Erken Ergenlik Çocuğunuzun Boyunun Kısa Kalmasına Neden Olabilir

Çocukların hormonlu gıdalardan uzak tutulup spora yönlendirilmesi erken ergenliği engelliyor

Çocuklarda ergenliğin başlama yaşı genellikle anne ve babanın ergenlik yaşlarına paralellik gösterir. Ancak bazen çocuklar erken dönemde ergenliğe giriyor ve bu durum hem ruhsal hem fiziksel sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebiliyor.

Erken ergenliğe giren kızlar bu durumdan dolayı büyük sağlık sorunları yaşarken erkek çocuklarda risk daha fazladır.

Erken ergenliğe giren erkeklerde kafa içi tümörleri gibi ciddi problem riski daha yüksek oluyor. Erken ergenliğin tek bir nedeni olmadığı için tamamen önlenmesi mümkün değil. Ancak, çocukların katkılı gıdalardan uzak tutulması, sağlıklı ve dengeli beslenmelerinin sağlanması, aktivitelerinin artırılarak spora yönlendirilmesi önem taşıyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, ailelerin zaman kaybetmeden konuyla ilgili uzman bir hekime başvurmaları gerektiğine dikkat çekerek, “Çünkü erken ergenlik çocuğun psikolojik sorunlar yaşamasının yanı sıra, ileride kısa boylu kalmasına da neden olabiliyor” uyarısında bulunuyor.

Vücuttaki yağ oranına dikkat Kızlarda erken ergenliğin en önemli nedeni obezitenin son yıllarda hızla artış göstermesi. Yapılan bazı çalışmalarda ergenliğin öne kaydığı grupta çok sayıda fazla kilolu ve obez kız çocuklarının bulunduğu ortaya konuldu.

Diğer bir deyişle, vücut yağ oranının artması ergenlik bulgularının daha erken başlamasına neden oluyor. Organik gıdaları tercih edin Bunun yanı sıra kimyasalmadde içerikli ürünler de erken ergenliğe yol açıyor. “Endokrin bozucular” olarak isimlendirilen ve hormonal dengeleri bozan, dışarıdan alınanmaddelerle ilişkili olabileceğini gösteren yayınlar var. Endokrin bozucu maddeler; plastik, deterjan, böcek ilaçları ve endüstriyel kimyasallarda bulunuyor. Bunu içeren domates, çilek, fındık, salatalık gibi birçok sebze-meyve, hormonla büyütülen hayvanların etleri ile yumurtaların tüketilmesi ve endüstride kullanılan kimyasallarla temas edilmesi de erken ergenliğe yol açabiliyor.

Boy uzaması duruyor

Erken ergenlikte yaşanan bir başka önemli sorun ise boy kısalığı. Cinsiyet hormonlarının etkisiyle yaşıtlarından önce hızlA boy atan çocuğun kemiklerindeki büyüme kıkırdakları erken kapanacağı için büyümesi yaşıtlarından önce tamamlanıyor ve boyu kısa kalıyor. Böylece önceleri yaşıtlarına göre uzun olan çocuğun büyümesi daha erken tamamlandığından, genetik boy potansiyeli iyi olsa bile, boyda kayıp yaşandığı için yetişkin boyu kısa kalıyor.**Yaşıtlarından dışlanınca içine kapanıyorlar

Hızlı boy ve kilo artışıyla cinsiyet özelliklerinin belirginleşmesi, çocuğun hızla akranlarından farklılaşmasına neden oluyor. Bedenleriyle yaşları arasındaki bu uyumsuzluk sonucu çocuklar, yaşıtı olan arkadaş grubu içine alınmadıkları için izole olabiliyor. Psikolojik gelişimi buna uygun olmayan çocuklar da, çevreleri tarafından davranış bozukluğu olan bir çocukmuş gibi değerlendirilebiliyor.

Ergenlik yaşı düşüyor mu?

