F
Fırtına
Guest
01/10/2008 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile hizmet akdine tabi olarak çalışan ve doğum yapması nedeniyle işlerinden ayrılmak zorunda olan kadın sigortalılara doğum sonrası çalışamadıkları süreleri borçlandırma imkanı getirildi.
Söz konusu uygulama ile iki çocukla sınırlı olmak üzere doğum sonrası çalışılmayan toplam dört yıllık (1440 gün) sürenin borçlandırılarak kazanılması, dolayısıyla emeklilik için aranan gün sayısının borçlanma yoluyla daha kısa sürede tamamlanması sağlandı.
Kanunun yürürlüğe girmesi ile doğum borçlanmasından yararlanılabilmenin şartları;
-Sigortalı kadının doğumdan önce hizmet akdine tabi çalışmış olması,
-Doğum olayının işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde olması,
-Doğumdan sonraki iki yıllık sürede prim ödenmemiş olması ve çocuğun yaşaması,
Şeklinde belirlenmiştir.
Bu şekilde belirlenen şartlara göre, doğum borçlanmasından yararlanılabilmesinin ön şartı hizmet akdine tabi çalışma olgusudur. Bu nedenle, doğum borçlanması hakkından sadece hizmet akdine tabi çalışmakta olan kadın sigortalılar yararlandırılmış ve buna paralel olarak borçlanılan süreler, borçlanma tarihinde tabi olunan statüye bakılmaksızın 5510 sayılı Kanunun 4/1-a (SSK) bendine tabi sigortalılık süresi olarak değerlendirilmiştir.
Uygulamanın bu haliyle hayata geçmesi kamuoyunda tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Öncelikle doğumun işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmiş olması şartı ile isteğe bağlı sigortalı veya kendi adına bağımsız çalışan kadın sigortalıların bu statülere tabi iken doğumda geçen sürelerinin borçlandırılmaması tepki çekmiş ve konu yargıya taşınmıştır.
Ancak, uygulamanın yeni olması ve bu konuda henüz bir yargı içtihatı oluşmamış olması nedeniyle yerel mahkemelerce temyiz süreci devam eden farklı kararlara hükmolunmuştur.
Kamuoyunda tartışmalar devam ederken, doğum borçlanmasının usul ve esasları Sosyal Güvenlik Kurumunca yeniden belirlenmiş ve üzerinde en çok tartışılan 300 gün şartı kaldırılmıştır. Ayrıca, borçlanma hakkı için tescil şartı yeterli görülmüş ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre çırak olarak çalışması nedeniyle SSK’dan sicil numarası almış olan ve sonrasında hiç çalışması olmayan kadın sigortalılar ile son defa 506 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı sigortalı olan ve sigortalılığı sona erdikten sonra doğum yapan kadın sigortalılara da borçlanma hakkı verilmiştir.
Getirilen düzenleme ile kamuoyundaki tartışmalar ve sigortalıların 300 gün şartı yüzünden yaşadıkları mağduriyet ortadan kaldırılmıştır.
Sigortalıların lehine düzenleme yapılmasına rağmen, önceki uygulamada borçlanma süreleri 4/1-a hizmeti kabul edilmekte iken, bu defa borçlanılan sürelerin hizmet olarak değerlendirilmesinde borçlanma talep tarihinde tabi olunan son statünün esas alınması uygulamasına gidilmiştir.
Bu düzenlemede, kamuoyunda geniş yer bulmuş ve eleştirilere maruz kalmıştır. Şöyle ki, doğum borçlanması hakkına sahip olan ve doğum borçlanması yaptığı tarihte 5510 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı veya kendi adına bağımsız olarak 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olan kadınların borçlandıkları süreler 4/1-b kapsamında değerlendirilmektedir. Bu şekilde borçlanılan sürelerin hangi sigortalılık statüsünde geçmiş sayılacağı ise borçlanma talep tarihinde tabi olunan en son statü olarak belirlenmiştir.
506 sayılı Kanuna göre emekli olabilmesi için aranan gün sayısını şartını yerine getirmek üzere isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin bu süreleri 4/1-b kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir. 506 sayılı Kanuna tabi çalışmalardan sonra 1260 günden az ödenen isteğe bağlı süreler sigortalıların aleyhine bir durum oluşturmamakla birlikte, doğum borçlanması yaparak bir an önce emekli olmak isteyen kadın sigortalılar açısından kimi durumlarda istenmeyen sonuçlar oluşabilmektedir.
