Evde Bakım Hizmeti/Maaşı Konulu Lisans Tezi Araştırması

Herkese merhaba. Ben sosyoloji bölümü son sınıf öğrencisiyim. Engelliler ve evde bakım konusunda bir tez hazırlıyorum. Forumu gördüm ve buradan yararlı ve güvenilir bilgiler elde edebileceğimi düşündüm. Öğrenmek istediğim bazı hususlar mevcut.

1) Evde bakım engelli bireye ne gibi yararlar sağlar ?
2) Evde bakım ne gibi sıkıntılar doğurur ?
3) Ailelere ödenen evde bakım parası ne tür harcamalarda kullanılmaktadır ? Yani gerçekten engelli bireyin bakımına yönelik bir katkı sağlıyor mu ?

Öncelikle bunları birebir yaşayan bireylerin görüşlerini almayı çok isterim. Bizzat yaşadığınız sıkıntıları ya da pozitif durumları benimle paylaşmanızı diliyorum. O değerli görüşlerinize ihtiyacım var. Şimdiden teşekkür ederim... =)

Selamlar,
Evde bakım maaşından nasıl yararlanılacağına dair kısa bi ön giriş yaparak konuya dair görüşlerimi aktarayım.
Evde bakım maaşından yararlanmak için sakatlık oranınızın en az %50 olması ve raporunuzda "ağır özürlüdür" ibaresinin yazması, (Ki buradaki ağır 'ağır özürlü' tanımı bana göre yasalarda net olarak tanımlanmamış) ailede kişi başı gelirin (2012 ilk altı ayı için) 423 TL'yi geçmemesi gerekmektedir.
Yukardaki şartları taşıyan engellilerin akrabaları evde bakım maaşı alabilir.

Dikkat ederseniz burada maaş "engelli olan" kişiye değil, "ona bakan, bakımını yüklenen" kişiye veriliyor. Ve bakımı mutlaka akrabadan birinin yapması gerekiyor. Burada amaç Evinde engelli birey olan kişinin iş yaşamına katılamaması dolayısıyla ekonomik kayba uğramasının önüne geçmek. Yani bir anlamda devlet evinde engelli birey olan aileye diyorki "kardeşim sen işi gidip çalışma evinde otur engelli olan kardeşine, ablana, babana, annene bak ben senin maaşını veririm."

Bu yazılanlar ışığında evde bakım maaşı "engelli birey" düşünülerek yapılmış bir uygulamadan ziyade daha çok onun "ailesi" düşünülerek yapılmış bir uygulamadır diyebiliriz.
Örneğin ben bakım maaşı almak için aranan tüm şartları taşıyor olsam ama ailemle anlaşamıyor olsam akrabam olmayan birini bana bakıcı olarak gösterip maaş almasını sağlayamam. Bu hizmet sağlanırken, engelli bireyden çok ailesi düşünüldüğü için aileden olmayan birinin bakıcı gösterilmesi yasaklanmış. Oysa aileden olmayan birininde bakıcı olarak gösteriliyor olması gerekirdi. Ben ailemle yaşamak zorunda kalmak istemeyebilir, yada hiç akrabam olmayabilirdi.

Diğer bir sorun ise, bu hizmetin adından da anlaşılacağı üzre, illada bakımın evde olması. Yani bakıma muhtaç kişi bir işte çalışsa SHÇ (sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu) yetkilileri, kardeşim sen çalışabiliyorsun o halde bakıma muhtaç değilsin diyerek bakıcı maaşını anında kesebilir. Zira bu konuda SHÇ yetkililerinin inanılmaz derecede insiyatif kullanma hakları var. Halbuki, ağır özürlü olupta çalışan binlerce engelli var. Engelli bireyler hem çalışıp hemde bakım ücreti alabilmeliydiler.
Yani bir anlamda bu hizmetten yararlanmak isteyen engelliler illada evlerine tıkanıp kalmaları gerekiyor....

Evde bakım parasının engellilerin bakımında kullanılıp kullanılmadığını kimse bilemez. Kişiden kişiye, bakıcıdan bakıcıya değişebilecek bir durum. Kaldıki, alınan bakım maaşının tamamının yada bir kısmının engellinin kişisel harcamalarında yada bakımında kullanılacağına dair bir hükümde bulunmuyor. Buradaki tek kriter, oda sadece bazı illerde uygulanıyor, her 6 ayda bir SHÇ yetkilileri eve gelerek engelli bireyin bakımının yapılıp yapılmadığını gözlemlemek. Oda dediğim gibi sadece bazı illerde uygulanıyor. Bakım ücreti alıpta SHÇ tarafından bakımı düzgün yapılıyormu yapılmıyormu diye yıllardır kontrol edilmeyen binlerce engelli var. Zaten bakıma muhtaç kişinin bakımının nasıl yapılacağını öğütleyen "bireysel bakım planında da" sadece kişisel temizleğe atıfta bulunuluyor.

