- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 15
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Yaşlılık aylığından yararlanma koşullarından biri de gerek mülga kanunların yürürlükte bırakılan maddelerinde gerekse 5510 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde yaş olarak belirlenmiştir. Kanunda aşağıda belirtilen durumlarda sigortalıların emeklilik için öngörülen yaş hadlerinden indirim yapılması öngörülmüş olup, bunlar;
1- Mülga 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri,
2- 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zamlarıdır.
3- 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesi kapsamında kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,
1- Mülga 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri
5510 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde; 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde sayılmayan işlerde, Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin itibari hizmet süresi olarak değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacağı belirtilmiş olup, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu kapsamda geçen itibari hizmet sürelerinin sigortalılık süresine ilave edilmesi ve beş yıldan çok olmamak üzere yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş hadlerinden de indirilmesi gerekir.
Diğer taraftan, Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra da 40 ıncı maddesinde sayılan işlerde çalışanların, Kanunun yürürlük tarihine kadar geçen itibari hizmet süreleri yine 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesi kapsamında değerlendirilir.
Örnek: Sigortalının ilk işe giriş tarihine göre aylığa hak kazanma koşulları 25 yıl 53 yaş ve 5600 gün olarak belirlenmiştir. 15/10/2015 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının doğum tarihi 8/1/1965 olup, 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında 3 yıl 2 ay 10 gün itibari hizmet süresi bulunmaktadır.
Tahsis Talep Tarihi 15 10 2015
Doğum Tarihi - 08 1 1965
7 gün 9 ay 50 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 53
10 gün 2 ay 03
20 gün 9 ay 49 yaş Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 50 yaş 9 ay ve 7 gün yaşına sahip olduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Kanunun yürürlük tarihinden önce 4 (a) kapsamında itibari hizmet süresi bulunup, Kanunun yürürlük tarihinden sonra 4 (b) kapsamında çalışan ve tahsis talebinde bulunan sigortalılara Kanunun geçici 2 nci maddesine göre aylık bağlanırken, aylığa hak kazanma koşullarının 4 (b) sigortalılık haline göre belirlenmesi durumunda, itibari hizmet süreleri dikkate alınmaz. Ancak sigortalıya 4 (a) kapsamında aylık bağlanması durumunda, itibari hizmet süreleri emeklilik için aranan yaş hadlerinden indirilir ve sigortalılık süresine ilave edilir.
2- Fiili Hizmet Süresi Zammı Kapsamındaki Hizmetler
5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde öngörülen fiili hizmet süresi zammının yarısı üç yılı geçmemek üzere Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Ancak yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve maluliyet halleri hariç 40 ıncı maddenin 10 numaralı bendinde yer alan "Yer altı İşleri" (Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler.) çalışan sigortalıların en az 1800 gün, diğer bentlerde yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şarttır. Yaş haddi indirimindeki süre sınırı yer altı işlerinde çalışanlar için uygulanmaz.
Örnek 1: İlk defa 21/10/2034 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının aylığa hak kazanma yaş haddi 60'dır. Sigortalının fiili hizmet süresi zammı kapsamında 7450, diğer işlerde 130 gün çalışması bulunmakta olup, doğum tarihi 1/1/1976'dır. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 3600 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 7450 x 0,25 = 1862,5 =) 1863 gün
- FHSZ Yarısı = 1863/2 = 931 (2 yıl 7 ay 1 gün)
Fiili hizmet süresi zammının yarısı 3 yılı geçmediğinden sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden 2 yıl 7 ay 1 gün indirim yapılacaktır.
