çerçeveden değil, derinlik duygusu verilen görüntüler ile ayrıcalıklı izleme şansını yakalayabilmekte. Tüm bunlar artık 3D (3 boyutlu) görüntü ile hayata geçmiş durumda. Sinemalar "gerçek film keyfi" şeklinde özel atmosferler oluşturarak günden güne daha fazla insanı 3 boyutlu görüntü ile tanıştırıyor. Ancak her geçen gün popülerliği daha da artan 3D teknolojisinin beraberinde birçok soruyu ve sorunu getirdiği bu inanılmaz teknolojinin bilinmeyen yüzünü oluşturuyor. Daha tam olarak tanınamayan 3D teknolojisi hakkında bilinmeyen pek çok nokta var. Gözlerin alışık olmadığı 3 boyutlu görüntü ile saatlerce film izlemek göz ve kulak sağlığı açısından ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

"Derinlik duygusunu yaşayayım" derken dikkatli olun

Daha gerçekçi bir görüntü ile film seyretmek, oyun oynamak için takılan 3 boyutlu gözlükler sayesinde, görüntü çok daha net, parlak ve gerçek bir şekilde algılanır. 3 boyutlu filmler; aynı görüntünün, farklı açılardan çekilip üst üste konularak yapay bir derinlik hissi verilmesiyle oluşur. Böylelikle iki boyutlu ekranda soyut üç boyutlu görüntüler oluşturulmaktadır. 3 boyutlu görüntü sürecinde; her iki gözden beyne gönderilen görüntüler, beyin tarafından tek görüntü haline çevrilip derinlik hissinin de etkisiyle sahneleri sanki gerçekmiş gibi yaşatarak görülmesini sağlar. Bir kalemi okuma mesafesinde gözlerinizin önünde tutup sol gözünüzü kapatın ve sağ gözünüzle bakın; sonra sağı kapatıp sol gözünüzü açıp bakın. Kalemin yerinin değiştiğini göreceksiniz. Aslında bir yer değişikliği yoktur; bunu yaparak iki gözün görüntüsünün farkını algılarsınız; bu da kalemin hareket ettiği izlemini verir. İşte 3 boyutlu gözlüklerin çalışma prensibi iki gözün bu görüntü farkına dayanmaktadır. Kırmızı, yeşil ya da polarize filtreli 3D gözlüklerde sağ ve sol göze başka görüntüler gelmekte; bu iki görüntü beyinde birleştirilmekte ve derinlik hissi ile 3 boyutlu olarak algılanmaktadır.

Uzun süreli kullanım algılama bozukluğuna neden oluyor

Daha önce maruz kalınmayan 3 boyutlu görüntü ile gözümüz ve görme algımız değişmektedir. Bu nedenle uzun süre 3 boyutlu film veya görüntü izlenmesi halinde gözde yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi araç tutmasına benzer etkiler oluşabilir. Hatta bazı özel görüntü ve ışıklar, epilepsi (sara) ve migren gibi rahatsızlıkları tetikleyebilmektedir. Bu tür sağlık sorunlarının ortaya çıkmasının nedeni algı ve denge bozukluğunun yaşanmasıdır. 3 boyutlu görüntüde her şey size yaklaşır; ancak siz hareket etmezsiniz; dolayısıyla görsel uyarı sistemi ile denge sistemlerinin beraber çalışmaması; yani bir algılama ve denge bozukluğu yaşanabilmektedir. Gözlerinde ufak kırma kusuru olan ya da gözlüğü yetersiz kalanların uzun süre 3 boyutlu film veya görüntü izlemesi sonucu; yorgunluk, baş ve göz ağrısı yaşayabileceğinden uzun süre kullanılmaması tavsiye edilmektedir.

