Engellilerin Çalışma Yaşamındaki Koşullarının İyileştirilmesi

Bağlı bulunduğum iş yerinin her yıl çalıştırmak zorunda olduğu engelli personeli hakkında yaptırdığı anket çalışmasından elde edilen bilgiler toparlanarak oluşturulmuş özet niteliğinde bu çalışma ; engellilerin çalışma hayatında daha aktif koşullarda ve en iyi şartlarda istihdam edilmesi amacıyla düzenlenmiş olup bu yazı dizisi tamamen bana aittir. Sizler de dilerseniz paylaşımlarınızı ve düşüncelerinizi dile getirebilirsiniz.

Engelli Personel Ne ister? Ne düşünür ? Ne hisseder?

Engelli personel her şeyden önce engelli bir birey olmanın getirdiği farklılıklara rağmen ( bir takım rahatsızlıklar demek en doğru kelime olabilir ) '' İnsanca Yaşamak '' ister.

Yaşama hakkı: İnsanın sağlıklı olarak doğması, bedensel bütünlüğünü psikolojik-entelektüel gelişim olanaklarına sahip olarak sürdürebilmesi, insan olarak varlığının-tüzesel kişilik yanı ile birlikte- doğa yasalarının zorunluluğundan başka hiçbir dünyevi bağ, önlem, zor yaptırım ile sınırlanmaması, etkilenmemesi, zarara uğratılmaması, yok edilmemesidir.

Bundan daha doğal bir hak olabilir mi? Bir takım nedenlerden dolayı bu hakkı zarara uğrayan kişi psikolojik olarak zaten örselenmiş ve yeterince incinmiştir. Bu yüzden ve haklı olarak engelli personel bulunduğu çalışma ortamında kabul görmek ister. Kendine ve bedenine saygı duyulmasını ister. Bu insan olmanın getirdiği en tabii duygudur. Toplum tarafından anlamsız bakışlara ve göz hapislerine mağdur bırakılmış bir engelli çalışma ortamında diğer arkadaşlarından farklı gözle görülmesini kabul etmeyecektir elbette. Toplum bilincini bir anda yıkıp yerine gelişmiş ve duyarlı bir toplum bilinci oluşturmak yüzyılların birikimiyle mümkün olacaktır ancak son derece modern şartların varolduğu çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik yapılacak en birinci adım çalışılan ortamda bulunan kişilerin engellilere bakış açısının iyileştirilmesi olacağı düşüncesindeyim.

Engelli Personel Çalıştığı Kurum, kuruluş ya da işyerinde ayrımcılık yapılmasını istemez. Ayrım - cılık kelimesinde zaten içerdiği anlam münasabetiyle bir farklı davranış modeli olacağı belirtilmiştir. Engelli çalışanların engelsizlere göre çok daha verimli ve başarılı oldukları bu kadar aşikar olmakla birlikte engelli personel maaşlarının en düşük seviyede tutulması ve kariyer hedeflerinin gerçekleştirilmesinin önünün tıkanması ya da kariyer hedefi bile verilmeyerek en düşük maaşla çalıştırılması bugün engelli personelin en çok sıkıntı duyduğu konuların başında gelmektedir. Eşit işe eşit ücret politikasının uygulanmadığı en büyük kesim yine engelli kesimidir. Maalesef bu çoğu işyerinde geçerli olup özellikle, özel kurumlarda engelli personel maaşları mümkün olduğunca yasal sınırda tutulmaya çalışılmaktadır.

Engelli Personele Çalışma Yaşamının Emeklilik ile Sonlandırılması Konusunda Gerekli Bilgilendirmelerin Yapılmaması

Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı çalışan her engelli personel geleceğini belirlemek adına her türlü bilgiye sahip olmak ve bu konuda bilgilendirilmek ister. Bu zaten olması gereken ve yapılması da zorunlu olan yasal bir prosedür olmasına rağmen engelli personel çalışma hayatına katılmakla birlikte ve özellikle özel şirketlerde ne vergi indirim hakkı alması yönünde bilgilendiriliyor ne de yasal hakları konusunda kendisine bir bilgi aktarımında bulunulmuyor. Yıllarca engelli olarak çalıştığı kurumdan emeklilik zamanı geldiği halde böyle bir hakkının olduğunu bile bilmeden ( vergi indirim hakkından da kimse söz etmediği için ) normal sigortalılık şartı olan yaşı beklemek gibi yasal süreyi tamamlamak isteyen o kadar çok sayıda engelliyle tanıştım ve hayretler içinde kaldım ki bu konuyu belirtmek istedim.

