Çocukta da Romatizma mı Olur” Demeyin

Uz. Dr. Aşkın Güra Nemlioğlu, Çocuklarda Görülen Romatizma Hastalığıyla İlgili Merak Edilen Soruları Yanıtladı.

Haber: “Çocukta da Romatizma mı Olur” Demeyin

Romatizmal hastalıkların yalnızca yetişkinlere özgü bir hastalık olduğu bilinir. Oysa çocuklar da romatizma olabilir. Çocuğunuzun eklemeleri sık sık ağrıyor, kas güçsüzlüğü şikayetleri var, ateşi sık sık çıkıyor, saçları dökülüyor ya da ağzında aft çıkıyorsa 'romatizmadan' şüphelenebilirsiniz ama sakın panik yapmayın. Kesin tanıyı doktorunuz koyacaktır.

3-12 yaşlarındaki çocukların kalça ve bacaklarında gece uykudan uyandırabilecek düzeyde ağrılar görülebilir. Çocuklarda kol ve bacaklarda hissedilen, daha çok akşamüstü ve geceleri ortaya çıkan, bazen uykudan uyandıran, çoğunlukla yarım saat veya bir kaç saat sürebilen geçici, dönemsel ağrılar olabilmektedir.

Ağrılar kramp şeklinde, derin, rahatsız edici bir tarzda hissedilir. Bacaklar, baldırlar, bacağın ön tarafı ağrının en çok hissedildiği bölgelerdir. Ağrılar, aşırı fiziksel aktivite ile artar, masaj ve dinlenmekle azalır.

Büyüme ağrılarıyla eklem romatizması ağrıları arasındaki fark oldukça
belirgindir

Büyüme ağrıları genellikle gece olur ve çocuğu uykudan uyandıran ağrılardır Çocuğa ağrıyı göster dediğiniz zaman eklemini işaret etmez. Dizi ile ayak bileği arasında, bizim kaval kemiği dediğimiz kemiğin üzerindeki noktayı gösterir. Bu ağrılar genellikle ya ovuşturmaya ya da tek doz ağrı kesiciye hemen cevap verirler.

Erişkinlerdeki gibi iltihapsız ve iltihaplı romatizmalar vardır. İltihapsız olanlar 'ağrı sendromları' başlığı altında toplanır:

Büyüme ağrıları: Özellikle 3-10 yaşlarında daha sıktır. Genellikle gece ortaya çıkan ağrılardır, sabah hiçbir şey olmamış gibi ağrısız uyanır. Gün boyunca da rahatlıkla koşar, oynar. Ağrı anne ya da babanın o bölgeye masaj yapmasından sonra rahatlar. İltihaplı romatizmalarda ise kesinlikle elletmez. Çocuğunuzun büyüme ağrısı olup olmadığını böylece ayırt edebilirsiniz.

Fibromiyalji: Yetişkinlerde görülmesine rağmen başta ergenlik çağındaki kızlar olmak üzere çocuklarda da giderek daha sık görülüyor. Çocuk, Yaygın kas-iskelet ağrılarından ve yorgunluktan yakınır. Stresli dönemde yakınma artar ve okula devamını etkileyebilir.

Çok elastik bağ dokusu: Eklemleri çok elastik olan çocuklar vardır. Bunlar genellikle kızlardır. Avuçlarını eğilerek kolaylıkla yere bastırabilirler. Dirsekleri, el bilekleri, parmak eklemleri normalden daha fazla hareket edebilir. Bu çocuklarda da kol, bacak ağrıları olur.

Gevşek bağ dokuları nedeniyle sık burkulmalar ortaya çıkar, nadiren eklemlerinde iltihapsız gelip geçici sıvı toplanabilir. Egzersizlerle bu dokuların güçlendirilmesi gerekir.
Psikojenik ağrılar: Bu çocukların genellikle 'her tarafları' ağrır. Fizik muayene ve laboratuvar testleri de normaldir. Fiziksel bir sorun olmadığı anlaşılınca çocuğa ve aileye durum anlatılmalı, gerekirse psikolojik destek verilebilir.

