Amputasyon Hakkında Herşey

Bu konuyu araştırırken bir an o insanlar aklıma geldi yaşanılan acı,belki isyan,öfke, kabullenme sürecine dair yaşanan psikolojik sorunlar ve dahası oldukca zor bir süreç olduğuna hiç şüphem yok. Her hastalık zor her hastalığın tedavi aşaması oldukca güç fakat amputasyon bir uzvumuzun kesileceğini düşünmek beni kötü etkiledi. Daha kolay nasıl başa çıkılabilir önce ve sonrası neler yapılabilir diye bir çok konu okudum. Okuduklarımdan işin psikolojik boyutununda çok ağır olduğunu gördüm. Kimselerin yaşamaması en büyük dileğim fakat yaşayanlarında başlarındaki problemin ne olduğunu daha iyi anlayabilmeleri için amputasyon hakkında bir çok detayın yer aldığı bu yazıyı sizlerle paylaşmak istedim.

Amputasyon Hakkında Herşey

Öncelikle Amputasyonun anlamını seviyelerini açıklayarak yazımıza başlamak istiyorum....

Amputasyon ne demektir ve neden gerek duyulur?

Amputasyon, sağlıklı doku içindeki bir kemiğin veya bir uzvun eklemden (dezartikülasyon) kesilmesidir.

Bir amputasyon hastalıklı bir vücut parçasının iyileşme ihtimali kalmadığı ve hastanın hayatını tehlikeye attığı zaman gereklidir. Dolaşım bozuklukları, enfeksiyonlar, kazalar, kanser veya uzuvlarda doğuştan gelen bir problem nedenler arasında sayılabilir

Yukarıda bahsedilen durumlarda amputasyonun gerekliliği önceden bellidir. Bazen ise, kaza sonrası yaralanma durumlarında, amputasyonlar acil olarak gerekebilir.

Amputasyon seviyesi ne demektir?

Amputasyon seviyesi uzvun nereden ampute edildiğini anlatır. Diğer etkenler yanında, her farklı durumda uygun protezin seçilebilmesi için de kullanılır.
Diğer etkenlerin yanında amputasyon seviyesi de her farklı durum için uygun protez seçiminde karar verilmesi için göz önüne alınır.

Amputasyon seviyesine operasyon önce doktorunuz karar verecektir. Planlı bir operasyon söz konusu ise ortopedi teknisyeni de konsültasyona katılır.


Ayak amputasyonu



Ayak amputasyonunda 12'den fazla farklı seviye bulunmaktadır. Parmak amputasyounnda ayak bileğine kadar seviyeler mevcuttur.

Protez uygulaması için silikon protezler kullanılır.


Transtibial amputasyon (dizaltı amputasyonu)



Dizaltı (Transtibial) ampuıtasyon, ya da alt bacak amputasyonlarında, tibia ve fibula kemikleri birbirinden ayırılır.

Protez ayak, adaptör ve protez soketine bağlantı parçaları uygulama için gereklidir. Bu ürünler hakkında bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Soket, protezin güdüğe bağlandığı parçadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Protez, kozmetik olarak adlandırılan parça ile kaplanarak görsel olarak farkedilmesi zorlaşır.


Diz Dezartikulasyon



Diz dezartikulasyonunda alt bacak dizden ayrılır. Baldırın tamamı ise yerinde kalır.

Protez ayak, adaptör ve protez soketine bağlantı parçaları uygulama için gereklidir. Bu ürünler hakkında bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Soket, protezin güdüğe bağlandığı parçadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Protez, kozmetik olarak adlandırılan parça ile kaplanarak görsel olarak farkedilmesi zorlaşır.



Dizüstü amputasyon



Dizüstü (Transfemoral) amputasyonda veya baldır bölgesindeki amputasyonlarda, uyluk kemiği kesilir.

Protez ayak, adaptör ve protez soketine bağlantı parçaları uygulama için gereklidir. Bu ürünler hakkında bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Soket, protezin güdüğe bağlandığı parçadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Protez, kozmetik olarak adlandırılan parça ile kaplanarak görsel olarak farkedilmesi zorlaşır.



Kalça Dezartikulasyonu



Kalça dezartikulasyonunda, hasta kalça ekleminden ampute edilir. Bu amputasyonlarda pelvis ile protez kontrol edilir.

