- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 13
- Puanları
- 0
- Yaş
- 48
Skolyoz çocukluk döneminde başlamış fakat ilerlemesini devam ettirerek ağrısı, sızısı olmadan ilerleyip sonra bir anda ortaya çıkarak kendini belli edebilir. Yada tam aksi bir durum olarak ileri yaşlarda omurgamızın eskiyip yıpranması sonucuda ortaya çıkabilir. Bir çok farklı nedenlere dayanan Skolyoz hastalığı hakkında bilgileri sizlerle paylaşmak istiyoruz. Dejeneratif skolyoz,İdiyopatik skolyoz ve bunlar hakkındaki ayrıntıları merak ediyorsanız yazımızın devamını mutlaka okumalısınız.
İşte sizlerler için hazırladığımız Skolyoz bilgileri...
Erişkin skolyozu çocukluk çağında başlamış ve ilerlemesi devam eden bir hastalık olabilir ve çocukluk çağında ağrısız iken erişkin yaşlarda ağrı problemi ile karşımıza çıkabilir. Çocuklukta başlayan bu skolyoz tipinin nedeni bilinmemektedir ve adına erişkin idiyopatik skolyoz denir.
Erişkin dejeneratif skolyoz ise omurganın yaşlanma ile birlikte yıpranması ve eskimesi sonucu gelişen skolyoz tipidir. Genellikle 50 yaşın üstünde ortaya çıkar. Daha yaşlı kadınlarda osteoporoz eğriliğin nedenlerinden birisi olabileceği gibi artmasına da neden olabilir. Osteoporoz kemik de kalsiyum azalması nedeniyle ortaya çıkan kemik zayıflamasıdır, kemik erimesi diye de adlandırılır.
Erişkin dejeneratif skolyoz.
Yıpranma ile ortaya çıkan dejeneratif skolyoz omurganın boyun, sırt ve bel bölgelerinin herhangi birisinde görülebilir ancak en sık görüldüğü bölge bel bölgesidir. Omurga yana doğru eğrilir, aynı zamanda kendi etrafında döner (rotasyon) ve bu sapmalar bel, kalça ve omuz çevrelerinde asimetrik görünümlere neden olabilir.
İleri erişkin dejeneratif skolyozlu hastalarda omurganın sabitliği ve dengesi bozulabilir. Bu bozukluk ön-arka planda omurga ve gövdenin eğriliğe göre yana doğru yatmasına ve yan planda da bel bölgesi anatomik açısının azalmasıyla gövdenin öne doğu yatmasına neden olur. Bu deformasyonlar eğriliğin şiddetinin artmasına neden olur ve şiddet arttıkça da deformasyonlar artarak bir kısır döngü oluşabilir. Genellikle bu ilerleme yavaş seyreder.
Omurga eğriliğinin bir iç bükey tarafı ve bir de dış bükey tarafı vardır (şekil 2). İç bükey tarafta sıkıştırıcı kuvvetler omurga faset eklemleri üzerinde aşırı yüklenmelere neden olurken bu tarafta sinirlerin de kanal içinde sıkışmasına neden olacaktır. Ayrıca omurganın yıpranması nedeniyle eklemlerde gelişen fazla kemik oluşumları ya da yumuşak dokular da reaktif kalınlaşmalar da sinir sıkışmasını arttıracaktır.
Erişkin dejeneratif skolyoz ile birlikte omurga eklem ve disklerin de oluşan dejeneratif değişiklikler sonrası omurilik ve sinir köklerinin sıkışması.
Bu nedenle erişkin dejeneratif skolyozlu hastalarda sırt-bel ağrısı ve sinir sıkışmasına bağlı sinirin dağılım alanı boyunca ağrı (radikülopati ) ve sinirin beslediği kaslarda güç kaybı gözlenebilir.
