F
Fırtına
Guest
Engelli veya özel ihtiyaçlı çocukları olan ailelerde, durum sadece anne ve babayı değil onların dışında bir çok aile ferdini de etkiler.
Engelli veya özel ihtiyaçları olan bir kardeşle büyüyen çoğu çocuğun yaşadığı deneyim, etraflarındaki erişkinlerin içinde bulundukları durumu kabulleniş tarzlarına ve bakış açılarına göre şekillenir. Aileleri kardeşlerinin engelini veya ihtiyaçlarını kabullenmiş olan çocuklar, kardeşleriyle büyürken yaşadıkları deneyimlerden güç alabilmekte ve bununla hayatlarına pozitif değerler katabilmektedirler.
Çocuklarının engelli veya özel ihtiyaçları olduğunu kabullenmek tabi ki hiç bir anne-baba veya aile için kolay değildir. Anne ve babalar için, 'engelli veya özel ihtiyaçları 'olan çocukları, her şeyden önce onların canının bir parçasıdır ve anne-baba çocuklarının neyi yapıp yapamadığından öte, ilk önce onu 'O' olduğu için sevmektedir. Bu güçlü sevgi duygusu, çocukların ihtiyacı olan tıbbi destek, özel eğitimin yanı sıra, verilmesi gereken finansal, kişisel ve ailevi kararlarla birlikte korku, üzüntü ve çaresizlik duygularıyla çarpılınca, anne- babaların yanı sıra, bir ailenin 'bütün' olarak etkilenmesine neden oluyor.
Burada kullanılan 'kabullenme' kelimesi belki de yanlış bir seçim. Aileler çocukları büyürken farklı zamanlarda veya aşamalarda yine aynı duygularla yüzleşmek durumunda kalabiliyor ve ancak zaman içerisinde bu zorluklarla ve duygularla nasıl yüzleşecekleri konusunda daha deneyimli hale gelebiliyorlar. Zamanla öğrenilen bu direnç, hem onların hem de ailelerinin bir şekilde tüm zorluklara rağmen hayatlarına devam etmelerine yardımcı oluyor.
Bahsettiğimiz gibi, aile bütünüyle etkilendiği gibi, aile içinde fertler farklı problemlerle karşı karşıya kalabiliyor.
Peki engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklarla büyüyen kardeşler ne gibi zorluklar çekebilir?
Aşağıdakiler, kardeşlerin yaşayabileceği zorluklara ve ailelerin yardımcı olmak için yapabileceklerine bir kaç örnektir.
Ebeveynlerin onlara yeterince zaman ayıramaması;
Farkında olmadan veya mecburiyetten bazen tüm ilgi engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklara ayrılıyor olabilir. Bazen dengeyi kurmak gerçekten çok zordur ve diğer kardeşler bu ilgiden ve anne-babayla geçirebilecekleri zamandan mahrum kaldığını hisseder. Diğer çocuklarınızla birlikte belli zamanlar belirleyin ve bu zamanı sadece onlarla geçirmek için koruyun. Örneğin, gece yatmadan birlikte hikaye okumak, ayda bir birlikte sinemaya gitmek gibi..
'Bunlar neden oluyor? Neden biz?' soruları;
Çocuklarınızın yalnız başlarına cevaplayamayacağı sorularının olduğunu ve cevaplar aradıklarını unutmayın. Teşhis konusunda veya diğer önemli bilgilerle ilgili onlara karşı dürüst olun. Onlarla konuşun ve bu konuyla ilgili sorularını ve ne hissettiklerini öğrenmeye çalışın. Onların da ailenin bir parçası olduğunu ve engelli kardeşleriyle ilgili düşüncelerine, endişelerine ve duygularına önem verildiğini hatırlatın. Takıldığınız yerde bir psikolojik danışmandan ya da çocuk psikoloğundan yardım almaktan çekinmeyin.
Engelli veya özel ihtiyaçları olan kardeşe karşı kızgın olmak ve bu yüzden suçluluk duygusu hissetmek;
İçinde bulunduğunuz durumdan dolayı diğer çocuklarınız çok karmaşık duygular içinde olabilir. Bunlardan bir tanesi, engelli olan kardeşe karşı hissedilen kızgınlık ve bununla birlikte gelen suçluluk duygusudur. Diğer çocuklarınızla bu duyguları konuşun. Onlara kızgınlık duygusunun her ilişkide olduğunu ve bunu hissetmelerinin normal olduğunu anlatın. Kendi hissettiğiniz duyguları onlarla paylaşın. Karmaşık duygular içerisinde sadece onların olmadığını ve yalnız olmadıklarını dile getirin. Sizin dışınızda biriyle duygularını paylaşmak isteyebilirler. Buna saygı gösterin. Hem kendiniz hem de çocuklarınız için destek almaktan çekinmeyin.
Gelecekle ilgili endişe;
Özellikle ülkemizde, çoğu aile için en büyük korku ve stres engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklara gelecekte kimin nasıl bakacağı konusundadır. Anne ve babalar, kendileri vefat ettikten sonra çocuklarına ne olacağı yada geride kalan kardeşlerin ona nasıl bakacağı açısından endişelenip suçluluk duygusu hissedebilir. Ayni şekilde diğer çocuklarının da gelecekle ilgili bir çok endişesi olabilir. Ne yazık ki, ülkemizde aileler bu konuda gerekli yerlerden destek de göremedikleri için kendilerini bu konuda çok yalnız hissetmektedirler. Diğer çocuklarınızla birlikte mevcut olan yada yaratılabilecek olan olanakları birlikte araştırın.
kıbrısgazetesi
Engelli veya özel ihtiyaçları olan bir kardeşle büyüyen çoğu çocuğun yaşadığı deneyim, etraflarındaki erişkinlerin içinde bulundukları durumu kabulleniş tarzlarına ve bakış açılarına göre şekillenir. Aileleri kardeşlerinin engelini veya ihtiyaçlarını kabullenmiş olan çocuklar, kardeşleriyle büyürken yaşadıkları deneyimlerden güç alabilmekte ve bununla hayatlarına pozitif değerler katabilmektedirler.
