Aile Hekimliği’nde neler değişti?

2005 yılında Düzce’de pilot olarak başlatılan Aile Hekimliği sistemi, 13 Aralık 2010 günü tüm ülkeye yayıldı ama hemen ardından 1 Ocak 2011 günü Aile Hekimliği sistemi, Aile Hekimleri ve Sağlık Personeli için önemli değişikliklere uğradı.


Ücret ve sözleşme usulü değiştirildi;

12 Ağustos 2005 günlü Resmi Gazetede yayımlanan, “Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik” 30 Aralık 2010 günü ve 27801 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan, “AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI KAPSAMINDA SAĞLIK BAKANLIĞINCA ÇALIŞTIRILAN PERSONELE YAPILACAK ÖDEMELER İLE SÖZLEŞME USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK” hükümleri ile ortadan kaldırıldı. Yeni Yönetmelik ile Aile Hekimleri ve personelinin sözleşme, çalıştırılma ve ücret ödeme unsurlarında önemli değişiklikler yapıldı.


Sözleşmedeki önemli değişiklikler;

Ø1-Süre değişti: Daha önceden 1 yıl olan sözleşme süresi yeni yönetmelik ile 2 yıla çıkarılmıştır.

Ø2-Sözleşmenin sona erme hali ile disiplin cezaları değiştirildi.

Ø3-Acil Tıp teknisyeni de aile sağlığı elemanı olabilecek.

Ø4-Kazanç getirici başka iş yapma yasağı değişti.

Yeni yönetmelik ile telif hakları ile eserden kazanç elde etme hakkı getirilmiş. Ancak, Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamazlar, ticarî mümessil, ticarî vekil, kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar kuralı da eklenmiş..

İzin yöntemi değiştirildi;

Aile Hekimi ve personeli 30 günlük izin hakkı değişmemekle beraber mazeret izni yıllık iznin bitimine bırakılmış durumdadır. Ayrıca, yıl ortasında yapılan sözleşmelerde 30 günlük izin kısıtlaştırılmıştır. Öte yandan, memur olup da sözleşme imzalamadan aile hekimi veya personeli memur gibi izin kullanacaktır. Memur olanların izni sonraki yıla devredilebilecek ama sözleşmeli olanlar aynı yıl içinde izinlerini kullanmak zorunda olup, izinleri sonraki yılda devredilemeyecek.


Bazı hallerde mazeret izni yıllık izne bağlı değil;

Aile hekimi ve aile sağlığı elemanının isteği üzerine, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi, annesinin, babasının, eşinin, çocuğunun veya kardeşinin ölümü hâlinde veya erkek aile hekimi ve aile sağlığı elemanına, eşinin doğum yapması sebebiyle beş gün izin verilecek.

Raporluluk hali değişmiş;

Sözleşmeli hekim ve personelinin, daha önce memurlar gibi olan hastalık izni işçileri gibi düzenlenmiştir.

Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarına, görev yapmalarını etkileyecek hastalıkları hâlinde, bir sözleşme dönemi içinde bir malî yılda, tek hekimin uygun görmesiyle en çok on günlük dönemler hâlinde, toplam kırk güne kadar hastalık izni verilebilecek. Bir defada on günü aşan hastalık izni için sağlık kurulu raporu gereklidir. İdarenin sağlık raporlarının fenne ve usûle uygunluğunu sorgulama hakkı saklıdır. Doksan günü aşan hastalık raporlarının Bakanlığın belirlediği hakem hastane tarafından onaylanması zorunludur.

Ø-Bir sözleşme dönemi boyunca rapor süresi yüzseksen günü aşan aile hekimi veya aile sağlığı elemanının sözleşmesi fesholunmuş sayılır kuralı getirilmiştir.


Yerine bakacak olanı kendisi bulacak;

Sözleşmeli olarak çalıştırılan aile hekimi veya aile sağlığı elemanı, izinli veya raporlu olduğu süre içinde, 5 inci maddede belirtilen şartları taşıyan hekim ya da sağlık personeli ile anlaşarak hizmetin görülmesini geçici olarak sağlar. Bu anlaşma, müdürlükçe uygun görülmesi hâlinde uygulanır. Bu mümkün olmadığı takdirde, müdürlükçe geçici aile hekimi veya geçici aile sağlığı elemanı görevlendirilir.

Denetimle sözleşme sona erebilecek;

Aile sağlığı merkezi, aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi hükmü çerçevesinde, olağan dışı denetimler hariç olmak üzere, altı aylık aralıklarla denetlenir. Yapılan denetimler sonucunda ilgili mevzuat ve sözleşme şartlarına aykırı fiillerin tespit edilmesi hâlinde aykırılığın mahiyetine göre;

Øa) Adlî yönden, 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerine göre,

Øb) İdarî yönden 13 üncü ve 14 üncü madde hükümlerine göre,

Øc) Kamu zararı oluşturan malî hususlar yönünden; 27/9/2006 tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre,

gerekli işlemler tesis edilecek.

Sözleşmenin yetkili merci tarafından sona erdirilmesi genişletilmiş;

Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi ve aile sağlığı elemanının sözleşmesi, vali tarafından herhangi bir ihbar veya ikaza gerek duyulmadan aşağıdaki hâllerde sona erdirilir;

a) Aile hekimine kayıtlı kişi sayısının aralıksız iki aydan fazla süreyle (aylık yapılan üçüncü bildirimde) bin kişinin altına düşmesi.

b) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (4), (5) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirlenen şartlar ile bu Yönetmelikte belirtilen şartların taşınmadığının anlaşılması veya bu şartların sonradan kaybedilmesi. (5 yıl geri dönme yasağı var)

c) Aile Hekimi ve personeline yasaklanmış faaliyetleri yapanların da sözleşmesi feshedilecek bu durumda olanların bir yıl geri dönme yasağı getirilmiştir.

