Fobilerin en ağırı: Uçuş fobisi

Fobilerin hemen hepsi insanın ruhunda tahribat yaratır. Hepsi kötüdür çünkü yaşamı engeller ama uçuş fobisi bunların içinde en zor olanıdır. Çünkü günümüz dünyasında uzun yolculukların çoğu uçakla yapılıyor ve uçamıyorsanız pek çok ülkeye gitme ve orada iş yapma-gezme-yaşama şansınız kalmıyor.

Uçuş korkusu pek çok kişinin yaşamını kısıtlayan önemli fobilerden biri. Gazetelerde, dergilerde, televizyonlarda bu konuyla ilgili çıkan haberlerin çoğunun, uçak düşmesi, uçak arızaları ve hava korsanlığı ile ilgili olduğu düşünülürse, tüm bunların, kişilerdeki uçuş korkusunu nasıl pekiştirdiği daha anlaşılır bir hale gelir.

Ayrıca birçok filmde uçak kazaları ve kaçırılmaları korku teması olarak kullanılıyor. Buna karşın uçak yolculuğunun güvenirliğine ve konforuna değinen yazı ve haberlere neredeyse hiç rastlanmıyor.

Uçuş korkusunu yenmenin ilk aşaması havacılık hakkında bilgi sahibi olmaktır. Bir uçak güvensizse dünyanın her yerinde uçuştan men edilir. Bu sektörde güvenlik söz konusu olduğunda masraftan kaçınılmaz. Uçuşla ilgili her olay defalarca kontrol edilir. Bugün bindiğimiz ticari uçakların hepsi yedek sistemli olarak yapılmıştır, yani bir sistem ola ki çalışmazsa onun görevini üstlenecek başka bir sistem bulunmaktadır.

Bu çifte güvenliğe uçuş personeli de dâhildir. Arabamızı her yola çıkışından önce birçok teknisyenin gözden geçmediği, her an yedek bir şoförle araç kullanmadığımız ve her yıl uçak kazalarında ölenlerden defalarca kat fazlasının karayolu kazalarında öldüğü düşünülürse uçaklar oldukça güvenilirdir. Her 4,5 milyon uçuştan birinde kaza olurken, her 14.000 karayolu aracından biri kaza yapmaktadır. Yaya olarak yürürken kaza geçirme oranı bile uçak kazasından 2 kat daha yüksektir. Çoğu zaman uçuş fobisi olanlar uçak kazasında kurtulma ihtimali olmadığını belirtirler. Oysaki bu yanlış bir inançtır. Uçak kazalarının %25'inde hiç can kaybı olmaz. Uçak en sağlam, darbelere en dayanıklı ulaşım aracıdır.

Uçuş fobisi bir hastalıktır

Korku normal bir insan duygusudur ve bazı durumlarda kişinin korku veren durumdan uzaklaşmasını sağlayarak koruyucu işlev gösterir. Fakat korkunun düzeyi artarsa kişi paniğe kapılır ve tepkileri engellenir. Tehlikeli bir durumla karşılaşınca normalde verilen "kaç ya da savaş" tepkisinin yerini donakalma alabilir. Eğer kişinin korkusu aşırı, anlamsız ve sürekli ise, bu durumla karşılaşma ihtimali olduğunda dahi yoğun sıkıntı yaşıyorsa, bu durum kişinin günlük hayatını, işlevlerini engelliyorsa bu durumda korkuya "fobi" adını veririz. Benzer biçimde kişi uçaktan aşırı korkuyor, binemiyor, binmesi gerektiğinde ya kaçınıyor ya da çok sıkıntı ile uçak yolculuğuna katlanabiliyorsa o kişide uçak fobisi vardır. Fobi bir korkaklık durumu değildir.

Uçak fobisi olan pek çok kişi de günlük yaşamlarında cesur, atik, başarılı kişilerdir. Ancak uçuş fobisi bir hastalıktır, tedavisi mümkündür. Tedavide öncelikle kişinin başka fobilerinin, depresyon, stresle ilgili bozukluklar, madde kullanımı gibi başka ruhsal sorunlarının bulunup bulunmadığı değerlendirilir. Sorunun sebebine, şiddetine ve doğasına göre ilaç tedavileri ya da psikoterapiler uygulanabilir. Psikoterapilerde hastanın uçuşla ilgili olumsuz algı ve yanlış düşüncelerinin değiştirilmesi, pozitif koşullanma, sistematik duyarsızlaştırma, gevşeme tekniklerinin öğretilmesi ve üstüne gitme ile fobinin yenilmesi mümkün olmaktadır."


