- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 13
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Neredeyse herkesin sıklıkla yaşadığı bir sorun olan balgam çıkartmakla alakalı bir çok akla takılan sorunun yanıtlarını bulabileceğiniz yazımızı sizlerle paylaşmak isterim. Kimi zaman açık renkli,kimi zaman koyu renkli ve hatta kanlı bile olabilen balgam bazı durumlarda bir takım hastalıkların habercisi olabilmektedir. Örneğin kötü kokulu balgam çıkartıyorsunuzdur bu Akciğer apsesinin bir işareti olabilir. Yada beyaz yapışkan balgam çıkartıyorsunuzdur buda astım habercisi olabilir. Kısa bir açıklama ardından tüm detayları ile bu konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için balgam nedir nasıl oluşur diyerek yazımızın detaylarına geçiyoruz.
Balgam nedir?
Balgam, phlegm olarak da adlandırılan, akciğerlerdeki hava yollarını döşeyen hücreler tarafından üretimi sağlanan mukus sıvısı dır. Solunum yolu enfeksiyonlarında, alerjik reaksiyonlarda ya da tahriş edici maddelerin solunması sonucunda (inhalasyonunda) balgam üretimi artabilir.
Balgam çıkarma tehlikeli midir?
Kişinin normalde balgam çıkarma şikayeti varken son zamanlarda çıkarılan balgamın miktarı artmış ya da yanında başka şikayetler (nefes darlığı, hırıltılı solunum, kilo kaybı, halsizlik, gece terlemesi, ateş gibi) şikayetler ortaya çıkmaya başlamış ise tehlikeli bir rahatsızlığın habercisi olabilir.
Balgam çıkarmakta zorlanma ve miktarında artış var ise bir enfeksiyonun eklendiği anlamına gelebilir. Balgamın rengi beyaz ise bu sigara balgamı olabilir ve beklenen bir sonuçtur. Balgamın rengi koyulaşır ve sarı-yeşilimsi renk alırsa bu durum genellikle enfeksiyonlara bağlı bir problemin işareti olabilir.
Balgamın rengi gittikçe koyulaşır ve kahverengi görünümde olur ise zatürre veya bronşitin ileri evresi olabilir. Balgamın içerisinde siyah noktacıklar görülürse bu durum kirli havadan kaynaklanan bir sekresyon olabilir. Balgamın rengi koyu renkli ve kırmızılık görülüyorsa kötü bir hastalığın varlığı düşünülmelidir ve bu durumların hasta tarafından takip edilmesi ve bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulması çok önemlidir.
Sabahları balgam çıkarma neden olur?
Sabahları balgam çıkarmanın en önemli sebebi sigara kullanımıdır. Sigara kullanan kişilerde sabah kalktıklarında zorlanarak çıkarılan beyaz renkli bir balgam oluşur. Bu balgam beklenen bir durumdur, çünkü normalde sigara kullanmayan insanlardaki salgı yapan hücrelerin sayısı bir iken, sigara içen insanlarda bunun beş katı kadar bu hücrelerin miktarında artış olur ve balgam çıkarma miktarı daha fazla olur. Sigara kullananlarda balgam çıkarma iyi bir durumdur. Eğer
balgam çıkmaz ise içeride tıkanıklıklara neden olur.
Balgamın rengine bakmak çok önemlidir, çünkü balgamın rengi hastalık olup olmadığı konusunda yardımcıdır.
Balgam çıkarırken kan gelmesi (hemoptizi) nedenleri
Kanlı balgam, sadece kan tükürme söz konusu ise bu durum kanlı balgam değildir. Kanlı balgam ile kan tükürme arasında fark vardır. Kanlı balgam akciğerden gelen bir rahatsızlık ile ilgili olabileceği gibi, kan tükürme ise genellikle üst solunum yollarından kaynaklanır ve daha basit bir nedeni olabilir.
Kan tükürme şeklinde kanlı balgam nedenleri: Kan tükürme burun damarları ile ilgili, boğazda bir küçük damarın çatlaması ile ilgili olabilir fakat balgamın içerisinde şerit şeklinde bir kanama ya da koyu kahverengi balgam ile karışık kan görülürse bu durum genellikle akciğerden akut veya geçmişten gelen bir kanamanın bulgusu olabilir, bu nedenle bu durumun iyi takip edilmesi gerekir.