ç) Kurumundan aylıksız veya ücretsiz izinli sayılanlar hakkında, yüksek disiplin kurullarınca verilen Devlet memurluğundan çıkarma cezasına veya sözleşmenin sona erdirilmesine dair kararın valiliğe bildirilmesi halinde de sözleşme sona erdirilecektir. (5 yıl geri dönme yasağı var)

d) Çalışanın kadrosu veya pozisyonundan istifa etmesi ile de sözleşme sona erecektir ve bir yıl geri dönme yasağı vardır.

e) Mücbir sebepler hariç, özürsüz olarak kesintisiz on gün görev başında bulunulmaması da sözleşmenin sona ermesini gerektirir ve bir yıl geri dönmeme yasağını içerecektir.

f) Sağlık sebebiyle bir sözleşme döneminde yüzseksen günü aşan süreyle görevin ifa edilememesi de sözleşmenin sona ermesine sebep olacaktır ve sağlık raporu getirilinceye kadar yeniden sözleşme yapılamayacaktır.

Ayrıca;

g) Eczane veya medikal firmaları, beşerî ilaç firmaları veya özel sağlık kuruluşları gibi mesleği ile ilgili alanlarda faaliyet gösteren gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinin temsilcileri ile etik dışı haksız çıkar ilişkisinde bulunulduğunun tespit edilmesi (5 yıl geri dönme yasağı var)

ğ) Menfaat karşılığında gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlendiğinin tespit edilmesi (5 yıl geri dönme yasağı var)

h) 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesinin (E) bendinde yer alan suçların işlendiğinin mahkeme kararıyla sabit olması (5 yıl geri dönme yasağı var)

ı) Gözaltına alınması veya tutuklanması hâlinde görevi başında bulunamama süresinin sekiz haftayı aşması..


Ali Tezel

Aile hekimine ödeme hesabı tamamen değiştirilmiş;

Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Elemanlarına ödeme kalemleri başlık olarak aynı kalmakla birlikte içerik olarak tamamen değiştirilmiş durumdadır. Yaş grupları ile soysa-ekonomik durumlarına göre kişilere belli katsayılar verilir hale getirilmiştir..

Çalışılan gün uygulaması getirilmiş;

Aile hekimliği uygulamasında sözleşmeyle çalıştırılan veya aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilen aile hekimine, izin, rapor ve Bakanlıkça verilen eğitimlerdeki görevlendirme süreleri hariç olmak üzere, çalışılan gün sayısına göre ödeme yapılacak olup kayıtlı kişiler uygulaması yaş gruplarına dağıtılmış..

Buna göre;

A) Kayıtlı Kişiler İçin Ödenecek Ücret: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine yapılacak ödemelerin hesaplanmasında, görev tanımlarında verilen hizmetler için aşağıdaki esaslara göre ödeme yapılır. Deprem, sel felaketi ve salgın gibi olağanüstü durumlarda yapılacak hizmetler için ayrıca bir ödeme yapılmaz.

Kayıtlı kişiler için;

Ø1) 0-59 ay grubu için (1,6) katsayısı,

Ø2) Gebeler için (3) katsayısı,

Ø3) 65 yaş üstü için (1,6) katsayısı,

Ø4) Cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlüler için (2,25) katsayısı,

Ø5) Diğer kişiler için (0,79) katsayısı,

Ücret ödeme rakamı;

Ø-Birinci ila beşinci gruplardaki katsayı ile o gruptaki kayıtlı kişi sayısının çarpılması ile oluşan puanların toplamı üzerinden, kayıtlı kişi sayısına bakılmaksızın, ilk (1.000) puana kadar;

Ø1) Uzman tabip veya tabip için 2.167 (ikibinyüzaltmışyedi) TL,

Ø2) Aile hekimliği uzmanları için 3.139 (üçbinyüzotuzdokuz) TL,

Ø-ödeme yapılır (1.000) puanın üzerindeki puanlar için, söz konusu puanların (1,4418) değişken katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarda ayrıca ödeme yapılır.

Kişi tavanı değiştirilmiş;

Ø-Ödemeye esas olacak pozisyon planlamasının entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde olması veya nüfus ve coğrafî yapısı nedeniyle kayıtlı nüfusun zorunlu olarak düşük olduğu Bakanlıkça belirlenen yerlerdeki aile hekimlerine, ikinci paragrafa göre yapılacak ödemeler toplamının (1,65) katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarda ödeme yapılacaktır.

Ø-Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezler ile nüfus ve coğrafî yapısı nedeniyle kayıtlı kişi sayısının zorunlu olarak düşük olduğu Bakanlıkça belirlenen yerlerde, kayıtlı kişi sayısı (2.400)’den fazla, diğer yerlerde (4.000)’den fazla ise, kayıt tarihi esas alınmak üzere bu sayıları aşan kısım için aile hekimlerine herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.

B) Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Düzeyi Ücreti: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi esas alınarak yeni yönetmelik eki Ek (3)’teki listeye göre aile hekimi için belirtilen tutar ödenecektir.

