- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 15
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Dul eşin hem emekli aylığı, hemde ölüm aylığı alabilmesi mümkünmüdür? İzlenilen prosedür nedir ? Merak mı ediyorsunuz?
İşte yanıtları!
Yazımızda bu konu hakkında detayları bulabilirsiniz.
10 yıllık hizmet süresi olan memurun ölümü halinde dul kalan eşe ölüm aylığı bağlanabilir. Ancak dul eş hem kendi görev veya emekli aylığını hem de eşinden dul aylığını alacaksa ikinci maaşın oranı % 50'yi geçemez.
1 Ekim 2008'de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar veGenel Sağlık Sigortası Kanunu uygulanmaya başlayınca bu tarihten sonra ilk kez sigortalı olan kişiler için tamamen bu kanundaki hükümler geçerli oldu. Ancak bu tarihten önce SSK, Bağ - Kur veya Emekli Sandığı'na tabi kişiler için bazı geçiş hükümleri söz konusu. 1 Ekim 2008'den önce memur olarak hizmeti olanların ölümü halinde, kimlere nasıl ölüm aylığıbağlanacağı konusu bu açıdan sigortalılara göre bazı farklılık göstermektedir.
KİMLERE AYLIK BAĞLANIR?
Emekli Sandığı Kanunu uyarınca sigortalının hak sahipleri; eşi, çocukları, anne ve babasıdır. Yani ölüm aylığı ölen sigortalının eşine, çocuklarına, anne ve babasına bağlanılabilir. Bu kişiler dışında sigortalının kardeşine, evlatlık çocuğuna veya başka birisine ölüm aylığı bağlanması mümkün değildir. Geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için 1 Ekim 2008 öncesi memuriyeti bulunan kişilerin ölüm tarihine kadarki hizmet süreleri çok önemlidir. Ölüm tarihi öncesinde en az 10 yıllık hizmet süresi olan memurla ölüm tarihinde 5 ila 10 yıl arasında hizmet süresi olan memurların dul eşine ölüm aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartlar farklılık göstermektedir.
SEDECE ORANI ETKİLER
1 Ekim 2008 öncesinde memuriyeti bulunan ve ölüm tarihi öncesinde 10 yıllık hizmet süresi olan memurun ölümü halinde dul kalan eşin SGK'ya müracaatı ölüm aylığı bağlanması için yeterlidir. Eğer dul eş hem kendi görev veya emekli aylığını hem de dul aylığını alacaksa bağlanacak dul aylığının oranı yüzde 50'yi geçememektedir. Yani dul aylığıyla birlikte emekli maaşını da alabilir ancak oranı düşmektedir.
Yüzde 75'e kadar çıkabilir
ÖLÜM tarihinde hizmet süresi 5 yıldan fazla 10 yıldan az olan memurun ölümü halinde yine özel bir şart bulunmamaktadır. Dul eşe yüzde 50 aylık bağlanmakta, ancak toptan ödemeye müstahak çocuğu olmayan veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde ise aylık oranı yüzde 75'e çıkmaktadır.
26 ülkeyi kapsıyor
TÜRKİYE ile bugün itibarıyla ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış 26 ülke var. Dul aylığı bağlanmış ve bu 26 ülkeden herhangi birinin vatandaşlığına geçen kişilere de aylık bağlanmakta ve bu kişilere aylık bağlanmış ise Türk vatandaşlığından çıkmaları halinde kesinti yapılmamaktadır.
Ölüm Halinde Memurun Eşine Aylık Bağlanması
Hem erkek hem kadınlara aylık
Dul eşlere aylık bağlanması ile ilgili mülga 5434 sayılı Kanuna göre vefat eden iştirakçi (çalışan) ve emeklilerinin eşlerinin müracaatı halinde ölüm tarihini takip eden ay başından itibaren, İştirakçi veya mülga 5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanuna göre emekli eşlere %50 nispetinde iştirakçi veya mülga 5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanuna göre emekli olmayan eşlere Sigorta veya Bağ-Kur’a tabi olarak çalışan ve emekliler dahil tek eş ise eşinin aylığının %75’i, bir eş bir yetim ise %60’ı, bir eş iki yetim ise %50’si, emekli aylığı olarak bağlanır.