Kanlı veya koyu renkli balgam nedenleri: Renkli bir balgamın yanında görülen kanama genellikle bronşit belirtisi olabileceği gibi sadece balgamın içerisinde görülen kan, kanser belirtisi olabilir. Bu nedenle balgamda sık sık kan görülmesi önemsenmesi gereken bir durumdur. Balgamın içerisinde her görülen kan kötü bir hastalık belirtisi olmayabilir de. Akut bronşit ya da kronik bronşitler’de kanlı balgam sık görülür.
Balgam çıkarma ve balgamın rengi hangi hastalıkların belirtisidir?
Beyaz yapışkan (mukoid) balgam neden olur? Beyaz, yapışkan balgam astım hastalığında, KOAH hastalığında görülebilir.
Sarı-yeşil renkte (pürülan) balgam neden olur? Sarı-yeşil renkte balgam genellikle alt solunum yolu enfeksiyonlarında (akut bronşit, trakeit, trakeobronşit, bronşiolit, bronkopnömoni, pnömoni gibi) çıkarılır.
Kaya suyuna benzer balgam neden olur? Kaya suyu niteliğinde, içinde zarsı yapılar bulunan balgam hidatik kistin patlaması sonucu çıkarılabilir.
Bol miktarda balgam (bronkore) neden olur? Bol miktardaki balgam bronşektazi hastalığında veya bronkoalveoler karsinoma’da görülebilir.
Kötü kokulu balgam neden olur? Akciğer apsesinde balgam kötü kokuludur. Bu gibi durumlarda diş sağlığının da araştırılması faydalı olur, çünkü diş rahatsızlıklarında da kötü ağız kokusu olabilir.
Kahverengi balgam neden olur? Mantarların yol açtığı iltihabi durumlarda ya da karaciğerdeki amip apsesinin akciğere yayıldığı durumlarda kahverengi balgam çıkarılabilir. Bazen ve bazı durumlarda kanlı balgamın renginin değişmesinden dolayı da kahverengi balgam görülebilir.
Siyah renkli balgam (melanoptizi) neden olur? Kömür işçileri ya da sigara içenlerin balgam rengi siyah olabilir.
Pembe köpüklü balgam neden olur? Akciğer ödeminde pembe köpüklü balgam çıkarıldığı bilinmektedir.
Balgamda kan (hemoptizi) neden olur?]Kanlı balgam çıkarılması önem arz eden bir şikayettir. Balgamda kan basit bir alt solunum yolu enfeksiyonu ile ilişkili olabileceği gibi tüberküloz enfeksiyonu, akciğer embolisi, bronşektazi, KOAH hastalığının ileri evresi, akciğer kanseri gibi ciddi hastalıkların işareti de olabilir. Hemoptizi’nin (kanlı balgamın) mide kaynaklı veya burun kanaması ile ilişkili kanın ağızdan gelmesi ile karıştırılmaması da önemlidir. Hemoptizide kan öksürme ile gelir, asidik değildir, parlak kırmızı renktedir ve mide içerikleri yoktur. Hemoptizinin miktarı da önemlidir. Tek seferde bir su bardağı ya da daha fazla kanlı kusma ya da balgam çıkarılırsa asifiksi gelişmesi sonucu ölüme neden olabileceği de bilinmelidir ve acil tedavi gerektirir.
Vişne çürüğü renginde balgam neden olur Klebsiella bakterisinin sebep olduğu zatürre hastalığında vişne çürüğü renginde, şeffaf ve kıvamlı balgam çıkarma görülebilir. Bu enfeksiyon genellikle alkoliklerde, yaşlılarda, diyabet hastalarında, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, kanser hastalarında, KOAH’lı hastalarda ve hastanede yatan ağır hastalarda ölüme neden olabilen zatürreye yol açabilir. Bu enfeksiyon hastanede yatan bir hastadan diğer hastaya kolaylıkla bulaşabilir.
