- Katılım
- May 19, 2010
- Mesajlar
- 14,522
- Tepkime Puanı
- 193
- Puanları
- 63
- Yaş
- 50
Dünyanın değişik ülkelerinde 'engelli hareketleri' başlatılmış bu hareketlerin sonucu olarakta o ülkede yaşayan engelli bireyler sosyal, ekonomik ve kütürel anlamda büyük kazanımlar sağlamışlardır.
Bu hareketler içerisinde başarıya ulaşmış ve örnek gösterilebilecek Amerikan, İngiltere ve Küzey İrlanda engelli hareketlerini ingilizce kaynaklar kullanılarak Türkçe'te çeviri yaptırdım. Türkiye'de yaşayan engelliler olarak bu hareketlerin başarı hikayelerinin bizler için rol model olacağına inanıyorum.
Amerikan Engelli Hareketi
Amerika birleşik devletlerinde özürlü hakları hareketi 1970'li yıllarda başlamıştır. Bu hareketin başlamasında Afrikalı, Amerikalı sivil kadınların hakları örnek temsil etmiştir.
1960ların sonunda hak arama hareketleri engelli insanların haklarını arayışları şekline
dönüştü. Bu hak arayışı, fiziksel engelli insanlar, görme ve işitme bozukluklarıyla birlikte
zihinsel engelli insanlar içindi de.
Diğer insanlar, bu engelli insanların temel ihtiyaçlarını
nasıl giderdikler hakkında hassasiyete sahip değildiler. Hareket, ortak bir amaç için
kutsal bir mücadeleye sahne olmuştur.
Engelli insanlar için daha medeni haklar elde edilmelidir. Ulaşım, mimari erişebilirlik
sorunları ve fiziksel çevre, istihdam, eğitim, konut ve fırsat eşitliği alanlarında engelli
insanların hakları korunmak istenmektedir. Fiziksel engeller, güvenlik, dışlayıcı uygulamalar gibi sorunlar; bu hareketin reform niteliği taşımasında önemli birer neden olarak görev görmüşlerdir. Bu reformun günümüz dünyasındaki getirisi, büyük metropollerin sokaklarında ortak alanlar, kolay erişim imkanlarıyla donatılmış kamu binaları ve tuvaletlerdir. Bu değişiklikler, son yılların görünür değişikliklerindendir.
Dünyanın birçok şehrinde dikkat çekici değişiklikler yaşandı. Asansörler, transit
asansorler, tekerlekli sandalye rampaları ve bordür kesim montajı, toplu taşımanın
daha kolay ve güvenli olması gibi değişikliklerle tekerlekli sandalye kullanan veya diğer
hareket alanı kısıtlı olan insanların kamu kaldırımlarını rahat bir şekilde kullanmaları gibi
bu hareketin getirisi olan reformlar bu faydalara imkan vermiştir.
Engelli hareketinin amacı, insanların yaşam kalitesini geliştirmektir. Engelliler,
dezavantajlar ve ayrımcılıkla karşı karşıyalar. Hareketin hedefleri, amacı çok
önemlidir. Burada amaç, en önemli husustur.
Eğitim ve istihdam, bunlara erişim reform sonras önemli bir odak olmuştur. Eğitim olanakları
ve bağımsızlığı geliştirmek için çalışmalar sürekli devam etmektedir. Engelli bireyler için
hayat kalitesini yükseltmek amaçlanmıştır. bu amac, 1970 ler ve 1990lı yıllar arasında
gelişmiş, günümüzde ise amacına ulaşmak üzeredir. Hala yapılması gereken reformlar dünyanın birçok ülkesinde hayata geçirilmeyi beklemektedir.
J. Nugent baş araştırmacı tarafından ifade edildiği şekliyle; 'Engelsiz Standart'bina yapımı için erişilebilinir ve bedensel engelliler tarafından kullanılabilinir, ergonomik yapılar varolabileceği fikri ortaya atılmıştır. Bu sürecin arkasından, çeşitli araştırmalar yapılmış, süreç hızlanmıştır. Bu hareketin gelişmesi, büyümesi açısından çok önemli bir gelişmedir. Sonrasında, California, bağımsız yaşam hareketiyle, Edward Roberts ve tekerlikli sandalyeye bağımlı bir yaşam süren diğer arkadaşlarının katılımı ve başı çekmesiyle süreç için oldukça önemli adımlar, gelişmeler kaydedilmiştir.
Başka bir dönüm noktası ise, Frank Bowe tarafından tasarlanan kamu binalarının kullanımıa sunulmasıydı.
Hükümet binaları 1977 yılında kullanılmaya başlandı ve, engelli vatandaşlar Amerikan koalisyonu başarılı oldu.