Göz yorgunluğu ve göz kayması görülebilir
Film izlemek ya da oyun oynamak için takılan 3 boyutlu gözlüklere rağmen derinliği hissedememe gibi durumlar söz konusu olabilmektedir. Bu algılayamama durumları gözlerinde gizli ya da belirgin kayma, düzeltilmemiş kırma kusuru, yüksek numara göz bozuklukları ve göz tembelliği olan kişilerde oluşabilmektedir. Bu tür göz sağlığı sorunları yaşayan kişilerde 3D gözlük takılmasıyla çift görme oluşur. Kişi 3 boyutlu olarak göremediğinden; aşırı odaklanma ile görme gayretinde bulunacaktır. Bunun sonucu olarak göz yorgunluğu ya da gözünde kayma şikayetlerinde bir artış olacaktır. Bu tip sorunlarla karşı karşıya kalan kişiler, film ya da oyun sonrası gözlükleri çıkarttığında çevreye uyum bozukluğu yaşayabilirler.

Zaman Pazar'dan Opr. Dr. Olcay Şahin'in yazısına göre, film ve oyunları daha gerçekçi kılmak adına seyircilere verilen 3 boyutlu gözlüklerin elbette bir maliyeti var. Sinema seyircilerinden gözlük için ayrı bir ücret alınmadığından kimi işletmeler bu gözlüklerin maliyetini azaltmak için hazırlattıkları gözlükleri, hiçbir dezenfekte işlemine tabi tutmadan tekrar tekrar kullanabilmektedir. Sinemalarda aynı gözlüklerin temizlenmeden kullanılması birçok mikrobik göz ve kapak enfeksiyonlarının bulaşması için uygun bir ortam oluşturmaktadır. Özellikle yaz aylarında viral veya bakteriyel konjunktiviti olan ve kapak hijyeni bozuk olan kişilerin taktığı gözlüklerin ortak kullanılması, göz ve cilt enfeksiyonlarının bulaşmasına sebep olabilecektir. Sinemalarda ve oyun alanlarında kullanılan 3D'li gözlüklerin uygun şartlarda steril edilmeleri sağlanmalı ya da tek kullanımlık (disposable) gözlükler tercih edilmelidir.

3 boyutlu gözlüklerle filmin ya da oyunun heyecanını daha fazla yaşamak elbette herkes için güzel olacaktır. Ancak çocuk veya yetişkin gözlerinin hiç de alışık olmadığı bu görüntü ile karşılaşma sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Örneğin; film izlerken ya da oyun oynarken her yarım saatte bir gözleri dinlendirmek gerekir. Bu tür görüntüleri izlerken uzun süre bir yere odaklanmadan ötürü gözler daha az kırpılır; bu, gözlerde kurumayı artırır ve batma, yanma, sulanma, kızarıklık gibi şikayetlere yol açabilir. 3 boyutlu gözlüklerin yol açtığı sorunlardan dolayı bazı firmalar, 3D filmler veya görüntüler için 7 yaş sınırı getirmişlerdir. 7 yaş altı çocukların göz numarası ve göz yapısının tam gelişmemiş olması, ayrıca enfeksiyon riskinin küçük çocuklarda daha fazla olmasından dolayı 7 yaşın altındaki çocuklara uygun olmadığı düşünülmektedir.

KAYNAK

3 boyutlu tehlike

Her gün yaptığımız birşey sağlığımızı bozuyor...
3 boyutlu tehlike

HABERTURK.COM SAĞLIK HABERLERİ SERVİSİ

Son günlerde sıkça karşılaşılan ve günlük hayata hızlı bir giriş yapan Üç Boyutlu TV’ler teknolojinin nimeti olarak karşımıza çıkıyor. Sinema ve televizyonda gün geçtikçe yaygınlaşan bu teknolojinin kullanılması göz sağlığını nasıl etkiliyor? Opr.Dr. Faruk Eroğlu, bu konuda alınacak önlemlerle gözde meydana gelecek sağlık sorunlarının önüne geçilebileceğini vurguluyor.

Üç boyutlu görme nedir?
Üç boyutlu görme insan görmesinin en önemli özelliğidir. Hayvanlar âleminde birçok canlıda üç boyutlu görme yoktur. Her iki gözden beyne gönderilen görüntüler beynimizce tek görüntü haline çevrilerek derinlik hissi ortaya çıkar. Buna “Stereopsis” ya da “Üç boyutlu görme” adı verilir. Bu sayede derinlik ve cisimler arası mesafe algılaması yapılabilir. Bir gözümüzü kapatarak uzakta iki işaret parmağımızı bir birine değdirmekte zorlanırız. İki gözümüz açıkken bunu kolaylıkla yapabiliriz. Bu örnek bize üç boyutlu görmenin fakını açıklar.

