Engelli vatandaşlarimiz bu haklarini biliyorlar mi?
SAĞLIK KURULU RAPORU ALINMALI!
Özürlülere sağlanan hak ve hizmetlerden yararlanabilmek için özürlülük durumunun ve özür oranının belirtildiği sağlık kurulu raporu alınması gerekiyor.
Özürlü sağlık kurulu raporu düzenlenebilmesi için, kamu kurum ve kuruluşlarınca resmi yazı ile birlikte gönderilmek veya raporu verecek olan hastanenin baştabipliğine doğrudan müracaat etmeli.
Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Düzenlemeye Yetkili Sağlık Kuruluşlarının ve hakem hastanelerin listesine
T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı adresinden ulaşılabilir.
KİMLİK KARTI ÇIKARTTIRMAK GEREKİYOR
Özürlülerin çeşitli hak ve hizmetlerden yararlanmasını sağlamak amacı ile verilen özürlü kimlik kartını edinmek için dilekçe, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik'e göre alınmış sağlık kurulu raporunun aslı veya onaylı örneği ile yerleşim yerinin bulunduğu İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü'ne müracaat edilmeli.
EĞİTİM HAKKI
Özürlü çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve özürlü olmayanlarla eşit eğitim imkânı sağlanıyor.
Özürlülerin, her türlü eğitim ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma, sesli, elektronik kitap; alt yazılı film ve benzeri materyal üretilmesi sağlanıyor.
ÇIRAKLIK EĞİTİMİ
Çıraklık eğitimi almak isteyen özürlülerin ilgi, istek, yetenek ve becerileri doğrultusunda ve sağlık kurulu raporunu da dikkate almak suretiyle hangi meslek dalında eğitim alacaklarına özel eğitim değerlendirme kurulu karar veriyor.
ÖZEL EĞİTİM HİZMETİNDEN YARARLANABİLİRSİNİZ
Özürlü bireylerin özel eğitime ihtiyaç duyup duymadıkları, Rehberlik Araştırma Merkezleri'nde (RAM) oluşturulan özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belirleniyor.
Rehberlik ve Araştırma Merkezleri'nin adres ve iletişim bilgilerine
..::MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü::..
adresinden ulaşılabilir.
Tüm özürlü bireylerin özel eğitim giderlerinin her yıl Maliye Bakanlığı'nca belirlenen kısmı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanıyor.
Özel eğitime gereksinimi olan, resmi özel eğitim okullarına giden ve özel eğitim sınıflarına devam eden özürlü öğrencilerin okula erişimleri ücretsiz olarak sağlanıyor.
M
ESLEKİ REHABİLİTASYON, İSTİHDAM VE SOSYAL GÜVENLİK
Özürlüler Kanunu'na göre; Özür türlerini dikkate alan iş ve meslek analizleri, ilgili kurumlar tarafından yapılır. Bu analizlerin ışığında, özürlülerin durumlarına uygun meslekî rehabilitasyon ve eğitim programları, ilgili kurumlarca geliştirilir. Sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri belediyeler tarafından da verilir.
Meslek edindirme kurslarından yararlanmak isteyen özürlü bireylerin Türkiye İş Kurumu il müdürlüklerine, çıraklık eğitim merkezlerine, halk eğitim merkezlerine ve belediyelere başvurması gerekiyor.
Özürlü kişilerin işçi olarak yerleştirilmeleri Türkiye İş Kurumu tarafından yapılmakta olup 50 ve daha fazla işçi çalışan kamu sektörü işyerleri en az %4, özel sektör işyerleri en az %3 oranında özürlü işçi çalıştırmakla yükümlü.
DEVLET MEMURU OLARAK İŞE YERLEŞTİRME
Özürlü kadrosuna devlet memuru olarak atanmak için öncelikle yapılacak merkezî sınava girmek gerekiyor.
İŞÇİ OLARAK İŞE YERLEŞTİRME
Kamu ve özel sektörde işçi olmak için ikamet edilen yerdeki Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğüne sağlık kurulu raporu ve nüfus cüzdanlarıyla birlikte şahsen başvurarak
kayıt yaptırmak ve ilgili il müdürlüğü ile sürekli iletişim halinde olmak gerekiyor.
SOSYAL GÜVENLİK
Türkiye'de özürlülerin sosyal güvenliği sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kapsamında sağlanıyor. İlgili link için tıklayınız:
T.C Sosyal Güvenlik Kurumu
ULAŞIM
Özürlüler Kanunu'na göre; Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar 2012 yılına kadar özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getiriliyor.
SAĞLIK VE KORUYUCU HİZMETLER
Özürlüler Kanunu'na göre; Yeni doğan, erken çocukluk ve çocukluğun her dönemi fiziksel, işitsel, duyusal, sosyal, ruhsal ve zihinsel gelişimlerinin izlenmesi, genetik geçişli ve özürlülüğe neden olabilecek hastalıkların erken teşhis edilmesinin sağlanması, özürlülüğün önlenmesi, var olan özrün şiddetinin olabilecek en düşük seviyeye çekilmesi ve ilerlemesinin durdurulmasına ilişkin çalışmalar Sağlık Bakanlığınca yapılıyor.