Malulen emeklilik şartlarını bile defalarca yerine getirmiş engelli personel sadece bilgi eksikliğinden kaynaklanan bu durum yüzünden ( engelli raporu % 70 olduğu halde; en az % 60 oranında engellilik raporu, 10 yıllık sigortalılık süresi ve 1800 prim gününü tamamlamış olmak ) prim gün sayısı 6000 lere yaklaştığı halde yaşı beklediğini düşünerek çok zor koşullarda da çalışıyor olsa çalışma hayatını sonlandıramıyor. Engelli personel ne malulen emeklilik ne de erken emeklilik şartlarını bilmiyor, bu yüzden vergi indirim hakkından faydalanmıyor ve haksız yere çok daha fazla çalışmak zorunda bırakılıyor. Bu siteye bir şekilde ( bazen tamamen tesadüf aynı benim gibi ) yolu düşenler yeterince bilgi sahibi olmakla birlikte ya hayatlarında hiç bilgisayar kullanmamış , internete girmemiş bir çok engelli personel ne olacak? Onların yasal hakkını aramalarına kim nasıl yardımcı olacak ? Bu konuda en büyük sorumluluk yine çalıştıkları işyerlerine düşüyor. Onlar bu görevi yerine getiriyor mu? Kısmen...bazıları hiç...

Engelli Personel, Çalıştığı Kurum Tarafından Kendisine Eşit haklar Verilmesini İster.

Kendisine Diğer Personellere ( engelsizlere ) uygulanan tüm haklardan faydalanmak ister ve bu konuda yapılan ayırımcılıktan son derece rahatsız olur. Bir çok işyerinde belirli periyodlarla düzenlenen eğitim seminerlerine katılmak, çalışma yaşamındaki motivasyonu arttırabilme adına düzenlenen gezi, eğlence, sosyal aktivitelere katılım eşit düzeyde ( eşit mesai ve yapılan iş anlamında ) çalıştırılan engelli personelin de tüm bu yan haklardan da eşit olarak değerlendirilmesi ve bu yönde düzenlenen tüm etkinliklere katılabilmesi ne yazık ki bir takım fiziksel koşulların sağlanamaması yüzünden gözardı edilmekte olup bu konuda yapılan haksızlığa son verilmesi açısından engelsiz personelin senede sadece 1 gün ( 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ) hatırlanmasının ne derece adil ve ne derece eşitlik ilkesine uygun olduğunun sorgulanması açısından bu konuyu dile getirmek istedim.

Bütün bir yıl birlikte çalıştığınız engelli personeliniz için senede sadece 1 günü mü uygun görüyorsunuz ? O engelli personel ki yeri geldiğinde engelsiz 2 personelin yapabileceği bir işi tamamlamak adına tek başına emek veriyorsa en çok sosyal aktivitelere katılma hakkı da engelli personelin olmalıdır diye düşünmeden edemiyorum.

Çok çok önemli yararlı olacak bir konu. Ellerine sağlık Ceylancım. Faal çalışma yaşamı içinde olan arkadaşlar yaşadıkları sıkıntıları iş yerlerinden beklentilerini bu başlık altında belirtsin lütfen. Sakın kimse yazacağız da ne olacak diye düşünmesin. Emin olun burda yazılanlar akedemik çevrelerden tutunda engellilerin sorunlarını araştıran çözüm üretmeye çalışan yetkili mercilere kadar herkes tarafından okunuyor.