Tahsis Talep Tarihi 21 10 2034
Doğum Tarihi - 1 1 1976
20 gün 9 ay 58 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 60
- 1 gün 7 ay 2
29 gün 4 ay 57 yaş. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 58 yaş 09 ay ve 20 gün yaşına sahip olduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Örnek 2: Sigortalı asit üretimi yapan işyerinde toplam 12000 gün çalışarak 31/5/2042 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, emeklilik için öngörülen yaş haddi 63'tür. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 3600 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 12000 x 0,25 = 3000 gün
- FHSZ Yarısı = 3000/2 = 1500 (4 yıl 2 ay )
Fiili hizmet süresi zammının yarısı 3 yılı geçtiğinden (4 yıl 2 ay) ancak 3 yıllık süre sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden indirilir.
Tahsis Talep Tarihi 31 5 2042
Doğum Tarihi - 4 2 1982
27 gün 3 ay 60 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 63
- 3
60 yaş. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 60 yaşını doldurduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Örnek 3: Maden ocağında çalışan bir sigortalının fiili hizmet süresi zammı kapsamında 8000, diğer işlerde 1000 prim gün sayısı bulunmaktadır. Sigortalı 30/10/2035 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, doğum tarihi 12/9/1982'dir. Emeklilik için aranan yaş haddi 60'dır. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 1800 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 8000 x 0,50 = 4000 gün
- FHSZ Yarısı = 4000/2 = 2000 (5 yıl 6 ay 20 gün)
Söz konusu işyerlerinde çalışan sigortalılar için emeklilik yaş hadlerinden indirimde her hangi bir süre sınırlaması bulunmadığından, sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden 5 yıl 6 ay 20 gün indirim yapılacaktır.
Tahsis Talep Tarihi 30 10 2035
Doğum Tarihi - 12 9 1982
18 gün 1 ay 53 yaş.
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 60
20 gün 6 ay 5
10 gün 5 ay 54 yaş. Sigortalının emeklilik yaş haddi her ne kadar 60 olsa da tahsis talebinde bulunduğu tarihte en az 54 yıl 5 ay 10 günlük yaş süresini doldurmadığı ve 53 yaş 1 ay 18 gün yaşına sahip olduğundan, emeklilik için aranan yaş koşulu yerine gelmemiştir. Dolayısıyla aylığa hak kazanamaz.
Sigortalıların farklı fiili hizmet süresi zammına tabi işlerde çalışması halinde, yaş haddinden indirim yapılması için gerekli olan 3600 günün tespitinde tüm işyerlerinde geçen hizmetler dikkate alınır. Ancak yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yeraltı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir.
Örnek 4: Sigortalının çimento fabrikası işyerinde 1600 gün, demir ve çelik fabrikası işyerinde 1100 gün, maden ocağında ise 1420 gün çalışmasının olması halinde,
- Çimento fabrikası FHSZ: 1600 x 60/360 = 266,6 =) 267 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 60 gündür)
- Demir ve çelik fabrikası FHSZ: 1100 x 0,25 = 275 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 90 gündür)
- Maden ocağı FHSZ: 1420 x 0,50 = 710 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 180 gündür)
- Toplam FHSZ: 267+275+710 =1252 gün
İşyeri : Çimento Fabrikası Demir ve çelik Fabrikası Maden Ocağı
Hizmet Süresi : 1600 1100 1420
FHSZ : 267 275 710 gün
Yaş haddinden indirim yapılmasında aranan 3600 prim gün sayısının tespitinde fiili hizmet süresi zammı kapsamında tüm işyerlerinde geçen hizmet süreleri (1600+1100+1420 = 4120 ) toplamı dikkate alınır. Ancak yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yer altı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir.
Örnekte maden ocağı işyerinde en az 1800 gün çalışma koşulu oluşmadığından, bu işyerinde geçen 1420 gün karşılığı 710 gün (1 yıl 11 ay 20 gün) fiili hizmet süresi zammı bu değerlendirmede dikkate alınmaz. Buna göre;
FHSZ : 267+275= 542
Yaş indirimine esas FHSZ: 542/2 = 271 ( 9 ay 1gün)
Örnek 5: Sigortalının yer altı işlerinde 3000 gün, cam fabrikasında 2600 gün, dalgıçlık işinde 1700 gün olmak üzere toplam 7300 gün çalışması bulunmaktadır. Aylığa hak kazanma yaş haddi 62'dir.
