- Katılım
- Haz 8, 2010
- Mesajlar
- 1,040
- Tepkime Puanı
- 23
- Puanları
- 38
Akülü Sandalye yedi ana parçanın bir araya gelmesinden oluşur.
Bunlar;
Elektrik Motoru
Aküler
Elektronik kumanda
Sürücü tekerlekler
Rulmanlı (sarhoş) tekerlekler
Oturak
Sigorta
Elektrik Motoru:
Sandalye hareket kuvvetini elektrik motorların gücünden alır. Eski modellerde tek bir motor iki sürüş tekerleğini çeviriyorken artık 1980’lerden itibaren iki sürüş tekerleğini sürmek için iki ayrı motor kullanılır.
Dişli kutusu (şanzıman):
Elektrik motorları güçlü bir motor ile buna bağlı bir dişli kutusundan oluşur. Dişli kutusu motorun dönüş hızını düşürerek tekerleğe aktarır. Motoru hızı, redüksiyon oranı gibi değerler akülü sandalyenin torkunu etkiler. Tork ne kadar fazla ise aracın bir engeli aşma kabiliyeti o kadar fazla olur.
Motor freni:
Elektrik motorunda bir adet fren bulunur. Bu fren elektrik gelince motoru boşa alır ki motor dönebilsin. Elektrik kesilince de motoru tutar ve böylece akülü sandalyeyi frenler. Bu aracın durduğu yerde sabit kalmasını sağlar. Frensiz motorları olan akülü sandalye sürüş güvenliği açısından risklidir.
Ayırma özelliği:
Dişli kutusu (şanzıman) dişlileri ayrılabilir özellikte olursa sandalye aküsüz de itilebilecek hale gelir. Bu önemli bir özelliktir. Zira aküler biterse ya da herhangi bir arızada yolda kalma durumu olursa motorları ayırarak arkadan itmek suretiyle devam edilebilir, aksi takdirde aracın taşınması çok zordur. Bazı ayırma sistemleri frendedir. Ama genellikle ayırma dişli kutusunda tekerleği boşa çıkaracak özelliktedir. Frenden ayırma sistemleri nispeten daha kullanışsızdır çünkü frenden boşa alınca sandalyeyi iten kişi motor içinde dönen endüvinin ve tüm dişlilerin sebep olduğu sürtünme için de güç harcamak zorundadır. Dişliden ayırma sistemleri ise tekerleği boşa çıkardığı için sandalyeyi arkadan iten kişi için daha rahattır.
Motorun gücü:
Motorun gücü Watt (W) cinsinden ölçülür. Motorun vatajı ne kadar yüksekse araç o kadar güçlüdür, engebeleri daha rahat aşar. Ancak yüksek vatajlı motorlar yüksek akım (A) çekebilirler ve dolayısıyla yüksek amperajlı akülere ihtiyaç duyabilirler.
Aküler:
Akülü sandalyelerde kullanılan akülerin teknolojilerinde son yıllarda fazla bir ilerleme kaydedilmedi. Kuru tip kurşun asit aküler en yaygın kullanılan akülerdir. Bununla birlikte jel akü diye tabir edilen çeşit de yine çok tercih edilen bir çeşittir. Bu iki çeşitten başka nikel kadmiyum, lityum iyon ve nikel metal hidrat tipinde aküler de mevcuttur. Bu tip aküler mesela cep telefonlarında son derece elverişli bir kullanıma sahiplerse de akülü sandalyeye adaptasyonu çok pahalı olduğundan pek yoktur.
Akülü sandalyedeki elektrik sistemi genelde 24V olduğundan, araçta 12V’luk iki adet akü kullanılır. Aküler genelde aküleri çıkartmadan, kumandaya takılan bir soket vasıtasıyla şarj edilebilir.