Sevgili Yöneticim,

Teşekkür ederim bana devam edebilme cesareti verdiğin için Evet kabul ediyorum ben çalışan bir engelli olarak , çoğu haklarını elde etmiş olmanın verdiği rahatlığı yaşıyorum ama bu bana huzur içinde bir kenara çekilip çalışma yaşamımı elde ettiğim kendi haklarımla devam etme lüksünü yaşamama sebep olamıyor. Ben her hakkımı kullanırken diğer engelli arkadaşlarımında bu haklara sahip olması adına elimden geldiğince yardımcı olmak istiyorum. İçimdeki huzuru ancak bu şekilde rahatça yaşayabileceğime inanıyorum.

Çalıştığım kurumun da engelli haklarına duyduğu saygı ve engellilere bakış açısının farklı yani aslında olması gerektiği gibi duyarlı bir yaklaşıma sahip olması beni bu konuda gerçekten şanslı kılıyor. Ben kendi şansımdan çalışma yaşamındaki bütün engellilerin de faydalanması açısından bir şeyler yapmak istiyorum.

Arkadaşlar ,

''Hak verilmez Alınır !'' Bu sözüm aslında bu topraklar üzerinde yaşayan tüm engelli kardeşlerime Sosyal Devlet anlayışından çok çok uzakta bir ülkede yaşadığımızı düşündüğümüzde bu sözümün ne derece doğru ve geçerli olduğunu sizler de farkedeceksiniz. Bizler ne yazık ki henüz gelişimini tamamlayamamış ama hızla gelişmiş ülkeler arasına girmeyi hedefleyen az gelişmiş bir ülkenin çocuklarıyız. Başka gidecek yerimizde yok. Bu vatan ; bizim, hepimizin ve bizler gelecek nesillere çok daha güzel yarınlar bırakmak istiyorsak bugünlerimizi en iyi şekilde değerlendirmeliyiz. Haklarımızın neler olduğunu bilmeliyiz ve bu hakları arayıp bulup elde etmeli ve bunu yaparken de ne kadar güç koşullar olsa bile asla ama asla vazgeçmemeliyiz.

Bugün bizim elde ettiğimiz en ufak bir engelli hakkı bile gelecekte varolmanın sebebi olacaktır. '' Ağlamayan bebeğe meme verilmez '' atasözünden yola çıkarak kimse sizin engelli olduğunuzu kendi kendine kabul edip engelli haklarınızı da altın bir tepsi içerisinde elinize sunmayacaktır !

Engelli Haklarınızı Öğrenmekten, Araştırmaktan Asla Vazgeçmeyiniz...


Engelli haklarınızın özellikle çalışma yaşamında size sağlayacağı kolaylık ve faydaları öğrenmeniz bu hakları bilmeniz sizin çabalarınızla mümkün olmaktadır. Ne yazık ki bu olumsuz durum bu şekilde bugünlere kadar böyle süregelmiştir. Araştırmaktan, öğrenmekten, soru sormaktan çekinmeyerek, en doğru ve geçerli bilgiye ulaşmanın yollarını aramakla işe başlayabilirsiniz. Forumlardan okuduğum kadarıyla ( uzun zamandır incelemekte olduğum , kurulan cümlelerin bazılarının aslında ne kadar zorla yani çekinilerek sorulduğundan yola çıkarak ) siz anlayamadığınız veya bilmediğiniz bir konu hakkında en doğru adrestesiniz zaten. Bilmediğinizi kabul etmek bile bilebilmek için, bilgi sahibi olmak adına atılmış en önemli ve en değerli adımdır. Sizler ne kadar bilgi sahibi olursanız bildiklerinizin ışığında haklarınıza kavuşmanızda o derece mümkün olacaktır.

Ne kadar çok bilgi ( doğru ve geçerli olan bilgi ) = o kadar kazanılmış hak ya da elde edilen özgürlük başarısı

Bilgiye ulaşmanın en kolay yolunun günümüzde internet olduğunu sadece bizler biliyoruz. Ne yazık ki bu ülkede bilgisayara elini bile sürmemiş, okuma yazması bile olmayan o kadar çok sayıda engelli kardeşimize ulaşmanın en hızlı ve doğru yolunun yine bilgi sahibi olanların sözlü iletişimleri ile mümkün olacaktır. Bildiğiniz bilmeyenle paylaşmaktan da çekinmeyin. Paylaşımlar yaşandıkça mutluluklar artacak, engelli haklarından kazanılma oranı da buna bağlı olarak yükselecektir.

ÇALIŞAN ENGELLİ
Kamuda çalışan engelli ile özel sektörde çalışan engellilerin farklı farklı sorunları var kamuda daha geniş haklar tanınmış iken özel sektörde çalışanlar ne yazık ki bu hakların çoğundan yoksun hele ki işten çıkarılma korkusu haklarından mahrum kalmasına yol açıyor...İş yaşamında geçen zamanla kıyasladığımız da birçok düzenlemeler var bu konuda kurumlarda "İnsan Kaynakları" birimlerinin oluşturulması engelli sorunlarına çözüm bulmada etken...Biz kamuda çalışan engelliler bu sorunlarla daha az yüzleşip çözüm yollarına kolaylıkla ulaşabiliyoruz ancak sonuçta engelli olmak, engelli arkadaşlarınızı anlayıp sorunlarına beraberce çözüm aramakla başlıyor...
Çalışma Yaşamında Engellilerin Karşılaştığı Sorunlar
1. Engelli pozisyonda başlamanıza rağmen hatta Sağlık Kurulu Raporunda Çalıştırılmayacağı işler belirtildiği halde bu işlerde görevlendirmeler yapılabiliyor...Bu durumda hakkınızı ararken kişiselleşmeden dilekçeyle durumunuzu ilgili makama iletmeniz gerekiyor. Bu iletide size yardımcı olabilecek dökümanları da dilekçenize ekleyin...
2. Kurumlar Engelli Çalıştırmak ve Uygun Koşullarda Çalıştırmak Zorundadır...Kurumlar engelli çalıştırmak zorunda olduğu gibi onların çalışması için gereken tüm koşulları sağlamak zorundadır...(alet, edevat, mimari koşulların sağlanması, engelli tuvaleti vb)...Bunlar engelli çalıştıran kuruluşların yapmak zorunda oldukları çalışmalardır hiçbir lükse kaçmayıp zaruridir. Bu konuda Başbakanlık Genelgeleri, Yönetmelikler vardır...Böyle bir durumla karşılaşan engelli durumunu anlatan dilekçeyi ve konuyu destekleyen dökümanı ekini kurumunun ilgili birimine verir ancak olumsuz yanıt geldiğinde bir üst kuruma müracaat ederek sorunu çözülene kadar hakkını aramaya davet eder...Kişisellik devreye girmemelidir muhatabınız yetkili organlardır...
3. Engelli Çalıştıran Kurumlar %40 ve daha fazla engeli olan kişilerin talepleri ve Maliyenin onaması sonucu vergi indiriminden faydalandırmak zorundadır...Burada gelirler müdürlüğünden onaylanmayan rapor geçersizdir, kurum onaylanmayan rapora böyle bir işlem yapmışsa kurumun suçu vardır ve engelliden geriye dönük ödeme yapamaz...Talep kişiye aittir...
4. Kurumda Çalışan Tüm Personel Eşittir ve KURUMLARIN ETİK SÖZLEŞMELERİNE GÖRE, diğer ayırımlar gibi engelli ayırımı da yapılamaz...
5. Eşit İşe Eşit Ücret Politikası: Sadece engelli olduğu için diğer personele nazaran farklı ücret politikası yapılamaz. Yapılıp tesbit edildiği takdirde gerekli kurumlara başvurarak idari müeyyideler uygulatılır...Tesbit esastır...
6. Kanunen Engelli Personelin İdari İzinli Olduğu Günlerde Engelli Personel Çalıştırılamaz...Engelli Personelin İdari İzinli Olduğu Günlerde zoraki bir çalıştırma yapılamaz...
7. Mevzuatla belirlenen tüm haklardan özürlü personel faydalandırılır...
YAPILACAK HER ZAMAN ÇOK FAZLA İŞ VARDIR ANCAK EN ÖNEMLİSİ HAKLARIMIZI VE NASIL ELDE EDECEĞİMİZİ BİLMEKLE ALAKALIDIR...BİLDİKLERİMİ SİZLERLE PAYLAŞMAK İSTEDİM...HAKLARINIZDAN ÖDÜN VERMEMENİZ TEMENNİLERİMLE...