AİLE HEKİMLERİNE MASRAFLARI İÇİN ÖDENEN CARİ HİZMET GİDER ÜCRETİ, LABORATUVAR ÜCRETİ VE GEZİCİ SAĞLIK HİZMETİ GİDER ÜCRETLERİ DAHİL EDİLMEMİŞTİR.

ÜLKEMİZDE ORTALAMA 3500 KİŞİYE BİR AİLE HEKİMİ DÜŞMEKTEDİR.



Disiplin hükümleri ile itiraz süreleri getirilmiş;

Ø-Yeni yönetmelik ekine denetimlerde kullanılacak ihtar uygulamaları listesi getirilmiştir.

Ø-İhtarlara karşı hekimin veya personelin itiraz ve yasal başvuru usulleri düzenlenmiştir.

Sözleşmenin ihtaren sona erdirilmesi;

Ø-Yönetmelik eki Ek (2)’de yer alan fiilleri işleyen sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimlerine ve ilgili durumlarda aile sağlığı elemanlarına, tespitin mülkî idare amirleri ve il sağlık müdürleri veya bunların görevlendireceği personelce yapılması hâlinde vali tarafından, tespitin Bakanlık tarafından yapılması hâlinde Bakanlıkça, fiillerine karşılık gelen ihtar puanları uygulanmak suretiyle doğrudan yazılı ihtar yapılır. Bakanlıkça yapılan ihtarlar, işlem yapılmak üzere ilgili valiliğe bildirilir.

İhtara itiraz;

Ø-İlgili aile hekimi ve aile sağlığı elemanı, valinin verdiği ihtara karşı, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde il disiplin kuruluna, Bakanlığın verdiği ihtarlara karşı ise yüksek disiplin kuruluna itirazda bulunabilir. İtiraz mercileri otuz gün içinde itirazı inceleyerek karara bağlar ve kararı ilgilisine yazılı olarak bildirir.

Ø-Bir sözleşme dönemi içinde, verilen ihtar puanlarının yüz puana ulaşması hâlinde sözleşme, ilgili vali tarafından sona erdirilir.

Ø-Sözleşmeleri ihtaren sona erdirilen aile hekimi ve aile sağlığı elemanları, bir yıl süreyle yeniden sözleşme imzalamak üzere talepte bulunamaz.

İhtar-zaman-aşımı;

Ø-Bir sözleşme dönemi içinde ihtar puanlarının yüz puana ulaştığının, sözleşme dönemi sona erdikten sonra tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinde geçerli olan sözleşme sona erdirilir.

Ø-İhtarı gerektiren fiilin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren en geç iki ay içinde gerekli işlem başlatılır. En geç iki ay içinde gerekli işlemlerin başlatılmaması, gerekli işlemlerin altı ay içinde sonuçlandırılmaması veya ihtarı gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde ihtar verilmemesi hâlinde, ihtar verme ve devamında sözleşmeyi sona erdirme yetkisi zaman-aşımına uğrar.


Ali Tezel

Aile Sağlığı Merkezi Giderleri Azaltılmış;

2005-2010 arasındaki uygulanan önceki yönetmelik zamanında 657/4/B’li sözleşmeli personele verilecek ücret tavanı kadar (2760 lira) her ay Aile Sağlığı Merkezi Gideri ödenirken yeni yönetmelik uygulamayı Aile Sağlığı Merkezi’nin sınıfına göre düzenleme yapmıştır ve rakamlar düşürülmüştür..

Aile Hekimine, kişi başı ödeme, sosyo-ekonomik yer ödemesi dışında ayrıca Aile Sağlığı Merkez gideri, gezici hizmetler ödemesi ve tetkik-tahlil giderleri ödemesi de yapılmaktadır. Yeni yönetmelik ile bu ödemelerin hesaplanma usulü de köklü değişikliklere uğramıştır.

Aile Sağlığı Merkezi Giderleri;

Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine, hizmet verdiği merkezin kira, elektrik, su, yakıt, telefon, internet, bilgi-işlem, temizlik, büro malzemeleri, küçük onarım, danışmanlık, sekretarya ve tıbbi sarf malzemeleri gibi Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen asgarî fizikî ve teknik şartların devamına yönelik giderleri için, her ay tavan ücretin % 50’sinin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan illerin satın alma gücü paritesi puanı ile çarpımı sonucuna göre bulunacak tutarda ödeme yapılır. Aile hekimliği pozisyonunun, sözleşmeli aile hekimi bulunmaması nedeniyle boş olması durumunda, bu ödeme müdürlüğün döner sermayesine aktarılır ve birimin giderleri müdürlüğün döner sermayesinden karşılanır.