Mide kaynaklı balgam çıkarma neden olur? Gastroözofageal reflü (mide asidinin yemek borusuna geri gelmesi) gibi bir durum da akciğer sorunlarına neden olarak, geniz akıntısına neden olarak balgam birikimine ve balgam çıkarmaya neden olabilir. Reflüye neden olan mide sorunları (gastrit, kronik gastrit, mide ülseri, mide fıtığı, helikobakter pilori, mide tümörleri, mide polipleri, mide dönmesi, safra reflüsü gibi) bu durumun sık sık tekrarlamasına yol açabilir. Ayrıca bazı sistemik hastalıklar da geçmeyen ya da tekrarlayan mide problemlerine neden olarak balgam çıkarmaya neden olabilir.
Alerjik hastalıklar ile ilişkili balgam çıkarma neden olur? Alerjik astım balgam çıkarmaya neden olabilir. Alerjik farenjit balgam çıkarmaya neden olabilir iken reflüye bağlı veya alerjiye bağlı kronikleşen farenjit’de balgam çıkarmaya neden olabilir. Alerjik sinüzit geniz akıntısına neden olarak balgam birikimine ve balgam çıkarmaya neden olabilir.
Geniz akıntısı ile ilişkili balgam çıkarma neden olur? Geniz akıntısı farklı nedenlere bağlı olabilir ve bu durum balgam birikimine ve balgam hissine veya çıkarmaya neden olabilir. Geniz akıntısı alerjik sebeplere bağlı, burun eğriliğine bağlı, geniz etine bağlı, sinüzite bağlı, ortam ve hava koşullarına bağlı, enfeksiyonlara bağlı, gastroözofageal reflü gibi faktörlere bağlı olabilir ve geniz akıntısından dolayı boğazda, genizde sekresyonlar birikir ve bu sekresyonlar balgam hissine ve balgam çıkarmaya neden olabilir.
Balgam nasıl geçer? Balgam tedavisi
Balgamın tedavi edilmesi için bir hastalık varlığı olup olmadığının araştırılması gerekir. Hastanın balgamında koyulaşma, sararma, yeşillenme gibi farklılık var ise enfeksiyon belirtisi olabileceği için antibiyotik tedavisi ve balgam söktürücü tedaviler verilir fakat balgam beyaz köpük şeklinde ve hasta çıkarmakta zorlanıyor ise bol veya yeterli ılık su içilmesi faydalı olur.
Grip geçirme söz konusu ve buna bağlı olarak balgamın rengi koyulaşmış ise bol sıvı alınması ve ıhlamur çayı gibi çayların içilmesi fayda sağlar ve içilen her sıvı balgamın sökülmesinde destek olur. Fakat balgamda kan görülmeye başlamış ise uygulanacak tedavi konulan tanıya bağlıdır. Bu nedenle kişi balgamın rengini ve şeklini kendisi takip etmelidir. Balgam çıkarma sorununun tedavisi balgama neden olan faktöre göre değişiklik gösterebilir.
Balgam atmaya yardımcı yöntemler
Zencefil, tarçın ve elma kabukları birlikte kaynatılarak 10 dakika kadar demlendikten sonra içilir.
Ihlamur çayı balgam söktrürmek için oldukça faydalıdır ve günde 1-2 fincan ıhlamur çayı içilebilir.
Toz haline getirilmiş bir çay kaşığı meyan kökü bir bardak kaynamış suya atılarak demlenir ve içilir.
Bal bir miktar limon suyu ve ılık su ile karıştırılarak içilir.
Ada çayı balgam söktürmede faydalıdır fakat hamilelerde ada çayı önerilmez.
Havuç ve enginar yemek balgam sökülmesinde yararlıdır.
Antep fıstığı ve bal macun yapılarak yenilebilir ve bu karışım balgam atmaya yardımcı olur.
1 çorba kaşığı çörek otu bir bardak suda kaynatılır ve ılınınca içilir.
Siyah turpun ortasını oyduktan sonra bir yemek kaşığı bal konulur ve sabaha kadar bekletilir ve bu oyukta biriken sıvı sabah aç karnına bir yemek kaşığı içilir.
Not: Bu yöntemler balgam çıkarmada faydalı olabilir fakat hepsinin aynı dönemde yapılması yan etkilere neden olabilir, bu nedenle bu yöntemlerin farklı günlerde ve en fazla iki farklı yöntem bir gün içinde uygulanacak şekilde uygulanması daha uygun olur. Bu tür bitkisel yöntemler denenmeden önce balgamın nedeni bilinmeli ve doktora danışılmalıdır. Başka herhangi bir ilaç kullanan kişiler herhangi bir bitkisel yöntem denemeden önce takibini yapan doktorlarına danışmalıdır. Hiç bir bitkisel yöntem abartılmamalıdır. Hamileler, kronik hastalığı olanlar, düzenli ilaç kullananlar, çocuklar için bir bitkisel yöntemi denemeden önce doktora danışılmalıdır.