Bazı durumlar da omurganın aşırı deformasyonu ve yük altında kalması sonucu omurganın bir tanesi öne, arkaya veya yan tarafa doğru kayabilir. Erişkin dejeneratif skolyoza ek olarak ortaya çıkabilecek bu deformitelerden öne kaymaya spondiloliztezis, arkaya kaymaya retroliztezis ve yana kaymaya lateral liztezis denir. Kaymalar ağrıya neden olabileceği gibi sinir ve/veya omurilik sıkışmasına bağlı olarak bacak ağrısına ve kas güçsüzlüğüne neden olabilir.
Omurganın bir alt omura göre öne doğru kayması (spondiloliztezis).
Erişkin idiyopatik skolyoz da, faset eklemlerde dejenerasyon nedeniyle şiddetli ağrı olabilir, göğüs kafesinde oluşabilecek aşırı deformasyon nedeniyle solunum fonksiyonları etkilenebilir ve hastalarda çabuk yorulma ve solunum sıkıntıları ortaya çıkabilir .
Erişkin idiyopatik skolyozda ağrıya neden olabilen faset eklem dejenerasyonları.
Bulgular nelerdir?
Hasta çoğunlukla göevdede ki deformite ve denge bozukluklarını kendisi fark eder. Aynı zaman da boyda kısalma, giyeceklerin olmaması veya iyi durmaması gibi bulgular ile eğriliğin farkına varabilirler. Ancak bel ağrısı ve yeti kaybı genellikle hastayı doktora götüren şikayetlerdir. Uzun süre oturduktan sonra kalkmada zorlanma, yürümenin ilk adımlarında zorlanma, sırt ve bel kaslarında spazm, yürüme mesafesinde yıllar içinde giderek azalma ve bacaklarda yorgunluk hissi başlıca şikayetlerdir. Ciddi sinir basısı olan hastalarda bacaklarda kuvvet kaybı, uyuşukluk da görülebilir. Adult idiyopatik torakal (sırt bölgesi) skolyozlarında hastalarda nefes almada zorlanma ve çabuk yorulma görülebilir.
Tanı nasıl konulur?
Erişkin skolyozu olan hastalarda, hastanın şikayet çeşidi ve şiddeti tedavi kararını etkileyen önemli unsurlar olduğu için şikayetinizle ilgili doktorunuza ayrıntılı bilgi vermeniz önemlidir. Daha sonra doktorunuz sizden aşağıdaki tetkikleri isteyebilir;
Direkt radyografi: Ön-arka ve yan bel grafileri ile ayakta skolyo grafileri...
MRG: eğer bacaklarınıza vuran ağrınız, kuvvet kaybınız ve idrar-dışkılama fonlsiyonlarında değişiklik gibi bulgularınız var ise magnetik rezonans görüntüleme gerekli olabilir.
Bilgisayarlı tomografi (BT) -MyeloBT: Doktorunuz özellikle kemik ile ilgili daha ayrıntılı görüntülemeyi gerekli görürse BT isteyebilir. Eğer skolyozunuz şiddetli ise omurilik ve ona olan basıları MRG ile iyi görüntülenemeyeceğini düşünüyorsa, daha iyi görüntülemek için MyeloBT isteyebilir.
Elektrotanısal testler: Özellikle bacak (radiküler) ağrısı olan hastalarda sinir basısının hangi seviyeden kaynaklandığını anlamak ve Diyabet hastalığı olan hastalarda sinir hasarının omurgadan mı yoksa Diyabet hastalığına mı bağlı olduğunu ortaya koyabilmek için bu testler istenebilir.
Nasıl bir tedavi uygulanır?
Erişkin skolyozun uygun tedavisinde seçilecek yöntem için, ağrı ve eğrilik şiddeti, eğriliğin ilerleyici olup olmamasına göre karar verilir. Genellikle hastaya uygulanacak ilk tedavi yöntemleri cerrahi olmayan tedavi yöntemleridir.