Her aile hekimine ayrıca, yukarıdaki tutara ek olarak, her ay Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin ekinde bulunan Ek (3)’ünde belirlenen aile hekimliği birimleri gruplandırmasına göre, tavan ücretin aşağıda belirlenen oranı kadar ödeme yapılır;

1) D grubu aile hekimliği birimleri için tavan ücretin % 10’u,

2) C grubu aile hekimliği birimleri için tavan ücretin % 20’si,

3) B grubu aile hekimliği birimleri için tavan ücretin % 35’i,

4) A grubu aile hekimliği birimleri için tavan ücretin % 50’si,

Sınıfa itiraz da mümkün;

Bu gruplandırmalara göre daha yüksek ilave ödeme gerektiren gruba göre ödeme yapılabilmesi için, aile hekimince ilgili gruba ait tüm kriterlerin sağlandığına dair belgeleri içeren dosya ile müdürlüğe başvurulur. Başvuru tarihinden itibaren müdürlük veya Bakanlıkça ya da Bakanlıkça yetki verilen özel veya kamu kurum ve kuruluşlarınca en geç otuz gün içinde Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin Ek (3)’üne göre yerinde değerlendirme yapılır. Değerlendirme evrakının bir nüshası aile hekimine verilir. Talep müdürlükçe, evrakın müdürlüğe intikalinden itibaren on gün içinde sonuçlandırılır. Talebin olumlu sonuçlanması hâlinde, takip eden ilk ödeme döneminde belirlenen yeni grup esas alınarak ödeme yapılır. Grup değiştiren aile hekimi aynı yer için üç aydan önce yeniden grup değiştirmek için müracaat edemez.

Rutin Denetim 6 ayda bir;

Aile hekimliği birimleri, müdürlükçe olağan dışı denetimlerin yanı sıra, aile hekimliği birimleri hizmet kalite standartları açısından, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin Ek (3)’üne göre altı ayda bir denetlenir. Denetim ekibi veya ekipleri, müdürlük tarafından oluşturulur. Bu denetimlerde aile hekimliği birimlerinin ödeme aldığı hizmet kalite standartları grubunun şartlarını kaybettiği tespit edilirse, bu şartların hangi tarihten itibaren kaybedildiği ve hangi gruba göre ödeme alınması gerektiği denetim raporunda belirtilir. Denetim raporunun müdürlükçe onaylanmasını müteakiben, ödeme yeni duruma göre yapılır ve şartların kaybedildiği tarihe göre yapılan fazla ödemeler geri alınır.

Denetim ekibi tarafından oluşturulan denetim raporuna karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir. Müdürlüğe yapılan bu itiraz, oluşturulan bir komisyon marifetiyle onbeş gün içinde değerlendirilir. İtiraz komisyonunun çalışma usûl ve esasları Bakanlıkça belirlenir.

Gezici Sağlık Hizmeti Giderleri;

Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine, gezici sağlık hizmeti giderleri için, gezici sağlık hizmeti verilen her yüz kişi başına tavan ücretin binde onaltısı oranında ödeme yapılır.

Örneğin, 100 kişilik bir köye yapılan gezici hizmete ödenecek rakam (2760/1000*16=44,16) 44 liradır.

Gezici sağlık hizmetinin yürütülmesinde, müdürlüğe ait gezici sağlık araçları aile hekimlerine kullandırılabilir. İklim ve ulaşım şartları gibi nedenlerle gezici sağlık hizmetinin normal araçlarla verilemediği durumlarda, müdürlük aile hekimine kar paletli araç, 4x4 çekerli arazi tipi araç ve vasıtalarla ulaşım imkânı sağlayabilir. Araç tahsisi yapılan durumlarda gidilen yer veya yerlere ait birinci paragrafta yer alan esasa göre yapılacak gezici sağlık hizmeti giderleri aile hekimi yerine müdürlüğün döner sermayesine aktarılır..

Tetkik ve Sarf Malzemeleri Giderleri;

Sözleşmeyle çalıştırılan veya geçici aile hekiminin ihtiyaç duyduğu tetkikler, müdürlüğün belirlediği laboratuvarlarda yaptırılır. Bu tetkikler için gerekli sarf malzemelerini müdürlük temin eder. Müdürlüğün belirlediği laboratuvarlarda yaptırılan tetkikler için belge karşılığında ödeme yapılır; belgelendirilemeyen kısım için herhangi bir ödeme yapılamaz. Tetkik ve sarf malzemeleri giderleri karşılığı yapılacak toplam ödeme tutarının, tavan ücretin % 100’ünü geçmesi hâlinde, aile hekiminin laboratuvar tetkikleri incelemeye tâbi tutulur.

Sadece damga vergisi var;

Aile Hekimine verilecek, aile sağlığı merkezi gideri, gezici sağlık hizmetleri gideri, tetkik ve sarf malzemeleri gideri ödemelerinden sadece damga vergisi kesintisi vardır. Öte yandan, kişi başına ödenen ücretler kısmından ise hem gelir vergisi hem sosyal güvenlik prim kesintisi hem de damga vergisi kesintisi vardır.

Ayrıca, kamudan (memuriyetten) geçmeyen özel sektörden aile hekimliği sistemine geçenlerinin raporlu-istirahatli oldukları dönemde, SGK’dan aldıkları geçici iş göremezlik ödeneği alma durumunda kayıtlı kişiler için yapılacak ödemelerde geçici iş görmezlik ödeneği miktarı düşülerek ödeme yapılır.

Geçici aile hekimlerine yapılacak ödemeler;

Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğine göre, yönetmelik gereği eğitimlere katıldığı süre içinde, hizmetin görülmesini sağlaması hâlinde sözleşme ile çalıştırılan aile hekimine ödeme tam olarak yapılır. Bu mümkün olmadığı takdirde müdürlük, diğer aile hekimleri veya Bakanlık personelini geçici aile hekimi olarak görevlendirir. Bu durumda;

-Kayıtlı kişiler için yapılacak net ödeme miktarının % 50’si asıl aile hekimine, kalan % 50’si geçici aile hekimine,

-Sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi ücretinin % 50’si asıl aile hekimine,

-Aile sağlığı merkezi giderlerinin tamamı asıl aile hekimine,

-Gezici sağlık hizmeti gideri ödeneğinin tamamı, çalışılan gün sayıyla orantılı olarak geçici aile hekimine, ödenir.

