D
deniz_incisi
Guest
Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Burcu, "Türkiye'de engelli bireylerin sosyolojik profili" konusunu ele aldı.
İnönü Üniversitesi Hoca Ahmet Yesevi Salonu'nda düzenlenen konferansa konuşmacı olarak katılan Prof. Dr. Burcu, engellilik tartışmalarının tarihçesi ile ilgili bilgiler verdi. Prof. Dr. Esra Burcu, Batıda engellilik olgusuna ilişkin tartışmaların 1960'lı yılların sonlarında şekillenmeye başladığını belirtti.
Engellilik tanımının medikal ve sosyal model yaklaşım şeklinde iki ana boyutta tartışıldığını vurgulayan Prof. Dr. Esra Burcu konuşmasına şöyle devam etti;
"Engelliliği medikal alanın modeli olarak inceleyen medikal model yaklaşımında engelliye yaklaşımda tüm çalışmalar tıbbi perspektifte ele alınıyor.
Engellilik patolojik bir durum olarak tanımlanıyor. Literatüre baktığımız zaman bu yaklaşımın geleneksel bireysel medikal modelci olarak tanımlandığını görüyoruz. Hastalık ve sakatlığın tıbbi açıklanmasıyla ilgilenilmiş, yaşam alanlarında karşı karşıya kalınan sosyal ve çevresel engellemelerle, dışlanmalarla politikleşmelerle, organizasyonlarla ilgilenilmemiştir.
Oysaki sosyal model bir alternatif yaklaşım olarak aslında medikal modeli eleştirerek ortaya çıkmıştır. Burada engellilik tanımının sadece tıp perspektifinden bakılarak yapıldığı eleştiriliyor. Deniliyor ki engelliliğin sosyal anlamı bu tanımın dışında tutuluyor.
Asıl önemli olan engelli olmanın sosyal anlamını ortaya çıkarabilmektir. O yüzden sosyal model tanımının geliştirilmesi çok önemlidir. Bu yaklaşımın ışığında bu güne kadar çok önemli gelişmeler olmuştur."
Amerika'da sosyo-politik ve sosyo-tarihsel bağlamda engelliliğin tartışılmaya başlandığını ifade eden Prof. Dr. Esra Burcu, batı bu dönüşümü yaşarken ülkemizde ise engelliliğe ilişkin akademik veri tabanının çok da geniş, doyurucu olmadığını söyledi. Cumhuriyet dönemine dayanan bir takım gelişmelerin olduğunu belirten Burcu, "Türkiye engelli bireylerine ilişkin bilimsel araştırmalara ve bu temelde hukuksal, siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel düzenlemelere oldukça geç ulaşmıştır.
Türkiye'de engelliliğe ilişkin devlet politikalarının cumhuriyet döneminden itibaren şekillenmeye başladığı söylenebilir. Özellikle Avrupa Birliği süreci ile birlikte ülkemiz daha ciddi, daha sistematik engelliliğe yönelik veri tabanının oluşturulması için geniş çalışmalar olmuştur." dedi.
Prof. Dr. Esra Burcu, bedensel ve görme engelli bireyleri kapsayan, özürlü birey olmanın temel sosyolojik özellikleri ve sorunları üzerine 2004-2006 yılları arasında yaptığı, DPT ve Hacettepe Üniversitesi tarafından destekli bir araştırmasını dinleyicileri ile paylaştı. Prof. Dr. Esra Burcu, toplam 1321 kişiyle yüz yüze görüşmeler yaptığını ifade ederek, engelli bireylerin sosyolojik profiline göre kadınların erkeklerden daha geride olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Burcu, araştırmalardan elde ettiği sonuçları şu şekilde aktardı;
"Türkiye'de yaşayan engelli bireylerin yaklaşık 7 -8 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Bu bireyler doğrudan ilişkide bulundukları aileleriyle birlikte düşünüldüğünde, "engellilik" konusu yaklaşık 25-30 milyon kişiyi öncelikli olarak ilgilendirmektedir. Bu çerçevede var olan gerçeklik, Türkiye'de engelli bireyler ve /veya çevreleri toplumda doğrudan ya da dolaylı olarak çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadırlar.
Engelli bireylerin yaşadıkları sorunlar yaşamın her alanında varlık göstermektedir. Türkiye'de, özellikle engelli bireyler ve aileleri için yaşamlarını kaliteli olarak sürdürmek oldukça güç gözükmektedir. Türkiye'de engelli bireylerin nesnel koşullara bağlı olarak (eğitim, iş, meslek, gelir, sportif, sosyal ve kültürel etkinlikler, teknolojik gelişmeler, çevresel düzenlemeler ve buna ilişkin hizmetler v.b.) yaşam kalitelerini artırmaya yönelik ciddi bir düzenleme gerektiği söylenebilir."