Protez ayak, adaptör ve protez soketine bağlantı parçaları uygulama için gereklidir. Bu ürünler hakkında bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Soket, protezin güdüğe bağlandığı parçadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Protez, kozmetik olarak adlandırılan parça ile kaplanarak görsel olarak farkedilmesi zorlaşır.



Hemipelvektomi



Hemipelvektomide, tüm bacak ve pelvisin bir kısmı sakruma kadar ampute edilir. Bu amputasyon tipinde pelvis, protezi kontrol etmek için kullanılır.

Protez ayak, adaptör ve protez soketine bağlantı parçaları uygulama için gereklidir. Bu ürünler hakkında bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Soket, protezin güdüğe bağlandığı parçadır. Daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Protez, kozmetik olarak adlandırılan parça ile kaplanarak görsel olarak farkedilmesi zorlaşır.

Amputasyon Öncesi

Amputasyon zor bir süreçtir ancak bu süreçte yalnız olmayacağınızı bilin. Aileniz ve arkadaşlarınız ile birlikte sizinle ilgilenecek olan doktorlar, terapistler ve protez teknisyenininiz bu zor süreçte sorularınıza cevap vermek ve problemlerinizle başa çıkmak için sizin yanınızda olacaktır.


Amputasyon öncesi testler

Operasyon öncesi hastahanede detaylı incelemelerden geçirileceksiniz. Bu incelemeler kan analizi, akciğerlerinizin kontrolü, kalp ve dolaşım sisteminizle ilgili testleri içerir.

Doktorlar tarafından yapılan konsültasyon

Amputasyondan önce doktorlar, operasyon sırasında neler olacağını size anlatırlar. Operasyon sonrasını da detaylı şekilde size açıklarlar. Bu konsültasyonlar sırasında önemli gördüğünüz herşey hakkında sorular sorabilirsiniz. Öncesinde aklınıza gelen soruları not almanız yararlı olabilir. Anlamadığınız konular hakkında daha fazla soru sormayı da ihmal etmeyin. Doktorlar bunları size açıklamakla mesuldurler. Planlı amputasyonların yanısıra kaza ve bu gibi durumlarda acil amputasyonlar da gerekebilir. Bu gibi bir durumda doktorlar size gerekli açıklamaları ancak amputasyon sonrası yapabilirler.

Hazırlık

Sonrasında başlanacak olan rehabilitasyona hazırlık için amputasyon öncesinde çeşitli egzersizlere başlamanız yararlı olur. Bunlar kas sisteminizin güçlenmesine yardımcı olacaktır. Örneğin amputasyon sonrası karşınıza çıkacak bir hareket olan tekerlekli sandalyeden yatağa veya tersi bir hareketi çalışmaya başlayabilirsiniz. Bu egzersizleri yapmaya ne kadar erken başlarsanız operasyon sonrası sizin için daha kolaylaşacaktır. Doktorunuza ve terapistinize bu konular hakkında danışabilirsiniz.

Ayrıca protez teknisyeninizle sizin için hangi protezin uygun olduğu konusunu konuşmak rehabilitasyon sürecinizden de tam olarak ne bekleyebileceğinizi anlamanıza yardımcı olur.

Psikolojik destek

Amputasyon, kişi için ruhsal gücünü sınayan bir deneyim haline gelebilir. Bu dönemde psikolojik destek de alabilirsiniz. Bir psikolog ile sizi rahatlatacak birçok şey konuşabilirsiniz, bu şekilde aile ve arkadaşlarınız için de zorluklar aşılabilecektir. Bu konuşmalar ayrıca hayatınızın bu yeni döneminde size güç verecektir. Bu desteği ne kadar erken almaya başlarsanız sizi daha hızlı iyileştirecek ve yaşamınızın kalitesini yükseltebilecek şekilde bu problemlerin ve korkuların üstesinden gelebilirsiniz. Korku duyguları içinde yapılan bir amputasyon depresyona sebebiyet verebilir ki bu da kesinlikle kaçınılması gereken bir durumdur.

Diğer ampute olan kişilerle konuşma

Sizinle benzer durumda olan ampute olmuş kişilerle konuşmanızı öneririz. Bu size güç verecektir. Yalnız değilsiniz. Benzer durumda olan bir kişiden hayatlarındaki bu değişimleri (bazen olumlu da olabilen) duymak yararlı olacaktır. Onlardan, örneğin protez kullanma hakkında, birçok püf noktası öğrenebilirsiniz.

