- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 15
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Zorunlu Genel Sağlık Sigortalısı” olunmasına ilişkin hükmü 1 Ekim 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1 Ekim 2010 gününden itibaren bütün ülke vatandaşları, zorunlu Genel Sağlık Sigortalı olacaklar.
İşsizler, köylüler, 18 yaşından büyük çocuklar için 1 Ekim 2010 günden itibaren 10 günü takip eden bir ay içinde GSS bildirgesi doldurulup SGK merkez müdürlüklerine verilmezse, önce vermeyen herkese bir asgari ücret yani 760.50 lira idari para cezası uygulanacak, ayrıca bu kişiler ayda 1.521 liradan fazla kazanıyor kabul edilip 183 lira aylık GSS primiyle cezalandırılacaklar
Kanuna göre, harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları dikkate alınarak tespit edilecek aile içindeki kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlara yeşil kart verilip sağlıktan yararlanmaları sağlanacak.
İşten ayrıldıktan sonraki 10 günü takip eden bir ay içinde GSS giriş bildirgesi vermeyen sigortalıya bir asgari ücret tutarında (760.50 TL) idari para cezası uygulanacak.
Bu nedenle herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlarımız 1 Ekim 2010 tarihinden itibaren zorunlu genel sağlık sigortalısı (GSS) olacağı için GSS primi ödemekle yükümlü olacak.
Genel sağlık sigortası ile ilgili Yasal düzenlemeler
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ila 70 inci maddeleri
- Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliği
- 5510 Sayılı Kanun Gereğince Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi Hakkında Tebliğ
- 5510 Sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (A) ve (B) Bentleri Kapsamındaki Sigortalılar İle Sadece Genel Sağlık Sigortasına Tabi
Sigortalıların Prime Esas Tutulacak Kazançlarına Dair Tebliğ.
Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar
Gerek kamu işçisi veya memuru, gerek özel sektör çalışanı ve gerekse bağımsız çalışanlarla isteğe bağlı sigortalılar doğrudan genel sağlık sigortalısı (GSS’li) oluyor.
Aşağıda belirtilen kişiler genel sağlık sigortalısı sayılır, yani genel sağlık sigortası kapsamına girer. Bunlar;
Türkiye’de ikamet eden kişilerden;
▪ 4/a kapsamına girenler (işçiler yani SSK’lılar),
▪ 4/b kapsamına girenler (kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar, yani Bağ-Kur’lular),
▪ 4/c kapsamına girenler (memurlar),
▪ İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler,
▪ Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumcabelirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,
▪ Sığınmacı veya vatansız olarak kabul edilen kişiler,
▪ 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık (65 yaş aylığı) alan kişiler,
▪ 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref aylığı alan kişiler,
▪ 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler,
▪ Harp malullüğü aylığı alan kişiler ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alan kişiler,
▪ 442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan kişiler,
▪ 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler,
▪ 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler,
▪ 5510 sayılı Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık (emekli, dul, yetim aylığı) alan kişiler,
▪ Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede genel sağlık sigortasından yararlanma hakkı
bulunmayan vatandaşlar,
Genel sağlık sigortalısı sayılır.
Ayrıca;
a-Kamu idaresine ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan iş sözleşmesi askıda kalanlar, iş sözleşmesinin askıda kaldığı süre içinde,
b-5510 sayılı Kanunun geçici 13 üncü maddesine göre 4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında,
c-5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi gereği Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında,
d-5510 sayılı Kanunun 37 nci maddesi gereğince evlenme ödeneği alan kız çocuklarından; eşleri tarafından bakmakla yükümlü olunmayanlar ile iki yıllık süre içinde eşlerinden boşanan kız çocukları, gelir/aylıklarının kesildiği tarihten itibaren iki yıllık sürenin sonuna kadar 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrası (f) bendi kapsamında,
genel sağlık sigortalısı sayılır.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan (memurlar) ilgili kanunları gereğince aylıksız izin sürelerini bir yıla kadar kullananlar, bu süre boyunca genel sağlık sigortalısı sayılırlar. Bir yıla kadar aylıksız izin sürelerinde, bu sürenin bitiminde göreve başlanılması hâlinde genel sağlık sigortasından yararlanmak için ayrıca otuz gün prim ödenmesi şartı aranmaz.
Genel sağlık sigortalısı olmamakla beraber, ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince, akit ülkelerden sağlık yardım hakkını kazanmış sigortalı ile gelir ve aylık sahipleri ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri, Türkiye’de geçici veya daimi olarak bulundukları sırada, sağlık yardımlarına ihtiyaç duyduklarında, genel sağlık sigortalısı gibi akit ülke adına sağlık yardımlarından yararlanma hakkına sahiptirler.