İnönü Üniversitesi Hoca Ahmet Yesevi Salonu'nda düzenlenen konferansa konuşmacı olarak katılan Prof. Dr. Burcu, engellilik tartışmalarının tarihçesi ile ilgili bilgiler verdi. Prof. Dr. Esra Burcu, Batıda engellilik olgusuna ilişkin tartışmaların 1960'lı yılların sonlarında şekillenmeye başladığını belirtti.
Engellilik tanımının medikal ve sosyal model yaklaşım şeklinde iki ana boyutta tartışıldığını vurgulayan Prof. Dr. Esra Burcu konuşmasına şöyle devam etti;
"Engelliliği medikal alanın modeli olarak inceleyen medikal model yaklaşımında engelliye yaklaşımda tüm çalışmalar tıbbi perspektifte ele alınıyor.
Engellilik patolojik bir durum olarak tanımlanıyor. Literatüre baktığımız zaman bu yaklaşımın geleneksel bireysel medikal modelci olarak tanımlandığını görüyoruz. Hastalık ve sakatlığın tıbbi açıklanmasıyla ilgilenilmiş, yaşam alanlarında karşı karşıya kalınan sosyal ve çevresel engellemelerle, dışlanmalarla politikleşmelerle, organizasyonlarla ilgilenilmemiştir.
Oysaki sosyal model bir alternatif yaklaşım olarak aslında medikal modeli eleştirerek ortaya çıkmıştır. Burada engellilik tanımının sadece tıp perspektifinden bakılarak yapıldığı eleştiriliyor. Deniliyor ki engelliliğin sosyal anlamı bu tanımın dışında tutuluyor.
Asıl önemli olan engelli olmanın sosyal anlamını ortaya çıkarabilmektir. O yüzden sosyal model tanımının geliştirilmesi çok önemlidir. Bu yaklaşımın ışığında bu güne kadar çok önemli gelişmeler olmuştur."
Amerika'da sosyo-politik ve sosyo-tarihsel bağlamda engelliliğin tartışılmaya başlandığını ifade eden Prof. Dr. Esra Burcu, batı bu dönüşümü yaşarken ülkemizde ise engelliliğe ilişkin akademik veri tabanının çok da geniş, doyurucu olmadığını söyledi. Cumhuriyet dönemine dayanan bir takım gelişmelerin olduğunu belirten Burcu, "Türkiye engelli bireylerine ilişkin bilimsel araştırmalara ve bu temelde hukuksal, siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel düzenlemelere oldukça geç ulaşmıştır.
Türkiye'de engelliliğe ilişkin devlet politikalarının cumhuriyet döneminden itibaren şekillenmeye başladığı söylenebilir. Özellikle Avrupa Birliği süreci ile birlikte ülkemiz daha ciddi, daha sistematik engelliliğe yönelik veri tabanının oluşturulması için geniş çalışmalar olmuştur." dedi.
Prof. Dr. Esra Burcu, bedensel ve görme engelli bireyleri kapsayan, özürlü birey olmanın temel sosyolojik özellikleri ve sorunları üzerine 2004-2006 yılları arasında yaptığı, DPT ve Hacettepe Üniversitesi tarafından destekli bir araştırmasını dinleyicileri ile paylaştı. Prof. Dr. Esra Burcu, toplam 1321 kişiyle yüz yüze görüşmeler yaptığını ifade ederek, engelli bireylerin sosyolojik profiline göre kadınların erkeklerden daha geride olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Burcu, araştırmalardan elde ettiği sonuçları şu şekilde aktardı;
"Türkiye'de yaşayan engelli bireylerin yaklaşık 7 -8 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Bu bireyler doğrudan ilişkide bulundukları aileleriyle birlikte düşünüldüğünde, "engellilik" konusu yaklaşık 25-30 milyon kişiyi öncelikli olarak ilgilendirmektedir. Bu çerçevede var olan gerçeklik, Türkiye'de engelli bireyler ve /veya çevreleri toplumda doğrudan ya da dolaylı olarak çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadırlar.
Engelli bireylerin yaşadıkları sorunlar yaşamın her alanında varlık göstermektedir. Türkiye'de, özellikle engelli bireyler ve aileleri için yaşamlarını kaliteli olarak sürdürmek oldukça güç gözükmektedir. Türkiye'de engelli bireylerin nesnel koşullara bağlı olarak (eğitim, iş, meslek, gelir, sportif, sosyal ve kültürel etkinlikler, teknolojik gelişmeler, çevresel düzenlemeler ve buna ilişkin hizmetler v.b.) yaşam kalitelerini artırmaya yönelik ciddi bir düzenleme gerektiği söylenebilir."