Haftada 1 kez banyosu yapılacak
Haftada bir kez traş edilecek
Haftada bir kez tırnakları kesilecek v.b gibi....

Banyosunu yaptır, saçını sakalını kes. Aldığın parayıda çatur çıtır ye.

Kimsede sana "kardeşim bu parayı alıyorsun bari haftada 1-2 gün engelli kardeşini, babanı, anneni parka, bahçeye götür" diyemez.
Bu hizmet sağlanırken baştada dediğim gibi tamamen engelli bireyin ailesi düşünelerek kurallar konulmuş, engelli birey es geçilmiş. Bunu nedenide engellilerle ilgili diğer tüm yasal düzenlemeler yapılırken engellilerle ilgili STK'ların görüşlerinin alınmaması, engellilerin karar mekanızmalarından dışlanıyor olmasıdır. Bu türden yasalar çıkartılmadan önce engellilerin görüşleri alınmış olsaydı, engelli bireyin haklarının daha ön plana çıktığı bi yasa metni ortaya çıkardı.
İlk etapta aklıma gelenler bunlar. Bakım ücretlerinin düzensiz yatması, bakım ücreti başvurusundan sonra başvurunun onaylanma sürecindeki geçikmeler gibi hiç değinmiyorum bile.

Anlıyorum...Aslında ilk bakışta olumlu görünen; fakat uygulamada oldukça aksaklıkları olan bir hizmetle karşı karşıyayız o zaman. Belki de engelli vatandaşlarımızın hiç ruhu bile duymadan paranın çarçur edildiği aileler vardır. iyimser olmak istiyorum, bu şekilde düşünmek istemiyorum ama gerçekleri de görmezden gelmek olmaz. Bi yandan bakınca kişinin ailesinin yanında sıcak bir ortamda bakılıyor olması güzel; ancak sırf çalışmadan para alabilmek uğruna bu durumu kullanan kişilerin olabileceğini düşünmek bile ürkütücü... peki engelli bireye bakan kişi çalışamaz mı ya da bakan kişinin sosyal güvencesinin olup olmaması parayı almada etkili mi ? teşekkürler bu arada ilgilendiğiniz için...

Evde bakım maaşı alan ve bakıcı olan nitelendirdiğimiz kişi evde bakım maaşı alırken aynı zaman da bir işte çalışamıyor, çalışıyor olması engellinin bakım hizmetlerini aksatacağı düşüncesi uyandırıyor olsa gerek ki kurum kabul etmiyor, istisna olarak kabul eden müdürlükler var onları ikna etmek hem çalışıp hemde hastayı/engelliyi ihmal etmeyeceğini anlatmak kabul ettirmek zor iş genelde sorun yaratıyorlar ve bakıcı kişi çalışmasın istiyorlar.
Örnegin bakıcı olan kişi zihinsel engelli bir kişiye bakıyorsa ve gün içerisinde çalışıyorsa zihinsel engelli kişi bir şiddet yada saldırı yapacak engele sahipse kurum mantıken böyle bir durumda bakıcı kişiye yanında oalcaksın sen çalışırsan bu durumu kim takip edecek diyor, aynı şekilde tuvaletini yapamayan bir ortopedik engelli gün içinde lavaboya gitmesi gerekirse ne olacak bu durumda deniliyor mantıksal olarak bakılınca bakıcı kişinin hastanın yanında olmasını dogru buluyorlar aksi durumda genelde sorun çıkartıyolar.
Ayrıca emekli olan bakıcılarda yada istege bağlı prim yatıran kişilerde sorun olmuyor ama yukarda anlattığım gibi aktif çalışması ve aktif sigortalı olması sorun çıkartıyor. Bu maaş için bir gelir kriteri var o aşılmıyorsa emekli olması sorun teşkil etmiyor.

Teşekkür ederim . Peki genel itibariyle baktığımızda ödenen paralar engelli bireyin ihtiyacını görüyor mu yoksa aileler daha çok kendi kişisel çıkarları için mi bu paraları kullanıyorlar ?

Bu konuda genelleme yapmak en azından bana göre dogru olmaz kişilerin yaşam standartları farklı olabiliyor yani kimi engelli ve ailesi için 635 lira büyük büyük para olup bütün yaralarını sararken kimisi için devede kulak oluyor, ama şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim site deneyimim engellilerle iç içe olmam dolayısıyla şuna eminim bu para verilmeden önce bakıma muhtaç anneye babaya nineye dedeye sahip çıkmayan evlatlar ve engelli çocuğunun yüzüne bakmayan aileler bu para çıkınca adeta birden iyilik meleği kesildiler, tabi genelleme yapmıyorum gerçekten ailesini bağrına karşılıksız bakan anne baba kardeşlerimiz var. Benim kişisel yorumum bu şekilde kişisel kanatimde bu paranın bir engelli yada ailesi için doğru yerde harcandığı ve sıkıntılarını minunuma indirdiği yönündedir.

çok teşekkür ederim paylaşımlarınız için.