İnsan, her duyguyu tadabilen, her hayat zorluğunu yaşayabilen bir varlıktır. Kimi insan hayata gözlerini engelli olarak açabilir. Ama şu bilinmelidir ki engelli olmak hayata eksik başlamak değildir! Kimi insan vardır, her yeri sağlamken bile bir engelli insandan eksik olabilir. Ama kimi engelli vardır, çoğu insandan fazladır. Günümüzde engelliler hayatlarını sınırlı, diğerlerinden farklı görebilir. Ama bunun tam aksine engellilerde, diğer insanların sahip olduğu hak ve özgürlüklere sahiptir. Dünya ve Türkiye’de insanlara verilen hakların aynısı engellilere de verilebilir.
İsterseniz sizinle dünyada ve Türkiye’deki engellilere verilen hak ve özgürlüklerini tartışalım.
Aslında engellilere verilen hak ve özgürlük kelimesini kullanmak bile yanlıştır. Çünkü engelli vatandaşlarımızın diğer insanlardan hiçbir farkı yoktur. İşte bu yüzden bu cümle bile gereksizdir. Ama psikolojik vb sorunlar nedeniyle engelli vatandaşlarımız kendilerini farklı görebiliyorlar. Başlıca insanların hak ve özgürlükleri; seçme ve seçilme, eğitim hakkı, yaşama hakkı, gibi temel hakları vardır. Ve bu hakların aynısı engelliler içinde geçerlidir. Ama engelli vatandaşlarımıza verilen özel haklarda vardır. Bunlarsa sosyal ve ekonomik haklar olarak seçeneklere ayrılır.
Engellilere tanınan ekonomik haklar
Engellilerin var olan rahatsızlıkları nedeniyle çalışamama ve her alanda aktif olamadıkları için tanınan ekonomik haklar vardır. Bunlar genel olarak engellilere bağlanan maaş. Ve özel kurum, kuruluşlarda diğer insanlarda alından ücretlerin engellilerden alınmaması gibi seçeneklere ayrılır.
Engellilere tanınan sosyal haklar
Kendi kararlarıyla hayatta aktif olamayan engelli vatandaşlarımıza verilen sosyal hakların başında; Evde Bakım Hizmetleri gibi hakler verilebilir. Bunun ardından engellilere verilen özel eğitim, öğretim hakkı gelir.
Tabi birde sosyal devlet olma yahutta sosyal devlet olmanın birazda ülke ekonomisine bağlı olduğu için Gelişmiş ülkelerin bu tür konulara ayırabildiği ücretler daha fazla olduğundan, o tür ülkelerde yaşamlarını sürdüren engelli vatandaşlar temel olarak aynı haklara sahip olsa da, ek olarak çeşitli mekânlarda ve belli başlı bölgelerde daha da ayrıcalıklı olabilirler.
İsterseniz sizinle dünyada ve Türkiye’deki engellilere verilen hak ve özgürlüklerini tartışalım.
Aslında engellilere verilen hak ve özgürlük kelimesini kullanmak bile yanlıştır. Çünkü engelli vatandaşlarımızın diğer insanlardan hiçbir farkı yoktur. İşte bu yüzden bu cümle bile gereksizdir. Ama psikolojik vb sorunlar nedeniyle engelli vatandaşlarımız kendilerini farklı görebiliyorlar. Başlıca insanların hak ve özgürlükleri; seçme ve seçilme, eğitim hakkı, yaşama hakkı, gibi temel hakları vardır. Ve bu hakların aynısı engelliler içinde geçerlidir. Ama engelli vatandaşlarımıza verilen özel haklarda vardır. Bunlarsa sosyal ve ekonomik haklar olarak seçeneklere ayrılır.
Engellilere tanınan ekonomik haklar
Engellilerin var olan rahatsızlıkları nedeniyle çalışamama ve her alanda aktif olamadıkları için tanınan ekonomik haklar vardır. Bunlar genel olarak engellilere bağlanan maaş. Ve özel kurum, kuruluşlarda diğer insanlarda alından ücretlerin engellilerden alınmaması gibi seçeneklere ayrılır.
Engellilere tanınan sosyal haklar
Kendi kararlarıyla hayatta aktif olamayan engelli vatandaşlarımıza verilen sosyal hakların başında; Evde Bakım Hizmetleri gibi hakler verilebilir. Bunun ardından engellilere verilen özel eğitim, öğretim hakkı gelir.
Tabi birde sosyal devlet olma yahutta sosyal devlet olmanın birazda ülke ekonomisine bağlı olduğu için Gelişmiş ülkelerin bu tür konulara ayırabildiği ücretler daha fazla olduğundan, o tür ülkelerde yaşamlarını sürdüren engelli vatandaşlar temel olarak aynı haklara sahip olsa da, ek olarak çeşitli mekânlarda ve belli başlı bölgelerde daha da ayrıcalıklı olabilirler.