Omurga eğrilikleri: Özellikle hızlı büyüme dönemlerinde omurgada bazı eğrilikler ortaya çıkabilir. Çok şiddetli ağrı yapmadığı için geç fark edilebilir. Yana doğru olan eğriliklere "skolyoz", arkaya doğru olanlara ise "kifoz" adı verilir

Osteonekroz: Çocuklarda sık görülen bir ağrı nedenidir. Doğumdan sonra bazı çocuklarda kemikleşmenin başladığı merkezlerde kan dolaşımı kaybolur ve ağrı ortaya çıkar. En sık diz altındaki kemiksi çıkıntıda, topukta, omurlarda ve kalçada görülür.

Çocuklarda sık görülen iltihaplı romatizmalar

Çocuklarda, erişkinlerde görülen iltihaplı romatizmaların neredeyse hepsini görmek mümkün (Romatoid Artrit, sistemik lupus eritematosus, skleroderma, vaskülitler, behçet hastalığı gibi). En sık görülenler akut eklem romatizması (akut romatizmal ateş), jüvenil Romatoid Artrit ve Ailesel Akdeniz Ateşi'dir (FMF).

ROMATİZMA İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR:

Nemli ortam romatizma yapar mı?

Nemli yerde kalmak romatizmal hastalığa yol açmaz. Yalnızca bu havalarda daha fazla ağrı hissedilir.

Romatizmal hastalıkların nedenleri nedir?
Düşme, vurma, çarpma, yıpranma doğumsal ya da gelişimsel bozukluklar (kalça çıkıklığı gibi) bağışıklık sistemine ait bozukluk.

Belirtileri nedir?

En sık yakınma ağrı. Ağızda aft, saç dökülmesi, karın ağırsı, tekrarlayan ateş. Gözde ihtihaplanma ve kas güçsüzlüğü de diğer belirtilerinden.

Nasıl tanı konur?

Eklemde oluşan ağrı 16 yaşından önce başlamışsa ve 6 haftadan uzun sürüyorsa ve nedenleri bilinmiyorsa bu hastalıktan şüphelenilir. Kesin tanı, laboratuvar testleriyle konulur.

Romatizması olan çocuğun eğitimine ara verilmeli mi?

Onların eğitimi daha önemlidir. Çünkü hastalık zaman içerisinde gücünü kaybedince iyi eğitim almış bir birey yaşamını daha kolay kurar. Hasta diye okuldan alınmamalı. Hastalığın şiddetli olduğu dönemlerde okula gönderilmesi sakıncalı olabilir.

Romatizması olan çocuklar büyüyünce evlenebilir çocuk sahibi olabilir mi?
Engel yoktur. Ancak mutlaka evleneceklerinde eşlerine hastalıklarını önceden açıklamaları gerekir. Hastaların çoğu doğum yapabilir. Böbrek tutulumu olan hastanın doğum yapmaması önerilir.

Romatizmalı çocuklar askere gidebilir mi?

Eklemlerinde belirgin şekil bozukluğu ve fonksiyon kaybı olanlar, kalça, diz ameliyatı geçirenler, böbrek hastalığı olanlar ya da ailesel Akdeniz ateşi olanlar askerlik görevini yapmazlar.

Anne ve babalara düşen görevler nedir?

Ebeveynlerin çocuklarının bağımsız olmalarına izin vermeleri gerekir. Tek başına yapabildiği her işi destekleyip yüreklendirmeleri gerekir. Sinirli ve her şeye tepki veren çocuklarına ise sınırlı kurallar koymamaları gerekir.

haberler.com

Çocuklarda Görülen Romatizma

Romatizmal hastalıklar sadece erişkinlerde görülen bir durum değil, çocukluk çağında da değişik tiplerde romatizmal hastalıklar görülebiliyor. Bunlardan birisi de Jüvenil Romatoid Artrit (JRA).