UÇUŞ KORKUSUNU YENMEK İÇİN 10 TÜYO

Bir hafta sonra bayram; kimileri bayramı evinde kutlarken bazıları da bu süreyi tatil yapmak ya da uzak şehirlerdeki akraba ziyaretleri için kullanacak. Hem sürenin kısalığı hem de böyle günlerde yolların tehlikeli olması uçak seyahatini bir kez daha ön plana çıkaracak. Buna karşılık uçuş korkusu yaşayanlar için havayolu seçeneğini akla getirmek bile huzursuzluk hissetmeleri için yeterli. Bu korkuyu yaşayanlar bedenlerinin en uç noktalarında hissettikleri panik duygusu nedeniyle çoğunlukla yardımsız uçağa binemiyor.

Bazıları ise uçmayı tamamen defterlerinden sildiler bile. İnsan yaşamı boyunca bazı korkularından kaçmayı başarabilir fakat uçuş korkusu kaçarak korunulabilecekler listesinde değil ne yazık ki. Modern yaşam bazıları için uçmayı bir seçenek olmaktan çıkarıp mecburiyet haline getirdi günümüzde. Bugün yaklaşık her dört kişiden biri uçarken korkuyor, 10 kişiden biri ise hiçbir şekilde uçağa binemiyor. Adı ’uçuş korkusu’ olmakla birlikte uçak kabininde yaşanan asıl korku uçmaktan ve düşmekten değil, sinir krizi geçirip daha sonrasında utanmaktandır. Hepsinin altında yatan ise ’kontrolünü kaybetme’ korkusudur.

UÇUŞ KORKUSUNUN SEBEPLERİ

Kontrolü kaybetme korkusu.
Kaçıp kurtulmanın mümkün olmadığı yerde panik atak geçirme korkusu.
Kapalı yer korkusu.
Yükseklikten korkma.
Uçağın kaçırılmasından ya da terörizmden korkma.
Hava boşluğuna düşmekten korkma.
Gece ya da deniz üzerinde uçmaktan korkma.
Kazada sakat kalmaktan ya da ölmekten korkma. Daha önceki kötü deneyimler, yaşanılan travmalar da havada panik duygusunu tetikler. Medyanın, uçuş korkusunun yayılmasında önemli rol oynadığına inanlar da giderek artıyor. Günde yüzlerce trafik kazası olurken çok seyrek görülen bir uçak kazasının her şeyin önüne çıkması ve kazaya dair en ince detayların günlerce basında yer bulması uçuş korkusunun toplumsal bir hezeyan haline gelmesine sebep olabiliyor. Uçaklar ve uçuş hakkında eksik ve yanlış bilgiler de uçuş korkusuna neden olan başlıca sebepler arasında sayılır.

UÇUŞ KORKUSU İLE BAŞETMEK İÇİN 10 TÜYO

- Hava boşlukları korkutabilir fakat normal olaylar olduğunu bilin:
Hava boşluğunu yaşayanlar uçağın düştüğünü sanabilirler. Bu durumda uçağı inişli çıkışlı bir yolda giden arabaya benzetmek daha doğru olur.

- Uçaklar sağlam, kuvvetli ve güvenilir araçlardır:
Uçaklar normalde karşılaşabileceklerinden çok daha zorlu şartlara dayanacak şekilde üretilir.

- Uçaklar ve uçmak sıradan işlerdir:
Her gün binlerce uçak milyonlarca yolcuyu güvenle gideceklere yere ulaştırıyor. Uçağa binmeyi uzaya gitmekle aynı kefeye koymamak gerekir.

- Pozitif düşünün:
Aklınızı ve düşüncelerinizi olumlu düşüncelere kanalize edin ve geçmişte kalmış hikâyelerden kendinizi uzak tutun.

- Kaslarınızın yönetimini ele alın:
Baktınız istemsiz kasılmalarınız oluyor, kontrolü elinize alıp istediğiniz kası kasıp bırakın. Patronun kim olduğunu vücudunuz anlasın.

- Aşırı çalışan hayal gücünüzün sesini kısın:
Uçuş sırasında duyduğunuz acayip sesin düşme işareti olduğunu hayal etmekten vazgeçin ve her sesi yorumlayacak kadar tecrübeniz olmadığını unutmayın.

