F
Fırtına
Guest
Yeryüzünde çekilen ilk fotoğraf bir bahçe fotoğrafıdır ve fotoğrafın babası Joseph-Nicéphore Niepce tarafından 1826 yılında Fransa'da Chalon-sur-Saône'da çekilmiştir.
Gerçi o sıralar fotoğraf sözcüğü henüz bilinmiyordu ve Niepce el yapısı aygıtlar yardımıyla ve güneş ışığıyla yarattığı ilk görüntülere 'héliogravure' adını vermişti; ama yine de bilinen ve bugün kü tanımına uyan ilk fotoğraftır bu..
Niepce Chalon'a dört kilometre uzaklıktaki kır evinin arka pencerelerinden birinin pervazına kendi yapımı bir tür camera oscura bağlamış ve asfalt kaplı çinko levha üstüne sekiz saat süreyle arka bahçenin görüntüsünü ve ışığını düşürerek ilk saptanmış görüntüyü elde etmeyi başarmıştı.
Ona biraz dikkatle bakınca bundan yüz elli yıl önce sıcak ve ıssız bir bahçede bütün bir gün boyu yapılardan toprağa topraktan duvarlara akıp durmuş ışığın iri grenli düzlemlerde istiflediği ve sonsuza dek saptadığı izler insanı bir mekân ve zaman burgacına çekiyor hemen..
Güzel bir kır evinin yapıları seçiliyor titrek çizgilerde; duvarların görmemize izin vermediği bir hayal perdesinde 19. Yüzyıl kent soylu yaşamının gölgeleri uçuşuyor. Güvercinlik ambar iki katlıya benzer bir evin bir kanadı uzakta ağaçlar ve ova... Güvercinlik varsa güvercinler de olmalı; belki bir köpek havlamıştır bütün gün uzakta. Hayır.. Bence böylesi bir gerçeklik duygusu değil bu fotoğrafta bizi içine çeken..
Daha çok 'plastik' bir anlatım ağır basıyor yaşamın ışıkla bu ilk saptanışında; belki aygıtların ve yöntemin hantallığından acemiliğinden malzemenin kabasabalığından doğan ama daha çok acemilikleri ve raslantıları iyi kullanan ressamların yakalamayı bildiği bir dışa-vurum türüne çocuk resimlerinden taşan içtenliğe benzer bir şeyler var. Bugüne dek tadını koruması da sanırım bu yüzden..
Öte yandan Niepce'in ikinci ünlü fotoğrafı ve fotoğraf tarihinin ilk ölü-doğası Sofra'da da benzer bir anlatım gücünü tutturması bütün bunların kendi içinde bir raslantı olmadığını gösteriyor.
Ya bahçe.! Neden bu ilk fotoğraf için seçilen konu bir bahçe olmuştu acaba.? Yalnızca güzel bir görünüm verdiği ve ıssızlığıyla dinginliğiyle böylesi bir deneye elverişli olduğu için mi.?
Ya da evde bu iş için kullanılabilecek tek pencere buraya baktığı için mi.?
Belki sadece sevdiği bir yeri ölümsüz kılmak istemişti Niepce.. Kimbilir.! Belki de o arka pencereden yalnızca ozanların ve çocukların bildiği o yolu görmüştü gündelik alışılmış bir bahçeden bilinmedik bahçelere görülmedik ağaçlara giden..
Buda renklendirilmiş hali..