Sigorta:
Aracın elektrik tesisatında yüksek akım dolayısıyla oluşabilecek tehlikeleri önlemek için bir akım termiği bulunur. Bu otomobillerde ya da evlerde kullanılan sigortalara benzemez. Akım termiği aracın çektiği akımı izler, akımın belli bir süre çok yükselmesine izin verebilir ki araç belki bir engeli aşıyordur, ancak daha tehlikeli seviyeye yükselirse akımı keser. Akım termiğinin özelliği akımı kesince tekrar kurulabilir olmasıdır. Evdeki sigorta şalteri nasıl atınca tekrar kaldırabiliyorsak, akım termiğinde de üstündeki düğmeye (belli bir süre sonra) basarak akım termiğini sıfırlayabilir ve aracın tekrar çalışmasını sağlayabiliriz. Bu sebeple otomobillerde kullanılan tarzda sigortalar akülü sandalyelerde kullanılmaz. Çünkü bu sigortalar bir kez atınca yenisi ile değiştirilmesi gerektiğinden kullanıcı için daha külfetli ve masraflıdır.
Elektronik kumanda:
Aracın beynidir. Sürüş tutamağı ve sürücü modülünden oluşur. Bu iki bölüm tek bir ünite şeklinde olabileceği gibi iki ayrı ünite şeklinde de olabilir. Kumanda akülü aracın tüm elektrik aksamını kontrol eder, motorlara gerekli gücü verir, frenleri açar ve kapatır, akü seviyesini ölçer ve diğer kullanıcı ayarlarının yapılmasını sağlar. Bazı kumandalar, eğer varsa, araç üzerindeki ışıkları, sinyalizasyonu ve ilave elektrik motorlarını da kontrol edebilir.
Kumanda üzerinde akü gösterge ışıkları vardır. Bu sayede akünüzün şarj seviyesini izleyebilirsiniz. Sürüş tutamağı (yani joystik) her yöne hareket eder ve siz ne kadar ittirir/çekerseniz, araca o kadar hız verir.
Kumanda sistemleri son 10 yılda teknolojik olarak ilerlemiş, ve daha ekonomik fiyatlara gelmiştir.
Sürücü tekerlekler:
Motorların takılı olduğu tekerleklerdir. Aracın modeline göre bunlar önde, arkada ya da ortada olabilir. Sürücü tekerleklerin lastiklerinin dayanıklı olması beklenir, çünkü kullanım sırasında ileri/geri hareketten, ve sürtünmeden dolayı en çabuk eskiyen parçalar bunlardır.
Özellikle siyah renkli dış mekan lastikleri dayanıklılık bakımından en iyileridir. Otomobil tekerleği ile aynı malzemeden yapıldığından çok uzun yıllar kullanılabilir. Ancak siyah renk iç mekanda yere iz bırakabilir. Dolayısıyla ev içinde kullanılacak akülü sandalyenin tekerlekleri gri renkli bir malzemeden yapılır ki bu malzeme sokakta siyah renkli malzemeye göre daha çabuk aşınır.
Havalı lastik olabileceği gibi dolgu lastiklerde kullanılır. Eskiden dolgu lastikler kalıptan çıkmış, ağır ve sert yapıda olurlardı. Ancak son yıllarda poliüretan köpük teknolojisinin geldiği nokta itibari ile şişme lastiğin içinde sıkılan köpük sayesinde dolgu lastik yapılabilmektedir. Bunun kullanımı daha rahattır çünkü köpüğün sertliği ayarlanabilir ve iyi basınçlı bir şişme tekerlek sertliğinde köpük dolgu lastikler elde edilebilir. Patlama riski olmayan bu lastikler en çok tercih edilen tiptir.
Elektrik motorunun şanzıman çıkışındaki milin çapı, ve milin üzerindeki kamanın ölçülerine göre tekerleğin içi çap ölçüleri değişebilir. Genelde birbirine yakın ölçüler kullanılsa da bu yedek parçada dikkat edilmesi gereken bir noktadır.