Eğer böyle kişilerle iletişim kurmak isterseniz doktor veya terapistlerinize danışabilirsiniz.

Amputasyon Sonrası

Operasyondan hemen sonra, sizin ve güdüğünüzün iyileşmesi ilk hedeftir. Rehabilitasyona başlayabilmeniz ve protezinizin uygulanabilmesi için iki konu da çok önemlidir.

Amputasyon sonrası sizi neler beklemektedir?

Amputasyon sonrası güdüğünüz özel bir bandaj ile sarılır. Buradaki amaç operasyon yüzünden oluşan yaranızın çabuk iyileşmesi ve güdüğünüzün giyeceğiniz protez için hazırlanmasıdır.

Operasyon sonrası ilk aşamada üç temel amaç vardır : Çok az veya hiç ağrı ve acınızın olmaması gerekir, güdüğünüz ağırlık taşıyabilmedilir ve güdüğünüzü her yöne hareket ettirebilmelisinizdir.

Tüm bunların gerçekleşebilmesi için doktorunuz veya fizyoterapistinizin size operasyondan hemen sonra birkaç önemli noktayı anlatmış olması gerekir. Yatakta doğru pozisyonda yatarak eklemlerin sertleşmemesi ve kasların kısalmaması sağlanır, ayrıca düzenli nefes alıp verme egzersizleri, hafif hareketler ve mobilite egzersizleri de yararlıdır. Bu önlemler ile protez uygulamasına en kısa zamanda geçilebilir.

Doğru Pozisyonlama

Operasyondan hemen sonra, uzun zaman yatamayacak ve yatakta kendi başınıza dönemeyeceksiniz. Bu yüzden, hemşire yardımıyla gün içinde yatak içinde pozisyonunuzu değiştirmeniz gerekecektir. En az acı hissedecek şekilde yatmanız ve uzun süre yatmaktan dolayı oluşacak yaraların önlenmesi için bu pozisyon değişikliği önemlidir. Ek olarak doğru postür mobilitenize kavuşmak için gereklidir.

Güdükteki yaranın iyileşmesi

Anesteziden uyandığınızda, bacağınızı bandajlanmış ve ucundan küçük bir hortum sarkar şekilde bulacaksınız. Bu hortum operasyonda iltihap ve kanın yaradan akması için takılmıştır. Bu drenaj, iyileşme sürecinde yaranızdan çıkarılacaktır.

Genellikle amputasyon yarası 3 - 4 hafta içinde kapanıp bir yara izi haline gelecektir. Ancak dışarıdan ne kadar iyileşmiş görünse de içeriden yaranın tamamen iyileşmesi daha uzun sürecektir. Bu süre genelde bir buçuk senedir.

Bu süre içinde yaralı dokunun yumuşak ve esnek kalabilmesi ve aynı zamanda yük taşıyabilir duruma gelmesi için yoğun bakım (kompresyon terapisi ve kremler) çok önemlidir. Yukarıda bahsi geçen doku özellikleri protez giymek için gereklidir.

Güdüğün ilk kompresyonu

Operasyondan sonra, güdük dokusu normal olarak şişer. Bu şişme (ödem) operasyona gösterilen normal bir reaksiyondur. Bir hafta sonra genellikle bu şiş iner.

Operasyondan kısa bir süre sonra, elastik bandajlar, kompresyon çorapları ve diğer enstrümanlar yardımıyla güdüğünüz üzerinde geniş bir bölgeye basınç uygulanır. Bu terapinin amacı, güdüğün şişliğinin indirilmesi ve daha sonra protez uygulaması için güdüğü en iyi hale getirmektir. Güdüğün fazla şişmesi yaranın iyileşmesini ve güdüğün protez uygulaması için son halini almasını uzatacağı için bu terapi önemlidir. Ek olarak, kompresyon güdükteki dolaşımın da düzgün olmasına yardım edecektir. Bu da acı ve ağrının azaltılması ve yaranın iyileşmesini sağlar.

Ne tip bir güdük bakımının sizin için uygun olduğu - elastik bandajlar, bandaj, kompresyon çorapları veya silikon liner - cerrahi müdahale tekniği, amputasyon seviyesi, yaranın durumu ve sizi tedavi eden takımın tecrübelerine bağlıdır. Sizin için en uygun metod seçilir.

