Buket Gürsel:Engelli ve 140 Kiloyum Diye Benim Yaşama Hakkım Yok mu

‘Bir kanepede yalnızca oturup, yatarak 20 yıl geçirmek’ engelli ve obez olan 38 yaşındaki Buket Gürsel’in hayatının gerçeği. Çünkü akülü sandalye için başvurduğu kapılar aynı gerekçeyle yüzüne kapatılıyor: “Sizin ölçülerinize uygun tekerlekli sandalye ya da akülü sandalye bulamayız.”

Sıcak bir ağustos günü, yıl 1985. O tarihte 13 yaşında olan Buket Gürsel, her yaz ailesiyle gittiği Gemlik’te ki yazlıklarında, arkadaşlarıyla beraber güle oynaya denize giriyor. İçlerinden biri en yakın tepeden denize atlamayı öneriyor. Buket Gürsel hayatını değiştirecek olan o talihsiz günü şöyle anlatıyor: “Önce arkadaşım denize atladı ve çıktı. Sonra ben suya atladım ama bir yere çarptığımı hissettim. Denizin yüzeyine çıkmak için hareket etmeye çalıştım fakat vücudum kımıldamıyordu. Yüzüm suyun içinde ve bilincim yerindeydi. Bir süre suyun içinde hareket etmeye ve yüzeye çıkmaya çabaladım ama kımıldamıyordum. Kendimi bıraktım, 13 yaşında ve denizde boğularak ölmek üzereydim, gerçekten de hayatım bir film şeridi gibi gözlerimin önünden geçti.”

O sırada denizin dışında olan arkadaşları, suyun yüzeyindeki kanı fark ederek, bir terslik olduğunu anlayıp hemen yardımına koştu. Sudan çıkartılarak o halde karga tulumba bir arabaya konulan Buket, önce en yakın sağlık ocağı, derken devlet hastanesi daha sonra da 70 kilometre ötede Bursa’da bulunan üniversite hastanesine arabanın içinde kâh oturtulup, kâh yatırılarak götürüldü. Tetkiklerden sonra boynunun kırıldığı ve omuriliğinin zedelenmesine bağlı felç olduğu anlaşılan Buket Gürsel, ameliyatlar, fizik tedaviler, rehabilitasyon derken 1.5 yıl hastanede kaldı. Fizik tedavi ve rehabilitasyon sayesinde kol hareketlerinde bir miktar gelişme sağlansa da o artık Türkiye’de ki 8.5 milyon özürlüden biriydi.

Yıllar içinde engelli olmaktan kaynaklı hareketsizlik, antidepresanlar ve psikolojik olarak sıkıntıdan yemek yemekten, tahmini 140 kiloya kadar çıkan Buket’in hayatı müebbet bir mahkûmiyete dönüştü. Annesi Elmas Gürsel’le birlikte yaşayan Buket Gürsel’i temizlik ve bakımı için yerinden kaldırmak mümkün değil. Ancak haftada bir gün belediye bakım hizmetlerinden, yetkililer banyo ve benzeri ihtiyacını 20 yıldır hiç kalkmadan yaşadığı koltukta karşılıyor.

Hasta Kaldırma Lifti Şart

Kişisel bakım ve yeme-içme, yatma, oturma, tuvalet gibi ihtiyaçlarını 20 yıldır yaşadığı koltuktan hiç kalkamadan karşılamak zorunda kalan Buket Gürsel’in rahatça kaldırılabilmesi için ‘hasta kaldırma lifti’, gezebilmesi içinse ölçülerine uygun olarak yapılacak akülü bir tekerlekli sandalye’ talebi var.

Gürsel “Kilolu bir engelli olduğun zaman standardın dışında oluyorsun, bu da ek maliyetlerin devreye girmesi demek. Birkaç engelli vakfı ve derneğine telefonla derdimi anlattım ama aldığım yanıt “Belli standartlar ölçüsündeki engellilere akülü sandalye sağlıyoruz, ölçünüze uygun bir sandalye bulamayız” oldu. Engelliyim ve 140 kiloyum diye benim yaşama hakkım yok mu? Hayatı hep bir koltuk, bir oda ve dört duvardan ibaret mi yaşamak zorundayım?

Tedavi Olamıyor

25 yıllık engelliyim ve toplasanız 20 gün gerçek anlamda sokağa çıkıp dolaşamadım. Ayrıca bir de diyabet hastasıyım. Bir hastaneye yatıp tedavi olamıyorum çünkü evden dışarı çıkarılabilmem büyük bir sorun. Özürlüler yalnızca bir gün hatırlanıp insan yerine konuluyor. Bazen gözlerimi kapatıp, yeter artık her şey bitsin, öleyim diye geçiriyorum. Ama aslında yaşama isteğiyle doluyum. Hayata dokunmayı, solumayı istiyorum” diyor. Buket Gürsel’in başardıkları, sözlerinin kanıtı gibi. Ortaokulu dışarıdan bitirdi, lise içinse evde çalışmalarına devam ediyor. Hayallerinden vazgeçmiyor.

‘Engelli Olduğumuz İçin Oy Bile Kullanamıyoruz’

Buket Gürsel Türkiye’deki engellilerin taleplerini şöyle sıralıyor:

Benim gibi bir çok bedensel engelli vatandaşlık görevi olan oy kullanma görevini yerine getiremiyor. Yaklaşan seçimler nedeniyle yetkililere sesleniyorum.

Bu ülkede 8.5 milyon engelli var. Bizler için sanal ortamda oy kullanabileceğimiz bir düzenek oluşturulamaz mı?

Özellikle kilolu engelliler için diyetisyen gözetiminde kilo verilebilecek ve fizik tedavi görülecek özel klinikler olmalı.

Engellilerin düzenli olarak kullandığı ilaçlarla, hayatlarını kolaylaştıracak aparat ve benzeri aksesuarlara ulaşmak için rapor çıkartma işlemlerinin kolaylaştırılması gerekiyor. Ve bu raporların güncellenmesi ile ilgili bürokratik işlemlerin azaltılmalı.

Engelli bir kişi için engelinin yüzdesini belirten kuruluşun kullandığı bir standart olmalı. Türkiye’de bu sadece bu raporu verecek kişiye bağlı. Biri ‘yüzde 40” diyor, Bir kuruluş ‘yüzde 70 oranında engelli’ diyebiliyor.

Bir standart olmalı, tek söz sahibi bir birim olmalı ve o rapor ile bizler her işimizi halletmeliyiz, haklarımızı kullanmalıyız.. Evet çıkan yasalar var, Avrupa uyum yasası çercevesi içinde ama geri alınan birçok hakkımız da var.

Engellilerin evde meslek edinmelerine ilişkin projelere ağırlık verilerek, onların da üretime katkıda bulunması sağlanmalı.

Mimari Engeller

Yol, okul, devlet dairesi ve hastane gibi kamusal alanların, mimari olarak engeller düşünerek inşa edilmesi, düzenlenmesi şart.

Engellilere aile hekimi dışında, evde doktor hizmeti verilmesi gerek. Ayrıca engelli ve ailelerine yönelik psikolojik destek sağlanması şart-

Radikal