Örnek olarak 5434 sayılı Kanuna tabi 1.300.00.TL alan bir emeklinin vefat etmesi halinde iştirakçi veya emekli olan eşe %50 si, yani 650.00.TL aylık bağlanır.
Ancak Mülga 5434 sayılı Kanunu Ek 19. Maddesinde ‘Bu Kanuna göre bağlanacak emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının alt sınırı, bu Kanuna bağlı gösterge tablosunun 14. derecenin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığıdır.’ Dul ve yetimlere ödenecek aylıklar, bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan alt sınır aylığı;… hükmü gereği Ocak ve Temmuz aylarındaki katsayı değişikliklerine göre hesap edilen alt sınır aylıklarına yükseltilerek ödenir.
Bu maddeden de anlaşılacağı üzere hesaplanan bu tutar alt sınır aylığının altında ise kişiye alt sınır aylığı ödenir. Bir önceki örneğimizi ele alırsak, alt sınır aylığını 1.000 TL olarak kabul edelim. Bu durumda aslında eşe ödenmesi gereken aylık 650 TL olması gerekirken bu tutar otomatik olarak alt sınır olan 1.000 TL ye yükseltilir.
Şayet eş ev hanımı veya Sigorta ve Bağ-Kur çalışan veya emeklisi ise ölen eşin emekli aylığının %75 = 975.00.TL, şayet bu rakam da alt sınırın altında ise aylıkları alt sınıra yükseltilerek bağlanır.
Emeklilerin vefat etmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu ölüm yardımı ödeyerek yukarıda bahsedilen oran nispetinde aylık bağlar. Ancak eşlerin evlenmeleri halinde dul aylıkları evlendiği tarihi takip eden ay başından itibaren kesilerek bir kereye mahsus olmak üzere (Makam ve Görev tazminatı dahil edilmeden intibak, ek gösterge ve hizmet yılı üzerinden hesap edilen) almakta oldukları dul aylığının 12 katı evlenme ikramiyesi ödenir ve geride kalanlardan tahsil edilmez.
Evlenen eşlerin boşanmaları halinde 12 aylık süre dolduktan veya ilgiliye ödenen evlenme ikramiyesi borç çıkartıldıktan sonra kesilen dul aylıkları yeniden bağlanır, ayrıca evlenen eşlerin evlendiği ikinci eşinin vefat etmesi halinde 12 aylık süre beklenmeden ölüm tarihini takip eden aydan itibaren aylıkları yeniden bağlanır.
Örneğin dul aylığı almakta olan eş 09.02.2014 tarihinde evlenmesi nedeniyle dul aylıkları 01.03.2014 tarihinden kesilerek evlenme ikramiyesi ödenmiş, 3 ay evli kaldıktan sonra 15.05.2014 tarihinde ikinci eşinden boşanarak yeniden ilk eşinden aylık talebinde bulunması halinde;
a) ilgiliye 01.06.2014 tarihinden aylık bağlanır ancak aylıklarının ödenmesine 01.03.2015 tarihinden başlanır.
b) 01.06.2014 tarihinden aylık bağlanır ilgiliye ödenen 12 aylık evlenme ikramiyesinin evli kaldığı 3 aylık süre borç çıkartılarak aylıklarının ödenmesine devam edilir.
Türkiye’de evlenen yabancı uyruklu vatandaşların eşlerine de Mütekabiliyet esasına göre dul aylığı bağlanır. Yani vatandaşı olduğu ülkede ölen eşin geride bırakmış olduğu eşine hangi şartlarda aylık bağlanıyor ise aynı şartlarda Sosyal Güvenlik Kurumunca dul aylığı bağlanır. Bunun için ilgilinin müracaatı halinde Dış İşleri Bakanlığına ilgili ülkeye gönderilmek üzere Mütekabiliyet yazısı yazılır ve gelen yazı üzerine şartlar uygun ise aylık bağlanır.
Ayrıca eşin ölümünden sonra nikâhsız veya imam nikâhıyla yaşayan eşlerin dul aylıkları hiçbir suretle kesilmez. 5-10 yıl arasında hizmeti olanlara 5510 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce eşlere Malul ve Muhtaç olmaları halinde dul aylığı bağlanmaktaydı. 01.10.2008 tarihinden itibaren en az 5 yıl hizmeti olanlara yukarıda bahsedilen şartlar üzerinden aylık bağlanmaktadır.