- Rahatlama egzersizlerini uygulayın:
Gerginlik hissettiğinizde derin bir nefes alıp yavaş yavaş bırakın, bu uygulanabilecek basit ama etkili bir yöntemdir.

- Panik duygunuzu tanıyın:
Panik halini yaşıyor olsanız bile bunun size fiziksel bir zarar vermeyeceğini, kalp krizi geçirmenize sebep olmayacağını bilin.

TEDAVİ İÇİN YAPILABİLECEKLER

Uçuş korkusunun giderilmesinde sadece yüzleşmenin değil, diğer yöntemlerin de uygulanması gerekiyor.

Eğitim:
Bazı durumlarda uçuş korkusu yaşayan insanları havacılığın gerçekleri hakkında eğitmek, onların korkusunu dindirmekte yardımcı olur. altına alır.

Davranışçı tedavi ve hipnoz:
Korkunun ilk başladığı hali deşifre edip bilinç düzeyine çıkarmak ve bunu tedavi ederek uçuş korkusunu gidermeye yönelik uygulamalar olarak tarif edilebilen yöntemde, zaman zaman hipnozdan da yararlanılır.

İlaç tedavisi:

Korkuların tedavisinde kullanılan sakinleştirici-yatıştırıcı ilaçlar uçuş öncesinde kullanıldığında fayda edebilir. Benzodiazepin grubu ilaçlar zaman zaman hekimler tarafından bu iş için hastalara reçete edilir. Seyrek uçan insanlar için arada sırada alınacak ilaç, seçilebilecek bir yöntemdir. Alkolü de aynı amaç için tercih edenler sıktır. Fakat yüksek irtifadaki basınç ve oksijen miktarındaki değişiklikler alkolün kötü etkilerini katlayarak artırır; bu nedenle alkolün rahatlatıcı etkisini yaşamak isteyenlerin aldıkları miktar konusunda dikkatli olmaları gerekir.

Yazar: Dr. Eren Erenoğlu

Uçak Korkusunu Nasıl Yenerim? “Uçak Fobisi”

Uçuş fobisi; titiz, mükemmeliyetçi, kontrolcü ve stresle başetme sorunları yaşayan kişilerde yaygın olarak görülüyor. Uçak kazalarından sonra TV’lerin yaptığı canlı yayınlar, fobisi olanların durumunu daha da şiddetlendiriyor. Uçuş fobisi mükemmeli arayan titiz insanları bulur

Uçuş korkusu ne zaman bir fobiye dönüşür?

Uçuş korkusu insanların pek çoğunda vardır. Ancak henüz ortaya çıkmamış olabilir. Çünkü eğer bir kişinin uçağa binmesi gerekmiyorsa, o kişi uçuş fobisi olup olmadığını test edemeyebilir. Ancak bir gün uçağa binmesi gerektiğinde bu korku ile tanışabilir. Bir kişi eğer uçağa binmeden günlerce önce gerginleşmeye ve endişelenmeye başlıyorsa ya da uçağa binerken çok tedirgin oluyorsa, uçuş fobisine aday olduğu söylenebilir. Bazı kişilerde ise uçakta panikleme ve bir an önce uçaktan aşağı inme isteği biçiminde kendini gösterebilir. Bu gerginlik ve endişeler nedeniyle eğer kişi uçağa binmeyi erteliyorsa ya da binmiyorsa, bu kişinin uçuş fobisi olduğu söylenebilir.

KORKSA DA BİNİYOR

Kişi uçmaktan çok korkuyor ama yine de biniyorsa, onunkine hastalık denir mi?

Bu daha iyi bir durumdur. Birçok kişi uçaktan korkmasına rağmen uçağa binmeyi başarabilir. Ancak bir süre sonra stresli ya da türbülanslı bir uçuş sonrasında uçuş fobisi daha fazla yoğunlaşabilir ve kişinin uçağa binmesini engelleyebilir. Hiç binememe kadar olmasa da, bir rahatsızlık olarak değerlendirilebilir.

Uçuş fobisi kimlerde görülüyor?

Toplumun her kesiminde görülebilir. Ancak titiz, mükemmeliyetçi, kontrolcü ve stresle baş etmede sorunlar yaşayan kişilerde daha yaygın olarak görüyoruz. Ortalama 20-40 yaş arasında daha çok karşımıza çıkıyor.