Bir fizyoterapist eşliğinde fizik-kondisyonu arttıracak eksersizler, stabilizasyon, kuvvetlendirme ve germe eksersizleri kas spazmını çözüp ağrıyı azaltabilir. Ancak bu eksersizlerin ilerleyecek olan bir skolyozun ilerlemesini önlemede rolü olduğu tam olarak gösterilememiştir. Eksersiz ile birlikte hastalara korse tedavisi de başlanabilir. Ancak korse tedavisi eksersiz ve fizik tedaviye yardımcı bir yöntem olarak ve kısa vadeli düşünülmelidir. Uzun süre korse kullanımı faydadan çok zarar sağlayabilir.
Fizik tedavi ve eksersiz ile birlikte hastalara ağrı kontrolünde yardım için ağrı kesiciler de verilebilir. Ayrıca özellikle faset eklemlerdeki ya da sinir basısı sonucu olan irritasyon, tahriş (inflamasyon) gidermek için non-steroidal anti-inflamatuar (NSAID) ilaçlar da tedaviye eklenebilir.
Hastalarda ağrı kaynağı dejenere faset eklemler ise veya sinir basısı sonucu oluşan radiküler ağrı ise, bu hastalarda spinal enjeksiyonlar iyi bir alternatif tedavi yöntemi olabilir. Bu konuda ayrıntılı bilgi için lütfen spinal enjeksiyon bölümünü okuyunuz.
Bu cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tek tek veya kombine halde uygulanabilir. Hangisinin önce başlanması veya daha üstün olduğuna dair literatürde bir fikir birliği yoktur. Her hasta için özel değerlendirme ve karar gerekir. Doktorunuz sizin şikayet ve durumunuza göre en etkin tedavi yöntemini seçecektir.
Cerrahi tedavi ne zaman gereklidir?
Erişkin skolyoz da eğriliğin derecesi ve yarattığı kozmetik sorunlardan çok ağrı, fonksiyon ve denge kaybı daha ön plandadır. Ancak ağrısız olsa da, ilerlediği net olarak tesbit edilmiş skolyozların daha fazla ilerlemesini durdurmak için cerrahi tedavi gerekli olabilir
Uzun süre (6hafta-6ay) uygulanmış tüm cerrahi olmayan yöntemlere cevap vermeyen ağrı ve ciddi yeti kaybı olan hastalarda cerrahi tedavi etkin bir alternatif tedavi yöntemi olabilir. Hastalarda eğrilik yanı sıra ciddi dar kanal veya sinir basısına bağlı idrar, büyük abdest kontrolü kaybı veya kaslarda güç kaybı var ise yine cerrahi tedavi seçilebilir.
Erişkin skolyoz cerrahisi genç hastalara göre daha zordur. Ameliyat süreleri ve cerrahi işlem sayıları daha çok olabilir. Özellikle hastanın beraberinde eşlik eden, kalp, akciğer rahatsızlıkları, diyabet ve osteoporoz hastalıkları var ise cerrahi tedavi daha da zor hale gelebilir. Ancak hastanın iyi hazırlanması ve gerekli tedbirlerin alınması ile cerrahi tedavi sonuçları son derece yüz güldürücü olabilir.
Nasıl bir cerrahi tedavi uygulanır?
Cerrahi tedavide amaçlanan eğriliğin dengeyi sağlayacak kadar düzeltilerek omurların kaynaştırılması (füzyon) sağlanması ve sinir basılarının ortadan kaldırılması (dekompresyon) dır. Bunların ne ölçüde ve genişlikte yapılması gerektiğine doktorunuz karar verecektir. Bazı hastalarda uzun bir füzyon ve dekompresyon gerekirken, bazı hastalarda daha kısa bir dekompresyon ve füzyon gerekebilir. Az sayıdaki bir hasta grubunda ise füzyon uygulamadan sadece limitli bir dekompresyon hastanın şikayetlerini giderebilir .
Erişkin dejeneratif skolyozda füzyonsuz dekompresyon uygulaması.