Rulmanı (sarhoş) tekerlekler:
Motorun takılı olduğu tekerlekler dışında aracın üzerinde bulunan diğer tekerleklerdir. Bu tekerlekler her yöne dönebilen genelde 20 cm çapında lastiklerdir. Arkadan itiş modellerde rulmanlı tekerlekler önde bulunur. Herhangi bir engele ilk önce bu tekerlekler çarptığından ve süspansiyon açısından bunların şişme olması tercih edilebilir ama patlama riskine karşı köpük dolgu lastik kullanan da çoktur.
Bir de sandalyenin arkaya devrilmesini engellemeye yönelik denge tekerleri vardır. Bunların sandalyeden sökülmesi tehlikelidir. Aracın arkaya devrilmesini engelleyen bir tek bunlar vardır. Denge tekerleri çıkartılabilir olabilir, ancak sürüş esnasında tekrar yerine takıldığından emin olunmalıdır.
Oturak:
Kullanıcının oturduğu ve sırtını yasladığı yerdir. Bez de olabilir, katlanmayan modellerde koltuk da olabilir. Kullanıcının engel durumuna göre yapılmış olması çok önemlidir çünkü kötü koltuk, eğer yapılıyorsa fizik tedavinin olumlu etkilerini tersine çevirebilir. Kişiye zarar verebilir. Mesela yanlış oturak bazılarında skolyoz oluşmasına neden olabilir. Oturma minderi standart ürünlerde basit bir minderdir. Sürekli üzerinde oturulacak ise daha uygun bir minder alınmalıdır.
Şarj aleti:
Akünün ömrünün korunmasında önemli bir etken iyi bir şarj aleti kullanmaktır. Bizim işimize yarayan en iyi şarj aleti akü doldukça şarj hızını yavaşlatan ve takılı olduğu sürece sürekli aküyü dolu tutan (akımı başlatıp durduran) şarj aletidir. Şarj aletinin akım/saat (Ah) değeri şarj hızını gösterir. Bunlar 4, 5, 6, 8, 10, 12 gibi değerler olabilir. Mesela 5 Ah bir şarj aleti, tam boş bir 30A aküyü yaklaşık 6 saatte doldurur. Bizim kullandığımız şarj cihazları “kesintisiz güç kaynağı” değildir. Sulu değil kuru tip akü şarj etmeye uygun olmalarına dikkat ediniz.
Bunlar;
Elektrik Motoru
Aküler
Elektronik kumanda
Sürücü tekerlekler
Rulmanlı (sarhoş) tekerlekler
Oturak
Sigorta
Elektrik Motoru:
Sandalye hareket kuvvetini elektrik motorların gücünden alır. Eski modellerde tek bir motor iki sürüş tekerleğini çeviriyorken artık 1980’lerden itibaren iki sürüş tekerleğini sürmek için iki ayrı motor kullanılır.
Dişli kutusu (şanzıman):
Elektrik motorları güçlü bir motor ile buna bağlı bir dişli kutusundan oluşur. Dişli kutusu motorun dönüş hızını düşürerek tekerleğe aktarır. Motoru hızı, redüksiyon oranı gibi değerler akülü sandalyenin torkunu etkiler. Tork ne kadar fazla ise aracın bir engeli aşma kabiliyeti o kadar fazla olur.
Motor freni:
Elektrik motorunda bir adet fren bulunur. Bu fren elektrik gelince motoru boşa alır ki motor dönebilsin. Elektrik kesilince de motoru tutar ve böylece akülü sandalyeyi frenler. Bu aracın durduğu yerde sabit kalmasını sağlar. Frensiz motorları olan akülü sandalye sürüş güvenliği açısından risklidir.
Ayırma özelliği:
Dişli kutusu (şanzıman) dişlileri ayrılabilir özellikte olursa sandalye aküsüz de itilebilecek hale gelir. Bu önemli bir özelliktir. Zira aküler biterse ya da herhangi bir arızada yolda kalma durumu olursa motorları ayırarak arkadan itmek suretiyle devam edilebilir, aksi takdirde aracın taşınması çok zordur. Bazı ayırma sistemleri frendedir. Ama genellikle ayırma dişli kutusunda tekerleği boşa çıkaracak özelliktedir. Frenden ayırma sistemleri nispeten daha kullanışsızdır çünkü frenden boşa alınca sandalyeyi iten kişi motor içinde dönen endüvinin ve tüm dişlilerin sebep olduğu sürtünme için de güç harcamak zorundadır. Dişliden ayırma sistemleri ise tekerleği boşa çıkardığı için sandalyeyi arkadan iten kişi için daha rahattır.