Uçuş fobisi ilk kez uçağa binildiğinde mi olur? Yoksa sürekli uçağa binen insanlarda bir gün aniden ortaya çıkabilir mi?

Her ikisi de olabilir. Bazen uçağa hiç binmemiş bir kişi uçaktan çok fazla korkabilir. Çünkü hiçbir tecrübesi yoktur. Başına nelerin gelebileceğini pek kestiremez. İkincil uçuş fobisi ise, kişinin bir süre uçak ile seyahat ettikten sonra uçuş gerilimine artık katlanamaması ve uçamaması şeklinde olmaktadır. Burada mutlaka ek etkenler aranmalıdır. Eşlik eden ek psikiyatrik bir sorun ya da stres artışına bağlı olarak uçuş korkusu gelişebilir

Uçak kazaları uçuş fobisini artırır mı?

Kesinlikle. Zaten bu fobinin artmasındaki en büyük etken, bu kazaların yanısıra, medyada fobik bir ortam oluşturulması. Bu tür durumlarda, televizyonların yayın akışını değiştirerek telaşla canlı yayınlara girişmesi, fobisi olan kişilerin yaşadığı sıkıntıyı artırır. Ortaya çıkan aksaklık ve kazaların tekrarlanarak verilmesi ise uçağın güvenilmez bir taşıt olduğu düşüncesini artırır.

Uçuş fobisi olan kişi, yine de uçağa binmeli mi?

Evet, korkmalarına rağmen uçağa binmelerini öneriyoruz. Ancak aşamalı olarak bu fobinin üzerine gidilmeli. Ani üzerine gidişler fobiyi artırabilir. Uçuş güvenliği konusunda bilgi sahibi olmaya çalışmak işe yarar.

Kalp çok hızlı atıyorsa, fobi nedeniyle kriz geçirilebilir mi?

Böyle bir şey mümkün değildir. Fobi bizi bilinçdışı bir tehditten korumak için vardır. Dolayısıyla bizi korumaya çalışan bir sistem bize neden zarar versin ki?

Alkol almalı mı?


Kimi insanlar, uçağa binmeden önce alkol alarak korkusunu yenmeye çalışır. Bu da başvurulabilecek bir harekettir. Çünkü alkollü içkiler bir miktar bizi rahatlatabilir, gerginliğimizi hafifletir. Ancak fazla miktarda alındığında ekstra sorunlara da yol açabilir. Bu nedenle alkolü limitli kullanmak gerekir. Diğer taraftan gerginliğini alkol ile bastırmayı öğrenen kişilerde alkol limiti sürekli artarak ek bir soruna neden olabilir. Bu noktada dikkatli olmakta fayda var.

İlaç işe yarar mı?

Hastanemize uçuş fobisi nedeniyle başvuranların sayısı bir hayli fazla. Bize başvuran kişileri, uçuş fobilerinin yanında ek olarak başka bir psikiyatrik rahatsızlıkları var mı diye değerlendiriyoruz. Eğer panik atak ve depresyon durumuyla karşılaşırsak, öncelikle bu sorunları çözümlemeye çalışıyoruz. Gerekli durumlarda, bu hastalara antidepresan ilaçlar ve sakinleştirici olarak bilinen sıkıntı giderici ilaçları önerebiliyoruz. Ancak bu ilaçlar herkeste aynı faydayı sağlamıyor. Dolayısıyla bu tür ilaçları kullanmadan önce, mutlaka bir doktorla görüşmekte fayda var.

Uçakta fobi yaşayan yolcu en iyi kokpitte sakinleşir

Uçuş sırasında, türbülans gibi çeşitli nedenlerle paniğe kapılanlar, uçuş görevlileri tarafından sakinleştirilmeli. Gerekirse, aşırı panik yaşayan kişiler, uçuş güvenliğinin sağlanması için kokpite alınarak sakinleşmesi sağlanmalı

Uçağa ilk kez binen insanın tedirginliği ile uçuş fobisi olan kişinin korkuları birbirinden farklı mıdır?

