F
Fırtına
Guest
Sinir sistemiyle ilgili birçok dejeneratif hastalıkta olduğu gibi, ne yazık ki özel bir tedavisi yoktur. Ancak, FA ile ilişkili aşağıdaki belirtilerden birçoğu tedavi ya da kontrol edilebilir.
Belirtiler ve muhtemel tedavi yöntemleri;
Diyabet; Ensülin kullanarak,
Titreme; Propranolol kullanarak,
Kas spazmları; Dantrolene sodyum kullanarak,
Omurga eğriliği; Ortopedik ameliyat veya destek,
Aşırı taban kavisi gibi ayak bozuklukları; Ortopedik ameliyat veya destek,
Görme problemleri; Gözlük, kontak lens gibi düzeltici araçlar, ameliyat veya ilaç tedavisi,
Duyma problemleri; İşitme cihazları, ameliyat veya ilaç,
Kas fonksiyonları; Fizik tedavi yaptırarak; Fizik tedavi, bozuklukları veya sakatlıkları masaj, sıcak tedavisi, buz tedavisi, hidroterapi (suda yapılan bir fizik tedavi şekli) ve ışık tedavisi gibi fiziksel yöntemleri veya araçları kullanarak tedavi etme şeklidir,
Kardiyomiyopati; İdrar sökücü ve aritmi ilaçları veya kalp nakli,
Zamanla, hareket edebilmek için tekerlekli sandalye kullanımı gerekebilir.
Ne tür araştırmalar yapılmaktadır?
Araştırmacılar çok kısa zaman içersinde, hastalığın nedenlerinin neler olduğunu anlamaya çok yakın olacakları konusunda iyimserler. Hastalığın nedenlerinin anlaşılması, bilim adamlarının daha etkili tedaviler ve FA’yı önleyici stratejiler geliştirmelerine olanak sağlayacaktır.
Araştırmalar, frataksinin normal şartlarda sinir sisteminde, kalpte ve pankreasta bulunması gereken mitokondrisel bir protein olduğunu ortaya koymuştur. FA hastalarının bu dokularında frataksin miktarı oldukça düşüktür. Ayrıca bu hastaların kalp dokularında anormal yüksek düzeyde demir vardır. Sinir sistemi, kalp ve pankreas’ın kısmen de olsa serbest radikallere (biriken demir serbest oksijen ile temasa geçtiğinde ortaya çıkar) karşı daha hassas olduklarına inanılmaktadır. Çünkü bu dokulardaki hücreler bir defa serbest radikaller tarafından yok edildiklerinde, yerlerine yenileri konamaz. Sinir ve kas hücreleri serbest radikallerin oluşturdukları hasarlara karşı özellikle hassastırlar. Serbest radikaller, Parkinson ve Alzheimer gibi kimi başka dejeneratif hastalıklarında sebepleri arasında gösterilmektedirler.
Bu bilgiden yola çıkarak bilim adamları ve doktorlar, antioksidan tedavisi uygulayarak oksidan olarak da bilinen serbest radikal düzeyini düşürmeyi denemişlerdir. Avrupa’da yapılan bazı klinik çalışmalar, Koenzim Q10, vitamin E ve idebenone gibi antioksidanların hastalara kısıtlı yararlar sağlayabileceklerini göstermiştir. ABD ve Avrupa’da, idebenonenin FA hastalarındaki verimliliğini değerlendirmek üzere klinik çalışmalar sürmektedir.
Pioglitazone; Frataksin eksikliğinin hücre içindeki demir-sülfür proteinlerinin sentezini doğrudan etkilediği bilinmektedir. Bunun yanı sıra frataksin eksikliği, hücrelerin antioksidan savunması için anahtar enzim olan süperoksit dismutaz’ın eksik uyarılmasına da yol açar. Bu bozuk uyarılma nedeniyle, hücreler tüm oksidatif saldırılara karşı aşırı duyarlılık gösterirler. Bu olay canlı dokulardaki patolojiyi bir açıdan kesin olarak açıklamaktadır. Diğer bir yandan, Pioglitazone’un bir PPAR reseptörünü uyardığı bilinmektedir ve bu uyarı süperoksit dismutaz dâhil, mitokondri metabolizmasına katılan birçok enzimin üretimine yol açmaktadır.