Balgam nedir?
Balgam, phlegm olarak da adlandırılan, akciğerlerdeki hava yollarını döşeyen hücreler tarafından üretimi sağlanan mukus sıvısı dır. Solunum yolu enfeksiyonlarında, alerjik reaksiyonlarda ya da tahriş edici maddelerin solunması sonucunda (inhalasyonunda) balgam üretimi artabilir.
Balgam çıkarma tehlikeli midir?
Kişinin normalde balgam çıkarma şikayeti varken son zamanlarda çıkarılan balgamın miktarı artmış ya da yanında başka şikayetler (nefes darlığı, hırıltılı solunum, kilo kaybı, halsizlik, gece terlemesi, ateş gibi) şikayetler ortaya çıkmaya başlamış ise tehlikeli bir rahatsızlığın habercisi olabilir.
Balgam çıkarmakta zorlanma ve miktarında artış var ise bir enfeksiyonun eklendiği anlamına gelebilir. Balgamın rengi beyaz ise bu sigara balgamı olabilir ve beklenen bir sonuçtur. Balgamın rengi koyulaşır ve sarı-yeşilimsi renk alırsa bu durum genellikle enfeksiyonlara bağlı bir problemin işareti olabilir.
Balgamın rengi gittikçe koyulaşır ve kahverengi görünümde olur ise zatürre veya bronşitin ileri evresi olabilir. Balgamın içerisinde siyah noktacıklar görülürse bu durum kirli havadan kaynaklanan bir sekresyon olabilir. Balgamın rengi koyu renkli ve kırmızılık görülüyorsa kötü bir hastalığın varlığı düşünülmelidir ve bu durumların hasta tarafından takip edilmesi ve bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulması çok önemlidir.
Sabahları balgam çıkarma neden olur?
Sabahları balgam çıkarmanın en önemli sebebi sigara kullanımıdır. Sigara kullanan kişilerde sabah kalktıklarında zorlanarak çıkarılan beyaz renkli bir balgam oluşur. Bu balgam beklenen bir durumdur, çünkü normalde sigara kullanmayan insanlardaki salgı yapan hücrelerin sayısı bir iken, sigara içen insanlarda bunun beş katı kadar bu hücrelerin miktarında artış olur ve balgam çıkarma miktarı daha fazla olur. Sigara kullananlarda balgam çıkarma iyi bir durumdur. Eğer
balgam çıkmaz ise içeride tıkanıklıklara neden olur.
Balgamın rengine bakmak çok önemlidir, çünkü balgamın rengi hastalık olup olmadığı konusunda yardımcıdır.
Balgam çıkarırken kan gelmesi (hemoptizi) nedenleri
Kanlı balgam, sadece kan tükürme söz konusu ise bu durum kanlı balgam değildir. Kanlı balgam ile kan tükürme arasında fark vardır. Kanlı balgam akciğerden gelen bir rahatsızlık ile ilgili olabileceği gibi, kan tükürme ise genellikle üst solunum yollarından kaynaklanır ve daha basit bir nedeni olabilir.
Kan tükürme şeklinde kanlı balgam nedenleri: Kan tükürme burun damarları ile ilgili, boğazda bir küçük damarın çatlaması ile ilgili olabilir fakat balgamın içerisinde şerit şeklinde bir kanama ya da koyu kahverengi balgam ile karışık kan görülürse bu durum genellikle akciğerden akut veya geçmişten gelen bir kanamanın bulgusu olabilir, bu nedenle bu durumun iyi takip edilmesi gerekir.
Kanlı veya koyu renkli balgam nedenleri: Renkli bir balgamın yanında görülen kanama genellikle bronşit belirtisi olabileceği gibi sadece balgamın içerisinde görülen kan, kanser belirtisi olabilir. Bu nedenle balgamda sık sık kan görülmesi önemsenmesi gereken bir durumdur. Balgamın içerisinde her görülen kan kötü bir hastalık belirtisi olmayabilir de. Akut bronşit ya da kronik bronşitler’de kanlı balgam sık görülür.
