Dikkat! 20 bin kişinin aylığı kesildi!

Hileli boşanarak yetim maaşı almaya çalışanların sayısı artıyor. SGK özel timleri şüpheli boşanmaları araştırırken en büyük yardımı boşanan kişinin ailesinden görüyor. SGK’ya yapılan ihbarların yüzde 80’inden fazlasını maaşı düşen anne ve diğer kızkardeşler yaptı.

Babası ya da annesi vefat eden çok sayıda kadın, yetim maaşı alabilmek için kâğıt üzerinde eşinden boşanıyor. Ancak evlilik, fiilen devam ediyor. Bu durumun önüne geçmek için sahte boşanmalar, nitelikli dolandırıcılık kapsamına alındı.

Anlaşmalı boşanmaların tespitinde en çok SGK’nın ‘Alo 170’ hattına gelen ihbarlar yol gösterici oluyor. Alo 170 hattına, son 1 yılda yaklaşık 5 bin 500 anlaşmalı boşanma ihbarı gelmiş bulunuyor.

İhbarlarda ilk sırayı 819 ihbarla İstanbul alırken ikinci sıradaki şehir 710 ihbarla Zonguldak oldu. Bölgesel bazda ise 1.378 ihbarla Marmara Bölgesi ilk, 1.280 ihbarla Karadeniz ikinci sırayı aldı. İhbarlarda en alt sırada Doğu Anadolu Bölgesi yer aldı.


İhbarcılar aileden! Düşmanını uzağında arama; dostunda düşmanında yanıbaşında!

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye göre, yersiz aylık alanları ihbar edenler genellikle kişilerin kız kardeşleri ya da anneleri oluyor.

Anlaşmalı bir şekilde eşiyle boşanan bir kadın, babasından yetim aylığı aldığında annesinin ya da kız kardeşinin aylıklarında düşüş oluyor. Hal böyle olunca kız kardeşler ve anneleri arasında gizli tutulmasını talep ettikleri ihbarlar oluyor.

Para mı kan bağı mı?

Yapılan araştırmalar sonucu ortalama dul ve yetim aylıklarının miktarının 700 TL ile 1.200 TL arasında değiştiği görülüyor.

Şikayetlerin büyük bir bölümü asgari maaş alanlar arasında yaşanıyor.

Belirtilen durumun ilginç kısmı ise asgari 700 TL alan bir kişi, maaşına ortak olan kızını ya da kız kardeşini 200 TL ile 300 TL arasında değişen tutarlar için ihbarda bulunuyor. Bunu daha düşük maaş alıp 50-100 liralık fark için yapanları görmek de şaşırtıyor.

Hileli boşanmaları tespit timi kuruldu

Sosyal Güvenlik Kurumu konuyla ilgili çok ciddi bir şekilde araştırma ve denetim ekibi kurdu. Şöyle ki; bir denetmen habersiz bir şekilde ansızın kapınızı çalacak ve evinize kontrole gelecek. Eşinizi 3 kez üst üste aynı ikamet adresinde yakalar ise maaşınızı durduracak, ödenen aylıkları gecikme zammı ve tüm yasal faiziyle birlikte geri ödemenize hükmedecek. SGK ay ay ödemiş olduğu aylıkları sizden tüm faiz ve zamlarıyla birlikte 1 ay içerisinde ödemenizi isteyecek.

Sahte boşanmaların cezai şartları aylıkları geri almakla da sınırlı kalmıyor elbet. Hakkınızda bir de kamu kurum ve kuruluşlarını dolandırmaktan Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunuluyor. Bu istemle 6 ay’dan 3 yıla kadar hapis cezası ile yargılanıyorsunuz.

SGK, olayı her ne kadar büyütse de Yargıtay’ın konuyla ilgili emsal kararı olduğundan, belirtilen durumlar dolandırıcılık olarak kabul görülmüyor. SGK ile yargı her ne kadar ayrı kararlar alsa da SGK, yargı kararını dinlemeyerek aylıkları geri alıyor ve tüm cezai yaptırımları uygulamaya devam ediyor. Yargıtay, verdiği kararda SGK denetmenlerinin kişileri, yatak odalarında yakalamadığı sürece usulsüzlük sayılamayacağını belirtse de SGK, usulsüzlük tespiti için aynı evde bulunmasını yeterli görüyor.