ÖZÜRLÜLERİN SAĞLIK GİDERLERİNİN KARŞILANMASI
Sosyal güvencesi olan özürlülerin tedavi, muayene, ilaç, tetkik ve ortez-protez ihtiyaçları bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından katkı payı alınarak karşılanıyor.
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşunun güvencesi altında olmayan (Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur, Emekli Sandığı vb.) ve yeterli ödeme gücü bulunmayan özürlüler yeşil kart uygulamasından faydalanıyor.
Bu kapsamda tedavi, muayene, ilaç, tetkik, diş tedavisi ve ortez-protez ihtiyaçları temin edililiyor.
YEŞİL KART VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
Hiçbir sosyal güvencesi olmayan bireylerin teşhis, tedavi, ilaç, diş tedavisi, ortez, protez ve gözlük ihtiyaçları yeşil kart verilerek karşılanmaktadır. Yeşil kart almak isteyenlerin il merkezinde İl Sağlık Müdürlüğü'ne, ilçelerde ise kaymakamlıklara başvurması gerekiyor.
Genel sağlık sigortasının uygulamaya başlamasıyla yeşil kart uygulaması yürürlükten kalkacaktır ancak yeşil kart almaya hak kazanmış olanlar genel sağlık sigortası
kapsamında bu hizmetlerden yararlanmaya devam edecekler ve primleri belirlenen koşullarda devlet tarafından karşılanacak.
BAKIM
Özürlüler Kanunu'na göre; Özürlü kişilerin yaşamlarını öncelikle bulundukları ortamda sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmesi, toplum içinde kendi kendilerini idare edebilecek ve üretken hâle gelebilecek şekilde bakım ve rehabilitasyonlarının yapılması, bunlardan ihtiyacı olanların geçici veya sürekli bakım altına alınması veya bunlara evde bakım hizmeti sunulması esas.
Bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçları da dikkate alınır. Bakım hizmetleri, evde bakım veya kurum bakımı modelleriyle sunulabilir. Öncelikle kişinin sosyal ve fiziksel çevresinden ayrılmaksızın hizmetin sunulması esas alınıyor.
Ekonomik yoksunluk içinde bulunan bakıma muhtaç özürlülere evlerinde veya kurumda bakım hizmeti veriliyor. Bakıma muhtaç özürlünün aile içerisinde bakımının mümkün olmaması halinde kurumda bakım hizmeti, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'ne (SHÇEK) bağlı kuruluşlar, özel bakım merkezleri ve resmi kurum ve kuruluşlar aracılığıyla veriliyor.
SOSYAL YARDIMLAR
Özürlüler Kanunu ile; 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre ödenen aylıklar %200 ila %300 oranında artırılıyor, ayrıca ilk defa 18 yaşın altındaki özürlülere de aylık bağlanması sağlanıyor.
ÖZÜRLÜ AYLIĞI
Toplumda genellikle “özürlü aylığı” olarak bilinen ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü tarafından 2022 sayılı Kanun’a göre ödenen aylık.
ÖZÜRLÜ AYLIĞINDAN YARARLANMA KOŞULLARI
Yetkili hastaneden alınmış sağlık kurulu raporuna göre “özürlü” (özür oranı %40- %69) ve “başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede özürlü” (özür oranı %70 ve üzeri) olan, Kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan Sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan,Nafaka bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayan, Mahkeme kararıyla veya doğrudan bir mevzuat gereği bağlanmış herhangi devamlı bir gelire sahip
bulunmayan, Her türlü gelirleri toplamının aylık ortalaması, kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olan kişiler. Ayrıca yukarıdaki koşullara sahip olup kanunen bakmakla yükümlü olunan 18 yaşını tamamlamamış özürlü yakını bulunanlar, bakımının fiilen gerçekleşmesi ve aylık ortalama gelirinin kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olması kaydıyla bu aylıktan faydalanabilirler.
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan, yetim aylığı almakta olan özürlü çocukların aylık veya gelirleri, alacağı özürlü aylığından az ise aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafından karşılanacak.
Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından ödenen bakım ücreti muhtaçlığın tespitinde bir gelir olarak dikkate alınmaz.
MUHTAÇ AYLIĞI
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ödenen muhtaç aylığından yararlanmak için;
* % 40 ve üzerinde özürlü olmak
* Sosyal güvencesi olmamak
* Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmamak
*Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olmak
* Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin ilgili yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi gerekiyor.
İNDİRİMLER
Bazı belediye meclislerinde alınan kararlar doğrultusunda özürlü bireyler için toplu taşıma
araçlarında (ücretsiz veya indirimli) ve su faturalarında, Devlet Demiryolları tarafından anahat yolcu trenleri ile yapılacak seyahatlerde, Türk Hava Yolları tarafından tüm iç ve dış hatlarda, Türkiye Denizcilik İşletmelerine ait kruvaziye seferler ve iç hatlarda,
Şehirlerarası otobüs yolculuklarında, Cep telefonu ile yapılan görüşmelerde GSM operatörlerinin öngördüğü çeşitli tarifelerden, belirlenen koşulları taşıyan özürlü bireylere çeşitli oranlarda indirimler uygulanıyor.
Özürlüler, milli parklardan, Devlet tiyatrolarından, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı ören yerleri ve müzelerden ücretsiz yararlandırılıyor.