Hizmet süresi 3000 gün 2600 gün 1700 gün = 7300 gün
İlave edilecek gün (180) 1500 gün (60) 434 gün (90) 425 gün = 2350 gün
Toplam FHSZ: 1500 + 434 + 425 = 2350 gün
Yaş indirimine esas FHSZ: 2350/2 = 1175 ( 3 yıl 3 ay 5 gün)
3- Malul çocuğu bulunan kadın sigortalılar
5510 sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indirilir.
a) Söz konusu yaş hadlerinden indirilecek süre;
- Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra olmasına,
- Çocuğun doğum tarihine,
- Ölmesi halinde ölüm tarihine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malül durumda olma halinin başlangıç ve bitiş tarihine,
- Çocuğun evli olup olmadığına,
- Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına,
- Çocuğun, kadın sigortalı tarafından evlat edinilip edinilmediğine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun birden fazla olmasına,
- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına,
göre belirlenir.
b) Kadın sigortalıların 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası hükmü uyarınca emeklilik yaş hadlerinden indirilecek sürenin hesabında,
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi olarak 2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçen,
-2008 yılı Ekim ayı başından sonra isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen,
-1/10/2008 tarihinden önce 2925 sayılı Kanuna tabi olup, bu tarihten itibaren Kanunun 4 (a) bendine tabi geçen,
-2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçen ve 5510 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlandırılan,
süreler dikkate alınır.
Örnek 1: Kadın sigortalının doğum tarihi 8/1/1966 olup emeklilikte aranacak yaş haddi 46'dır. Sigortalı 20/8/2011 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, sürekli bakıma muhtaç çocuğundan dolayı bu kapsamda 1000 gün hizmeti bulunmaktadır. Bu durumda;
Yaş haddinden indirilecek gün sayısı:
20 5 2011
- 8 1 1966
12 4 45 yaş
Yaştan yapılacak indirim süresi: 1000/4 = 250=) 8 ay 10 gün
46
- 10 8
20 3 45 Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte en az 45 yaş 3 ay 20 günlük olmalıdır. Tahsis talep tarihinde bu koşulu yerine getirdiği anlaşılmıştır.
c) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 28 inci maddesine göre prim ödeme gün sayılarının dörtte biri yaş hadlerinden indirilecek kadın sigortalıların bu durumu değerlendirilirken,
- 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca hesaplanan fiili hizmet süresi zammı,
- 5510 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi uyarınca hesaplanan itibari hizmet süresi,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul birden fazla çocuğu olanlardan ikinci ve diğer çocukları,
için ilave olarak yaş hadlerinden indirim yapılmaz.
d) Kadın sigortalının boşanması durumunda başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğunun velayetinin,
- Çalışmaya başladığı tarihten önce başka birisine verilmesi halinde çalışmaya başladığı,
- Çalışmaya başladığı tarihten sonra başka birisine verilmesi halinde velayetin verildiği,
tarihten itibaren geçen çalışmalarından dolayı ilave olarak emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılmaz.
Örnek : 1/6/2010 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan kadın sigortalının çocuğunun, 1/10/2009 tarihinden itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğu Kurum sağlık kurulunca tespit edilmiş, daha sonra kadın sigortalı 12/9/2012 tarihinde eşinden ayrılmış ve çocuğun velayeti bu tarihten itibaren kadın sigortalının eşine verilmiştir. Bu durumda 1/6/2010 tarihinden çocuğun velayetinin babaya verildiği 12/9/2012 tarihi arasında geçen çalışmalar için kadın sigortalının emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılacak, bu tarihten sonra ise herhangi bir süre için emeklilik yaş haddinden indirim yapılmaz.
SGK Rehberi
1- Mülga 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri,
2- 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zamlarıdır.