Egzersizler

Sonraki tedavi aşamalarına geçebilmeniz için, gövde, kol ve bacak kaslarınızı güçlendirmeniz için egzersiz yapmanız tavsiye edilir. İyileşmenizi destekleyecek ve güdüğünüzün yakınındaki eklemleri güçlendirecek egzersizleri fizyoterapistinize danışarak öğrenebilirsiniz. Egzersizler hafif ağırlıklar veya tera-bandlarla yatarak veya ayakta ve oturarak yapılabilir. Egzersizlerde güdüğünüzü de çalıştırmanız gerekir.

Bu egzersizler kaslarınızın ve dokunuzun sertleşmesini önler. Egzersizler sayesinde ampute ayağınızla alışkın olmadığınız hareketlere de başlamış olacaksınız. Fizyoterapistiniz size egzersizlerin nasıl yapılacağını gösterdiği gibi doğru yapıp yapmadığınıza da bakacaktır. Doğru egzersizleri doğru sıralamayla size gösterecektir.

Mobilite eğitimleri

Artık mobilite eğitiminize başlayabilirsiniz. İlk olarak, muhtemelen yatakta kendi kendinize doğrulup tekerlekli sandalyeye geçmek sizin için zor olacaktır. Ama biraz çalışmayla bunu rahatça yapabileceksiniz. Fizyoterapistiniz bu konuda da size ayrıntılı açıklamalar yapacaktır. Askılar ve tutacaklar da yatağınızda kullanmanız için bulunacaktır. Ancak alışkın olduğunuz denge unsurunuz bir tarafınız ampute olduğu için artık eskisi gibi olmayacağından ilk anda denge probleminiz oluşacaktır. Bacak amputasyonu sonrası bir yürütücü veya yürümeye yardımcı olan cihazlar dengenizi sağlamanızda size yardımcı olacaktır.

Erken protez uygulaması

Bazı durumlarda, ilk proteziniz, amputasyondan kısa bir süre sonra uygulanabilir. Bu uygulama ile güdüğünüze yük bindirilerek ilk yürüme egzersizleri başlayabilir. Bu tarz bir uygulama genelde amputasyondan 10 gün sonra yapılır. Ancak bu uygulama türü her amputasyon için uygun değildir. Doktorunuz, fizyoterapistiniz veya protez teknikeri bu seçeneğe karar verirler. Eğer bu erken uygulama sizin için uygunsa birkaç hafta içinde sizin için yeni bir protez yapılacaktır. Bu geçici protezin uygulaması protez teknikeriniz tarafından yapılır ve ilk yürüme ve ayakta durma egzersizleri için uygundur.

Kompresyon Terapisi

Operasyon sonrası güdükteki doku genellikle şişer. Bu şişme (ödem) operasyona verilen normal bir reaksiyondur. Geniş bir alana basınç uygulanarak bu şişlik azaltılabilir.

Geniş bir yüzeye güdük üzerinde uygulanan basınç yardımıyla güdük şişi azaltılabilir ve güdük gelecekte yapılacak protez uygulaması için forma sokulmuş olur. Güdük kompresyonu protez uygulamanıza bir an önce başlanmasını ve protezinin daha rahat şekillendirilmesini sağlar. Ek olarak, güdükteki dolaşımı rahatlatır. Bu da acının azalmasını sağladığı gibi yaranın daha çabuk iyileşmesini sağlar.

Kompresyon terapisi için çeşitli teknikler kullanılır: Güdük elastik bir bandajla sarılır, veya kompresyon çorapları, prefabrike silikon bandajları, silikon liner giyilebilir.







Kompresyon bandajları özel bir sargı tekniği kullanılarak yara bandajı veya güdük alçısı çıkarıldıktan sonra uygulanır. Operasyondan sonra ilk birkaç gün ve hafta güdüğünüz terapistiniz veya hemşireler tarafından bandajlanır. Elastik bandajlar kullanılarak yapılan bu detaylı ve özenli kompresyon güdüğünüze ve amputasyon seviyenize uygun olarak kişiselleştirilebilir.

Bandaj, güdüğün durumunun kontrol edilebilmesi için sıkça çıkartılabilir. İlk zamanlarda güdüğün çok sıkı veya çok gevşek sarılıp sarılmadığını görmek için yarım saatte bir çıkarılırken daha sonrasında birkaç saatte bir, mesela geçici protez giyilip çıkartılırken yapılabilir.