Motorun gücü:
Motorun gücü Watt (W) cinsinden ölçülür. Motorun vatajı ne kadar yüksekse araç o kadar güçlüdür, engebeleri daha rahat aşar. Ancak yüksek vatajlı motorlar yüksek akım (A) çekebilirler ve dolayısıyla yüksek amperajlı akülere ihtiyaç duyabilirler.
Aküler:
Akülü sandalyelerde kullanılan akülerin teknolojilerinde son yıllarda fazla bir ilerleme kaydedilmedi. Kuru tip kurşun asit aküler en yaygın kullanılan akülerdir. Bununla birlikte jel akü diye tabir edilen çeşit de yine çok tercih edilen bir çeşittir. Bu iki çeşitten başka nikel kadmiyum, lityum iyon ve nikel metal hidrat tipinde aküler de mevcuttur. Bu tip aküler mesela cep telefonlarında son derece elverişli bir kullanıma sahiplerse de akülü sandalyeye adaptasyonu çok pahalı olduğundan pek yoktur.
Akülü sandalyedeki elektrik sistemi genelde 24V olduğundan, araçta 12V’luk iki adet akü kullanılır. Aküler genelde aküleri çıkartmadan, kumandaya takılan bir soket vasıtasıyla şarj edilebilir.
Sigorta:
Aracın elektrik tesisatında yüksek akım dolayısıyla oluşabilecek tehlikeleri önlemek için bir akım termiği bulunur. Bu otomobillerde ya da evlerde kullanılan sigortalara benzemez. Akım termiği aracın çektiği akımı izler, akımın belli bir süre çok yükselmesine izin verebilir ki araç belki bir engeli aşıyordur, ancak daha tehlikeli seviyeye yükselirse akımı keser. Akım termiğinin özelliği akımı kesince tekrar kurulabilir olmasıdır. Evdeki sigorta şalteri nasıl atınca tekrar kaldırabiliyorsak, akım termiğinde de üstündeki düğmeye (belli bir süre sonra) basarak akım termiğini sıfırlayabilir ve aracın tekrar çalışmasını sağlayabiliriz. Bu sebeple otomobillerde kullanılan tarzda sigortalar akülü sandalyelerde kullanılmaz. Çünkü bu sigortalar bir kez atınca yenisi ile değiştirilmesi gerektiğinden kullanıcı için daha külfetli ve masraflıdır.
Elektronik kumanda:
Aracın beynidir. Sürüş tutamağı ve sürücü modülünden oluşur. Bu iki bölüm tek bir ünite şeklinde olabileceği gibi iki ayrı ünite şeklinde de olabilir. Kumanda akülü aracın tüm elektrik aksamını kontrol eder, motorlara gerekli gücü verir, frenleri açar ve kapatır, akü seviyesini ölçer ve diğer kullanıcı ayarlarının yapılmasını sağlar. Bazı kumandalar, eğer varsa, araç üzerindeki ışıkları, sinyalizasyonu ve ilave elektrik motorlarını da kontrol edebilir.
Kumanda üzerinde akü gösterge ışıkları vardır. Bu sayede akünüzün şarj seviyesini izleyebilirsiniz. Sürüş tutamağı (yani joystik) her yöne hareket eder ve siz ne kadar ittirir/çekerseniz, araca o kadar hız verir.
Kumanda sistemleri son 10 yılda teknolojik olarak ilerlemiş, ve daha ekonomik fiyatlara gelmiştir.
Sürücü tekerlekler:
Motorların takılı olduğu tekerleklerdir. Aracın modeline göre bunlar önde, arkada ya da ortada olabilir. Sürücü tekerleklerin lastiklerinin dayanıklı olması beklenir, çünkü kullanım sırasında ileri/geri hareketten, ve sürtünmeden dolayı en çabuk eskiyen parçalar bunlardır.