Balgam çıkarma ve balgamın rengi hangi hastalıkların belirtisidir?
Beyaz yapışkan (mukoid) balgam neden olur? Beyaz, yapışkan balgam astım hastalığında, KOAH hastalığında görülebilir.
Sarı-yeşil renkte (pürülan) balgam neden olur? Sarı-yeşil renkte balgam genellikle alt solunum yolu enfeksiyonlarında (akut bronşit, trakeit, trakeobronşit, bronşiolit, bronkopnömoni, pnömoni gibi) çıkarılır.
Kaya suyuna benzer balgam neden olur? Kaya suyu niteliğinde, içinde zarsı yapılar bulunan balgam hidatik kistin patlaması sonucu çıkarılabilir.
Bol miktarda balgam (bronkore) neden olur? Bol miktardaki balgam bronşektazi hastalığında veya bronkoalveoler karsinoma’da görülebilir.
Kötü kokulu balgam neden olur? Akciğer apsesinde balgam kötü kokuludur. Bu gibi durumlarda diş sağlığının da araştırılması faydalı olur, çünkü diş rahatsızlıklarında da kötü ağız kokusu olabilir.
Kahverengi balgam neden olur? Mantarların yol açtığı iltihabi durumlarda ya da karaciğerdeki amip apsesinin akciğere yayıldığı durumlarda kahverengi balgam çıkarılabilir. Bazen ve bazı durumlarda kanlı balgamın renginin değişmesinden dolayı da kahverengi balgam görülebilir.
Siyah renkli balgam (melanoptizi) neden olur? Kömür işçileri ya da sigara içenlerin balgam rengi siyah olabilir.
Pembe köpüklü balgam neden olur? Akciğer ödeminde pembe köpüklü balgam çıkarıldığı bilinmektedir.
Balgamda kan (hemoptizi) neden olur?]Kanlı balgam çıkarılması önem arz eden bir şikayettir. Balgamda kan basit bir alt solunum yolu enfeksiyonu ile ilişkili olabileceği gibi tüberküloz enfeksiyonu, akciğer embolisi, bronşektazi, KOAH hastalığının ileri evresi, akciğer kanseri gibi ciddi hastalıkların işareti de olabilir. Hemoptizi’nin (kanlı balgamın) mide kaynaklı veya burun kanaması ile ilişkili kanın ağızdan gelmesi ile karıştırılmaması da önemlidir. Hemoptizide kan öksürme ile gelir, asidik değildir, parlak kırmızı renktedir ve mide içerikleri yoktur. Hemoptizinin miktarı da önemlidir. Tek seferde bir su bardağı ya da daha fazla kanlı kusma ya da balgam çıkarılırsa asifiksi gelişmesi sonucu ölüme neden olabileceği de bilinmelidir ve acil tedavi gerektirir.
Vişne çürüğü renginde balgam neden olur Klebsiella bakterisinin sebep olduğu zatürre hastalığında vişne çürüğü renginde, şeffaf ve kıvamlı balgam çıkarma görülebilir. Bu enfeksiyon genellikle alkoliklerde, yaşlılarda, diyabet hastalarında, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, kanser hastalarında, KOAH’lı hastalarda ve hastanede yatan ağır hastalarda ölüme neden olabilen zatürreye yol açabilir. Bu enfeksiyon hastanede yatan bir hastadan diğer hastaya kolaylıkla bulaşabilir.
Mide kaynaklı balgam çıkarma neden olur? Gastroözofageal reflü (mide asidinin yemek borusuna geri gelmesi) gibi bir durum da akciğer sorunlarına neden olarak, geniz akıntısına neden olarak balgam birikimine ve balgam çıkarmaya neden olabilir. Reflüye neden olan mide sorunları (gastrit, kronik gastrit, mide ülseri, mide fıtığı, helikobakter pilori, mide tümörleri, mide polipleri, mide dönmesi, safra reflüsü gibi) bu durumun sık sık tekrarlamasına yol açabilir. Ayrıca bazı sistemik hastalıklar da geçmeyen ya da tekrarlayan mide problemlerine neden olarak balgam çıkarmaya neden olabilir.