Daha sonrasında hemşire ve doktorlar kompresyon bandajını nasıl uygulayacağınızı size göstereceklerdir. Yanlış bir uygulama sonucu güdüğün tekrar şişmemesi için bu işlemin detaylıca anlatılmasını isteyiniz. Bandajları tutturmak için metal ataşlar yerine bant kullanınız.

Bandajları iyice temizlemeniz de önemlidir. Bandajlar teri emdiğinden günlük olarak hafif bir deterjan ya da sabunla yıkanmaları gerekir. Sonrasında bir havlunun içinde suyun emilmesi için tutabilirsiniz. Bandajları kurumaları için asmak yerine seriniz. Ancak bu şekilde elastikiyetlerini korumuş olursunuz.

Bandajları güdüğünüz tamamen iyileşinceye kadar takmanız gerekir. Güdük iyileştikten sonra, ancak doktor, protez teknikeri veya fizyoterapistiniz de onay verirse, bir gece bandajsız yatın. Ancak ertesi sabah güdüğünüz çok şişerse kompresyon tedavisine devam etmeniz gerekir.


kompresyon çorapları

Bandajlar yerine kompresyon çorapları da kullanılabilir. Bu çoraplar elastiktir ve farklı boylarda bulunurlar. Standart boyları uymazsa kişiye özel boylarda da üretilebilirler. Elastik bandajlar gibi çoraplar da günlük olarak yıkanmalı ve elastikiyetlerini kaybetmemeleri için asmak yerine serilmelidirler.

Güdük çoraplarının avantajı giyilip çıkarılmalarının kolay olmasıdır. Çorapların kaymaması için kemerinize tutturabilir veya pelvik bant ile sabitleyebilirsiniz.


silikon linerlar



Elastik bandajlar ve güdük çoraplarının yanında silikon linerlar da kompresyon tedavisi için kullanılır. Güdük çorapları gibi silikon linerlar da standart boylarda ve kişiye özel boylarda bulunur. Linerlar güdüğünüze, diğer çözümlerden daha fazla baskı uygular ve forma sokar. Ek olarak cilt dostu silikon dokuyu yumuşak ve esnek kılar.

Linerı giyerken içini dışına çıkararak ve güdüğünüzün üzerine takıp düzelterek giymeniz daha rahat olacaktır. Bu yüzden çorap gibi giymeye kalkmayın ve kıvrılma ve hava boşluğu olmamasına dikkat edin.

Linerı günlük olarak cilde zarar vermeyen ve kokusuz bir sabun ve ılık su ile yıkayın. Eğer çok terliyorsanız, günde birkaç kez bir dezenfenktan kullanarak temizleyin. Protez teknikerinizden liner hakkında bilgi almayı ve kullanım kılavuzunu okumayı ihmal etmeyin.

Rehabilitasyon

Öncelikle güdüğünüz tamamen iyileşmelidir. Asıl rehabilitasyon süreci güdüğünüz iyileştikten bir kaç hafta sonra başlayacaktır. Ve genellikle 6 ay kadar sürecektir.

İyileşme sürecinize göre rehabilitasyona ne zaman başlanacağına sizinle ilgilenen ekip karar verecektir.Rehabilitasyon sürecinde özellikle protez kullanımı için hazırlanacaksınız. Burada amaç sizin için mümkün olan en yüksek derece mobilite ve özgürlüğünüzü kazanmanız ve bu sayede gelecekteki hayatınızı normale en yakın şekilde yaşamanızı sağlamaktır. Ancak, başarılı bir rehabilitasyonun en önemli etkeni sizin aktif katılımınızdır. Motivasyonunuz ve kendinize olan güveniniz ise bu sürece büyük katkı sağlayacaktır.




SAĞLAM BACAK BAKIMI



Amputasyondan sonra, güdüğünüz henüz ağırlık taşıyamacak durumda olduğu için sağlam bacağınıza daha fazla yük binecektir.

Sağlam bacağınızda oluşacak ufak yaralara dikkat ediniz. Özellikle enfeksiyon kapma riski altında, bu ufak görünen yaralar önemlidir ve zaten oluşacak her probleme en kısa zamanda tıbbi müdahele gerekir. Herşeyden daha önemlisi ise sağlam bacağınızın işlevini korumasını sağlamaktır.