3- 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesi kapsamında kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,
1- Mülga 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamındaki itibari hizmet süreleri
5510 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde; 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde sayılmayan işlerde, Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin itibari hizmet süresi olarak değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacağı belirtilmiş olup, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu kapsamda geçen itibari hizmet sürelerinin sigortalılık süresine ilave edilmesi ve beş yıldan çok olmamak üzere yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş hadlerinden de indirilmesi gerekir.
Diğer taraftan, Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra da 40 ıncı maddesinde sayılan işlerde çalışanların, Kanunun yürürlük tarihine kadar geçen itibari hizmet süreleri yine 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesi kapsamında değerlendirilir.
Örnek: Sigortalının ilk işe giriş tarihine göre aylığa hak kazanma koşulları 25 yıl 53 yaş ve 5600 gün olarak belirlenmiştir. 15/10/2015 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının doğum tarihi 8/1/1965 olup, 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında 3 yıl 2 ay 10 gün itibari hizmet süresi bulunmaktadır.
Tahsis Talep Tarihi 15 10 2015
Doğum Tarihi - 08 1 1965
7 gün 9 ay 50 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 53
10 gün 2 ay 03
20 gün 9 ay 49 yaş Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 50 yaş 9 ay ve 7 gün yaşına sahip olduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Kanunun yürürlük tarihinden önce 4 (a) kapsamında itibari hizmet süresi bulunup, Kanunun yürürlük tarihinden sonra 4 (b) kapsamında çalışan ve tahsis talebinde bulunan sigortalılara Kanunun geçici 2 nci maddesine göre aylık bağlanırken, aylığa hak kazanma koşullarının 4 (b) sigortalılık haline göre belirlenmesi durumunda, itibari hizmet süreleri dikkate alınmaz. Ancak sigortalıya 4 (a) kapsamında aylık bağlanması durumunda, itibari hizmet süreleri emeklilik için aranan yaş hadlerinden indirilir ve sigortalılık süresine ilave edilir.
2- Fiili Hizmet Süresi Zammı Kapsamındaki Hizmetler
5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde öngörülen fiili hizmet süresi zammının yarısı üç yılı geçmemek üzere Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Ancak yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve maluliyet halleri hariç 40 ıncı maddenin 10 numaralı bendinde yer alan "Yer altı İşleri" (Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler.) çalışan sigortalıların en az 1800 gün, diğer bentlerde yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şarttır. Yaş haddi indirimindeki süre sınırı yer altı işlerinde çalışanlar için uygulanmaz.
Örnek 1: İlk defa 21/10/2034 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının aylığa hak kazanma yaş haddi 60'dır. Sigortalının fiili hizmet süresi zammı kapsamında 7450, diğer işlerde 130 gün çalışması bulunmakta olup, doğum tarihi 1/1/1976'dır. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 3600 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 7450 x 0,25 = 1862,5 =) 1863 gün
- FHSZ Yarısı = 1863/2 = 931 (2 yıl 7 ay 1 gün)
Fiili hizmet süresi zammının yarısı 3 yılı geçmediğinden sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden 2 yıl 7 ay 1 gün indirim yapılacaktır.
Tahsis Talep Tarihi 21 10 2034
Doğum Tarihi - 1 1 1976
20 gün 9 ay 58 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 60
- 1 gün 7 ay 2
29 gün 4 ay 57 yaş. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 58 yaş 09 ay ve 20 gün yaşına sahip olduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Örnek 2: Sigortalı asit üretimi yapan işyerinde toplam 12000 gün çalışarak 31/5/2042 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, emeklilik için öngörülen yaş haddi 63'tür. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 3600 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 12000 x 0,25 = 3000 gün
- FHSZ Yarısı = 3000/2 = 1500 (4 yıl 2 ay )
Fiili hizmet süresi zammının yarısı 3 yılı geçtiğinden (4 yıl 2 ay) ancak 3 yıllık süre sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden indirilir.