Örneğin, 506 sayılı Kanuna tabi çalışmaları sona erdikten sonra doğum yapan ve doğum yaptıktan sonra da 4/1-b kapsamında isteğe bağlı sigortalılığı devam ederken borçlanma talebinde bulunan kadın sigortalının toplamda 1440 günlük süreyi borçlanması durumunda borçlanılan süreler 4/1-b kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir. Kadın sigortalıya, hangi Kanun hükümlerine göre (SSK veya Bağ-Kur) aylık bağlanacağının tespitinde ise 2829 sayılı Kanun gereği, son 7 yıllık (2520 gün) hizmet süresi içinde en fazla hizmetin (1260 gün) geçtiği statü esas alınacaktır. Bu durumda, borçlanılan süreler doğumun yapıldığı yıllara 4/1-b hizmeti olarak işlenecek ve sigortalıya 506 sayılı Kanun hükümleri yerine 1479 sayılı Bağ-Kur hükümlerine göre aylık bağlanması durumu ortaya çıkacak ve sigortalı istemeden de olsa 7200 gün prim ödeme şartına tabi olacaktır.
Bu şekilde borçlanma süresini ödeyen kadın sigortalıların uygulamadan kaynaklanan mağduriyetlerine Sosyal Güvenlik Kurumu kulak vererek, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde değişikliğe gitmiştir.
16 Haziran 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 66 ncı maddesine eklenen ve yürürlük tarihi 01/10/2008 olarak belirlenen “5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapılan borçlanmalarda aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanma tutarının tamamı sigortalının talebi halinde bir defaya mahsus olmak üzere iade edilir.” fıkra ile doğum borçlanması da dahil olmak üzere 41 inci maddeye göre yapılan borçlanmalardan bir defaya mahsus olmak üzere vazgeçme imkanı tanınmıştır.
Bu fıkra uyarınca, örnekte açıklanan durumda olan kadın sigortalıların 4/1-b statüsüne kabul edilen doğum borçlanma sürelerini iade alabilmeleri için borçlanma yaptıkları sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
Borçlanma sürelerini iade olarak alan kadın sigortalılar, borçlandıkları sürelerin 4/1-a hizmeti olarak kabul edilmesi ve 506 sayılı Kanuna emekli olabilmeleri için isteğe bağlı sigortalılıklarını sona erdirmeli ve hizmet akdine tabi 4/1-a kapsamında çalışmaya başlayarak borçlanma yapmaları gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, 5510 sayılı Kanunla ilk defa getirilen doğum sürelerinin borçlandırılması uygulamasında yaşanan sorunları ve oluşan mağduriyetleri sigortalıların lehine düzenlemeler yapılmak suretiyle aşmakta ve kamuoyunun haklı takdirini kazanmaktadır.
sgkrehberi
Söz konusu uygulama ile iki çocukla sınırlı olmak üzere doğum sonrası çalışılmayan toplam dört yıllık (1440 gün) sürenin borçlandırılarak kazanılması, dolayısıyla emeklilik için aranan gün sayısının borçlanma yoluyla daha kısa sürede tamamlanması sağlandı.
Kanunun yürürlüğe girmesi ile doğum borçlanmasından yararlanılabilmenin şartları;
-Sigortalı kadının doğumdan önce hizmet akdine tabi çalışmış olması,
-Doğum olayının işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde olması,
-Doğumdan sonraki iki yıllık sürede prim ödenmemiş olması ve çocuğun yaşaması,
Şeklinde belirlenmiştir.
Bu şekilde belirlenen şartlara göre, doğum borçlanmasından yararlanılabilmesinin ön şartı hizmet akdine tabi çalışma olgusudur. Bu nedenle, doğum borçlanması hakkından sadece hizmet akdine tabi çalışmakta olan kadın sigortalılar yararlandırılmış ve buna paralel olarak borçlanılan süreler, borçlanma tarihinde tabi olunan statüye bakılmaksızın 5510 sayılı Kanunun 4/1-a (SSK) bendine tabi sigortalılık süresi olarak değerlendirilmiştir.
Uygulamanın bu haliyle hayata geçmesi kamuoyunda tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Öncelikle doğumun işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmiş olması şartı ile isteğe bağlı sigortalı veya kendi adına bağımsız çalışan kadın sigortalıların bu statülere tabi iken doğumda geçen sürelerinin borçlandırılmaması tepki çekmiş ve konu yargıya taşınmıştır.
Ancak, uygulamanın yeni olması ve bu konuda henüz bir yargı içtihatı oluşmamış olması nedeniyle yerel mahkemelerce temyiz süreci devam eden farklı kararlara hükmolunmuştur.
Kamuoyunda tartışmalar devam ederken, doğum borçlanmasının usul ve esasları Sosyal Güvenlik Kurumunca yeniden belirlenmiş ve üzerinde en çok tartışılan 300 gün şartı kaldırılmıştır. Ayrıca, borçlanma hakkı için tescil şartı yeterli görülmüş ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre çırak olarak çalışması nedeniyle SSK’dan sicil numarası almış olan ve sonrasında hiç çalışması olmayan kadın sigortalılar ile son defa 506 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı sigortalı olan ve sigortalılığı sona erdikten sonra doğum yapan kadın sigortalılara da borçlanma hakkı verilmiştir.