Ameliyat sonrası genellikle bir gece yoğun bakımda kalmanız gerekebilir. Ameliyat sonrası ilk gün hasta yatak kenarında oturtulur ve bacak eksersizleri başlatılır. Aynı gün veya ertesi gün hasta mobilize edilir. Yaklaşık bir hafta on gün ameliyat sonrası iyileşme ve rehabilitasyon için hasta hastanede tutulur. Taburculuk sonrası da hasta eksersiz programına alınır ve bir an önce normal yaşantısına dönmesi amaçlanır. Doktorunuz sizi ameliyat sonrası periyodik kontrollere çağıracaktır.
İşte sizlerler için hazırladığımız Skolyoz bilgileri...
Erişkin skolyozu çocukluk çağında başlamış ve ilerlemesi devam eden bir hastalık olabilir ve çocukluk çağında ağrısız iken erişkin yaşlarda ağrı problemi ile karşımıza çıkabilir. Çocuklukta başlayan bu skolyoz tipinin nedeni bilinmemektedir ve adına erişkin idiyopatik skolyoz denir.
Erişkin dejeneratif skolyoz ise omurganın yaşlanma ile birlikte yıpranması ve eskimesi sonucu gelişen skolyoz tipidir. Genellikle 50 yaşın üstünde ortaya çıkar. Daha yaşlı kadınlarda osteoporoz eğriliğin nedenlerinden birisi olabileceği gibi artmasına da neden olabilir. Osteoporoz kemik de kalsiyum azalması nedeniyle ortaya çıkan kemik zayıflamasıdır, kemik erimesi diye de adlandırılır.
Erişkin dejeneratif skolyoz.
Yıpranma ile ortaya çıkan dejeneratif skolyoz omurganın boyun, sırt ve bel bölgelerinin herhangi birisinde görülebilir ancak en sık görüldüğü bölge bel bölgesidir. Omurga yana doğru eğrilir, aynı zamanda kendi etrafında döner (rotasyon) ve bu sapmalar bel, kalça ve omuz çevrelerinde asimetrik görünümlere neden olabilir.
İleri erişkin dejeneratif skolyozlu hastalarda omurganın sabitliği ve dengesi bozulabilir. Bu bozukluk ön-arka planda omurga ve gövdenin eğriliğe göre yana doğru yatmasına ve yan planda da bel bölgesi anatomik açısının azalmasıyla gövdenin öne doğu yatmasına neden olur. Bu deformasyonlar eğriliğin şiddetinin artmasına neden olur ve şiddet arttıkça da deformasyonlar artarak bir kısır döngü oluşabilir. Genellikle bu ilerleme yavaş seyreder.
Omurga eğriliğinin bir iç bükey tarafı ve bir de dış bükey tarafı vardır (şekil 2). İç bükey tarafta sıkıştırıcı kuvvetler omurga faset eklemleri üzerinde aşırı yüklenmelere neden olurken bu tarafta sinirlerin de kanal içinde sıkışmasına neden olacaktır. Ayrıca omurganın yıpranması nedeniyle eklemlerde gelişen fazla kemik oluşumları ya da yumuşak dokular da reaktif kalınlaşmalar da sinir sıkışmasını arttıracaktır.
Erişkin dejeneratif skolyoz ile birlikte omurga eklem ve disklerin de oluşan dejeneratif değişiklikler sonrası omurilik ve sinir köklerinin sıkışması.
Bu nedenle erişkin dejeneratif skolyozlu hastalarda sırt-bel ağrısı ve sinir sıkışmasına bağlı sinirin dağılım alanı boyunca ağrı (radikülopati ) ve sinirin beslediği kaslarda güç kaybı gözlenebilir.
Bazı durumlar da omurganın aşırı deformasyonu ve yük altında kalması sonucu omurganın bir tanesi öne, arkaya veya yan tarafa doğru kayabilir. Erişkin dejeneratif skolyoza ek olarak ortaya çıkabilecek bu deformitelerden öne kaymaya spondiloliztezis, arkaya kaymaya retroliztezis ve yana kaymaya lateral liztezis denir. Kaymalar ağrıya neden olabileceği gibi sinir ve/veya omurilik sıkışmasına bağlı olarak bacak ağrısına ve kas güçsüzlüğüne neden olabilir.