Üç boyutlu görmenin oluşabilmesi için aynı görüntülerin farklı açılardan her iki gözümüzün aynı noktalarına (görme merkezi) düşmesi gerekir. Bu noktalarda alınan görüntüler beynimize gönderildiğinde beynimiz faklı açılardan alınmış bu iki görüntüyü birleştirerek tek bir görüntü haline getirir. Görüntüler arasında bir miktar farklılık olduğunda gözümüz füzyon (örtüşme) mekanizmasıyla görüntüleri eşit hale getirebilir. Kalan bir miktar faklılıkta beynimiz tarafından giderilerek üç boyutlu görüntü oluşur.

Her iki göz birbirine paralel (ortoforik) değilse, bir gözde her hangi bir nedenle az görme varsa o zaman beynimize iki eşit görüntü gidemeyeceği için üç boyutlu görme oluşmaz. Bu durumda çift görme gelişebilir. Çocuklukta meydana gelmiş bir probleme bağlı ise kayan ya da az gören gözün görüntüsü beyin tarafından yok farz edilir. Bu duruma da süpresyon (baskılama) adı verilir.

Göz kayması olanlar, bir gözünde yüksek düzeyde kırma kusuru olanlar, her hangi bir göz hastalığına bağlı bir gözün görme yeteneğini kaybetmiş olanlar tam olarak üç boyutlu göremezler.

3- D Televizyonlar nasıl çalışıyor?
Üç boyutlu TV’ler de her iki göze farklı açılardan aynı görüntüler ulaştırılıyor. Bunun için çeşitli gözlükler kullanılıyor. Çift renkli camlı gözlükler (kırmızı- yeşil) ya da polarize gözlükler kullanılıyor. Bu özel filtreli gözlükler ile görüntülerden biri, bir gözümüz diğeri ise diğer gözümüz tarafından algılanmakta ve beynimizin iki imajı, derinliği olan tek bir imaj olarak yorumlamasına yardım etmektedir. Beynimiz çift görüntüyü birleştirerek üç boyutlu görüntü ortaya çıkarıyor.

3- D Televizyon veya film seyrederken dikkat edilmesi gerekenler;
Üç boyutlu görüntüyü sağlayabilmek için gözümüzün ve beynimizin ekstra çaba sarf etmesi gerekiyor. Bu durumda uzun süre 3 d TV seyredildiğinde göz yorgunlukları, bulanık görmeler ve bağ ağrılarına neden olabilir. Gözlerinde her hangi bir hastalık olanlar, göz kuruluğu olanlar, okurken ve TV seyrederken uyum problemi yaşayanlarda bu şikâyetler daha da belirgin olabilir. Daha önceden göz ameliyatı geçirmiş olanlar daha dikkatli olmalıdır. Göz kuruluğu ve göz yorgunluğu daha çok görülebilir.
Gözünde şaşılık olanlar, tembellik olanlar ve yüksek numaralı gözlük kullananlar üç boyutlu görüntüyü yakalayamayabilir. Böyle probleme sahip olanların kendilerini kontrol ederek 3-D’li TV almalarında yarar vardır. Çünkü üç boyutlu görme ancak iki gözümüzün de sağlam olması ve görüntüleri iyi algılaması durumunda ortaya çıkar.

Öneriler
*Özellikle yaz aylarında hızla yayılan göz enfeksiyonları aynı gözlüğün farklı insanlar tarafından kullanılması durumunda başkalarına bulaşabilir. Sinema salonlarında bu durum dikkate alınmalı ve tek kullanımlık gözlükler tercih edilmelidir.
* Uzun süre film seyretmekten kaçının, her yarım saatte bir ara vererek gözlerinizi dinlendirin
* Kontakt lens kullanıyorsanız ve her hangi bir göz rahatsızlığınız varsa aralarda suni gözyaşı kullanın
* Gizli ya da aşikar göz kaymanız varsa 3-D TV kullanmayın
* Özellikle sinemalarda gözlüklerle geçebilecek göz enfeksiyonlarına dikkat edin


KAYNAK