İşte yanıtları!
Yazımızda bu konu hakkında detayları bulabilirsiniz.
10 yıllık hizmet süresi olan memurun ölümü halinde dul kalan eşe ölüm aylığı bağlanabilir. Ancak dul eş hem kendi görev veya emekli aylığını hem de eşinden dul aylığını alacaksa ikinci maaşın oranı % 50'yi geçemez.
1 Ekim 2008'de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar veGenel Sağlık Sigortası Kanunu uygulanmaya başlayınca bu tarihten sonra ilk kez sigortalı olan kişiler için tamamen bu kanundaki hükümler geçerli oldu. Ancak bu tarihten önce SSK, Bağ - Kur veya Emekli Sandığı'na tabi kişiler için bazı geçiş hükümleri söz konusu. 1 Ekim 2008'den önce memur olarak hizmeti olanların ölümü halinde, kimlere nasıl ölüm aylığıbağlanacağı konusu bu açıdan sigortalılara göre bazı farklılık göstermektedir.
KİMLERE AYLIK BAĞLANIR?
Emekli Sandığı Kanunu uyarınca sigortalının hak sahipleri; eşi, çocukları, anne ve babasıdır. Yani ölüm aylığı ölen sigortalının eşine, çocuklarına, anne ve babasına bağlanılabilir. Bu kişiler dışında sigortalının kardeşine, evlatlık çocuğuna veya başka birisine ölüm aylığı bağlanması mümkün değildir. Geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için 1 Ekim 2008 öncesi memuriyeti bulunan kişilerin ölüm tarihine kadarki hizmet süreleri çok önemlidir. Ölüm tarihi öncesinde en az 10 yıllık hizmet süresi olan memurla ölüm tarihinde 5 ila 10 yıl arasında hizmet süresi olan memurların dul eşine ölüm aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartlar farklılık göstermektedir.
SEDECE ORANI ETKİLER
1 Ekim 2008 öncesinde memuriyeti bulunan ve ölüm tarihi öncesinde 10 yıllık hizmet süresi olan memurun ölümü halinde dul kalan eşin SGK'ya müracaatı ölüm aylığı bağlanması için yeterlidir. Eğer dul eş hem kendi görev veya emekli aylığını hem de dul aylığını alacaksa bağlanacak dul aylığının oranı yüzde 50'yi geçememektedir. Yani dul aylığıyla birlikte emekli maaşını da alabilir ancak oranı düşmektedir.
Yüzde 75'e kadar çıkabilir
ÖLÜM tarihinde hizmet süresi 5 yıldan fazla 10 yıldan az olan memurun ölümü halinde yine özel bir şart bulunmamaktadır. Dul eşe yüzde 50 aylık bağlanmakta, ancak toptan ödemeye müstahak çocuğu olmayan veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde ise aylık oranı yüzde 75'e çıkmaktadır.
26 ülkeyi kapsıyor
TÜRKİYE ile bugün itibarıyla ikili sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış 26 ülke var. Dul aylığı bağlanmış ve bu 26 ülkeden herhangi birinin vatandaşlığına geçen kişilere de aylık bağlanmakta ve bu kişilere aylık bağlanmış ise Türk vatandaşlığından çıkmaları halinde kesinti yapılmamaktadır.
Ölüm Halinde Memurun Eşine Aylık Bağlanması
Hem erkek hem kadınlara aylık
Dul eşlere aylık bağlanması ile ilgili mülga 5434 sayılı Kanuna göre vefat eden iştirakçi (çalışan) ve emeklilerinin eşlerinin müracaatı halinde ölüm tarihini takip eden ay başından itibaren, İştirakçi veya mülga 5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanuna göre emekli eşlere %50 nispetinde iştirakçi veya mülga 5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanuna göre emekli olmayan eşlere Sigorta veya Bağ-Kur’a tabi olarak çalışan ve emekliler dahil tek eş ise eşinin aylığının %75’i, bir eş bir yetim ise %60’ı, bir eş iki yetim ise %50’si, emekli aylığı olarak bağlanır.
Örnek olarak 5434 sayılı Kanuna tabi 1.300.00.TL alan bir emeklinin vefat etmesi halinde iştirakçi veya emekli olan eşe %50 si, yani 650.00.TL aylık bağlanır.