Alerjik hastalıklar ile ilişkili balgam çıkarma neden olur? Alerjik astım balgam çıkarmaya neden olabilir. Alerjik farenjit balgam çıkarmaya neden olabilir iken reflüye bağlı veya alerjiye bağlı kronikleşen farenjit’de balgam çıkarmaya neden olabilir. Alerjik sinüzit geniz akıntısına neden olarak balgam birikimine ve balgam çıkarmaya neden olabilir.
Geniz akıntısı ile ilişkili balgam çıkarma neden olur? Geniz akıntısı farklı nedenlere bağlı olabilir ve bu durum balgam birikimine ve balgam hissine veya çıkarmaya neden olabilir. Geniz akıntısı alerjik sebeplere bağlı, burun eğriliğine bağlı, geniz etine bağlı, sinüzite bağlı, ortam ve hava koşullarına bağlı, enfeksiyonlara bağlı, gastroözofageal reflü gibi faktörlere bağlı olabilir ve geniz akıntısından dolayı boğazda, genizde sekresyonlar birikir ve bu sekresyonlar balgam hissine ve balgam çıkarmaya neden olabilir.
Balgam nasıl geçer? Balgam tedavisi
Balgamın tedavi edilmesi için bir hastalık varlığı olup olmadığının araştırılması gerekir. Hastanın balgamında koyulaşma, sararma, yeşillenme gibi farklılık var ise enfeksiyon belirtisi olabileceği için antibiyotik tedavisi ve balgam söktürücü tedaviler verilir fakat balgam beyaz köpük şeklinde ve hasta çıkarmakta zorlanıyor ise bol veya yeterli ılık su içilmesi faydalı olur.
Grip geçirme söz konusu ve buna bağlı olarak balgamın rengi koyulaşmış ise bol sıvı alınması ve ıhlamur çayı gibi çayların içilmesi fayda sağlar ve içilen her sıvı balgamın sökülmesinde destek olur. Fakat balgamda kan görülmeye başlamış ise uygulanacak tedavi konulan tanıya bağlıdır. Bu nedenle kişi balgamın rengini ve şeklini kendisi takip etmelidir. Balgam çıkarma sorununun tedavisi balgama neden olan faktöre göre değişiklik gösterebilir.
Balgam atmaya yardımcı yöntemler
Zencefil, tarçın ve elma kabukları birlikte kaynatılarak 10 dakika kadar demlendikten sonra içilir.
Ihlamur çayı balgam söktrürmek için oldukça faydalıdır ve günde 1-2 fincan ıhlamur çayı içilebilir.
Toz haline getirilmiş bir çay kaşığı meyan kökü bir bardak kaynamış suya atılarak demlenir ve içilir.
Bal bir miktar limon suyu ve ılık su ile karıştırılarak içilir.
Ada çayı balgam söktürmede faydalıdır fakat hamilelerde ada çayı önerilmez.
Havuç ve enginar yemek balgam sökülmesinde yararlıdır.
Antep fıstığı ve bal macun yapılarak yenilebilir ve bu karışım balgam atmaya yardımcı olur.
1 çorba kaşığı çörek otu bir bardak suda kaynatılır ve ılınınca içilir.
Siyah turpun ortasını oyduktan sonra bir yemek kaşığı bal konulur ve sabaha kadar bekletilir ve bu oyukta biriken sıvı sabah aç karnına bir yemek kaşığı içilir.
Not: Bu yöntemler balgam çıkarmada faydalı olabilir fakat hepsinin aynı dönemde yapılması yan etkilere neden olabilir, bu nedenle bu yöntemlerin farklı günlerde ve en fazla iki farklı yöntem bir gün içinde uygulanacak şekilde uygulanması daha uygun olur. Bu tür bitkisel yöntemler denenmeden önce balgamın nedeni bilinmeli ve doktora danışılmalıdır. Başka herhangi bir ilaç kullanan kişiler herhangi bir bitkisel yöntem denemeden önce takibini yapan doktorlarına danışmalıdır. Hiç bir bitkisel yöntem abartılmamalıdır. Hamileler, kronik hastalığı olanlar, düzenli ilaç kullananlar, çocuklar için bir bitkisel yöntemi denemeden önce doktora danışılmalıdır.
