Ağır metaller nelerdir, insan sağlığına ve çevreye olan zararları nedir.?

Ağır metal, metalik özellikler gösteren elementlerden oluşan, açık ve tam bir tanımlaması yapılmamış olan grupta bulunan elementlere verilen addır. Bu grubun içinde geçiş metalleri, bazı yarı metaller, lantanitler ve aktinitler bulunur. Bazıları yoğunluk, bazıları atomik sayı ya da atomik ağırlık, bazıları da kimyasal özellikler ya da toksisite üzerine dayanan birçok tanımlama önerilmiştir. Tutarsız tanımlamalar ve tutarlı bir bilimsel temeli olmaması nedeniyle IUPAC’ın bir teknik raporunda ağır metal teriminin "anlamsız ve yanlış yönlendirici" olduğu belirtilmiştir. Duruma göre ağır metaller karbondan hafif elementleri içerdiği gibi en ağır metallerin bazılarını dışarıda tutabilir.

Canlı organizmalarla ilişkileri;

Canlı organizmaların değişen miktarlarda "ağır metallere" gereksinimleri vardır. İnsanlar demir, kobalt, bakır, mangan, molibden, ve çinkoya gerek duyar. Aşırı düzeyleri organizmaya zarar verebilir. Diğer ağır metaller cıva, plütonyum, ve kurşun gibi toksik metallerin organizmalar üzerinde bilinen yaşamsal ve yararlı etkileri yoktur ve zaman içinde vücutta birikmeleri çok ciddi hastalıklara yol açar. Normalde toksik olan bazı elementler ise, bazı organizmalar için bazı durumlarda yararlıdır. Bunların arasında vanadyum, tungsten, ve hatta kadmiyum da bulunur.

Ağır metal zehirlenmesi;

Ağır metal zehirlenmesi çeşitli kaynaklardan oluşabilir ama en çok saf metal elde edilmesinden, örneğin cevherlerin eritilmesinden ve nükleer yakıtların hazırlanmasından oluşur. Elektrokaplama krom ve kadmiyum zehirlenmesinin ana kaynağıdır. Bileşiklerinin yağmur yoluyla ya da iyon değişimi ile toprağa ve körfez çamurlarına karışmasıyla ağır metaller doğada birikebilir. Organik atıkların aksine ağır metaller bozunmadıkları için tehlikelidir. Çok iyi belgelenmiş olan ve ağır metallerle ilgli bir çevre felaketi, cıva zehirlenmesi ile oluşan Minamata hastalığıdır.

Tıpta kullanımı;

Tıpta ağır metal tanımı biraz geniştir ve atomik ağırlıklarına bakmaksızın tüm toksik metalleri içerir; "Ağır metal zehirlenmesi" aşırı miktarda demir, mangan, aluminyum, berilyum (dördüncü en hafif element) ya da arsenik gibi yarımetellarin alınmasıyla oluşur. Bu tanımlamada kararlı elementlerin en ağırı olan bizmut dışarıda tutulmaktadır çünkü toksisitesi düşüktür.

Cıvanın sağlığa zararları nelerdir.?

Cıva, doğada mevcut olan bir elementtir. İnsanlar cıvayı; yiyeceklerden, çevresel ve endüstriyel ortamlarda ve amalgam bileşiklerinden alırlar. Bazı mikro-organizmalar cıvayı daha zehirli bir hali olan metil-cıvaya dönüştürür. Bu bileşik, çevrede en çok karşılaşılan organik cıva bileşiğidir ve besin zincirinde birikir.

Ayrıca birinci derece cıvaya maruz kalınan besin maddesi metilcıva içeren balık etidir. Metil-cıva, mikro-organizmalarla birlikte, besin zincirinin daha üst organizmalarında birikir.

Cıvanın buharını solumak, insanlarda gelişmekte olan sinir sistemlerine zarar verir. Çoğu insan çevrede dağılmış bulunan cıva nedeniyle, dokularında eser miktarda cıva taşır. Cıvaya maruz kalan insanın zarar görüp görmeyeceği birçok faktöre bağlı olmakla birlikte genelde zehirleyicidir.

Ağır metal zehirlenmeleri.!

bileşiminde KURŞUN ve CIVA gibi ağır metallerin bulunduğu kimyasal maddelerle çalışan işçilerde meslek hastalıkları görülür. derideki gözeneklerden emilerek yada buharları solunarak vücuda giren bu metaller dışarı atılamadığı için zamanla dokularda birikir. kurşun zehirlenmesi özellikle gemi yapımı, maden arıtma ve boya sanayisinde çalışan işçilerde, cıva zehirlenmesi ise doğrudan doğruya civa arıtımın da yada termometre gibi cıvalı araçların yapımında çalışan işçilerde yaygındır. her iki metal de beyni ve sinir sistemini etkilediği için hastada güçsüzlük, hareketinde uyumsuzluk ve zihinsel yetkilerinde azalma görülür.

