Atardamar ve Hastalıkları

Atardamar hastalıkları arasında en önemlisi atardamar çeperinde ortaya çıkan ateromdur (akyuvar birikmesidir) Atardamar iç gömleğindeki ara maddenin soysuzlaşmasıyla başlar. Klogen lifler parçalanır, ayrılır ve yıkılırlar sonra esnek lifler de soysuzlaşır ve bozuna uğrayan yerde kolestrol ile yağlar birikir. Yağlar yabancı cisim olarak kabul edildiğinden çevrelerindeki hücrelerin tepkisine ve yağyiyici (lipofaj) hücrelerinin çoğalmasına yol açarlar.

Yağyiyici hücre kümelerininyakınlarında bir bağ dokusu artışıve iç gömlek ölümü (nekroz) olur. Son evrede aterom ortaya çıkar hücre düzeyindeyağ ölümü ve yağyiyici hücre odakları içerençeperleri sertleşmiş küçük kabarcıklardan oluşur. Sonra atardamarın orta gömleği'de sertleşmeye başlar ve kas lifleri dağılır.

Aterom maddelerinin sertleşmesi (atardamar sertliğine ) yol açar. Sonra hastalığın ilerlemesiyle ihtilatlar ortaya çıkar. Kireçlenmeler ve anevrizmaya yol açar.

Aterom maddelerininçeperden koparak atardamar boşluğuna düşmesiyle ( amboliler damar tıkanması ) oluşur. Ayrıca birleşen bozunlar atardamarın daralmasına dolayısıylada damarın bir bölümünün yada tümünün tıkanmasına ( trombozlar ) oluşmasına yol açabilirler.

Aterom oluşmasına genellikle atardamar yüksek basıncı, kan kolestrolü yüksekliği
( hiperkolesterolomi ) yada kan yağları yüksekliği ( hiperlipemi ) yol açmıştır.
Şişmanlık, şeker hastalığı, alkol, tütün gibi etkenkenlerde aterom oluşumunu kolaylaştırırlar

ATARDAMAR İLTİHABI

Atardamar iltihabı ( arterit ) 50 yaşından sonra erkeklere kadınlara oranla 10 kat daha çok görülmektedir. Hastaların %90' ında hastalığın nedeni ateromdur. Ama travma , donma, kurşun zehirlenmesi, enfeksiyonlar yada asalak hastalıkları ( tifo, tifüs, sıtma, özelliklede frengi ) atardamar iltihaplanmasına yol açabilir.

Bozunlar aynı organı kanlandıran çeşitli atardamarlarda görülebilecekleri gibi aynı atardamar gövdesinde çeşitli düzeylerdede görülebilir. Öncelikle damarların açılma ve çatallanma yerlerinde gelişir ana atardamarın bütün düzeylerinde, kalp atardamarlarında, beyin atardamarlarında, bacak damarlarında gözlenir.

Kalp atardamarı düzeyinde dolaşım güçlüğü, göğüs anjini, nöbetlerine yol açar.
Beyin atardamarı düzeyinde dolaşım yetmezliği, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak uğuldaması, bellek bozuklukları, gibi sinsi özelliklerle ortaya çıkar daha sonra ağır nöbetlere dönüşür. Kan pıhtısıyla tıkanıp ( yarım felç, ciddi görme bozukluklarına sebeb olabilir)
Bacak atardamarı Aralıklı (kesintili) topallama denilen yürürken ortaya çıkan özel bir ağrılı rahatsızlığa yol açar. Topallama ayak bileğinde, tabanda yada baldırda sıkıştırıcı kramp biçiminde ortaya çıkar. hastayı belli bir süre yürüdükten sonra durmaya zorlar. Dinlenince geçer tekrar yürüyünce başlayabilir hastalık ayak parmağının ( kangren ) olmasına ve bacağın kesilmesine kadar gidebilir.

Bazı atardamar iltihaplarının kökeni bilinmemektedir.

Atardamar Hastalıkları Tedavisi

Atardamar hastalıklarının tedavisinde cerrahi girişime yada tıbbi tedaviye baş vurulur. Anevrizma yada büyük atardamar gövdelerinde tıkayıcı damar sertliği gibi durumlarda cerrahi girişime baş vurmak gerekir. Diğer durumlarda ise tıbbi tedavi ya tek başına yada cerrahi girişimle birlikte uygulanır.

Tıbbi tedavide tütün kullanımı kesinlikle yasaklanır, duruma göre hastanın hayvansal yağların, kolestrolün, karbonhidratların elden geldiğince azaltıldığı bir beslenme rejimi uygulanır.

Atardamar iltihaplanmasının tedavisinde amaç atardamar spazmını çözerek, trombozu önleyerek pıhtılaşmayı durdurmaya çalışmaktır. Ayrıca bu işlem sayesinde kan dolaşımını güçlendirmektir.

Atardamar yoluyla damar genişletici maddeler ve oksijen verimide oldukça etkili çözümlerdir.