Çocuklarının engelli veya özel ihtiyaçları olduğunu kabullenmek tabi ki hiç bir anne-baba veya aile için kolay değildir. Anne ve babalar için, 'engelli veya özel ihtiyaçları 'olan çocukları, her şeyden önce onların canının bir parçasıdır ve anne-baba çocuklarının neyi yapıp yapamadığından öte, ilk önce onu 'O' olduğu için sevmektedir. Bu güçlü sevgi duygusu, çocukların ihtiyacı olan tıbbi destek, özel eğitimin yanı sıra, verilmesi gereken finansal, kişisel ve ailevi kararlarla birlikte korku, üzüntü ve çaresizlik duygularıyla çarpılınca, anne- babaların yanı sıra, bir ailenin 'bütün' olarak etkilenmesine neden oluyor.
Burada kullanılan 'kabullenme' kelimesi belki de yanlış bir seçim. Aileler çocukları büyürken farklı zamanlarda veya aşamalarda yine aynı duygularla yüzleşmek durumunda kalabiliyor ve ancak zaman içerisinde bu zorluklarla ve duygularla nasıl yüzleşecekleri konusunda daha deneyimli hale gelebiliyorlar. Zamanla öğrenilen bu direnç, hem onların hem de ailelerinin bir şekilde tüm zorluklara rağmen hayatlarına devam etmelerine yardımcı oluyor.
Bahsettiğimiz gibi, aile bütünüyle etkilendiği gibi, aile içinde fertler farklı problemlerle karşı karşıya kalabiliyor.
Peki engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklarla büyüyen kardeşler ne gibi zorluklar çekebilir?
Aşağıdakiler, kardeşlerin yaşayabileceği zorluklara ve ailelerin yardımcı olmak için yapabileceklerine bir kaç örnektir.
Ebeveynlerin onlara yeterince zaman ayıramaması;
Farkında olmadan veya mecburiyetten bazen tüm ilgi engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklara ayrılıyor olabilir. Bazen dengeyi kurmak gerçekten çok zordur ve diğer kardeşler bu ilgiden ve anne-babayla geçirebilecekleri zamandan mahrum kaldığını hisseder. Diğer çocuklarınızla birlikte belli zamanlar belirleyin ve bu zamanı sadece onlarla geçirmek için koruyun. Örneğin, gece yatmadan birlikte hikaye okumak, ayda bir birlikte sinemaya gitmek gibi..
'Bunlar neden oluyor? Neden biz?' soruları;
Çocuklarınızın yalnız başlarına cevaplayamayacağı sorularının olduğunu ve cevaplar aradıklarını unutmayın. Teşhis konusunda veya diğer önemli bilgilerle ilgili onlara karşı dürüst olun. Onlarla konuşun ve bu konuyla ilgili sorularını ve ne hissettiklerini öğrenmeye çalışın. Onların da ailenin bir parçası olduğunu ve engelli kardeşleriyle ilgili düşüncelerine, endişelerine ve duygularına önem verildiğini hatırlatın. Takıldığınız yerde bir psikolojik danışmandan ya da çocuk psikoloğundan yardım almaktan çekinmeyin.
Engelli veya özel ihtiyaçları olan kardeşe karşı kızgın olmak ve bu yüzden suçluluk duygusu hissetmek;
İçinde bulunduğunuz durumdan dolayı diğer çocuklarınız çok karmaşık duygular içinde olabilir. Bunlardan bir tanesi, engelli olan kardeşe karşı hissedilen kızgınlık ve bununla birlikte gelen suçluluk duygusudur. Diğer çocuklarınızla bu duyguları konuşun. Onlara kızgınlık duygusunun her ilişkide olduğunu ve bunu hissetmelerinin normal olduğunu anlatın. Kendi hissettiğiniz duyguları onlarla paylaşın. Karmaşık duygular içerisinde sadece onların olmadığını ve yalnız olmadıklarını dile getirin. Sizin dışınızda biriyle duygularını paylaşmak isteyebilirler. Buna saygı gösterin. Hem kendiniz hem de çocuklarınız için destek almaktan çekinmeyin.
Gelecekle ilgili endişe;
Özellikle ülkemizde, çoğu aile için en büyük korku ve stres engelli veya özel ihtiyaçları olan çocuklara gelecekte kimin nasıl bakacağı konusundadır. Anne ve babalar, kendileri vefat ettikten sonra çocuklarına ne olacağı yada geride kalan kardeşlerin ona nasıl bakacağı açısından endişelenip suçluluk duygusu hissedebilir. Ayni şekilde diğer çocuklarının da gelecekle ilgili bir çok endişesi olabilir. Ne yazık ki, ülkemizde aileler bu konuda gerekli yerlerden destek de göremedikleri için kendilerini bu konuda çok yalnız hissetmektedirler. Diğer çocuklarınızla birlikte mevcut olan yada yaratılabilecek olan olanakları birlikte araştırın.
kıbrısgazetesi