Tahsis Talep Tarihi 31 5 2042
Doğum Tarihi - 4 2 1982
27 gün 3 ay 60 yaş
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 63
- 3
60 yaş. Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte 60 yaşını doldurduğundan, yaş koşulu yerine gelmiş sayılır.
Örnek 3: Maden ocağında çalışan bir sigortalının fiili hizmet süresi zammı kapsamında 8000, diğer işlerde 1000 prim gün sayısı bulunmaktadır. Sigortalı 30/10/2035 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, doğum tarihi 12/9/1982'dir. Emeklilik için aranan yaş haddi 60'dır. Bu sigortalının söz konusu işyerinde çalışma gün sayısı 1800 günden fazla olduğu için yaş haddinden indirim uygulanır:
- FHSZ: 8000 x 0,50 = 4000 gün
- FHSZ Yarısı = 4000/2 = 2000 (5 yıl 6 ay 20 gün)
Söz konusu işyerlerinde çalışan sigortalılar için emeklilik yaş hadlerinden indirimde her hangi bir süre sınırlaması bulunmadığından, sigortalının emeklilik için öngörülen yaş haddinden 5 yıl 6 ay 20 gün indirim yapılacaktır.
Tahsis Talep Tarihi 30 10 2035
Doğum Tarihi - 12 9 1982
18 gün 1 ay 53 yaş.
Emeklilik İçin Gerekli Yaş 60
20 gün 6 ay 5
10 gün 5 ay 54 yaş. Sigortalının emeklilik yaş haddi her ne kadar 60 olsa da tahsis talebinde bulunduğu tarihte en az 54 yıl 5 ay 10 günlük yaş süresini doldurmadığı ve 53 yaş 1 ay 18 gün yaşına sahip olduğundan, emeklilik için aranan yaş koşulu yerine gelmemiştir. Dolayısıyla aylığa hak kazanamaz.
Sigortalıların farklı fiili hizmet süresi zammına tabi işlerde çalışması halinde, yaş haddinden indirim yapılması için gerekli olan 3600 günün tespitinde tüm işyerlerinde geçen hizmetler dikkate alınır. Ancak yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yeraltı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir.
Örnek 4: Sigortalının çimento fabrikası işyerinde 1600 gün, demir ve çelik fabrikası işyerinde 1100 gün, maden ocağında ise 1420 gün çalışmasının olması halinde,
- Çimento fabrikası FHSZ: 1600 x 60/360 = 266,6 =) 267 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 60 gündür)
- Demir ve çelik fabrikası FHSZ: 1100 x 0,25 = 275 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 90 gündür)
- Maden ocağı FHSZ: 1420 x 0,50 = 710 gün (söz konusu işyerinde her 360 gün için eklenecek FHSZ 180 gündür)
- Toplam FHSZ: 267+275+710 =1252 gün
İşyeri : Çimento Fabrikası Demir ve çelik Fabrikası Maden Ocağı
Hizmet Süresi : 1600 1100 1420
FHSZ : 267 275 710 gün
Yaş haddinden indirim yapılmasında aranan 3600 prim gün sayısının tespitinde fiili hizmet süresi zammı kapsamında tüm işyerlerinde geçen hizmet süreleri (1600+1100+1420 = 4120 ) toplamı dikkate alınır. Ancak yapılacak yaş indirimine esas fiili hizmet süresi zammı hesaplanırken, yer altı işyerlerindeki süreler ile diğerleri ayrı olarak değerlendirilir.
Örnekte maden ocağı işyerinde en az 1800 gün çalışma koşulu oluşmadığından, bu işyerinde geçen 1420 gün karşılığı 710 gün (1 yıl 11 ay 20 gün) fiili hizmet süresi zammı bu değerlendirmede dikkate alınmaz. Buna göre;
FHSZ : 267+275= 542
Yaş indirimine esas FHSZ: 542/2 = 271 ( 9 ay 1gün)
Örnek 5: Sigortalının yer altı işlerinde 3000 gün, cam fabrikasında 2600 gün, dalgıçlık işinde 1700 gün olmak üzere toplam 7300 gün çalışması bulunmaktadır. Aylığa hak kazanma yaş haddi 62'dir.