Özellikle siyah renkli dış mekan lastikleri dayanıklılık bakımından en iyileridir. Otomobil tekerleği ile aynı malzemeden yapıldığından çok uzun yıllar kullanılabilir. Ancak siyah renk iç mekanda yere iz bırakabilir. Dolayısıyla ev içinde kullanılacak akülü sandalyenin tekerlekleri gri renkli bir malzemeden yapılır ki bu malzeme sokakta siyah renkli malzemeye göre daha çabuk aşınır.
Havalı lastik olabileceği gibi dolgu lastiklerde kullanılır. Eskiden dolgu lastikler kalıptan çıkmış, ağır ve sert yapıda olurlardı. Ancak son yıllarda poliüretan köpük teknolojisinin geldiği nokta itibari ile şişme lastiğin içinde sıkılan köpük sayesinde dolgu lastik yapılabilmektedir. Bunun kullanımı daha rahattır çünkü köpüğün sertliği ayarlanabilir ve iyi basınçlı bir şişme tekerlek sertliğinde köpük dolgu lastikler elde edilebilir. Patlama riski olmayan bu lastikler en çok tercih edilen tiptir.
Elektrik motorunun şanzıman çıkışındaki milin çapı, ve milin üzerindeki kamanın ölçülerine göre tekerleğin içi çap ölçüleri değişebilir. Genelde birbirine yakın ölçüler kullanılsa da bu yedek parçada dikkat edilmesi gereken bir noktadır.
Rulmanı (sarhoş) tekerlekler:
Motorun takılı olduğu tekerlekler dışında aracın üzerinde bulunan diğer tekerleklerdir. Bu tekerlekler her yöne dönebilen genelde 20 cm çapında lastiklerdir. Arkadan itiş modellerde rulmanlı tekerlekler önde bulunur. Herhangi bir engele ilk önce bu tekerlekler çarptığından ve süspansiyon açısından bunların şişme olması tercih edilebilir ama patlama riskine karşı köpük dolgu lastik kullanan da çoktur.
Bir de sandalyenin arkaya devrilmesini engellemeye yönelik denge tekerleri vardır. Bunların sandalyeden sökülmesi tehlikelidir. Aracın arkaya devrilmesini engelleyen bir tek bunlar vardır. Denge tekerleri çıkartılabilir olabilir, ancak sürüş esnasında tekrar yerine takıldığından emin olunmalıdır.
Oturak:
Kullanıcının oturduğu ve sırtını yasladığı yerdir. Bez de olabilir, katlanmayan modellerde koltuk da olabilir. Kullanıcının engel durumuna göre yapılmış olması çok önemlidir çünkü kötü koltuk, eğer yapılıyorsa fizik tedavinin olumlu etkilerini tersine çevirebilir. Kişiye zarar verebilir. Mesela yanlış oturak bazılarında skolyoz oluşmasına neden olabilir. Oturma minderi standart ürünlerde basit bir minderdir. Sürekli üzerinde oturulacak ise daha uygun bir minder alınmalıdır.
Şarj aleti:
Akünün ömrünün korunmasında önemli bir etken iyi bir şarj aleti kullanmaktır. Bizim işimize yarayan en iyi şarj aleti akü doldukça şarj hızını yavaşlatan ve takılı olduğu sürece sürekli aküyü dolu tutan (akımı başlatıp durduran) şarj aletidir. Şarj aletinin akım/saat (Ah) değeri şarj hızını gösterir. Bunlar 4, 5, 6, 8, 10, 12 gibi değerler olabilir. Mesela 5 Ah bir şarj aleti, tam boş bir 30A aküyü yaklaşık 6 saatte doldurur. Bizim kullandığımız şarj cihazları “kesintisiz güç kaynağı” değildir. Sulu değil kuru tip akü şarj etmeye uygun olmalarına dikkat ediniz.