San francisco ve washington DC'de HEW tarafından işleme alınan düzenlemelerin, 504. bölüm mesleki rehabilitasyon
gereğince 1973 yılında çıkan yasası, Engelliler yasası kapsamında 1990 da gelişecek olan hak arayışının temelinin atılmasına neden oldu.
Böylece, 1979 senesinde engelli hakları ve eğitim savunma fonu da başlamış oldu. Amerika, en büyük gelişmeleri 1973-1979 yılları arasında yaşamıştır. 1990 sonrasında ise günümüz standartlarına yakın haklara, engelli insanların kavuşması sağlanmıştır.
İngiltere'deki gelişim sürecinin önemli adımları ise şu şekildedir;
Engellileri Koruma Kanunu 1995 (DDA 1995)
istihdam ile ilgili olarak engelli insanlara karşı ayrımcılık, kanunsuz
mal ve hizmetler, eğitim ve ulaşım sağlanması. Bu medeni haklar kanunudur. Böylece engelli
vatandaşlar, medeni kanun kapsamında korunmuştur.
Sosyal hakların korunması için ceza hukukunu kullanmak yürürlüğe alınmıştır.
Eşitlik ve insan hakları komisyonu için destek sağlayan İngiltere ile eşdeğer mevzuata sahip olan
kuzey irlanda, engelli hakları açısından büyük adımlar atmıştır.
Kuzey İrlanda Eşitlik Komisyonu
1960 yılında Down Sendormu ulusal birliğinin kurulmasıya başlamış olan bir süreçtir.
1963 yılında başkan Kennedy kamu hukuku 88-164 sayılı konunları imzalayarak, sürecin
gelişimine katkı sağlamıştır. Bu kanun çok önemliydi. Zihinsel engelli çocukların eğitimi,
sağır, konuşma ve görme engelli öğrencilerin eğitimi çok zordur. Bu özelliklteki öğrencilere federal
destek sağlandığı için, bu yasa çok önemlidir.
Toplum Ruh Sağlığı Yasası
1968 yılında Mimari engeller yasası
1970 yılında Kentsel toplu taşıma kanunu
Gibi atılımlar, engelli hakları arayışında çok kıymetli dönemeçlerdir. 1975 yılında
kurulan engelli vatandaşlar koalisyonu, Amerika için önemlidir. 1990 yılında engelliler
eğitim yasası ise, engelli çocukların eğitim alanında fırsat eşitliğiyle karşılaşmasını
sağlamıştır.
1990 senesinde Engelli Amerikalılar yasası kapsamında, ayrımcılık yasaklanmıştır. Federal hükümet tarafından yasaklanan ayrımcılık, İstihdam, sağlık ve sosyal hayatın tüm alanlarını kapsar.
Engelliler.Gen.Tr
Bu hareketler içerisinde başarıya ulaşmış ve örnek gösterilebilecek Amerikan, İngiltere ve Küzey İrlanda engelli hareketlerini ingilizce kaynaklar kullanılarak Türkçe'te çeviri yaptırdım. Türkiye'de yaşayan engelliler olarak bu hareketlerin başarı hikayelerinin bizler için rol model olacağına inanıyorum.
Amerikan Engelli Hareketi
Amerika birleşik devletlerinde özürlü hakları hareketi 1970'li yıllarda başlamıştır. Bu hareketin başlamasında Afrikalı, Amerikalı sivil kadınların hakları örnek temsil etmiştir.
1960ların sonunda hak arama hareketleri engelli insanların haklarını arayışları şekline
dönüştü. Bu hak arayışı, fiziksel engelli insanlar, görme ve işitme bozukluklarıyla birlikte
zihinsel engelli insanlar içindi de.
Diğer insanlar, bu engelli insanların temel ihtiyaçlarını
nasıl giderdikler hakkında hassasiyete sahip değildiler. Hareket, ortak bir amaç için
kutsal bir mücadeleye sahne olmuştur.
Engelli insanlar için daha medeni haklar elde edilmelidir. Ulaşım, mimari erişebilirlik
sorunları ve fiziksel çevre, istihdam, eğitim, konut ve fırsat eşitliği alanlarında engelli
insanların hakları korunmak istenmektedir. Fiziksel engeller, güvenlik, dışlayıcı uygulamalar gibi sorunlar; bu hareketin reform niteliği taşımasında önemli birer neden olarak görev görmüşlerdir. Bu reformun günümüz dünyasındaki getirisi, büyük metropollerin sokaklarında ortak alanlar, kolay erişim imkanlarıyla donatılmış kamu binaları ve tuvaletlerdir. Bu değişiklikler, son yılların görünür değişikliklerindendir.
Dünyanın birçok şehrinde dikkat çekici değişiklikler yaşandı. Asansörler, transit
asansorler, tekerlekli sandalye rampaları ve bordür kesim montajı, toplu taşımanın
daha kolay ve güvenli olması gibi değişikliklerle tekerlekli sandalye kullanan veya diğer
hareket alanı kısıtlı olan insanların kamu kaldırımlarını rahat bir şekilde kullanmaları gibi
bu hareketin getirisi olan reformlar bu faydalara imkan vermiştir.