Omurganın bir alt omura göre öne doğru kayması (spondiloliztezis).
Erişkin idiyopatik skolyoz da, faset eklemlerde dejenerasyon nedeniyle şiddetli ağrı olabilir, göğüs kafesinde oluşabilecek aşırı deformasyon nedeniyle solunum fonksiyonları etkilenebilir ve hastalarda çabuk yorulma ve solunum sıkıntıları ortaya çıkabilir .
Erişkin idiyopatik skolyozda ağrıya neden olabilen faset eklem dejenerasyonları.
Bulgular nelerdir?
Hasta çoğunlukla göevdede ki deformite ve denge bozukluklarını kendisi fark eder. Aynı zaman da boyda kısalma, giyeceklerin olmaması veya iyi durmaması gibi bulgular ile eğriliğin farkına varabilirler. Ancak bel ağrısı ve yeti kaybı genellikle hastayı doktora götüren şikayetlerdir. Uzun süre oturduktan sonra kalkmada zorlanma, yürümenin ilk adımlarında zorlanma, sırt ve bel kaslarında spazm, yürüme mesafesinde yıllar içinde giderek azalma ve bacaklarda yorgunluk hissi başlıca şikayetlerdir. Ciddi sinir basısı olan hastalarda bacaklarda kuvvet kaybı, uyuşukluk da görülebilir. Adult idiyopatik torakal (sırt bölgesi) skolyozlarında hastalarda nefes almada zorlanma ve çabuk yorulma görülebilir.
Tanı nasıl konulur?
Erişkin skolyozu olan hastalarda, hastanın şikayet çeşidi ve şiddeti tedavi kararını etkileyen önemli unsurlar olduğu için şikayetinizle ilgili doktorunuza ayrıntılı bilgi vermeniz önemlidir. Daha sonra doktorunuz sizden aşağıdaki tetkikleri isteyebilir;
Direkt radyografi: Ön-arka ve yan bel grafileri ile ayakta skolyo grafileri...
MRG: eğer bacaklarınıza vuran ağrınız, kuvvet kaybınız ve idrar-dışkılama fonlsiyonlarında değişiklik gibi bulgularınız var ise magnetik rezonans görüntüleme gerekli olabilir.
Bilgisayarlı tomografi (BT) -MyeloBT: Doktorunuz özellikle kemik ile ilgili daha ayrıntılı görüntülemeyi gerekli görürse BT isteyebilir. Eğer skolyozunuz şiddetli ise omurilik ve ona olan basıları MRG ile iyi görüntülenemeyeceğini düşünüyorsa, daha iyi görüntülemek için MyeloBT isteyebilir.
Elektrotanısal testler: Özellikle bacak (radiküler) ağrısı olan hastalarda sinir basısının hangi seviyeden kaynaklandığını anlamak ve Diyabet hastalığı olan hastalarda sinir hasarının omurgadan mı yoksa Diyabet hastalığına mı bağlı olduğunu ortaya koyabilmek için bu testler istenebilir.
Nasıl bir tedavi uygulanır?
Erişkin skolyozun uygun tedavisinde seçilecek yöntem için, ağrı ve eğrilik şiddeti, eğriliğin ilerleyici olup olmamasına göre karar verilir. Genellikle hastaya uygulanacak ilk tedavi yöntemleri cerrahi olmayan tedavi yöntemleridir.
Bir fizyoterapist eşliğinde fizik-kondisyonu arttıracak eksersizler, stabilizasyon, kuvvetlendirme ve germe eksersizleri kas spazmını çözüp ağrıyı azaltabilir. Ancak bu eksersizlerin ilerleyecek olan bir skolyozun ilerlemesini önlemede rolü olduğu tam olarak gösterilememiştir. Eksersiz ile birlikte hastalara korse tedavisi de başlanabilir. Ancak korse tedavisi eksersiz ve fizik tedaviye yardımcı bir yöntem olarak ve kısa vadeli düşünülmelidir. Uzun süre korse kullanımı faydadan çok zarar sağlayabilir.