Beslenme koşullarının düzelmesi ve çevresel uyaranların etkisiyle ABD ve Avrupa’da 20. yüzyıl başlarından ortalarına kadar ergenlik yaşı her 10 yılda bir 2-3 ay kadar öne geldi. Bu değişiklik yüzyılın eğilimi olarak yorumlandı. Ancak yapılan araştırmalarda 1970’lerden bu yana ergenlik yaşında önemli bir değişiklik olmadığı gözlendi. Türkiye’de yapılan çalışmalarda son yıllarda meme gelişiminin hafif erkene kaydığı, ancak ilk âdet görülme yaşının son 30 yılda değişmediği ve Türk kızları için ortalama 12,5 yaş olarak devam ettiği ortaya kondu.

İhtiyaç duyulursa hormon tedavisine başvurulmalı

Erken ergenlik sorununda genelde hormon enjeksiyonu tedavisine başvuruluyor. Ailelerin “çocuklarına hormon verilmesinin zararlı olabileceği” şeklinde endişeleri bulunuyor. Oysa bu tedavide kullanılan ilaçların kalıcı etkileri olmuyor. Ayda bir ya da 3 ayda bir kez uygulanan enjeksiyonun etkileri sadece kullanıldıkları süre içinde geçerli oluyor. Dolayısıyla çocuk ergenlik için uygun yaşa geldiğinde enjeksiyonların kesilmesiyle cinsel gelişim kaldığı yerden devam ediyor.

HABER: SEDA KIVILCIM

Bugün

Çocuklarda Boy Uzaması Nelere Bağlı?

Çocuğunuzun boyu yaşıtlarına göre kısa mı? Eğer öyleyse erken müdahale ve tedavi yöntemleriyle boyunu uzatabilirsiniz...


Çocukluk çağında boy uzunluğu, çocukların büyüme ve gelişmeleri konusunda aileleri en fazla kaygılandıran konular arasında yer alıyor.


Boy uzaması çocuklarda büyüme tamamlanıncaya kadar devam ediyor. Çocuğun gelişiminde gerilik, metabolik bir hastalık veya uzamayı sağlayan büyüme plaklarını ilgilendiren bir hastalık olmadıkça, büyümenin tamamlanmasını beklemek gerektiğini belirten Aile Hastanesi Bahçelievler Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Gökçer Uzer, boy kısalığına sebep olan bir hastalığa bağlı olarak boyu bir metrenin altında kalan çocukları özel cerrahi teknikler kullanarak uzattıklarını belirtiyor.


Türkiye ortalaması ne?


Dr. Uzer, Türk toplumunda ortalama boy ölçüsünün erkeklerde 1.70 cm, kadınlarda ise 1.60 cm olduğunu vurgularken, ilkokul çağında basketbol, voleybol, yüzme gibi sporlara başlayıp devam ettiren çocukların boyunun daha fazla uzadığını söylüyor. Çocukluk ve ergenlik dönemindeki boy kısalıkları ve günümüzde uygulanan tedavi yöntemleri hakkında bilgiler veren Dr. Gökçer Uzer, bu konularda merak edilen soruları yanıtlıyor:


Erkeklerde ve kızlarda boy uzaması nasıl oluyor?


Kızların boy uzaması ilk adet gördüğü tarihe kadar olur, bundan sonra boy uzaması Yavaşlar, bir iki yıl içinde de durur. Erkekler kızlardan yaklaşık 2-3 yıl daha uzamaya devam eder. Erkekler ortalama 14-16 yaşına kadar, kızlar 13-14 yaşına kadar uzamaya devam eder.


İdeal boy nedir?


İdeal boyu, kişinin aile bireylerinin boy ortalamasına yakın boy ölçüsü olarak tanımlıyoruz. ülkemizde genel boy ortalaması erkeklerde 1.70 cm, kadınlarda 1.60 cm olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa ve ABD'de bu ölçüler elbette daha farklıdır. Ailesel etkenler, çevresel faktörler kadar sporla uğraşmak da etkilidir. Ancak spora ilkokul çağında başlanması önemlidir. Eğer bir çocuk ilkokul çağında spora başlarsa boy uzaması etkilenir.


Boy uzamasında beslenmenin rolü nedir?