JRA, diğer adıyla Still hastalığı erişkinlerde görülen romatizmanın 16 yaşından küçük çocuklarda görülen biçimidir ve erişkin tipinden birkaç farkı vardır. Çocukta kronik hareket kısıtlılığı yapar. Genelde 1-3 yaşları arasında bu hastalığa yakalanırlar ve kız çocuklarında görülme sıklığı erkeklerinkine göre daha fazladır.

Sebebi bilinmemekle beraber genetik yatkınlığın ve bir takım çevresel etkenlerin etkili olduğu ayrıca bazı virüslerin de sebep olduğu düşünülüyor. Ancak hastalığın genetik geçişi yoktur. JRA'nın üç değişik tipi vardır. Başlangıçtan itibaren altı aylık süre içinde 5 veya daha fazla eklemi tutarsa poliartiküler, 5 eklemden azını tutarsa pokiartiküler, ateş, lenf düğümlerinde şişme, deride döküntüler gibi sistemik bulgularla birlikte giderse sistemik JRA veya Still hastalığı adını alır.

Belirtileri Neler?

Hastalar sabah kalktığında eklemlerde tutukluk ve ağrı hissederler, zor hareket ederler. Eklemlerde şişlik, sıcaklık, kızarıklık ve ağrıyla birlikte hareket kısıtlılığı en sık görülen yakınmalardır. Gün ortalarına doğru hareket kısıtlılığı azalır.

Genellikle diz, ayak bileği gibi bacak eklemleri, el bileği ve dirsek gibi kol eklemleri tutulur ayrıca parmak eklemleri gibi küçük eklemler de tutulabilir. Bunlara ilave olarak kalp zarı, akciğer ve akciğer zarı, lenf nodu ve karaciğer gibi iç organlarda da tutulum sık görülür.

Genel olarak hastalığın temel takibi çocuk romatologları tarafından yapılır ancak diğer uzmanlık alanları da bu hastalara yardımcı olmaktadır. Örneğin; JRA'lı çocukların belli aralıklarla bir göz doktoruna götürülmesi gerekir çünkü % 25 gibi yüksek bir oranda, gözde “iridosiklit” denilen bir bozukluğa neden olur. İridosiklit, gözün irisinin iltihaplanmasıdır.

Gözdeki bu iltihaplanma sonucu iris, gözün lensine (merceğine) yapışabilir bunun sonucunda gözün ışığa yanıt verme yeteneği azalır. Örneğin göze ışık tutulduğunda göz bebeğinde daralma olmayabilir. Gözde “Katarakt” gelişebilir. Katarakt, göz lensinin (mercek) ışık geçirgenliğinin azalmasıdır. Bazı vakalarda, bütün göz küresinin dejenere olmasına (bozulmasına) neden olabilir. Gözde gelişen bu bozukluklar, hafif bir görme bozukluğundan körlüğe kadar değişebilen kötü sonuçlar yaratabilir. Bu süreçlerden tek bir göz etkilenmiş olabileceği gibi, her iki göz de etkilenmiş olabilir.

Diğer bir durum da ortopedik problemler olup hastalığa bağlı eklem deformiteleri (şekil bozuklukları) ve hareket kısıtlılıkları şeklinde çeşitli fonksiyon kayıpları olabilir. Değişik ortopedik müdahalelerle bunların çoğu erken dönemde önlenebilir. Geç dönemde de düzeltici bir takım girişimlerle hastaların fonksiyonel düzelmeleri sağlanabilir. Yani sonuç olarak JRA vakaları gerektiği gibi tedavi edildiklerinde, % 80 vaka yaşamlarına sorunsuz olarak devam edebilmektedir.

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Prof. Dr. Sinan Karaoğlu