Kesinlikle farklıdır. İlk kez uçağa binecek birisinin, zaten uçuş fobisi yoktur. Ciddi fobisi olan; bırakın uçağa binmeyi; uçak, hatta havaalanı görmek istemez. Daha uçmanın bahsi geçtiğinde kalp atışları hızlanır, terlemeye, ürpermeye başlar. İlk kez binecek birisinde ise merak vardır. ‘Nasıl olacak, havada nasıl gidecek, sarsılacak mı?’ endişeleri olabilir. Bunlar, kısa sürede geçecek endişelerdir. İlk defa binecek birisi, şayet kaygılı yapıdaysa, tedirgindir. Eğer uçuş esnasında türbülans ya da başka bir sorun olursa fobisi ortaya çıkabilir.

KESİN ÖLECEĞİNİ DÜŞÜNÜR

Bu fobi yükseklik korkusundan mı olur?

Aslında ‘uçuş fobisini’ alt başlıklara ayırmak lazım. Gerçek uçuş fobisi olanlar, uçağın mutlaka düşeceğini ve öleceklerini düşünürler. Bu; ölüm ve kapalı alan korkusu olanların, panik atak nedeniyle uçamayanların, ayağını topraktan kaldıramayanların fobisidir. Kara taşıtları dışında hiçbir vasıta kullanamazlar. Uçuş-uçak fobisi olanlar ise genellikle şöyle düşünürler: “Havadayız, uçağa bir şey olursa, arıza yaparsa kesin düşüp ölürüz.” Ya da “Bana bir şey olursa, kalp krizi ya da başka bir sağlık sorunu yaşarsam kim bana yardımcı olacak?” Kapalı alan fobisi olanlarda da, uçak kapıları kapandığında, kapana sıkışma psikolojisiyle panik atak yaşanabilir.

SOHBET EDİLMELİ

Uçaktayken panik geçiren kişiye nasıl müdahale edilmeli?

Uçak içerisinde fobisi ortaya çıkan kişide; çarpıntı, baş dönmesi, terleme, uyuşma, karın ağrısı, gaz, boğulma hissi, kasılma, tuvalete gitme arzusu, tansiyonda yükselme, nadiren alçalma gözlenir. Kişi; ‘Sonum geldi, kurtuluşum yok, kesin ölüyorum…’ der. Bütün uçağı ayağa kaldırır. Bu gibi durumlarda, görevlilerin son derece sakin, kendilerinden emin, sevecen davranmaları çok önemlidir. Kişiyi kokpite götürmek, rahat davranmak, onunla sohbet etmek yatıştırabilir. Doktor varsa müdahale edebilir. Ama bir doktor ortaya çıkmadıysa kesinlikle ‘Doktor var mı?’ diye anons ettirilmemesi gerekir. Çünkü doktor olmadığını öğrenen kişinin krizi derinleşir. Uçuş emniyeti sarsılabilir.

Uçuş korkusu olan insanlar, bir uçak kazası olduktan sonra neler yaşar?

“İyi ki uçağa binmiyorum. Bakın gördünüz mü, ‘Düşmez’ diyorlar, nasıl da düşüyormuş” diye olumsuz düşünce ve kaygılarını pekiştirirler. Haklı çıkmanın psikolojisini yaşarlar. Bu nedenle, uçak kazalarıyla ilgili haberlerin çok detaylı ve uzun süreli verilmemesi gerekir. Bu, fobisi olanların fobisini pekiştirdiği gibi, yeni fobiklerin ortaya çıkmasına da neden olur. Büyük işadamları, sırf uçuş korkuları nedeniyle yatırımlarından geri kalıyor, sanatçılar konser veremiyor. Uçuş fobisi olanlara tavsiyem; son kaza vesilesiyle, sıcağı sıcağına, yani fobinizin kemikleşmesine fırsat vermeden bir terapi programına katılın.

Önce panik atak tedavi edilmeli

Uçuş fobisi tedavisinde seans sayısı; uçuş fobisinin nedenleri, şiddeti ve eşlik eden diğer fobilere göre değişir. Seans sayısı bireyin durumuna göre belirlenmelidir. Panik atağı olmayanlarda, yedi günlük programlardan iyi sonuç alınır. Panik atağa bağlı uçuş korkusunda ise altı ayla bir buçuk yıl arasında tedavi sürebiliyor. Kişinin motivasyonu yüksekse, başarı şansı da yüksektir. Panik ataklıları, paniği tedavi etmeden uçağa bindiremezsiniz.

Korkana ısrar edilmez

Uçak fobisi olanlara ne önerirsiniz?