Ek olarak, ayak tırnaklarınızı düzenli kesmeniz gerekir. Bakım konusunda birçok ampute, bir ayak hastalıkları uzmanından yardım almaktadır.

Rahat ve ayağınıza iyi uyan ayakkabı giymek de sağlam bacağınızın bakımı için önemlidir. Tabanlıklar da size tavsiye edilebilir. Ayakkabı seçimi yanında kullanacağınız çoraplar da çok önemlidir: Teri emen yün veya pamuklu ve bant kısmı dolaşımı önlemeyecek şekilde gevşek olan çoraplar seçilmeli ve sadece bir gün giyilmelidir. Aksi takdirde cildinizi tahriş edecek ve sonrasında enfeksiyonlara yol açabilecek tuz birikimleri olabilir. Çıplak ayakla tekerlekli sandalyeye oturmamalısınız. Ayrıca yaralanma riski yüksek olduğundan çıplak ayakla ayakta da durmamalısınız. Yatarken de topuğunuzun altına yastık tarzı birşey koyarak sağlam bacağınızda oluşabilecek bası yaralarından da kaçınabilirsiniz.




Rehabilitasyon aşamasında güdüğünüzün ve sağlam bacağınızın bakımının nasıl yapılacağını öğrenmiştiniz.

Hastanede yatarken hemşireler ve doktorlar yaranızı temizler ve bandajları değiştirirken artık rehabilitasyon aşamasında güdüğünüzün, yaranızın ve sağlam bacağınızın bakımını siz yapmaya başlayabilirsiniz. Çünkü ancak düzenli ve hassas bakım sayesinde protezinizi ağrı ve acısız giyip çıkarabilirsiniz.

Doğru Güdük bakımı nasıl yapılır?

Terapistiniz doğru güdük bakımını anlatacaktır. Derinizin sert ve pul pul olmaması için, her sabah ve akşam ılık su ve yumuşak sabunla (Derma Clean) ile yıkayınız. Daha sonra cildinizi iyice kurulayın ve krem sürün. Otto Bock bakım ürünlerinden ikisi, Derma Repair ve Derma Prevent güdükdeki gibi gerilmiş ciltler için geliştirilmiştir. Örneğin Derma Prevent cildinizin üzerini koruyucu bir tabaka ile kaplayarak yıpranmasını engeller böylece cildiniz yumuşak ve esnek kalmış olur.

Eğer güdük üzerindeki deride büzüşme ve gerilmeler olursa enfeksiyonları önlemek için bunların bakımı titizlikle yapılmalıdır. Bu konuda tedavinizi yapan uzmanlardan yardım alınız. Ek olarak, güdük bakımı yaparken yaralanmalara, basınç ağrılarına ve su toplamalarına dikkat ediniz. Bunlar da medikal bakım gerektirir. Güdüğünüzün göremediğiniz yerlerini kontrol etmek için bir ayna kullanınız. Güdüğünüze yapılacak düzenli masaj ve dikkatli esnetmeler de bakım olarak yapılabilecek önemli unsurlardır.

Ayrıca yıkandıktan sonraki sabahlarda protezinizi giymek normalden biraz daha zor olacaktır çünkü ılık su güdük derisinin şişmesine neden olur.

PROTEZLE YÜRÜMEK



Modern teknoloji sayesinde farklı ihtiyaçlar için farklı protez uygulamaları yapmak artık mümkün. Yani sizin için seçilecek protez bileşenleri çok önemlidir. Eğitim programınız da bu bileşenlere göre şekilenecektir. Protezinizi güvenle kullanmanız ve günlük hareketlerinizi yeniden öğrenmeniz eğitim programınız sayesinde olacaktır.

Düz zeminde yürümek

Protezinizin genel kullanımını güvenli bir şekilde öğrendikten sonra asıl yürüme egzersizlerine başlayabilirsiniz. Dengenizi ve koordinasyonunuzu geliştirmek, protez kullandığınız tarafa gereken ağrlığı vermek ve pelvis ve üst vücudunuzu güçlendirmek bu egzersizler sayesinde olacaktır.

Ek olarak, ancak kaslarınız güçlü olduğunda yürürken düzgün ve sabit bir postüre sahip olabileceğiniz için kaslarınızı güçlendirmeye devam etmeniz önerilir.