Ayrıca Pioglitazone, nörolojik patoloji modellerinde hem laboratuar koşullarında hem de canlı deneklerde, iltihap oluşturan enzimleri baskılayarak, iltihabı giderici genleri uyararak ve mikrogliaların (Merkezi sinir sisteminin ara dokusunu yapan ve sinir hücresi olmayan bir cins hücre) uyarılmalarını azaltarak, koruyucu bir etki göstermektedir. Pioglitazone, mitokondri dış zarında bulunan bir protein olan MitoNEET’e bağlanır. Bu protein 2Fe-2S (demir-sülfür) komplekslerinin dayanıklılığını artırır. Bu sinir koruyucu ajan, kan-beyin bariyerini geçebilmektedir. Pioglitazone, tip II seker hastalığının tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Dr. Pierre Rustin, Pioglitazone’un FA hastalarında nörolojik fonksiyonlar üzerine ne gibi etkileri olduğunu araştırmak amacıyla Fransa’da bir çalışma başlatmıştır.
A0001, Edison ilaç şirketi tarafından keşfedilmiş bir bileşik olup, FA hastalarında, enerji üretimi açısından, mitokondri fonksiyonlarını artırmaya yönelik oldukça umut verici görünmektedir. Edison şu an, klinik deneylerle A0001’i geliştirmeye yönelik, Penwest ilaç şirketi ile ortaklık kurmuştur.
Edison-Penwest takımı, Temmuz 2008 yılında A0001’in faz - 1 çalışmasını başlattılar. Bu fazda doz artırımı çalışması sağlıklı gönüllü denekler üzerinde yapılacak. Çünkü sağlıklı deneklerde, FA hastalarına kıyasla doz artırımı çok daha çabuk yapılabilir. Plan ise en ideal dozu kullanarak faz - 2 çalışmasını FA hastaları üzerinde yapmak..
Demir toplayıcı Deferiprone ile ilgili faz - 1/2 çalışması ise Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde 2008 yılında başladı. ApoPharma, Kanada ve Avustralya’da FA hastaları ile çalışan başka bir koldur. Bu deney, Fransa’da yürütülen ve çok umut verici sonuçlar elde edilen bir pilot çalışmaya dayanmaktadır. 6 ay boyunca, her hasta her gün iki doz Deferiprone aldı. Deneyin sonunda 9 hastanın 8’i beyincikte bulunan demirin azalmasına bağlı olarak nörolojik bozukluklarında iyileşme gösterdiler. İyileşme öncelikle duyarlılık ve kendini tutamama veya kabızlık gibi büzgen kas bozukluklarında gözlendi, bunu hareket ve konuşma performanslarında artış takip etti ve son olarak yürüme ve dengede artış gözlendi.
EPO vücudumuzda üretilen bir hormon olup, kırmızı kan hücrelerini artırmak amacıyla kullanımı onaylanmış bir ilaçtır. Araştırma amaçlı klinik bir pilot çalışmada, Avusturyalı bir çalışma grubu, kronik rhuEPO tedavisi olan FA hastalarında, hem frataksin düzeyinin ısrarla yükseldiğini hem de oksidatif stres değerlerinin azaldığını gözlemişlerdir. Düzenli kan hücre sayımı ve demir metabolizmasının değerlerinin sürekli takip edilmesi gerekliliği, bu yaklaşımı potansiyel olarak sınırlamaktadır.
HDAC inhibitörleri, Dr. Joel Gottesfeld (The Scripps Research Institute, La Jolla/California) tarafından FA için keşfedilmiş bileşiklerdir. Bu HDAC inhibitörleri gen düzeyinde etki göstermekte, FA hastalarının ve FA’lı hayvan modellerin hücrelerindeki frataksin seviyesini arttırmaktadırlar. İlaç şirketi Repligen şimdilerde, aktif oldukları tespit edilmiş HDAC inhibitörleri ile ilgili daha fazla bilgi edinebilmek ve en etkili bileşikleri belirleyebilmek amacıyla farmakokinetik ve toksikoloji testleri yürütüyorlar. Potansiyel tedavi için araştırılabilecek türevlerin bir listesi yayınlandı ve toksisite çalışmaları iyi gidiyor.
FA tedavisi için Varenicline (Chantix®) ile yapılan pilot çalışma. Chantix (Çantiks), sigarayı bırakmak amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Tampa’daki Güney Florida Üniversitesinde bir nörolog ve hareket bozuklukları uzmanı olan Dr. Theresa Zesiewicz, Fragile X sendromuna bağlı titreme/ataksili ve sigara bağımlısı bir hastayı ve spinoserebellar ataksili (SCA 3 ve SCA 14) iki hastayı tedavi ederken, Chantix®’in ataksi üzerine pozitif etkileri olabileceğini keşfetti. Bu çalışmanın raporu tıp literatüründe kısa süre önce yayınlanmıştır.