Kaygı düzeylerini azaltacak spor, yoga, gevşeme egzersizleri ve meditasyon yapmalarını, dua etmelerini, düzenli ve sağlıklı beslenmelerini, mizahla ilgilenmelerini, kontrollü yapılarını gevşetmelerini öneririm. İlk uçuşlarında çok güvendikleri biriyle uçağa binmeliler ve uçağa binerken görevlilere durumlarını açıklamalılar. Buna rağmen uçağa binemezlerse, hiç uzatmadan terapiye gitsinler.

Bu fobi çocuklarda görülüyorsa, aileler ısrarcı davransın mı?

Kesinlikle ısrarcı olmasınlar. Onlarla detaylı konuşsunlar, anlamaya çalışsınlar. Uzmanlardan bilgi almalarına yardımcı olsunlar. Bu korkuları nereden ve nasıl gelişmiş, onu ortaya çıkarsınlar. Gerekirse bir uzmandan yardım alsınlar.

Uçuş fobisi için kimler tedaviye geliyor?

Şiddetli türbülans nedeniyle fobisi gelişenler, işi nedeniyle sık sık seyahat etmesi gerekenler, ‘Yeter artık’ diyen fobikler, etraftan utanan, mazereti kalmayan fobikler, fobisi nedeniyle işinde yükselemeyenler tedaviye geliyor.

Bu fobi tam olarak tedavi ediliyor mu?

Tedavi tamamen bireyseldir. Başarı; fobinin şiddeti ve kişinin kişilik yapısı, deneyiminin olup olmaması, tedavi ekibinin profesyonelliği gibi parametrelere bağlıdır. Başarı şansı yüzde 80′dir.

Fobisi olan kendini uçağa binmeye zorlayarak iyileşebilir mi?

Her uçuş fobisi olan bunu yapamaz. Yapabilenler ‘sistematik duyarsızlaştırma’ dediğimiz olayı gerçekleştirmiş olarak bunu başarabilirler. Kişinin kendisinin bunu yapması önemlidir.

Bu korkunun ilacı var

Uçak korkusu çoğu kişinin, özellikle de işadamlarının hayatını zindana çeviriyor ve işlerini engelliyor. Özellikle işadamları için, uçuş sırasında rahatlamalarını sağlayacak ama uçaktan inince performanslarını etkilemeyecek bir ilaç ya da iğne var mı?
Böyle ilaçlar var. Zaman zaman işadamlarına, hacca gideceklere ya da değişik nedenlerle seyehat edeceklere acil durumlarda ilaçla yardımcı olunuyor. Bu konuda doktorlarına danışabilirler.

En güvendiğiniz kişiyle uçun

Uçuş korkusu yaşayan insan kiminle uçmalı? Ailesinden biriyle mi, yalnız mı, uçaktan kendisi gibi korkan biriyle mi, yoksa hiç uçak korkusu olmayan biriyle mi?

En çok güvendiği, yardım alabildiği, kendisini anlayan, seven, korkusunu saygıyla karşılayan ve onu küçümsemeyen, eleştirmeyen biriyle uçması en doğrusudur. Uçuş korkusunu yenmiş birisi de iyi bir destek olabilir.

‘Çarpmaya hazırlıklı olun’ denir mi?

Uçak kalkmadan önce ‘çarpmaya karşı hazırlıklı olun’ uyarıları fobiyi tetiklemiyor mu?
Kaza ve felaketi hatırlatan her türlü anons, fobiyi tetikleyebilir. Gerçekten bir tehlike varsa; ses tonu çok naif, rahatlatıcı ve güven verici bir görevli, sakin sakin doğru bilgiler vermeli. Yolculara nasıl davranmaları gerektiğini söylemeli.

Hosteslerde fobi olur mu?

Uçuş ekibinde, pilotta ya da hosteslerde uçuş fobisi olur mu?

Olabilir… Ciddi kaza atlatmış bazı hostesler ve pilotların görevlerini bıraktığını biliyoruz. Benim de bu tür, kaza nedeniyle fobisi oluşan biriki hostes hastam olmuştu.