SGK’dan tazminat aldı

Bu arada, bu olayların tersi bir durum da Denizli’de yaşandı. Denizli’de maaş almak için anlaşmalı boşanma yapıp yapmadığı gerekçesi ile denetim yapılan bir kadının, SGK’dan maaş almadığını kanıtlayıp 10 bin lira tazminat kazanması olayı başka bir boyuta getirdi.

Yapılan ihbarlar sonucu, anlaşmalı olarak boşandığı tespit edilen ve kocalarıyla yaşayan binlerce kadının dul-yetim aylığı kesildi. Buna göre;

2008-2011 döneminde 9 bin 702, 2012 yılında 3 bin 8, 2013 yılında 3 bin 338, 2014 yılında 2 bin 515, 2015 ilk 5 ayda ise 940 hak sahibinin aylığı boşandığı eşiyle birlikte yaşaması nedeniyle kesildi, cezai yaptırım uygulandı.

Yapılan ihbarlar sonucu, anlaşmalı olarak boşandığı tespit edilen ve kocalarıyla yaşayan binlerce kadının dul-yetim aylığı kesildi. Buna göre;

2008-2011 döneminde 9 bin 702, 2012 yılında 3 bin 8, 2013 yılında 3 bin 338, 2014 yılında 2 bin 515, 2015 ilk 5 ayda ise 940 hak sahibinin aylığı boşandığı eşiyle birlikte yaşaması nedeniyle kesildi, cezai yaptırım uygulandı.

Dul ve yetim aylığı alanların bilmesi gerekenler!


Vefat eden Devlet memuru eşten dolayı dul aylığı, vefat eden anne babadan dolayı çocuklara yetim aylığı, vefat eden çocuktan dolayı da anneye yetim aylığı- belirli şartlar altında- verilebilmektedir. Ancak alınan bu aylıklar belirli durumlarda kesilmektedir. Bu durumlara bir çok kişi dikkat etmemekte, ancak daha sonra tespit yapılınca, SGK yapılmış ödemeleri geriye doğru istemektedir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için dul ve yetim aylığı alanların bu dosyayı okumaları uygun olacaktır.

Devlet memuru eşinden Dul aylığı,

Devlet Memuru babasından veya annesinden Yetim aylığı,

Devlet memuru çocuklarından Anneye Yetim aylığı ,

Hangi koşullarda bağlanabiliyor? Hangi koşullarda aylıklarını almaya devam edebiliyorlar? Bugün için bu koşullarda bir değişiklik oldu mu? Muvazaalı Boşanmaların sıkça gündeme geldiği bugünkü durumda aylıklar hakkında ne gibi işlemler yapılıyor?

Bu konular hakkında değerlendirmelerimizi 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri ile yeni düzenlemeleri içeren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerini birlikte ele almaktayız.

Önceki Koşullarda Neler Vardı?

Dul Eşler Açısından;

- Vefat eden eşinin aylığını yeniden evlenmediği sürece alırlar. Dul aylığı alan kişi eğer evlenirse bu durumu SGK'na bildirmelidir ve aylığı kestirmelidir. Aylığını kestiren kişi, evlendiği eşinden ölüm, boşanma vb. hallerde ayrılması halinde eski eşinin dul aylığını yeniden alabilir.

- Devlet memuru olarak çalışması, Devlet memuru olarak emekli aylığı alması halinde dul aylığı kesilmez, aylık yüzdesi eşinin aylığının yarısı olur (% 50).

- Sigortalı, Bağ-Kur'lu çalışması, Sigortalı, Bağ-Kur'lu olarak yaşlılık aylığı alması halinde dul aylığı kesilmez, aylık yüzdesi eşinin aylığının % 75'i olur.

- Boşanmalarını müteakip boşandığı eşleri ile birlikte aynı evde yaşasalar, bu durumları tespit edilse dahi dul eş olarak aylıklarını alabilirler. (Çünkü, bu konuda 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile yürürlükte bulunan diğer kanunlarda aylıklarını alamazlar, şeklinde hüküm bulunmamaktadır)

Yetim Kız Çocukları Açısından;

- Vefat eden anne veya babasından yetim aylığı alma şartları arasında; 1- Evli olmamak, 2-Devlet memuru olmamak, şartları bulunmaktadır.