Fizik tedavi ve eksersiz ile birlikte hastalara ağrı kontrolünde yardım için ağrı kesiciler de verilebilir. Ayrıca özellikle faset eklemlerdeki ya da sinir basısı sonucu olan irritasyon, tahriş (inflamasyon) gidermek için non-steroidal anti-inflamatuar (NSAID) ilaçlar da tedaviye eklenebilir.
Hastalarda ağrı kaynağı dejenere faset eklemler ise veya sinir basısı sonucu oluşan radiküler ağrı ise, bu hastalarda spinal enjeksiyonlar iyi bir alternatif tedavi yöntemi olabilir. Bu konuda ayrıntılı bilgi için lütfen spinal enjeksiyon bölümünü okuyunuz.
Bu cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tek tek veya kombine halde uygulanabilir. Hangisinin önce başlanması veya daha üstün olduğuna dair literatürde bir fikir birliği yoktur. Her hasta için özel değerlendirme ve karar gerekir. Doktorunuz sizin şikayet ve durumunuza göre en etkin tedavi yöntemini seçecektir.
Cerrahi tedavi ne zaman gereklidir?
Erişkin skolyoz da eğriliğin derecesi ve yarattığı kozmetik sorunlardan çok ağrı, fonksiyon ve denge kaybı daha ön plandadır. Ancak ağrısız olsa da, ilerlediği net olarak tesbit edilmiş skolyozların daha fazla ilerlemesini durdurmak için cerrahi tedavi gerekli olabilir
Uzun süre (6hafta-6ay) uygulanmış tüm cerrahi olmayan yöntemlere cevap vermeyen ağrı ve ciddi yeti kaybı olan hastalarda cerrahi tedavi etkin bir alternatif tedavi yöntemi olabilir. Hastalarda eğrilik yanı sıra ciddi dar kanal veya sinir basısına bağlı idrar, büyük abdest kontrolü kaybı veya kaslarda güç kaybı var ise yine cerrahi tedavi seçilebilir.
Erişkin skolyoz cerrahisi genç hastalara göre daha zordur. Ameliyat süreleri ve cerrahi işlem sayıları daha çok olabilir. Özellikle hastanın beraberinde eşlik eden, kalp, akciğer rahatsızlıkları, diyabet ve osteoporoz hastalıkları var ise cerrahi tedavi daha da zor hale gelebilir. Ancak hastanın iyi hazırlanması ve gerekli tedbirlerin alınması ile cerrahi tedavi sonuçları son derece yüz güldürücü olabilir.
Nasıl bir cerrahi tedavi uygulanır?
Cerrahi tedavide amaçlanan eğriliğin dengeyi sağlayacak kadar düzeltilerek omurların kaynaştırılması (füzyon) sağlanması ve sinir basılarının ortadan kaldırılması (dekompresyon) dır. Bunların ne ölçüde ve genişlikte yapılması gerektiğine doktorunuz karar verecektir. Bazı hastalarda uzun bir füzyon ve dekompresyon gerekirken, bazı hastalarda daha kısa bir dekompresyon ve füzyon gerekebilir. Az sayıdaki bir hasta grubunda ise füzyon uygulamadan sadece limitli bir dekompresyon hastanın şikayetlerini giderebilir .
Erişkin dejeneratif skolyozda füzyonsuz dekompresyon uygulaması.
Ameliyat sonrası genellikle bir gece yoğun bakımda kalmanız gerekebilir. Ameliyat sonrası ilk gün hasta yatak kenarında oturtulur ve bacak eksersizleri başlatılır. Aynı gün veya ertesi gün hasta mobilize edilir. Yaklaşık bir hafta on gün ameliyat sonrası iyileşme ve rehabilitasyon için hasta hastanede tutulur. Taburculuk sonrası da hasta eksersiz programına alınır ve bir an önce normal yaşantısına dönmesi amaçlanır. Doktorunuz sizi ameliyat sonrası periyodik kontrollere çağıracaktır.
