Emekli Sandığı Dul ve Yetim Aylığı

Emekli sandığından eşten, ana – baba dan dul yetim aylığı alma koşullarına geçmeden önce “dul aylığı” ve “yetim aylığı”nın tam olarak ne anlama geldiğini neyi ifade ettiğini açıklayalım. Yasal ismi “ölüm aylığı” olan bu tanımlardan “kocadan” (eşten) alınan maaşa “dul aylığı” anne veya babadan alınana ise “yetim aylığı” denir. Burada bir ayrıntıya dikkat çekmek isterim. Dul aylığı sadece kadınlar için değil, erkekler içinde geçerlidir. Yani kişinin karısı ölmüş ve gerekli şartları taşıyorsa kocası karısından dolayı dul maaşı alabilir. Bizde sadece “kadınların dul maaşı” alacağı yönünde bir yanılgı var. Oysa erkeklerde dul maaşı alabilir. Yasal olarak bunu kısıtlayan herhangi bir madde olmadığı gibi, olması durumunda da kadın erkek eşitliğine aykırı bir durum söz konusu olurdu...

Emekli Sandığı Dul Yetim Aylığı Alma Şartları

Bu bölümde 5510 sayılı kanun gereği emekli sandığından dul aylığı ve yetim aylığı alma koşullarını açıklayacağız.

Dul Aylığı Almanın Şartları

Eşinin en az 5 yılllık hizmet süresinin olması ve dul olması şartı yeterlidir. Tekrar etmekte fayda var. Bu şartları taşıyan kişinin dul aylığı (ölüm aylığı) alması için kadın veya erkek olmasının hiçbir önemi yoktur.

Kız Çocuklarının Emekli Sandığından Yetim Aylığı Alması

Emekli sandığı mensubu anne veya babadan yetim maaşı almak için kız çocuklarının evlenmemiş (bekar) olması, devlet memuru, sigortalı, Bağ-Kur'lu veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamaları veya kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olmaları gerekmektedir. Bu şartları taşıyan kız çocukları yetim aylığı alabilir.

Erkek Çocuklarının Emekli Sandığından Yetim Maaşı Alması

Vefat eden babasının hizmet süresi 5 yıldan fazla ise Devlet memuru, sigortalı, Bağ-Kur'lu veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamaları veya kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olmaları gerekmektedir.
Ayrıca; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlara veya Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanlarda aylık alabilmektedirler.

Emekli Sandığı Dul Yetim Aylığı Oranları

Vefat eden devlet memuruna 5510 sayılı Kanuna göre bağlanmış olan veya 5510 sayılı Kanuna göre hesaplanacak olan aylıkların (Not: Aylık oranları dul veya yetim sayısının bir kişi olması halinde %50'sini, iki kişi olması halinde %80'ini, üç kişi olması halinde ise %100'ünü geçmemektedir.)

Eşler (Karı veya Koca)
Devlet memuru, sigortalı, bağ-kurlu veya yabancı ülke mevzuatı kapsamında çalışıyor olması veya bu çalışmalarından dolayı aylık veya gelir alıyor olması halinde eşinden dolayı bağlanacak aylık oranı % 50 olacaktır.
- Devlet memuru, sigortalı, bağ-kurlu veya yabancı ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor veya bu çalışmalarından dolayı aylık veya gelir almıyor ise eşinden dolayı bağlanacak aylık oranı % 75 olacaktır.

Çocuklar-
Kız ve erkek çocuklar

Devlet memuru, sigortalı, bağ-kurlu veya yabancı ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor veya bu çalışmalarından dolayı aylık veya gelir almıyor iseler aylık oranları % 25 olacaktır. Kız ve erkek çocuklar bu şartlar aranmak suretiyle 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını dolduruncaya kadar yine % 25 oranında aylık alabileceklerdir.
Ancak, kız ve erkek çocuklardan ana veya babasının ölümü, anasız ve babasız kalanlar veya sonradan bu duruma düşenler, ana ve babaları arasında evlilik bağı bulunmayanlar veya ana veya babasının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayan çocukların her birine bağlanacak aylık oranı % 50 olacaktır.

Emekli Sandığı Dul Yetim Aylığı Kesilmesi

Buraya kadarki bölümde emekli sandığı dul ve yetim aylığı alma koşullarından, yetin aylığı oranlarından bahsettik. Bu bölümde ise hangi hallerde dul yetim maaşının kesileceğine değinelim.

Dul Aylığı Hangi Hallerde Kesilir

Eşin (kadın erkek farketmez) evlenmesi, kız çocuklarının evlenmesi, erkek çocuklarının 18 yaşını doldurması (lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşına kadar kesilmez.) halinde maaşları kesilir.

Emekli Sandığı Dul Yetim Aylığı Sorgulama veya Evrak Takibi

Sık sorulan sorulardan biride dul veya yetim aylığına başvuran kişilerin evraklarının hangi aşamada olduğunu, aylığın bağlanıp bağlanmadığını e-devlet veya benzeri bir sistem tarafından sorgulanıp sorgulanmayacağıdır. Halı hazırda şu an için böyle bir sorgulama veya evrak takibi yapmak mümkün değil....

Önemli Not: Bu Doküman 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008’den sonra dul yetim aylığı alanlar/alacaklar için geçerlidir. Yukarda anlatılan şartlar söz konusundan tarihinden sonra dul veya yetim aylığına müracaat edenler için geçerlidir...