Doğum borçlanması yapabilmek için doğumdan önce SSK'lı çalışmış olmak şarttır.!

2008 yılında yürürlüğe giren sosyal güvenlik reformuyla birlikte, doğum yapmış bayanlara borçlanma hakkı getirildi.

Buna göre iki doğum yapmış olan bayanlar, doğum sonrası çalışamadıkları ikişer yıldan toplam dört yıllık süreyi borçlanabilecekti.

Borçlanma hakkı yasaya girdi girmesine ancak uygulamada yorum farklılıklarından kaynaklanan sorunlar yaşandı. SGK önce, doğumdan önce sigortalı olmak ve işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde doğum yapmış olmak şartlarını aradı. Daha sonra 300 gün şartını kaldırdı fakat doğumdan önce sigortalı (SSK) olma şartı devam etti.

Doğum borçlanmasından yararlanmak isteyen ama doğum öncesi SSK girişi olmayan binlerce bayanın borçlanma talebi haliyle reddedildi. Bunun üzerine konu yargıya taşındı ve yargı kararları çıkmaya başladı. Bunlardan birisi de İzmir 6. İş Mahkemesi kararıydı. Mahkeme, sigorta başlangıcından önceki doğumların da borçlanılabileceğine hükmetmiş ancak bu karar Yargıtay tarafından bozulmuştu.

Genel Kurul kararını verdi;

6. İş Mahkemesi, Yargıtay'ın bozma kararına karşı direndi ve konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na intikal etti. İşte dava açmış veya açmaya hazırlanan yüz binlerce bayan buradan çıkacak kararı bekliyordu ve nihayet karar çıktı. Bu karardan da yine ilk defa BUGÜN okurları haberdar olacak fakat müjdeli bir haber veremeyeceğimizi ifade edelim. Evet, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2011/10-311 esas no'lu kararında, "doğum borçlanması yapabilmek için doğumdan önce SSK'lı çalışmış olmak şarttır" dedi. Yani sigorta başlangıcınızdan önce yapmış olduğunuz doğumları borçlanamayacaksınız.

Yargının en üst karar merciinden bu şekilde karar çıktıktan sonra, dava yoluyla yapılabilecek herhangi bir şey kalmadı. Bundan sonra siyasi irade dilerse yeni bir düzenlemeye giderek anneleri sevindirebilir. Tabii bu noktada gözler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk Çelik'e çevriliyor. Zira 2008 yılında 5510 Sayılı Kanun'a son şeklini verirken, doğum borçlanmasını yasaya koyduran ve bayanları sevindiren Sayın Bakan'dı. Şimdi kendisi yine aynı koltukta ve bizzat yasaya koydurduğu hakkın takipçisi olacaktır diye düşünüyorum.

Doğum borçlanmasında anneler müjde bekliyor!

Okurumuz Mustafa Mete, “SSK ‘dan önce doğum yapan annelerin doğum borçlanması kabul edilmiyor. Ama bir erkek 60 yaşında SSK’lı olduğu zaman hemen gidip askerlik borçlanması yapabiliyor. Sigortalı çalışan kadınlara bu eziyet neden uygulanıyor. Bunların düzeltilmesi için bekliyoruz” diyor.

Gerçekten de, benim de sonuna kadar desteklediğim bir taleptir bu... Hatta bu konuyla ilgili onlarca köşe yazım var. Ancak, konuya yabancı okurlar için kısa bir özet verelim isterseniz;

Sosyal güvenlik reformu ile birlikte, doğum nedeniyle çalışma hayatına ara veren veya yasal rapor/izin haklarını kullanan annelerin, bu dönemde emeklilik priminin ödenmemesinden dolayı mağdur olmamaları için doğrum borçlanması hakkı getirildi.

Kimler borçlanma yapabiliyor?

Halen mevcut SGK uygulamasına göre; 4-1/a bendi kapsamındaki (SSK) kadın sigortalıların, doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki defa olmak üzere ikişer yıllık sürelerinin borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce 4-1/a bendi kapsamında tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacaktır. Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi şartı aranmayacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin SGK hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak sonuçlandırılması gerekmektedir. Kadın sigortalıların çeşitli iş kanunları (854, 4857, 5953 ve diğer iş kanunları) gereğince kullandıkları ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri işyerinden alacakları belgelerle birlikte SGK’na başvurmaları halinde borçlandırılacaktır.

4-1/a bendi kapsamındaki (SSK) kadın sigortalıların, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere doğum yaptıkları tarihten itibaren geçen en fazla iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması şartıyla borçlandırılmaktadır.

Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra adına primi ödenmiş süreler borçlanma hesabında dikkate alınmayacak, doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler borçlandırılacaktır. İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.

Ne kadar ödeme yapılacak?

Borçlanılacak sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte geçerli olan SGK prime esas alt ve üst sınırları olan asgari ücret ile asgari ücretin 6,5 katı arasında olmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın yüzde 32’si oranında hesaplanmaktadır. Örneğin asgari ücretle borçlanma yapacak bir kişi aylık 267,84 TL ve tavan tutardan borçlanma yapacak bir kişi için de aylık 1.740,96 TL ödeme yapması gerekecektir.

Tahakkuk ettirilen borç tutarı, ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilir. Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde sigortalı veya hak sahipleri tarafından SGK’na ödenir. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar geçerli sayılmaz. Bunlar için ayrıca yeni başvuru şartı aranmaktadır. Süresi içinde tebliğ edilen borcunu ödemeyenler ile kısmi ödeme yapanların kalan sürelerinin borçlandırılması için yeni başvuru şartı aranmaktadır.

Bakan müjde verecek mi?

Bayram öncesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in yapmış olduğu toplantıda da aynı konuyu dile getirmiş ve sorunun çözüm beklediğini sayın Çelik’e söylemiştim. Bakan Faruk Çelik de konuyu inceleteceğini belirtmişti. Umarız, annelerin bu mağduriyeti giderilir. Tıpkı askerlik borçlanması yapan erkeklerin, askerden sonra sigortalı olması halinde sigorta başlangıç tarihleri nasıl askerlik süresi kadar geriye gidiyorsa, annelerin de doğumdan sonra sigortalı olmaları halinde doğum borçlanması ile sigorta başlangıç tarihleri askerlik süresi kadar geriye gitmelidir.


Resul Kurt