Bazı metal türlerinin zararları.!

Kadmiyum;

Konserveler, sigara dumanı, deterjanlar, eve yeni alınan halılar ve tarımsal gübrelerle vücuda girer. Böbrek, sinir sistemi, kemikler ve solunum sistemine zarar verir. Tansiyonu yükseltir. Kurtulmak için A, C ve E vitaminleri, kalsiyum, selenyum, alginik asidin yanı sıra soğan sarımsak ve pırasa kullanılabilir.

Alüminyum;

Bazı diş macunları, yemek saklama kapları, mide için kullanılan antasidler, sigara filtreleri, bazı tuzlar ve peynirler, terden koruyucu deodorantlar zararlı alüminyum içerirler. Hafıza bozuklukları ve Alzheimer hastalığı bulgularında artma olur. Kalsiyum, çinko, magnezyum, B6 vitamini bu zararları azaltabilir.

Civa;

Bazı boyalar, ton balığı konservesi ve diş dolgularında bulunan amalgam yoluyla vücuda girerler. Böbrek, karaciğer ve özellikle beyin fonksiyonlarını bozan civanın zararlarından kurtulmak için soğan, pırasa, yumurta yenmelidir. Ayrıca C vitamini, selenyum, kalsiyum çinko gibi maddeler kullanılmalıdır.

Bakır;

Bakır su borularından vücuda giren bu metal, demir ve çinko gibi vücuda yararlı elementlerin miktarını azaltır. Yumurta, soğan, sarımsak, pırasa bu zararları minimale indirir. Ayrıca eksilen çinko ve demirinde ek olarak alınması gerekir.

Fluorid;

Diş macunları, ağız gargaraları, teflon tavalar ve fluor miktarı yüksek sular bunun kaynağıdır. Dişlerde lekeler ve kemik zayıflığında önemli rol oynadığı gösterilmiştir. Çözüm flordan uzak durmak ve kalsiyum almaktır.

Arsenik;

Bazı şarap ve biralarda, tuzlarda ve boyalarda bulunur. Karaciğer, böbrek ve solunum sisteminde olumsuz etkileri gösteren arsenik için antioksidan bazı vitaminler (A-C-E) selenyum ve alginik asit kullanılabilir.

Bakanlık: Çin malı yüz boyasında ağır metal var.!

Sağlık Bakanlığı, Çin ve Kuzey Kore’den gelen özellikle eğlence amaçlı, çocukların yüzlerini süslemede kullanılan boyalarda ağır metal tespit etti.

Satışı yasaklanan ve piyasadan toplatılmasına karar verilen boyaları alan vatandaşlar boyaları kullanmamaları konusunda uyarıldı. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdür Yardımcısı Ercan Şimşek’in verdiği bilgiye göre, kozmetik ürünleri AB ülkeleri mevzuatı gereği Sağlık Bakanlığı’ndan onay almadan, ruhsatlandırılmadan ithal ediliyor. Ancak bu ürünler sürekli “bakanlıktan onaylı” diye satışa sunuluyor. Oysa ürünler ülkeye girdikten sonra Bakanlıkça rastgele numune alınarak ya da vatandaş şikâyetleri dikkate alınarak inceleniyor. Sağlığa zararlı olanlar derhal toplatılıyor. İlgili firmalara ise ceza veriliyor. Şimşek’in açıklaması şöyle;

Ağır metal tespit edildi;

Son denetimlerde kırtasiyelerde satılan ve kozmetik ürün olarak değerlendirilen ürünlerden alınan numunelerin test sonuçlarında, genellikle çocuklarımız için kullandığımız ama zaman zaman tiyatro sanatçılarının da kullandığı yüz dekor malzemeleri ile boyaların bazılarında ağır metal tespit ettik. Bu boyaların Çin ve Kuzey Kore menşeli olduğunu belirledik. Bu nedenle vatandaşlarımızı özellikle bildik markaları tercih etmeleri ve merdiven altı olmayan güvenilir yerlerden alışveriş yapmaları konusunda uyarıyoruz.

Denetim dairesi kuruldu;

Bugüne kadar piyasa gözetim ve denetim işini etkin biçimde yapmaya çalışıyorduk, ama gördük ki sektördeki ürün çeşitliliği gün geçtikçe artıyor. Hal böyle olunca Bakan Akdağ, bu alana daha çok önem vermemizi istedi. Bir ay önce İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde Piyasa Gözetimi Denetimi Daire Başkanlığı kuruldu. Artık denetimler çok daha etkin olacak.


Hürriyet