Öncelikle, paralel barlarda vücut ağırlığınızı bir taraftan ötekine kaydırmayı ve tek bacak üzerinde ayakta durmayı öğreneceksiniz. Tüm ağırlığınızı kollarınız ve sağlam bacağınınıza vermek yerine protez üzerinde de ayakta durmak konusunda çalışmalar yapıp kendinize güvenir hale gelin. İlk amacınız yürümek için gerekecek yardımları ufak ufak azaltmaktır. Bu amacınıza, doğru yürüyüş tekniği ve güçlü kaslarla ulaşabilirsiniz.

Egzersizlerinizde yanlış hareketlerden kaçınmak için dikkatli olunuz. Başlangıçta terapistiniz yardım etmek için hep yanınızda olacaktır. Ancak bir süre sonra buna ihtiyaç duymayacaksınız.

Rampalarda ve merdivenlerde güvenle yürümek

Günlük yaşantınızda, tümsekler, evinizdeki basamaklar, garaj girişlerindeki eğimli yüzeyler gibi bir çok farklı engelle karşılaşacaksınız. Burada farklı protez diz eklemleri farklı yürüyüş teknikleri gerektireceğinden protez bileşenleriniz sizin için çok önemli olacaktır. Ayağın doğru konumlandırılması ve trabzandan yardım almanız da önemli bir rol oynar.


Test protezi

Test protezi adı verilen geçici protez, protez teknikerinizin sizin için yaptığı ve kalıcı protezinizin uygulaması bitene kadar giyeceğiniz bir protezdir.

Test protezi sayesinde ayakta durma ve yürüme egzersizlerine hemen başlayabilirsiniz. Ek olarak, protez teknikeri, kalıcı protezin bileşenleri'ni seçerken göz önünde bulunduracağı önemli bilgileri sizin test protezi ile yapacağınız bireysel hareketlerinize bakarak belirleyebilir. Sonrasında protez soket uygulaması yapılacak ve proteziniz sizin ihtiyaçlarınıza göre ayarlanacaktır.

PROTEZ KULLANIMI

Terapistiniz protezinizi nasıl düzgün kullanacağınızı öğrenmenizde size yardım edecektir. Bu, protezi giymek, çıkartmak, protezinizle ayağa kalkmak, oturmak, denge ve yürüme egzersizlerini kapsar.Protez ayak ve protez diz eklemleri gibi bileşenlerin işlevleri birbirlerinden çok farklıdır. Bu da protez bileşenlerinin seçiminde çok dikkatli olmayı gerektirir. Bu bileşenler ve onları nasıl kullanacağınızı öğreneceğiniz eğitim, bireysel terapi amacınıza ulaşmanız için önemli faktörlerdir.

Protezinizi doğru şekilde giyip çıkartmak

Protezinizi düzgün bir şekilde giyip çıkartmak sizin için günlük yapılacak önemli bir aktivitedir. Yakınlarınız ilk başlarda size yardım etmek durumunda kalabilirler ancak önemli olan bunu sizin kendi başınıza yapabilmenizdir.

Protezinizi farklı şekillerde giymek, protezinizin tipine ve güdüğünüzün durumuna bağlıdır. Terapistiniz farklı uygulamaları size gösterecektir.

Güdük bakımını zaten öğrenmiş olmanızın yanında protezinizin de günlük olarak bakıma ve temizlenmeye ihtiyacı vardır. Soketinizin içini, ter ve deri parçacıklarını temizlemek için nemli bir bezle siliniz.

Tahrişi önlemek için soketin cildinizle temas eden kısımlarını temiz tutmaya özen gösteriniz. Liner kullanıyorsanız, onun da bakımını kullanım kılavuzuna bakarak günlük olarak yapmayı ihmal etmeyin.

Oturmak ve ayağa kalkmak

Doğru bir şekilde protezinizi giyip çıkartmaya başladıktan sonra öğreneceğiniz günlük hareketler oturmak ve ayağa kalkmak olacaktır.

Yapacağınız egzersizler protezinizde kullanılan bileşenlere bağlıdır. Örneğin, C-Leg® diz eklemini kullanan bir diz üstü protez kullanıyorsanız, otururken iki bacağınıza da yük vermek mümkündür. Bu özellik, sağlam bacağın üzerine aşırı yüklenmeyi azaltarak ortaya çıkabilecek ağrılı sendromları engeller.

Aynı nedenden dolayı, diz altı protezlerde de iki bacağınıza da eşit yük vermeye özen göstermelisiniz.