- Sigortalı veya Bağ-Kur'lu olarak çalışmaları, Sigortalı veya Bağ-Kur'lu olarak yaşlılık aylığı almaları halinde yetim aylıkları kesilmez.

- Boşanmalarını müteakip boşandığı eşleri ile birlikte aynı evde yaşasalar, bu durumları tespit edilse dahi yetim aylıklarını alabilirler. (Çünkü, bu konuda 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile yürürlükte bulunan diğer kanunlarda aylıklarını alamazlar, şeklinde hüküm bulunmamaktadır)

Anne ve Baba Olarak Yetim Aylığı Alanlar Açısından;

Anne için: Dul ve muhtaç olma şartı aranmaktadır.(Asgari ücretin net tutarından (700 TL) az geliri olma şartı bulunmaktadır.

Baba için: Muhtaç olma şartı (Asgari ücretin net tutarından (700 TL) az geliri olacak), 65 yaşından küçük olması halinde ayrıca malul olduğunu sağlık kurulu raporu ile belgelemek şartı aranmaktadır.

Yukarıda açıklandığı üzere, belirtilen şartları taşıdıkları sürece eşler, çocuklar, anne ve babalar, aylıklarını alabilmektedirler, şartları taşımazlarsa aylıkları kesilmektedir.

Yeni Koşullarda Neler Vardır?

Dul eş, yetim kız çocuklar ve yetim aylığı alan anneler açısından yeni Koşullar

5434 sayılı Kanuna tabi devlet memurlarının vefatları nedeniyle aylık alanların; dul eş, çocuklar, ana ve babanın aylıklarının kesilmesi şartları yukarıda izah edildiği gibidir. Bu hususlarda bir değişiklik bulunmamaktadır.

Ancak, günümüzde uygulanması devam eden 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda önemli bir husus dikkate alınarak yeni bir hükmün getirildiğini görmekteyiz. Bu hüküm 5510 sayılı Kanunun 56. maddesinde yapılmıştır.

Kanunun Gelir ve aylık bağlanmayacak haller başlıklı 56 ncı maddede; "Ölen sigortalının hak sahiplerinden;

a) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli iş göremez hale veya malûl duruma getirdiği,

b) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları,

hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve aylıklar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.

Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır."

Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenen, Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Kurumdan boşandığı halde durumunu Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmeyip, boşandığı eşi ile birlikte yaşayanların tespiti durumunda, bu duruma sebebiyet verenler hakkında ayrıca Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulacağı açıklanmıştır.

Bu halde, Devlet memuru vefat eden eşinden dul aylığı alan bir kişi, imam nikahıyla evlenmesi halinde ya da resmi nikah yaptırmadan birlikte yaşaması halinde dul aylığı kesilmemektedir. Şayet babasının vefat etmesi halinde yetim aylığı alabilmek için eşinden ayrılır ve birlikte yaşamaya başlarsa ilgilinin aylığı kesileceği gibi Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Ancak, bu durumun ispatı oldukça zordur.

5510 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinde gerilen yenilikler nelerdir?

Sırasıyla;

- Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli iş göremez hale veya malûl duruma getirdiği, (Bu hüküm 5434 sayılı Kanunun 77 nci maddesindeki hükümle paraleldir)

- Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları, (Bu hüküm 5434 sayılı Kanunun 77 nci maddesindeki hükümle paraleldir)

hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve aylıklar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.

Bu hükümlerde bir değişiklik bulunmamaktadır. Değişiklik 56 ncı maddenin son fıkrasına eklenmiş olan hükümle yapılmıştır. Bu hüküm ise;

"Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır."

Muvazaalı boşanmanın amacı nedir?

Muvazaalı boşanmanın amacı, sosyal güvenlik kanunlarında dul ve muhtaçlık şartına bağlı aylık alma şartlarını hileli olarak taşımak olarak izah etmek mümkündür.

Yeni getirilen hüküm, bu surette boşanmaların tespiti halinde aylıklarının kesilmesi, borç çıkarılması, faiziyle birlikte geri alınması ve suç duyurusunda bulunulmasını sağlamış bulunmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumunca da, madde hükmünün aradığı anlamda işlem tesis edilmekte, muvazaalı boşananların tespiti halinde aylıklarını kesmekte, borç çıkarmakta ve suç duyurusunda bulunulduğunu görmekteyiz. Yargıtay, eski eşiyle birlikte yaşamayı SGK dan farklı düşünmektedir.