Görevlendirilmiş aile hekimi;

Aile Hekimliği sözleşmesi imzalamayıp, kamuda çalışmaya devam eden hekimler, boş veya boşalmış pozisyonlara aile hekimi olarak görevlendirilebilmektedir. Buna da geçici aile hekimi denmektedir. Kamudan, aile hekimi olarak görevlendirilen hekime kamudan aldığı ücretin yanı sıra, kayıtlı kişiler için yapılacak net ödeme miktarının % 50’si ile gezici sağlık hizmeti gideri ödeneğinin tamamı, çalışılan gün sayısıyla orantılı olarak ödenir. Ancak, bu hekime döner sermaye veya ek ödeme verilmez.


Ali Tezel

Aile Hekimliği'nde Neler Değişti?

Sağlık Memuru ve Ebe-Hemşirelere yapılacak ödemeler de değiştirilmiş;

Aile hekimi yanında çalışmak üzere sözleşme imzalayan Aile Sağlığı Elemanlarına ödenecek ücretler konusunda da yeni yönetmelik önemli değişiklikler meydana getirmiştir. İyi kurgulanmış sağlık sisteminde, hekim, sağlık personeli ve vatandaş memnuniyeti önemlidir ama Aile Hekimliği sisteminde sağlık personelinin memnuniyeti göz ardı edilmiştir.

Hekimlere 5 kalem üzerinden ödeme yapılırken, Aile Hekimliği Elemanlarına iki kalem üzerinden ödeme yapılmaktadır. Bunalar, kayıtlı kişiler için yapılan ödeme ile soysa-ekonomik gelişmişlik ödemesidir.

Kayıtlı Kişiler İçin Ödenecek Ücret: Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanlarına yapılacak ödemelerin hesaplanmasında, görev tanımlarında verilen hizmetler için aşağıdaki esaslara göre ödeme yapılır. Deprem, sel felaketi ve salgın gibi olağanüstü durumlarda yapılacak hizmetler için ayrıca bir ödeme yapılmaz.

Kayıtlı kişiler için;

1) 0-59 ay grubu için (1,75) katsayısı,

2) Gebeler için (3) katsayısı,

3) 65 yaş üstü için (1,75) katsayısı,

4) Cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlüler için (2,25) katsayısı,

5) Diğer kişiler için (0,80) katsayısı,

Esas alınır.

Birinci ila beşinci gruplardaki katsayı ile o gruptaki kayıtlı kişi sayısının çarpılması ile oluşan puanların toplamı üzerinden, kayıtlı kişi sayısına bakılmaksızın, ilk (1.000) puana kadar;

1) Meslekî yüksek öğrenim mezunu olmayan aile sağlığı elemanına 1.158 (binyüzellisekiz) TL,

2) Meslekî yüksek öğrenim mezunu aile sağlığı elemanına 1.360 (binüçyüzaltmış) TL,
ödeme yapılır.

(1.000) puanın üzerindeki puanlar için, söz konusu puanların (0,577) değişken katsayısıyla çarpımı sonucunda bulunacak tutarda ayrıca ödeme yapılır.

Ödemeye esas olacak pozisyon planlamasının entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde olması veya nüfus ve coğrafî yapısı nedeniyle kayıtlı nüfusun zorunlu olarak düşük olduğu Bakanlıkça belirlenen yerlerdeki aile sağlığı elemanlarına, ikinci paragrafa göre yapılacak ödemeler toplamının (1,65) katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarda ödeme yapılır.

Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezler ile nüfus ve coğrafî yapısı nedeniyle kayıtlı nüfusun zorunlu olarak düşük olduğu Bakanlıkça belirlenen yerlerde, kayıtlı kişi sayısı (2.400)’den fazla, diğer yerlerde (4.000)’den fazla ise, kayıt tarihi esas alınmak üzere bu sayıları aşan kısım için aile sağlığı elemanlarına herhangi bir ödeme yapılmaz.

Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Düzeyi Ücreti: Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanına, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi esas alınarak yeni yönetmelik ekindeki Ek (3)’teki listede aile sağlığı elemanı için belirtilen tutar ödenir.

Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanlarına, bu madde uyarınca her ay itibarıyla yapılacak brüt ödemeler toplamı ile Devletçe karşılanacak sosyal güvenlik prim veya kesenekleri toplamı, tavan ücretin birbuçuk katını aşamaz.

Birinci fıkrada sayılan ödemelerden (a) bendinde belirtilenden gelir vergisi ve damga vergisi, (b) bendinde belirtilenden ise sadece damga vergisi kesilir.

Sözleşmeyle çalıştırılan aile sağlığı elemanlarının kendilerinden kesilecek sosyal güvenlik prim veya kesenekleri (a) bendinde belirtilen ödemeden düşülür.

5510 sayılı Kanuna göre geçici iş göremezlik ödeneği alma hakkı bulunan aile sağlığı elemanına birinci fıkranın (a) bendine göre kayıtlı kişiler için yapılacak ödemelerde geçici iş görmezlik ödeneği miktarı düşülerek ödeme yapılır.

NOT: AİLE SAĞLIĞI ELEMANLARI LİSE MEZUNU İSE 180 TL DAHA AZ ALMAKTADIRLAR.