Büyüme ve gelişme döneminde kemiklerin kalitesinde vücuttaki kalsiyumun ve fosfatın dengesi önemli bir role sahiptir. Diyette alınan kalsiyum, fosfordan zengin besinler, büyüme ve gelişme döneminde ve ileri yaşlarda kemik kalitesinin artmasını sağlıyor. Boy uzamasında da genetik etkenler, beslenme, çevresel faktörlerin (spor yapma gibi) etkisi var.


Çocuğun düzenli bir beslenme alışkanlığının olması, sabah, öğlen, akşam yemeklerini düzenli yiyebilmesi, her öğünde aynı beslenme tarzında değil farklı besin öğelerini alması çocukların boyunun uzamasında önemli bir etken olmaktadır.


Geçmiş yıllara kıyasla boyumuz uzuyor mu?


İnsanların statüleri, sosyal ortamları, sosyokültürel seviyeleri ve beslenme alışkanlıkları değişiyor. Herkesin hem fiziksel hem de mental anlamda daha güçlü olması gerekiyor, insanların zinde olması daha büyük önem taşıyor, bu da insanların hayatına sporun girmesi demek oluyor. Böylelikle zaman içerisinde böyle bir yaşam tarzı ile boy ortalamamız yükseliyor.


Boyumuz, elbette olduğu gibi kalmıyor. Kadınlarda menopozdan sonra östrojen miktarı azaldığından kemik kalitesinde bozulmalar ve kemiklerde küçük kırıklar olabiliyor. Omurgada oluşan bu kırıklar sonucunda yavaş yavaş eğilme (kamburlaşma) başlıyor. Omurgada çökme oluyor, kamburlaşma arttıkça boyda kısalma gerçekleşiyor.


Kısa boylu kişileri uzatmak mümkün müdür?


Cücelik (akondroplazi) hastalığı tanısı konmuş ve buna bağlı boy kısalıklarında, boyu 140 cm'in altında olanlarda veya estetik amaçlı olarak boy uzatması yapıyoruz. Boy uzatmasını ameliyatla, bacaklara ve kollara özel cihazlar takarak gerçekleştiriyoruz. Uzatmayı en sık kemiğe geçirilen teller yardımı ile kurulan ilizarov sistemi ile veya ileri yaşlarda uygulanan kemiğin içerisine yerleştirilen bir çivi üzerinden dışarıdan bacağa takılan fiksatör yardımı ile yapıyoruz. Uzatmayı birkaç aşamalı olarak yapıyoruz.


Akondroplazi hastalığı olanlarda ilk başlangıcı 6-7 yaşından sonra başlayıp 2 veya 3 aşamalı olarak tamamlıyoruz. Elbette erken yaşta başlanılan tedavi sıkıntılı bir süreç olabilir. Uzatma sırasında bacaklara yük verilmesini istemiyoruz ve tekerlekli sandalye ile hareket etmesini öneriyoruz. Uzatma tamamlandıktan sonra yavaş yavaş yük vermesine uzayan kemik kısmın durumuna göre izin veriyoruz. Bu süre boyunca haftalık kontrollerle uzama miktarı ve uzayan kemiğin kalitesi, oluşabilecek damar sinir lezyonu, tel veya çivi dibi enfeksiyonu ve eklem hareket açıklığını değerlendiriyoruz.


Erişkin yaşta da boy uzatma yapılabiliyor mu?


Erişkin yaşta 1.40 cm'in altındaki boylarda ve ya estetik amaçlı olarak uzatma yapılabilir. Uzatma her bir bacak kemiği için ortalama olarak 4 ila 5 cm'e kadar yapılabilir. Uzatma sırasında cihazın vücutta kalma süresi; İlizarov sisteminde her 1 cm için ortalama olarak 1 ay veya çivi üzerinden uzatmada daha az bir süre olarak hesaplanabilir. Boy uzatma sırasında ağrı, eklem sertliği, enfeksiyon, damar sinir lezyonu olur.


Ağrı durumunda ağrı kesiciler kullanılabilir. Eklem sertlikleri gelişmesi önemli bir problemdir ve iyi bir fizyoterapi ile giderilmesi mümkün olabilir. Bu da hastanın daha rahat yürüyebilmesini sağlar. Düzenli yapılan kontroller, oluşabilecek enfeksiyon ihtimalini ortadan kaldırabili