Getirilen düzenleme ile kamuoyundaki tartışmalar ve sigortalıların 300 gün şartı yüzünden yaşadıkları mağduriyet ortadan kaldırılmıştır.
Sigortalıların lehine düzenleme yapılmasına rağmen, önceki uygulamada borçlanma süreleri 4/1-a hizmeti kabul edilmekte iken, bu defa borçlanılan sürelerin hizmet olarak değerlendirilmesinde borçlanma talep tarihinde tabi olunan son statünün esas alınması uygulamasına gidilmiştir.
Bu düzenlemede, kamuoyunda geniş yer bulmuş ve eleştirilere maruz kalmıştır. Şöyle ki, doğum borçlanması hakkına sahip olan ve doğum borçlanması yaptığı tarihte 5510 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı veya kendi adına bağımsız olarak 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olan kadınların borçlandıkları süreler 4/1-b kapsamında değerlendirilmektedir. Bu şekilde borçlanılan sürelerin hangi sigortalılık statüsünde geçmiş sayılacağı ise borçlanma talep tarihinde tabi olunan en son statü olarak belirlenmiştir.
506 sayılı Kanuna göre emekli olabilmesi için aranan gün sayısını şartını yerine getirmek üzere isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin bu süreleri 4/1-b kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir. 506 sayılı Kanuna tabi çalışmalardan sonra 1260 günden az ödenen isteğe bağlı süreler sigortalıların aleyhine bir durum oluşturmamakla birlikte, doğum borçlanması yaparak bir an önce emekli olmak isteyen kadın sigortalılar açısından kimi durumlarda istenmeyen sonuçlar oluşabilmektedir.
Örneğin, 506 sayılı Kanuna tabi çalışmaları sona erdikten sonra doğum yapan ve doğum yaptıktan sonra da 4/1-b kapsamında isteğe bağlı sigortalılığı devam ederken borçlanma talebinde bulunan kadın sigortalının toplamda 1440 günlük süreyi borçlanması durumunda borçlanılan süreler 4/1-b kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir. Kadın sigortalıya, hangi Kanun hükümlerine göre (SSK veya Bağ-Kur) aylık bağlanacağının tespitinde ise 2829 sayılı Kanun gereği, son 7 yıllık (2520 gün) hizmet süresi içinde en fazla hizmetin (1260 gün) geçtiği statü esas alınacaktır. Bu durumda, borçlanılan süreler doğumun yapıldığı yıllara 4/1-b hizmeti olarak işlenecek ve sigortalıya 506 sayılı Kanun hükümleri yerine 1479 sayılı Bağ-Kur hükümlerine göre aylık bağlanması durumu ortaya çıkacak ve sigortalı istemeden de olsa 7200 gün prim ödeme şartına tabi olacaktır.
Bu şekilde borçlanma süresini ödeyen kadın sigortalıların uygulamadan kaynaklanan mağduriyetlerine Sosyal Güvenlik Kurumu kulak vererek, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde değişikliğe gitmiştir.
16 Haziran 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 66 ncı maddesine eklenen ve yürürlük tarihi 01/10/2008 olarak belirlenen “5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapılan borçlanmalarda aylık bağlanmamış olması şartıyla borçlanma tutarının tamamı sigortalının talebi halinde bir defaya mahsus olmak üzere iade edilir.” fıkra ile doğum borçlanması da dahil olmak üzere 41 inci maddeye göre yapılan borçlanmalardan bir defaya mahsus olmak üzere vazgeçme imkanı tanınmıştır.
Bu fıkra uyarınca, örnekte açıklanan durumda olan kadın sigortalıların 4/1-b statüsüne kabul edilen doğum borçlanma sürelerini iade alabilmeleri için borçlanma yaptıkları sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.
Borçlanma sürelerini iade olarak alan kadın sigortalılar, borçlandıkları sürelerin 4/1-a hizmeti olarak kabul edilmesi ve 506 sayılı Kanuna emekli olabilmeleri için isteğe bağlı sigortalılıklarını sona erdirmeli ve hizmet akdine tabi 4/1-a kapsamında çalışmaya başlayarak borçlanma yapmaları gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, 5510 sayılı Kanunla ilk defa getirilen doğum sürelerinin borçlandırılması uygulamasında yaşanan sorunları ve oluşan mağduriyetleri sigortalıların lehine düzenlemeler yapılmak suretiyle aşmakta ve kamuoyunun haklı takdirini kazanmaktadır.
sgkrehberi