Esra TÜZÜN (Sabah)

Merhaba Arkadaşlar,

İnternette uçak fobimi yenmek amacıyla ne kadar yazı varsa hepsini okuyorum günlerdir hem de en sonunda sizlerle de paylaşmaya karar verdim. Bu korkuyu bastırmanın bugüne kadar bir yolunu bulamamış olmanın çaresizliğiyle artık kendime verdiğim sözleri gerçekleştirmek zamanı geldiği için geriye dönüşte yok ne yazık ki...saatler sonra hayatımda ilk kez uçağa binmiş olacağım inşallah sağ salimde inmeyi başarabilirim ama şu anda yukarıdaki yazıyı sizlerle paylaşırken bile kalp atışlarım yeterince hızlandı bu kadarı bile uçuş fobim olduğunu kendi kendime bir kere daha hatırlatıyor.

Can'ıma gidebilmem için ve bugüne kadar sırf bu korku yüzünden kaçırdığım fırsatları artık kaçırmamak adına bu fobiyi yenmeye karar verdim. Yeterince okudum , araştırdım ve öğrendim ama????...başıma neler gelecek bilmiyorum... bu bir deneyim ve deneyimler yaşamadan kazanılamaz ki...her şey yolunda giderse ben en kısa zamanda yani geri dönmeyi başarabilirsem duygularımı yine sizlerle paylaşmak istiyorum.

Aranızda bu konuda kendi yaşadığı tecrübeleri aktarmak isteyen varsa yazabilir ama tek şartım var ne olur ürkütücü deneyimler olmasın. Fobi korkaklık değildir cümlesinden hareketle korkmuyorum aslında ama....ödüm kopuyor

Uçak fobisini yenmek dileklerimle,

Merhaba Arkadaşlar,

Ya yazıyı okuyan olmadı yada kimse yorum yapmak istemedi bilemiyorum ama kendi yazıma kendi yanıtımı vereyim belki hala yorum yapmak yada deneyimini paylaşmak isteyen olabilir.

İlk uçak deneyimimi kazasız belasız atlatmış bulunmaktayım ama ne yazık ki şu fobi denen korku kolay kolay geçmiyor. Uçağa bindim ve indim toplamda sadece 40 dakikalık bir sürecik ama zor hem kapalı alan hem de yükseklik korkusu olan biri için uçak inanılmaz ürkütücü. Yine biner miyim ? evet çünkü o kadar kısa sürede sevdiklerime kavuşabilmemin başka yolu olmadığı için bundan sonra da sık sık binerim gibi geliyor fobi yenilir mi ? inşallah diyorum, bekleyip yaşayarak fobilerimi yenmesini de öğrenmeyi umut ediyorum.

Sağlıcakla kalın, paylaşımla kalın,

Selam Arkadaşlar,

Uçak fobisimi? o da ne ? artık öyle bir fobim yok çok şükür yenmeyi başardım üstelik uçmaktan zevk almaya bile başladım. Bu benim için gerçekten inanılmazdı ama artık böyle bir korku yüzünden uçağa binemediğim tüm zorlu yolculuklarım için keşke diyebiliyorum.

İnsan başarmayı çok istediğinde birazda inatçı olduğunda tüm korkularını yenebiliyor. Önemli olan istemek yeterince istediğinizde fobilerinizden kurtulmuş oluyorsunuz. Bu gelişmeyi sizlerle paylaşmak istedim çünkü eminim benim gibi yüksekten korktuğu için asansöre dahi tek başına binemediği gibi uçak yerine saatlerce süren karayolu ulaşım araçlarını havayolu ulaşım aracına tercih edenler varsa inanın sizi çok iyi anlıyorum ama kendinize bir şans ve yeterince zaman tanıyın. Yavaş yavaş içinizdeki istek ve azim korkularınızı yenmenizi sağlayacaktır. Bunun için ekstra bir yardım almanıza bile gerek yok. Güç sizde! İçinizde saklı!

Korkusuz uçuşlar dileğimle,

Uçakta basınç hasarından kulaklarınızı 8 adımda koruyun!!!

Uçak yolculuğunda iniş veya kalkış sırasında, bazılarında kulakta basit geçici tıkanmalar olurken, bazılarında ise bununla birlikte şiddetli ağrılar, uzun süreli tıkanıklıklar, duyma kayıpları ve hatta baş dönmesi dahi olabilir.

Olağan koşullarda kulağımız, yutkunma sırasında iç ve dış basıncı eşitleyecek yapılara sahiptir. Buradaki işleyişi kavramak açısından kendinizde basit bir test yapabilirsiniz. Burnunuzu kapayarak yutkunduğunuzda kulaklarınızın tıkandığını, burun açıkken tekrar yutkunduğunuzda ise açıldığını hissedebilirsiniz. Yutkunma sırasında duyduğumuz çıtırtı, genizden orta kulağa havanın ulaşmasını sağlayan östaki borusunun, saniyenin yarısı kadar bir sürede açılıp kapanmasına bağlıdır.