Dr. Zesiewicz, sadece birkaç hasta ile yapılmış çalışmalardan bilgi edinmiştir ve şimdilerde bu ilacın ataksi belirtilerini nasıl ortadan kaldırabildiğini anlamaya çalışmaktadır.
Belirtiler ve muhtemel tedavi yöntemleri;
Diyabet; Ensülin kullanarak,
Titreme; Propranolol kullanarak,
Kas spazmları; Dantrolene sodyum kullanarak,
Omurga eğriliği; Ortopedik ameliyat veya destek,
Aşırı taban kavisi gibi ayak bozuklukları; Ortopedik ameliyat veya destek,
Görme problemleri; Gözlük, kontak lens gibi düzeltici araçlar, ameliyat veya ilaç tedavisi,
Duyma problemleri; İşitme cihazları, ameliyat veya ilaç,
Kas fonksiyonları; Fizik tedavi yaptırarak; Fizik tedavi, bozuklukları veya sakatlıkları masaj, sıcak tedavisi, buz tedavisi, hidroterapi (suda yapılan bir fizik tedavi şekli) ve ışık tedavisi gibi fiziksel yöntemleri veya araçları kullanarak tedavi etme şeklidir,
Kardiyomiyopati; İdrar sökücü ve aritmi ilaçları veya kalp nakli,
Zamanla, hareket edebilmek için tekerlekli sandalye kullanımı gerekebilir.
Ne tür araştırmalar yapılmaktadır?
Araştırmacılar çok kısa zaman içersinde, hastalığın nedenlerinin neler olduğunu anlamaya çok yakın olacakları konusunda iyimserler. Hastalığın nedenlerinin anlaşılması, bilim adamlarının daha etkili tedaviler ve FA’yı önleyici stratejiler geliştirmelerine olanak sağlayacaktır.
Araştırmalar, frataksinin normal şartlarda sinir sisteminde, kalpte ve pankreasta bulunması gereken mitokondrisel bir protein olduğunu ortaya koymuştur. FA hastalarının bu dokularında frataksin miktarı oldukça düşüktür. Ayrıca bu hastaların kalp dokularında anormal yüksek düzeyde demir vardır. Sinir sistemi, kalp ve pankreas’ın kısmen de olsa serbest radikallere (biriken demir serbest oksijen ile temasa geçtiğinde ortaya çıkar) karşı daha hassas olduklarına inanılmaktadır. Çünkü bu dokulardaki hücreler bir defa serbest radikaller tarafından yok edildiklerinde, yerlerine yenileri konamaz. Sinir ve kas hücreleri serbest radikallerin oluşturdukları hasarlara karşı özellikle hassastırlar. Serbest radikaller, Parkinson ve Alzheimer gibi kimi başka dejeneratif hastalıklarında sebepleri arasında gösterilmektedirler.
Bu bilgiden yola çıkarak bilim adamları ve doktorlar, antioksidan tedavisi uygulayarak oksidan olarak da bilinen serbest radikal düzeyini düşürmeyi denemişlerdir. Avrupa’da yapılan bazı klinik çalışmalar, Koenzim Q10, vitamin E ve idebenone gibi antioksidanların hastalara kısıtlı yararlar sağlayabileceklerini göstermiştir. ABD ve Avrupa’da, idebenonenin FA hastalarındaki verimliliğini değerlendirmek üzere klinik çalışmalar sürmektedir.
Pioglitazone; Frataksin eksikliğinin hücre içindeki demir-sülfür proteinlerinin sentezini doğrudan etkilediği bilinmektedir. Bunun yanı sıra frataksin eksikliği, hücrelerin antioksidan savunması için anahtar enzim olan süperoksit dismutaz’ın eksik uyarılmasına da yol açar. Bu bozuk uyarılma nedeniyle, hücreler tüm oksidatif saldırılara karşı aşırı duyarlılık gösterirler. Bu olay canlı dokulardaki patolojiyi bir açıdan kesin olarak açıklamaktadır. Diğer bir yandan, Pioglitazone’un bir PPAR reseptörünü uyardığı bilinmektedir ve bu uyarı süperoksit dismutaz dâhil, mitokondri metabolizmasına katılan birçok enzimin üretimine yol açmaktadır.
Ayrıca Pioglitazone, nörolojik patoloji modellerinde hem laboratuar koşullarında hem de canlı deneklerde, iltihap oluşturan enzimleri baskılayarak, iltihabı giderici genleri uyararak ve mikrogliaların (Merkezi sinir sisteminin ara dokusunu yapan ve sinir hücresi olmayan bir cins hücre) uyarılmalarını azaltarak, koruyucu bir etki göstermektedir. Pioglitazone, mitokondri dış zarında bulunan bir protein olan MitoNEET’e bağlanır. Bu protein 2Fe-2S (demir-sülfür) komplekslerinin dayanıklılığını artırır. Bu sinir koruyucu ajan, kan-beyin bariyerini geçebilmektedir. Pioglitazone, tip II seker hastalığının tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Dr. Pierre Rustin, Pioglitazone’un FA hastalarında nörolojik fonksiyonlar üzerine ne gibi etkileri olduğunu araştırmak amacıyla Fransa’da bir çalışma başlatmıştır.