Engelli hareketinin amacı, insanların yaşam kalitesini geliştirmektir. Engelliler,
dezavantajlar ve ayrımcılıkla karşı karşıyalar. Hareketin hedefleri, amacı çok
önemlidir. Burada amaç, en önemli husustur.
Eğitim ve istihdam, bunlara erişim reform sonras önemli bir odak olmuştur. Eğitim olanakları
ve bağımsızlığı geliştirmek için çalışmalar sürekli devam etmektedir. Engelli bireyler için
hayat kalitesini yükseltmek amaçlanmıştır. bu amac, 1970 ler ve 1990lı yıllar arasında
gelişmiş, günümüzde ise amacına ulaşmak üzeredir. Hala yapılması gereken reformlar dünyanın birçok ülkesinde hayata geçirilmeyi beklemektedir.
J. Nugent baş araştırmacı tarafından ifade edildiği şekliyle; 'Engelsiz Standart'bina yapımı için erişilebilinir ve bedensel engelliler tarafından kullanılabilinir, ergonomik yapılar varolabileceği fikri ortaya atılmıştır. Bu sürecin arkasından, çeşitli araştırmalar yapılmış, süreç hızlanmıştır. Bu hareketin gelişmesi, büyümesi açısından çok önemli bir gelişmedir. Sonrasında, California, bağımsız yaşam hareketiyle, Edward Roberts ve tekerlikli sandalyeye bağımlı bir yaşam süren diğer arkadaşlarının katılımı ve başı çekmesiyle süreç için oldukça önemli adımlar, gelişmeler kaydedilmiştir.
Başka bir dönüm noktası ise, Frank Bowe tarafından tasarlanan kamu binalarının kullanımıa sunulmasıydı.
Hükümet binaları 1977 yılında kullanılmaya başlandı ve, engelli vatandaşlar Amerikan koalisyonu başarılı oldu.
San francisco ve washington DC'de HEW tarafından işleme alınan düzenlemelerin, 504. bölüm mesleki rehabilitasyon
gereğince 1973 yılında çıkan yasası, Engelliler yasası kapsamında 1990 da gelişecek olan hak arayışının temelinin atılmasına neden oldu.
Böylece, 1979 senesinde engelli hakları ve eğitim savunma fonu da başlamış oldu. Amerika, en büyük gelişmeleri 1973-1979 yılları arasında yaşamıştır. 1990 sonrasında ise günümüz standartlarına yakın haklara, engelli insanların kavuşması sağlanmıştır.
İngiltere'deki gelişim sürecinin önemli adımları ise şu şekildedir;
Engellileri Koruma Kanunu 1995 (DDA 1995)
istihdam ile ilgili olarak engelli insanlara karşı ayrımcılık, kanunsuz
mal ve hizmetler, eğitim ve ulaşım sağlanması. Bu medeni haklar kanunudur. Böylece engelli
vatandaşlar, medeni kanun kapsamında korunmuştur.
Sosyal hakların korunması için ceza hukukunu kullanmak yürürlüğe alınmıştır.
Eşitlik ve insan hakları komisyonu için destek sağlayan İngiltere ile eşdeğer mevzuata sahip olan
kuzey irlanda, engelli hakları açısından büyük adımlar atmıştır.
Kuzey İrlanda Eşitlik Komisyonu
1960 yılında Down Sendormu ulusal birliğinin kurulmasıya başlamış olan bir süreçtir.
1963 yılında başkan Kennedy kamu hukuku 88-164 sayılı konunları imzalayarak, sürecin
gelişimine katkı sağlamıştır. Bu kanun çok önemliydi. Zihinsel engelli çocukların eğitimi,
sağır, konuşma ve görme engelli öğrencilerin eğitimi çok zordur. Bu özelliklteki öğrencilere federal
destek sağlandığı için, bu yasa çok önemlidir.
Toplum Ruh Sağlığı Yasası
1968 yılında Mimari engeller yasası
1970 yılında Kentsel toplu taşıma kanunu
Gibi atılımlar, engelli hakları arayışında çok kıymetli dönemeçlerdir. 1975 yılında
kurulan engelli vatandaşlar koalisyonu, Amerika için önemlidir. 1990 yılında engelliler
eğitim yasası ise, engelli çocukların eğitim alanında fırsat eşitliğiyle karşılaşmasını
sağlamıştır.
1990 senesinde Engelli Amerikalılar yasası kapsamında, ayrımcılık yasaklanmıştır. Federal hükümet tarafından yasaklanan ayrımcılık, İstihdam, sağlık ve sosyal hayatın tüm alanlarını kapsar.
Engelliler.Gen.Tr
Son düzenleme:
