Epilepsi Hakkında Özet Bilgiler

Epilepsi Nedir?

Epilepsi, halk adıyla sara, yineleyen nöbetler ile karakterize sıklıkla geçici bilinç kayıplarına neden olan bir durumdur. Ancak bu geçici bilinç kaybı her zaman oluşmaz.

Nöbetler çok farklı şekilde ortaya çıkabilirler. Bazı nöbetten önce bir koku hissi olabilen olağandışı bir algılama yaşanırken bazı nöbette kişi yere düşebilir veya ağzı köpürebilir. Bazen de boşluk nöbetleri dediğimiz kişinin gözünü bir noktaya dikmesi ve donuklaşması gibi durumlar ortaya çıkar.


Epilepsi Neden Oluşur?
Tümör


Cerrahi
Beyin ameliyatından sonraki dönemde nöbetleri önlemek amacı ile sıklıkla antiepileptik kullanılır.


İskemik Lezyonlar
Beyne giden kan akımı azaldığında (iskemi) beyin dokusundaki besin maddeleri ve oksijen azalır. Bu da iskeminin neden olduğu hücre hasarına yol açar ve epileptik nöbet oluşur.


Konjenital Malformasyonlar
(Doğuştan olan bozukluklar)


Bazı beyin lezyonları
(Değişim gösteren doku bölgesi)
Doğum sırasında oluşabilir.


Febril Konvülziyonlar
(Ateşe bağlı istem dışı şiddetli kasılmalar)
Febril konvülziyonun tek nedeni yüksek ateştir. Her 1000 çocuktan 19 ile 36'sında en az bir kez yüksek ateş nedeni ile konvülziyon geliştiği tahmin edilmektedir.


Enfeksiyon
Sistemik (tüm vücudu etkileyen) ya da şiddetli enfeksiyonlar yüksek ateşe ve dolayısıyla febril konvülziyonlara neden olabilirler.


Tiroid Hastalıkları
Tiroid bezi vücuttaki sıvı dengesinin kontrolünde önemli bir rol oynar. Sıvı dengesi ise epilepsi eğilimini belirleyen bir faktördür. Genellikle tiroid sorunun tedavi edilmesi epilepsinin düzelmesi için yeterlidir.


Beslenme
Bazı insanlarda epilepsinin nedeni olarak B6 vitaminin eksikliği saptanmıştır.
Epilepsi Nasıl Tedavi Edilir?

Epilepsi kompleks bir hastalık olduğundan doğru tedavi çok önemlidir. Bu bakımdan hastaların nöroloğa başvurmaları gerekmektedir.

Tedavi genelde başlangıçta bir antiepileptik ile yapılır. Tek bir antiepileptik ilacın yeterli olmadığı durumlarda tedaviye bir veya daha fazla antiepileptik daha eklenir. Bu tedavinin yanında kişiye ve ailesine ayrıca danışmanlık hizmeti de verilmesi faydalı olacaktır.

Antiepileptik ilaçların yeterli olmadığı ve epileptik odağın ameliyata uygun olduğu durumlarda ise beyin cerrahisine başvurulur.

Epilepsiye neden olan etkenler

Epilepsiye neden olan etkenlerden bazılarının tanınmasına karşın, birçok epilepsi vakasının altında yatan neden bilinmemektedir. Epilepsi (sara) olayı eğer bilinen bir hastalık ya da nedenlerden kaynaklanıyorsa, bu tip epilepsilere “Sekonder (sempomatik) epilepsi” ler denir.

Epilepsiyi yaratan hastalık ya da bozukluk ortaya konulamamışsa, bu tip epilepsilere de “Primer (idiopatik) epilepsi” ler denir. Sekonder epilepsileri yaratan hastalık ve bozuk-luklaruı bazılarını kısaca şöyle verebiliriz.
1) Bazı doğumsal beyin anormallikleri
2) Bazı genetik bozukluklar
3) Doğum olayı sırasında çocuğun beyninin zedelenmesi
4) Doğum sırasında çocuğun normalden uzun bir süre boyunca solunum yapamaması
5) Çocuğun doğumdan önce ya da doğumdan sonraki ilk günlerde bir bulaşıcı hastalığa tutulması
6} Yeni doğanın uzun süren ağır ve anormal sardıkları. Bu tip bir sardık anne ile çocuk arasındaki Rh uyuşmazlığından kaynaklanabilir.
7) Beyin apsesi
8) Ansefalit [beyin iltihabı)
9) Menenjit (beyin zarları iltihabı)
10) Yüksek ateş
11) Karbonmonosit zehirlenmesi
12) Kurşun, cıva zehirlenmesi
13) Üremi
14) Beyin yaralanmaları
15) Beyin ve beyin zarı kanamaları
16) Beyin damarlarını tutan damar sertliği
17) Beyin damarlarının pdıtı ya da diğer etkenlerle tıkanması
18) Yüksek tansiyona (hipertansiyon) bağh beyinsel bozukluklar
19) Kandaki kalsiyum düzeyinin düşmesi (hipokalsemi)
20) Vücudun ileri derecede susuz kalması ya da tam tersi
21) Kanın glikoz düzeyinde düşme (hipoglisemi) ya da tam tersi
22) Şeker hastalığı
23) B6 vitamini (piridoksin) eksikliği
24) Beyin tümörleri
25) Beyinde gelişen nedbe dokuları
26) Psikolojik etkenler.

0-10 yaşları arasında en sık rastlanan epilepsi nedeni, beyin dokusunun doğum olayı sırasında zedelenmiş olmasıdır. Bundan sonra gelen neden ise geçirilmiş kazalar sonucu beyin dokusunun zedelenmesidir. İkinci sırayı beyni tümörleri alır. 35-55 yaşları arasında epilepsiye neden olan etkenler arasında ilk sırayı beyin tümörleri, ikinci sırayı beyin zedelenmeleri ve üçüncü sırayı da beyin damarlarını tutan daınar sertliği alır. 55 yaşından sonra epüepsiye neden olan etkenlerin başında beyin damarlarını tutan damar sertliği, ikinci şurayı da beyin tümörleri alır.

Epilepsi

Epilepsi ne sıklıkla ve kimlerde görülür?

Epilepsi nüfusun yaklaşık olarak binde 5’ini etkiler ve her yaşta görülebilir. Risk faktörlerinin arasında ailede epilepsi öyküsünün olması, kafa travması ya da beyne herhangi bir şekilde zarar gelmiş olması sayılabilir.

Epilepsinin belirti ve bulguları nelerdir?

Belirti ve bulguların şekli çok değişiklik gösterir. Bazı hastalarda gözlerin dalması, bir yere bakakalma gibi olan nöbetler bazılarında çok şiddetli kasılmalarla havale geçirmeye kadar gidebilir. Bazı hastalar nöbetlerin geleceğini anlayabilirler. Bir koku, farklı bir duyu veya duygusal değişiklikler nöbetten önce kendini gösterebilir.

Epilepside tanı nasıl konur?

Tanı süreci dikkatli bir öykü alma ile başlar. Yapılan elektroensefalografik (EEG) incelemede beyin içinde havale odaklarının varlığı gösterilebilir. Nöbetler arasında EEG normal olabilir, bu nedenle uzun dönemli EEG çekimi yapmak gerekebilir. Hekim diğer kan testlerinin yanı sıra CT, MRI ve boyun omurilik sıvısı incelemesi sonuçlarını da görmek isteyebilir.

Epilepsi iyileşir mi? Hastaları ileride nasıl bir yaşam bekler?

Epilepsi kronik, yaşam boyu süren bir hastalık olabilir. Bazı kişilerde ilaç ihtiyacı yıllar içinde azalıp tamamen ortadan kalkabilir. Bazı çocukluk çağı epilepsileri yaş ilerledikçe düzelir. Nöbetlere bağlı olarak yaşam kaybı veya beyin hasarı çok nadir görülür, ancak nöbet çok uzun sürerse ya da çok kısa süre içinde birden çok nöbet geçirilirse hasta kaybedilebilir. Ölüm ya da beyin hasarı, nöbet sırasında çok uzun bir süre boyunca nefes alınamamasına bağlı olarak oksijensizlikten dolayı ortaya çıkar.

Araba kullanırken ya da tehlikeli araç gereçle çalışırken nöbet geçirme sonucunda da hayatı tehdit edecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle nöbetleri kontrol altına alınamamış epilepsi hastalarında bu etkinliklerin engellenmesi gerekebilir.

Epilepsi nedeniyle hastaların başına gelebilecek kötü durumlar nelerdir?

Epilepsi hastaları şu istenmeyen durumlarla karşı karşıya kalabilirler:

Çok uzun süre nöbet geçirme, ya da üst üste nöbet geçirme
Nöbet sırasında düşme, bir taraflara vurma ya da kendini ısırma nedeniyle yaralanmalar
Araba ya da herhangi bir makina kullanırken nöbet geçirme sonucu oluşan yaralanmalar
Nöbet sırasında akciğerlere sıvı kaçması sonucu oluşan zatürreeler
Kalıcı beyin hasarı (inme ya da diğer)
Öğrenme güçlüğü
Ilaçların yan etkileri
Epilepsi ilaçlarının çoğu doğumsal anomalilere neden oldukları için hamile kalmayı düşünen kadınların bu durumu hekimleriyle konuşmaları önemlidir.

Epilepsi önlenebilir mi?

Epilepsiyi önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Ancak uygun beslenme ve yeterli uyku, alkol ve uyuşturuculardan uzak durulması, epileptik hastalarda nöbet oluşumunu azaltabilir. Riskli etkinlikler sırasında kafaya kast takılması kafa travmasını önleyerek buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek olan epilepsi riskini azaltır.

Epilepsi tedavisi nasıl yapılır?

Tekrarlayan nöbetler için altta yatan bir neden belirlenmişse bu nedenin tedavi edilmesi önemlidir. Bu, enfeksiyonların tedavisi, beyin tümörü ya da diğer beyin hastalıklarının cerrahi tedavisi anlamına gelebilir. Ağızdan alınan ilaçlarla nöbetler kontrol edilmeye çalışılır. Bu ilaçlarda kişiye özel doz ayarlaması yapmak önemlidir. Alınan ilacın tipi nöbetin tipine göre değişir. Bazı ilaçların kan düzeylerinin dikkatli bir şekilde izlenmesi ve ayarlanması gerekebilir.

Bazı hastalarda birçok ilaç kullanılmasına rağmen nöbetler kontrol altına alınamaz. Buna refrakter epilepsi adı verilir. Bu durumda nöbetleri oluşturan anormal hücrelerin çıkartılması için cerrayi bir girişim uygun olabilir. Bazı hastalarda göğüs içine yerleştirilen bir aletle vagus siniri üzerine uyarı yapılarak nöbetlerin önlenmesine çalışılabilir.

Epilepside cerrahi tedavi kime yapılır?

Epilepside cerrahi tedavi yapılabilmesi için hastada aşağıdaki özelliklerin olması gereklidir:

Nöbetlerin gerçek nöbet olması, yalancı nöbet olmaması gerekir.
Hastanın standart tıbbi tedaviyi denemiş ve bundan yarar görmemiş olması, ya da ilaçlara karşı vücudunun şiddetli tepki vermiş olması gerekir
Nöbetlerin her zaman beynin tek bir tarafında başlıyor olması gerekir
Beyin içinde nöbetlerin başlatıldığı bölgenin konuşma, hafıza, görme gibi önemli fonksiyonlarla ilişkili olmaması gerekir.