A0001, Edison ilaç şirketi tarafından keşfedilmiş bir bileşik olup, FA hastalarında, enerji üretimi açısından, mitokondri fonksiyonlarını artırmaya yönelik oldukça umut verici görünmektedir. Edison şu an, klinik deneylerle A0001’i geliştirmeye yönelik, Penwest ilaç şirketi ile ortaklık kurmuştur.
Edison-Penwest takımı, Temmuz 2008 yılında A0001’in faz - 1 çalışmasını başlattılar. Bu fazda doz artırımı çalışması sağlıklı gönüllü denekler üzerinde yapılacak. Çünkü sağlıklı deneklerde, FA hastalarına kıyasla doz artırımı çok daha çabuk yapılabilir. Plan ise en ideal dozu kullanarak faz - 2 çalışmasını FA hastaları üzerinde yapmak..
Demir toplayıcı Deferiprone ile ilgili faz - 1/2 çalışması ise Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde 2008 yılında başladı. ApoPharma, Kanada ve Avustralya’da FA hastaları ile çalışan başka bir koldur. Bu deney, Fransa’da yürütülen ve çok umut verici sonuçlar elde edilen bir pilot çalışmaya dayanmaktadır. 6 ay boyunca, her hasta her gün iki doz Deferiprone aldı. Deneyin sonunda 9 hastanın 8’i beyincikte bulunan demirin azalmasına bağlı olarak nörolojik bozukluklarında iyileşme gösterdiler. İyileşme öncelikle duyarlılık ve kendini tutamama veya kabızlık gibi büzgen kas bozukluklarında gözlendi, bunu hareket ve konuşma performanslarında artış takip etti ve son olarak yürüme ve dengede artış gözlendi.
EPO vücudumuzda üretilen bir hormon olup, kırmızı kan hücrelerini artırmak amacıyla kullanımı onaylanmış bir ilaçtır. Araştırma amaçlı klinik bir pilot çalışmada, Avusturyalı bir çalışma grubu, kronik rhuEPO tedavisi olan FA hastalarında, hem frataksin düzeyinin ısrarla yükseldiğini hem de oksidatif stres değerlerinin azaldığını gözlemişlerdir. Düzenli kan hücre sayımı ve demir metabolizmasının değerlerinin sürekli takip edilmesi gerekliliği, bu yaklaşımı potansiyel olarak sınırlamaktadır.
HDAC inhibitörleri, Dr. Joel Gottesfeld (The Scripps Research Institute, La Jolla/California) tarafından FA için keşfedilmiş bileşiklerdir. Bu HDAC inhibitörleri gen düzeyinde etki göstermekte, FA hastalarının ve FA’lı hayvan modellerin hücrelerindeki frataksin seviyesini arttırmaktadırlar. İlaç şirketi Repligen şimdilerde, aktif oldukları tespit edilmiş HDAC inhibitörleri ile ilgili daha fazla bilgi edinebilmek ve en etkili bileşikleri belirleyebilmek amacıyla farmakokinetik ve toksikoloji testleri yürütüyorlar. Potansiyel tedavi için araştırılabilecek türevlerin bir listesi yayınlandı ve toksisite çalışmaları iyi gidiyor.
FA tedavisi için Varenicline (Chantix®) ile yapılan pilot çalışma. Chantix (Çantiks), sigarayı bırakmak amacıyla kullanılan bir ilaçtır. Tampa’daki Güney Florida Üniversitesinde bir nörolog ve hareket bozuklukları uzmanı olan Dr. Theresa Zesiewicz, Fragile X sendromuna bağlı titreme/ataksili ve sigara bağımlısı bir hastayı ve spinoserebellar ataksili (SCA 3 ve SCA 14) iki hastayı tedavi ederken, Chantix®’in ataksi üzerine pozitif etkileri olabileceğini keşfetti. Bu çalışmanın raporu tıp literatüründe kısa süre önce yayınlanmıştır.
Dr. Zesiewicz, sadece birkaç hasta ile yapılmış çalışmalardan bilgi edinmiştir ve şimdilerde bu ilacın ataksi belirtilerini nasıl ortadan kaldırabildiğini anlamaya çalışmaktadır.