Bu basınç dengeleyen sistem eğer düzgün çalışmıyorsa uçakta, hatta aynı şekilde dalış sırasında sorunlar yaşanması beklenebilir. Diğer yandan test sırasında çıtırtı veya tıkanma-açılma olayını hissetmediyseniz, hali hazırda bir sorununuzu teşhis etmiş olabileceğinizi de bilmeniz gerekir.

Kulakta basınç dengelenmesine bağlı gelişen bu tip olaylara “barotravma” adını veriyoruz. Yaşanan gerilimin şiddetine bağlı kulak zarında kanamalar, orta kulakta sıvı toplanmaları, nadiren delinmeler ve kalıcı işitme kayıpları dahi olabiliyor.

En çok basit nezle-grip gibi bir üst solunum yolu infeksiyonu sırasında, kişi burun tıkanıklığı olduğu halde uçağa bindiğinde bu durumla karşılaşıyoruz. Kronik burun tıkanıklığı, tıkayıcı şiddette deviasyonu ve burun eti şişmesi olanlar, sinüzitli hastalar, alerjik nezlesi olanlar ve geniz eti olan çocuklar kulak barotravmasını tekrar tekrar yaşayabilirler.

Bu durumun önlenmesine yardımcı olabilecek ve irtifa değişimi sırasında uygulanabilecek bazı yöntemler vardır:

• Eğer olanaklı ise uçuşu ertelemek veya alternatif başka bir yöntemle ulaşımı sağlamak.

• Uçuştan bir gün önce başlanabilecek ve bir gün daha sürdürülebilecek “dekonjestan” grubu haplar kullanılabilir. Bu tip ilaçların kullanımı mutlaka doktor kontrol ve önerisiyle olmalı, ayrıca tansiyon ve kalp hastaları asla bunları kullanmamalıdır.

• Kalkış ve özellikle iniş sırasında uyumuyor olmak. Bu durum yöntemleri uygulayabilmenin ilk şartıdır.

• Burunun açık tutulması. Burun açıcı (yani konkaları büzüştüren) spreylerin kalkıştan ve 4 saatten uzun süren uçuşlarda inişe geçmeden yarım saat önce buruna sıkılması faydalı olur. Diğer yandan bu tip spreylerin alışkanlık haline getirilmemesi gerektiğini burada vurgulamak doğru olur.

• Yutkunma hareketi. Bu amaçla yine irtifa değişimi sırasında sakız çiğnemek ve/veya su içmek etkili olabilir. Bebek ve çocuklara ise bu durumda emzik emdirmek huzursuzluklarını azaltabilir. Uçuş öncesi bol sıvı alınması da östaki borusunun işleyişi için önemlidir.

• Esneme hareketi yapmak. Böylelikle yutkunmadakine benzer şekilde basınç dengelenebilir.

• Buraya kadar olan önlemlerle açılmayan kulaklarda, kalkış sırasında burunu kapatarak yutkunmak orta kulaktaki basıncı düşürebilir.

• Yine alçalma sırasında ise ağzın ve burnun kapatılarak, nefes vermeye çalışarak kulağa hava göndermek. Buna “Valsalva Manevrası” diyoruz ve bu sadece alçalma sırasında basıncı dengeleyebilir. Bu manevra iltihaplı bir akut üst solunum yolu infeksiyonu sırasında yapılmamalıdır.

Kulakta tüp varsa bu yöntemler gereksizdir. Ancak her şeye rağmen basınç hasarı gelişmesinin önlenemeyebileceği bilinmelidir. Bu tip durumları sık sık yaşayanların, olası nedenlerin belirlenmesi ve tedavi edilebilmeleri için bir KBB Uzmanına başvurmaları gerekir.

Günümüzde rutin endoskopik muayenenizde, tüm burun içi oluşumları, anatomik bozuklukları, burun işleyişini, sinüs kanallarını ve geniz bölgesini doğrudan görebilir. Bu sayede östaki borusunun işleyişine engel olabilecek durumların tedavisini planlanabilir. Böylelikle uçak yolculukları bu tip hastalarda bir kabus olmaktan çıkıyor.