Hizmet süresi 3000 gün 2600 gün 1700 gün = 7300 gün
İlave edilecek gün (180) 1500 gün (60) 434 gün (90) 425 gün = 2350 gün
Toplam FHSZ: 1500 + 434 + 425 = 2350 gün
Yaş indirimine esas FHSZ: 2350/2 = 1175 ( 3 yıl 3 ay 5 gün)
3- Malul çocuğu bulunan kadın sigortalılar
5510 sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indirilir.
a) Söz konusu yaş hadlerinden indirilecek süre;
- Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra olmasına,
- Çocuğun doğum tarihine,
- Ölmesi halinde ölüm tarihine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malül durumda olma halinin başlangıç ve bitiş tarihine,
- Çocuğun evli olup olmadığına,
- Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına,
- Çocuğun, kadın sigortalı tarafından evlat edinilip edinilmediğine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun birden fazla olmasına,
- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına,
göre belirlenir.
b) Kadın sigortalıların 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası hükmü uyarınca emeklilik yaş hadlerinden indirilecek sürenin hesabında,
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi olarak 2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçen,
-2008 yılı Ekim ayı başından sonra isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen,
-1/10/2008 tarihinden önce 2925 sayılı Kanuna tabi olup, bu tarihten itibaren Kanunun 4 (a) bendine tabi geçen,
-2008 yılı Ekim ayı başından sonra geçen ve 5510 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlandırılan,
süreler dikkate alınır.
Örnek 1: Kadın sigortalının doğum tarihi 8/1/1966 olup emeklilikte aranacak yaş haddi 46'dır. Sigortalı 20/8/2011 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş olup, sürekli bakıma muhtaç çocuğundan dolayı bu kapsamda 1000 gün hizmeti bulunmaktadır. Bu durumda;
Yaş haddinden indirilecek gün sayısı:
20 5 2011
- 8 1 1966
12 4 45 yaş
Yaştan yapılacak indirim süresi: 1000/4 = 250=) 8 ay 10 gün
46
- 10 8
20 3 45 Sigortalı tahsis talebinde bulunduğu tarihte en az 45 yaş 3 ay 20 günlük olmalıdır. Tahsis talep tarihinde bu koşulu yerine getirdiği anlaşılmıştır.
c) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 28 inci maddesine göre prim ödeme gün sayılarının dörtte biri yaş hadlerinden indirilecek kadın sigortalıların bu durumu değerlendirilirken,
- 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca hesaplanan fiili hizmet süresi zammı,
- 5510 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi uyarınca hesaplanan itibari hizmet süresi,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul birden fazla çocuğu olanlardan ikinci ve diğer çocukları,
için ilave olarak yaş hadlerinden indirim yapılmaz.
d) Kadın sigortalının boşanması durumunda başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğunun velayetinin,
- Çalışmaya başladığı tarihten önce başka birisine verilmesi halinde çalışmaya başladığı,
- Çalışmaya başladığı tarihten sonra başka birisine verilmesi halinde velayetin verildiği,
tarihten itibaren geçen çalışmalarından dolayı ilave olarak emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılmaz.
Örnek : 1/6/2010 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan kadın sigortalının çocuğunun, 1/10/2009 tarihinden itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğu Kurum sağlık kurulunca tespit edilmiş, daha sonra kadın sigortalı 12/9/2012 tarihinde eşinden ayrılmış ve çocuğun velayeti bu tarihten itibaren kadın sigortalının eşine verilmiştir. Bu durumda 1/6/2010 tarihinden çocuğun velayetinin babaya verildiği 12/9/2012 tarihi arasında geçen çalışmalar için kadın sigortalının emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılacak, bu tarihten sonra ise herhangi bir süre için emeklilik yaş haddinden indirim yapılmaz.
SGK Rehberi