Herhangi Bir Şarta Bağlı Olmadan Sağlık Yardımından Yararlanma
Yukarıda belirtilen kişiler kapsamına girmeyen, yani herhangi bir işte çalışmadığı için 4/a, 4/b, 4/c kapsamında sigortalı olamayan, isteğe bağlı sigortaya da dahil olmayan kişilerin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ise sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası primlerini kendilerinin ödemesi gerekir. Eğer bu kişinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, SGK tarafından belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az çıkarsa bunun genel sağlık sigortası primi devlet tarafından ödenir. Şu an bu tespit işlemi Kaymakamlık ve Valilik bünyesinde bulunan yeşil kart büroları tarafından yapılmaktadır.
Ancak aşağıda belirtilen hal ver durumlar için yukarıda belirtilen şartlar aranmadan kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanırlar. Bunlar;
▪ 18 yaşını doldurmamış olan kişiler,
▪ Tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler,
▪ Acil haller,
▪ İş kazası ile meslek hastalığı halleri,
▪ Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar,
▪ 5510 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) (koruyucu sağlık hizmetleri) ve (c)
(analık haline bağlı bazı sağlık hizmetleri) bentleri gereğince sağlanan sağlık hizmetleri,
▪ Kanunun 75 inci maddesinde sayılan afet ve savaş ile grev ve lokavt hali.
Genel Sağlık Sigortalısının Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişiler
Genel sağlık sigortalısının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
a-Eşi,
b-18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği kurum sağlık kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,
c-Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak kabul edilir.
Ana ve babası boşanmış çocukların, genel sağlık sigortası kapsamındaki hakları, mahkeme kararı ile velayet hakkı verilmiş olan genel sağlık sigortalısı ana ya da baba üzerinden sağlanır. Velayet hakkı verilmeyen kişinin üzerinden de sağlık hizmeti ile yol gideri, gündelik ve refakatçi hakları sağlanabilir. Bu durum, çocuğun sağlık hizmeti ve yol gideri, gündelik ve refakatçi haklarından yararlandırılacağı ana ya da baba tarafından Kuruma verilecek bir dilekçe ile belgelenir.
Genel sağlık sigortalısının tescili aşamasında veya sonrasında bakmakla yükümlü olduğu kişilerin elektronik ortamda Kurumca tespit edilememesi hâlinde, genel sağlık sigortalısı tarafından bildirim yapılır.
Kurum, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu; eşinin, 18 yaşını doldurmuş çocuklarının, ana ve babasının sağlık hizmetlerinden ve yol gideri, gündelik ve refakatçi haklarından yararlanma hakkının devam edip etmediğini öncelikle elektronik ortamda periyodik olarak kontrol eder. Bunun mümkün olmaması hâlinde gerekli belgeleri kişilerden isteyerek kontrolü yapar.
Genel Sağlık Sigortası Primi
Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının,
• Asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret arası kadar olan ana-babalar asgari ücretin üçte birinin yüzde 12’si kadar (760,50 x 1/3 x 0,12 = 30,42 TL) ;
• Asgari ücretle asgari ücretin iki katı kadar olan aileler asgari ücretin yüzde 12’si kadar; (760,50 x 0,12 = 91,26 TL)
• Asgari ücretin iki katından çok geliri bulunan aileler asgari ücretin iki katının yüzde 12 ‘si kadar (760,50 x 2 x 0,12 = 182,52 TL)
GSS primi ödeyecekler.
Ancak bu gelir beyan esaslı değil, harcama esaslı olarak saptanacağından örneğin aylık muntazaman bir geliri olmasa bile zorunlu giderleri için birikimlerinden yararlanarak 900 TL harcamada bulunan aile için de ‘Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının, asgari ücretin üçte birinden fazla olduğu” gerekçesiyle GSS primi kendilerince ödenmesi gerekecek.
Sağlık Yardımlarından Yararlanma Şartları
4/a sigortalıları (SSK), 4/b (Bağ-Kur), isteğe bağlı sigortalılar ve GSS’ye devrinden sonra 4/c sigortalılarının (Memurların), yalnızca GSS’li olanların gerek kendileri gerekse bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık sigortalısı hak sahipliği için son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısı bulunması gerekiyor.
Bağ-Kur sigortalılarının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için Kuruma hiç borcunun bulunmaması gerekirken, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şartı getirilmiştir.
Genel Sağlık Sigortası Primlerinin 30 Güne Tamamlanması
Sigortalıların 30 günden az gösterilmesiyle ilgili belgeler Kuruma verilmiş ve Kurumca kabul edilmiş olsa bile, 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesi dördüncü fıkrası uyarınca; 4/a kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur.