Geçici aile sağlığı elemanına yapılacak ödemeler;

Aile Sağlığı Elemanı görevinde olmadığı zaman yerine görevlendirilecek geçici aile sağlığı elemanına da ödeme yapılmaktadır. Bu durumda;

a) Kayıtlı kişiler için yapılacak net ödeme miktarının % 50’si asıl aile sağlığı elemanına, % 25’i geçici aile sağlığı elemanına,

b) Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücretinin % 50’si asıl aile sağlığı elemanına, ödenir.

Yeni Sisteme Tepkiler başladı;

Sayın Tezel, sizi basında takip ediyoruz aile hekimlerinin temel maaş artı cari giderleri düşürülmüştür. Örneğin, 3500 hastası olan bir aile hekimi 1.422 katsayı çarpanıyla 1000 kişiden sonra için idi. Bu yılbaşında yapılması gereken zamla 1.501 olması gerekirdi. Bu temel maaş hak edişini bakanlık oyun yaparak 0,79 çekmiştir. Yani temel maaştan yaklaşık 600 lira geri gidiş olmuştur. Bu hukuk devletinde görülmemiş bir olaydır vergi dilimi değildir hak edişten çalmadır. Artı cari gider yardımı 2767 olarak ödenirken bu rakam ocak zammıyla 2878 olması gerekirken, 1439 olarak ödenecektir. Buradan da 1439 lira çalınmıştır. ABCD sınıfı Anayasa’nın 10 maddesine ihlaldir, eşitlik ilkesine aykırıdır. Sizden ricamız yazılarınızda aile hekimleri olarak totalde bakanlığın 2000 lira maaş kaybı uğrattığı gerçeğini de dile getirmenizdir. Gerçi, bakanlığın bu yaklaşımları aile hekimliğin sürdürebilir olmadığını ve popülist işler olduğunu da ispatlamıştır.

ABCD SINIFLANDIRMASININ ADALETSİZ OLDUĞU, YENİ ÜCRET YONETMELİĞİNİN DE MAHKEMEYE VERİLECEĞİ DE KESİNDİR.

(İsmi Saklı Aile Hekimi)

Ali Tezel

77 yıllık bir rüyaymış: 10 soruda aile hekimliği



Pankartların dili
Anne ihtimamı: Cumhuriyet’in 10. yılıda Batılı-sağlıklı bir neslin yetiştirilmesi hedefti. Anne sağlığı kampanyaları bir hayli yaygındı.

Azarlanmamak: Eğitimde çağdaş metotlar yerleştirilmeye çalışılıyordu.

Öpülmemek: Çocukların hep öpülmesi hem Batılı davranış değildi hem sağlıkça sakıncalıydı.

Hava ve Güneş: ‘Güneş girmeyen eve doktor girer’ sözü, ilköğretimde ezberletilen düsturlardandı.

Sağlam ana: Hem milli eğitim hem de sağlık politikasının temeliydi.

Mütehassıs ebeler: 1930’lu yıllar, temel sağlık hizmetlerinin ana aktörleri olan ebelerin eğitimine özel önem verildiği dönem oldu.

Aile doktoru: Cumhuriyet’in hedeflediği en büyük reformdu. Ama doktor sayısı son derece kısıtlı olduğu için o yıllarda mümkün olmadı.

İstanbul'da 3'üncü ayını dolduran aile hekimliği ne durumda? İl Sağlık Müdürü Ali İhsan Dokucu, soruyu 77 yıllık bir fotoğrafı göstererek yanıtladı.

BAHADIR ÖZGÜRArşivi

Henüz 1.5 yıl önce İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü’ne atanan Prof. Dr. Ali İhsan Dokucu’nun şu sıralarda neredeyse tüm mesaisi aile hekimliği üzerine. İstanbul’da 15 Ekim 2010’da başlayan uygulamanın 3. ayı doluyor. Uygulamada ciddi sıkıntılar olduğunu söyleyen İstanbul Tabip Odası’nın (İTO) itirazları doğrultusunda sorduk. Dokucu, “Hâlâ sıkıntı olsa da hedeflere beklediğimizden de hızlı ulaştık” dedi.

18 Ocak itibariyle İstanbul’da 3 bin 540 aile hekimi var, eksik aile hekimi sayısı 33. İstanbul’da şu anda bir aile hekimine düşen vatandaş sayısı 3 bin 500-3 bin 600. Devlet aile hekimine her vatandaş için ayda 1.5 lira ödüyor. Bu, ‘temel ücret’. Ancak hekimin baktığı hasta sayısına, verdiği hizmetin zorluğuna göre bu ücrette oynamalar söz konusu olacak. “Mesela; gebe takibi, bebek takibi özel hizmettir. Yatalak, yaşlı hasta sayısı fazla ise bu hekim arkadaş daha yüksek ücret alacaktır. Adalar’daki hekimle Sultangazi’dekinin yükü aynı mı?” diyen Dokucu, bu konuda çalışmaların sürdüğünü söyledi.

Uygulamanın ‘gökten zembille inmediğini’ söylerken 23 Nisan 1934 tarihli bir fotoğrafı arşivden çıkararak Radikal’e gösteren Dokucu, “Fotoğraftakiler aile hekimi istiyor. Yani Cumhuriyet’in ilk zamanlarından beri bir talep. Biz 77 yıllık bu hayali gerçekleştirmeye çabalıyoruz” dedi.