Ancak Mülga 5434 sayılı Kanunu Ek 19. Maddesinde ‘Bu Kanuna göre bağlanacak emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının alt sınırı, bu Kanuna bağlı gösterge tablosunun 14. derecenin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığıdır.’ Dul ve yetimlere ödenecek aylıklar, bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan alt sınır aylığı;… hükmü gereği Ocak ve Temmuz aylarındaki katsayı değişikliklerine göre hesap edilen alt sınır aylıklarına yükseltilerek ödenir.
Bu maddeden de anlaşılacağı üzere hesaplanan bu tutar alt sınır aylığının altında ise kişiye alt sınır aylığı ödenir. Bir önceki örneğimizi ele alırsak, alt sınır aylığını 1.000 TL olarak kabul edelim. Bu durumda aslında eşe ödenmesi gereken aylık 650 TL olması gerekirken bu tutar otomatik olarak alt sınır olan 1.000 TL ye yükseltilir.
Şayet eş ev hanımı veya Sigorta ve Bağ-Kur çalışan veya emeklisi ise ölen eşin emekli aylığının %75 = 975.00.TL, şayet bu rakam da alt sınırın altında ise aylıkları alt sınıra yükseltilerek bağlanır.
Emeklilerin vefat etmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu ölüm yardımı ödeyerek yukarıda bahsedilen oran nispetinde aylık bağlar. Ancak eşlerin evlenmeleri halinde dul aylıkları evlendiği tarihi takip eden ay başından itibaren kesilerek bir kereye mahsus olmak üzere (Makam ve Görev tazminatı dahil edilmeden intibak, ek gösterge ve hizmet yılı üzerinden hesap edilen) almakta oldukları dul aylığının 12 katı evlenme ikramiyesi ödenir ve geride kalanlardan tahsil edilmez.
Evlenen eşlerin boşanmaları halinde 12 aylık süre dolduktan veya ilgiliye ödenen evlenme ikramiyesi borç çıkartıldıktan sonra kesilen dul aylıkları yeniden bağlanır, ayrıca evlenen eşlerin evlendiği ikinci eşinin vefat etmesi halinde 12 aylık süre beklenmeden ölüm tarihini takip eden aydan itibaren aylıkları yeniden bağlanır.
Örneğin dul aylığı almakta olan eş 09.02.2014 tarihinde evlenmesi nedeniyle dul aylıkları 01.03.2014 tarihinden kesilerek evlenme ikramiyesi ödenmiş, 3 ay evli kaldıktan sonra 15.05.2014 tarihinde ikinci eşinden boşanarak yeniden ilk eşinden aylık talebinde bulunması halinde;
a) ilgiliye 01.06.2014 tarihinden aylık bağlanır ancak aylıklarının ödenmesine 01.03.2015 tarihinden başlanır.
b) 01.06.2014 tarihinden aylık bağlanır ilgiliye ödenen 12 aylık evlenme ikramiyesinin evli kaldığı 3 aylık süre borç çıkartılarak aylıklarının ödenmesine devam edilir.
Türkiye’de evlenen yabancı uyruklu vatandaşların eşlerine de Mütekabiliyet esasına göre dul aylığı bağlanır. Yani vatandaşı olduğu ülkede ölen eşin geride bırakmış olduğu eşine hangi şartlarda aylık bağlanıyor ise aynı şartlarda Sosyal Güvenlik Kurumunca dul aylığı bağlanır. Bunun için ilgilinin müracaatı halinde Dış İşleri Bakanlığına ilgili ülkeye gönderilmek üzere Mütekabiliyet yazısı yazılır ve gelen yazı üzerine şartlar uygun ise aylık bağlanır.
Ayrıca eşin ölümünden sonra nikâhsız veya imam nikâhıyla yaşayan eşlerin dul aylıkları hiçbir suretle kesilmez. 5-10 yıl arasında hizmeti olanlara 5510 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce eşlere Malul ve Muhtaç olmaları halinde dul aylığı bağlanmaktaydı. 01.10.2008 tarihinden itibaren en az 5 yıl hizmeti olanlara yukarıda bahsedilen şartlar üzerinden aylık bağlanmaktadır.