“İTO, İstanbul’da 3 milyon kişinin aile hekimi olmadığını, 7 milyonun aşısız kalabileceğini iddia ediyor. Bu doğru değil. İstanbul’da şu an nüfusun yüzde 96’sının aile hekimi var. İTO sadece Sultangazi’yi örnek gösteriyor. Hekim kendi iradesi ile bölgesini seçiyor. Tabii ki bazı bölgelerin daha az tercih edilmesini ben de doğal karşılıyorum. Çözmemiz gereken bir sorun bu.”

“31 Ekim 2010’da sağlık ocağı başına 7 bin 500 vatandaş düşüyordu. Bugün aile hekimi başına 3 bin 500 düşüyor. Yük eskisine göre azaldı. Sistem gönüllülüğe dayanıyor. Bu gönüllülüğü ne sağlıyor? Bir kere, hekimin eline yüzde 50 ile yüzde 100 arası fazla ücret geçiyor. İkincisi görev tanımı belli. Üçüncüsü herhangi bir otorite hekimi başka bir yere gönderemez, başka iş yaptıramaz. Ben dahil. Eskisine göre daha fazla koruma altındalar.”

‘Bir KOBİ gibi düşünün’ Temel sağlık hizmetlerinde standart yoktu. Yeni yönetmelik A, B, C, D gibi sınıflandırmalar getiriyor. Diyelim ki, aile sağlığı merkezinin odaları çok küçük, bekleme alanı dar, özürlülere yönelik altyapı yetersiz. Bu ‘hizmet’i değil, merkezi sınıflandırmaktır. Aile hekimini bir nevi KOBİ gibi düşünün. Bunun için devlet hekime ücretin dışında bir cari ödeme yapıyor. Ortalama 2 bin 700 lira civarında. Ama sağlık ocağında devam etmek isteyene yapılan ödeme 1300 liraya kadar düşüyor. Hekimler 6 ay boyunca alacakları bu miktarı fiziki şartları düzeltmek için kullanmalı.”

“Eğer hekim eksik hizmet verirse, yanlış beyanda bulunursa, mesela; aşılama yapmadığı halde aşıladım diye rapor tutarsa denetim devreye girer. 700 bin bebeğin aşılanması gerekiyor diyelim. Toplum sağlığı merkezlerinde ve buradaki merkezde bu bilgiyi görüyoruz. Gidip yerinde sorgulama yapıyoruz. Aşı yapılmamışsa ceza notu uygulanıyor. İstanbul Tabip Odası (İTO) bu mekanizmanın baskı yaratacağını söylüyor. Ama durum böyle değil. Hekim mesai yapıyor mu, önlük giyiyor mu, hastaya kötü davranıyor mu vs. Örneğin; önlük giymemek -5 puan, yalan beyan -20 puan. 100 negatif puan alanın aile hekimliği düşüyor.

Hasta beğenmezse iş biter
Kabaca tüm ipler vatandaşın elinde. Eğer ki, hizmet aldığı hekim kötü davranıyor, mekânının hijyen sorunu var vs. Vatandaş gider toplum sağlığı merkezine şikâyet eder. İncelenir ve gereken yapılır. Ancak burada daha önemlisi eğer vatandaş memnun değilse o hekimden ismini sildirir, başka bir hekime kaydını yaptırır. Sistemde hekim, kendi üzerine yazılı vatandaş sayısı ile orantılı ücret alır. Kayıtlı vatandaş sayısı 1000’in altına inen aile hekiminin sözleşmesi feshedilir.”

10 SORUDA AİLE HEKİMLİĞİ
Aile hekimi kimdir?
Koruyucu sağlık hizmeti, 1. basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetleri verir.

Görevleri neler? Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek, hizmet içi eğitimlerini sağlamak.

Eve gelir mi? Evde takibi şart özürlü, yatalak ve yaşlılara evde hizmet götürür. Sağlık, sevk evrakı, reçete düzenler.

Kimler yararlanabilir? Türkiye’de yaşayan herkes. Sağlık sigortası veya kayıt için bir belge gerekmez.

Hizmetleri ücretli midir? Yaptığı muayene, aşı, pansuman, tahlil ve filmler ücretsiz. Reçeteyi ise SGK öder.

Nasıl kayıt yaptırılır?
Sağlık müdürlüğü yapar. Kayıtsızlar en yakın aile sağlığı merkezinde de yaptırabilir.

Tarama da yapar mı?
Kanser ve kronik hastalık taraması yapar. Gebe, loğusa ve bebekleri, aşıları izler.

Aile hekimini değiştirebilir miyim?
İsteyen aile hekimini değiştirebilir. Ancak seçtiği bu hekimi 3 aydan önce değiştiremez.

Hastaneye gitmek istersem?
Aile hekiminden sonra hastaneye gidenler katılım payı ödemez. Doğrudan hastaneye gidenler ise öder.

Seyahatte hizmet nasıl alınır?
‘Misafir hasta’ olarak sağlık hizmeti alabilirsiniz. Belge gerekmez. Bu uygulama da ücretsizdir.


radikal.com

'E-Aile Hekimliği' uygulaması geliyor

Sağlık Bakanlığı, sağlıkta dönüşüm projesi kapsamında yeni bir uygulamayı daha hayata geçiriyor. Bakanlık, internet üzerinden tıbbi danışmanlık yapabilmek için E-Aile Hekimliği uygulamasını başlatıyor.

Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü çalışma ile aile hekimliği sanal ortama taşınıyor. Bu uygulama ile internet kullanıcısı vatandaşlar internet üzerinden aile hekimi ile görüşüp sağlık sorunları hakkında yeterli bilgi alabilecek. Bakanlığın kuracağı hasta kayıt sistemi ile artık hastanelerde kağıtsız hasta takip dönemi de başlamış olacak.

Diğer yandan güvenlik ve mahremiyete riayet edilir şekilde kişisel sağlık kayıtlarının tutulduğu e-sağlık kartı sistemine geçilmesini sağlayacak olan Bakanlık, hastaneler arası bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı ile uzaktan tanı, tedavi, takip ve değerlendirme imkanları sunan "Tele-Tıp" ile tüm Türkiye'de radyolojik görüntü paylaşımı sistemini hayata geçirecek. Bu çalışmalarla Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, üniversiteler ve özel sağlık kuruluşlarının elektronik ortamda koordinasyonunun geliştirilmesi de devam edilecek.


Yeni Şafak

Sağlıkta ilk basamağı temsil eden aile hekimliği, ağır tedavi masraflarını bitirdi

Ücretsiz verilen hizmetler sayesinde vatandaş, ailesiyle birlikte özel hastanelere ödediği yüzlerce liralık faturalardan kurtulabiliyor.

Bu hizmetlerin başında yeni doğan bebeklerin aşılanması, rutin biyokimya testleri, sağlık raporlarının alınması, enjeksiyon ve gebe takipleri geliyor.

Türkiye'nin tamamında uygulamaya geçen aile hekimliği, vatandaşı sadece temel sağlık hizmetleri açısından değil maddi anlamda da koruma kapsamına alıyor. Ücretsiz verilen hizmetler sayesinde vatandaş ailesiyle birlikte dışarıda bir yılda ödediği yüzlerce liralık sağlık masrafından kurtulabiliyor.

Bu hizmetlerin başında bebeklerin aşılanması, rutin biyokimya testleri, sağlık raporlarının alınması, enjeksiyon, gebe takipleri geliyor. Fakat yapılan araştırmalar, vatandaşın üçte birinin aile hekimine hiç uğramadığı ve en basit sağlık sorununda bile 2 ve 3. basamak kamu ve özel sağlık kuruluşlarına gittiğini ortaya koyuyor.

Aile hekimliğinde kişinin sosyal güvencesinin olup olmadığına da bakılmıyor. Tüm işlemler ücretsiz gerçekleştiriliyor.

Bebeği yeni doğmuş bir aile yıl boyunca rutin aşı takvimlerini gerçekleştirmek için 6 kere Aile Sağlığı Merkezi (ASM) ya da özel hastaneye gidiyor.

ASM'de tek kuruş ödemezken özellere her gidişi için 25-190 liraya kadar değişen muayene parası ödemek zorunda kalıyor. Devlet hem ASM'lere hem de özel sağlık kuruluşlarına aşıları ücretsiz dağıtıyor. Özellerin bu aşıları paralı satmaları yasak.!

Fakat bunun yerine aşılar vurulurken, özel muayene ücreti talep ediliyor. Bu ücretler hastaneden hastaneye değişebiliyor. Örneğin Yenibosna'daki bir özel hastanede rutin aşı takvimindeki bir aşıyı yapmak için muayene ücreti 25 lira iken, Bakırköy'deki bir hastanede bu rakam 55 liraya çıkabiliyor. Aynı şekilde Şişli'deki A sınıfı bir özel hastane ücretsiz aşıların vurulması için muayene ücreti olarak 200 lira isteyebiliyor.

Vatandaşı özellere yönlendiren en büyük yanılgı ise doğumdan sonra verilen aşı kartları.. Aileler, bebeklerini bu aşı takvimine göre özel sağlık kuruluşlarına götürüyor.

Aile hekimliğinde vatandaşı maddi anlamda rahatlatan ikinci bir uygulama ise rutin biyokimya testleri.. ASM'lerde toplam 45 parametrelik hemogram ve biyokimya testi ücretsiz yapılıyor.

Bu rakam dışarıda fark ücreti alınarak yapılan rutin biyokimya testlerinin yüzde 70'ine yaklaşıyor. Vatandaş, özel sağlık kuruluşlarında testler için ortalama 50-100 lirayı bulan fark ücretleri ödüyor. Bunun senede birkaç kere tekrar etmesi rakamı artırıyor.

İlaç muafiyet raporları ücretsiz;

Özellerde ilaç muafiyet raporu için muayene ücreti ödenirken, aile hekimleri özellikle dahiliyede birçok ilacın raporunu 6 aydan 2 yıla kadar ücretsiz veriyor.

Vatandaştan dışarıdan her bir enjeksiyon için 5 lira alınırken, aile hekimliğinde bu tamamen karşılıksız gerçekleştiriliyor. Bunlara ek olarak aile hekimine uğrayıp, çok rahatlıkla çözebileceği sorunlar için devlete giden vatandaş 8 lira, özellere ise 15 lira muayene katılım payı ödüyor.

ASM'lerde tüm koruyucu tedaviler, gebe-loğusa takibi, çocuk takibi yapılırken, basit girişimsel hizmetlerden de para alınmıyor. Devlet 2011'de aile hekimliğinin bulunduğu koruyucu tedavi hizmetlerine 6,5 milyar lira kaynak ayırdı.


ZAMAN