Bu durumda olan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ya “SGK’ca tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar” kapsamında veya “Yalnızca GSS primi ödeyen vatandaşlar” kapsamında ödenebilecek.
Yani bu kişilerin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olanların eksik güne ait genel sağlık sigortası primleri ilgili kamu idareleri (devlet) tarafından, bunun dışındakilerin eksik güne ait genel sağlık sigortası primleri kendileri tarafından ödenir.
Bu bakımdan kısmi çalıştıkları için bir aydan az prim yatırdığınız işçileriniz kalan sürenin GSS primini veya isteğe bağlı primini yatırarak 30 güne tamamlamazlarsa sırf son bir yıl içindeki prim sayısına bakılmak suretiyle genel sağlık sigortasından yararlandırılmayacaklar.
İşten Ayrıldıktan Sonra Sağlık Yardımından Yararlanma Süresi
Çalışmaları nedeniyle zorunlu olarak 4/a sigortalısı olanlar, 4/b sigortalısı olanlar ve 4/c sigortalısı olanların sigortalılık niteliğini yitirildikleri tarihi izleyen 10 uncu günden, diğer GSS’lilerin ise sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren genel sağlık sigortalılıkları sona erecek. Ancak işsizlik ödeneğine müstehak iseler işsilik ödeneği aldıkları süre zarfında ücret ödemeden GSS’den istifade etmeye devam edebilecekler.
Trafik Kazası Hallerindeki Özel Durum
Trafik kazası sonucu yaralanma hallerinde ise özel bir durum söz konusudur. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun "Tedavi giderlerinin ödenmesi" başlıklı 98 inci maddesi uyarınca; motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderlerin aracın zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortasını yapan sigorta şirketi tarafından, başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında ödenmesi gerekmektedir. Bu nedenle trafik kazaları sonucu yararlanma hallerinde tedavi giderleri SGK tarafından karşılanmamaktadır.
Daha önceleri trafik kazası hallerinde kaza geçiren kişi SGK'nın sağlık yardımlarından yararlanma hakkına sahip ise SGK bu kişinin tedavi giderlerini karşılıyor, ilgili sigorta şirketine rücu ederek yaptığı tedavi masraflarını almaya çalışıyordu. Ancak Kurum bu tedavi giderlerini ilgili sigorta şirketlerinden tahsil etmekte zorluk çekince, 2009/37 sayılı Genelgeyi yayınlayarak, trafik kazası sonucu yaralanma hallerinde, kaza geçiren kişinin sağlık giderlerini karşılama uygulamasına son vermiştir. Bu tür durumlarda kaza geçiren kişi tedavi giderlerini ilgili sağlık kuruluşuna kendisi ödemekte, yaptığı masrafları ilgili sigorta şirketinden kendisi tahsil etmektedir. Bu durum bazı sıkıntılara sebep olmakla beraber, yeni bir düzenlemeye gidilinceye kadar, uygulama bu şekilde devam edecektir.
Prime Esas Kazançların Tespiti
5510 sayılı Kanununun 80 inci maddesi dördüncü fıkrası ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 106 ıncı maddesi ve tebliğin 4 üncü maddesi uyarınca,
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında (4/a, 4/b, 4/c) sayılan genel sağlık sigortalılarının prime esas kazançları, Kanunun 80 inci maddesine göre, yani sigortalıların tabi oldukları (4/a – 4/b – 4/c) kapsama göre yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilir.
İsteğe bağlı sigorta kapsamındaki genel sağlık sigortalılarının prime esas kazançlarını, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı (16 yaşından büyükler için uygulanan brüt asgari ücret) ile üst sınırı (alt sınırın 6,5 katı) arasında olmak koşuluyla isteğe bağlı sigortalının kendisi belirler.
Sadece genel sağlık sigortasına tabi olan, yani 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrası (c) bendinde belirtilen, genel sağlık sigortalarının prime esas kazançları ise şu şekilde belirlenir;
a-Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar kendileri genel sağlık sigortası primi ödemez, bunların primi devlet tarafından ödenir.
b-Yukarıdaki şekilde tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden fazla olan vatandaşlardan aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;
1-Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık brüt asgari ücretin üçte biri,
2-Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık brüt asgari ücret,
3-Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
Genel sağlık sigortası aylık prime esas kazancı olarak esas alınır.
c-4447 sayılı Kanun gereğince işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan genel sağlık sigortalısının prime esas kazancı, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt asgari ücret ,
d-4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında özelleştirme nedeniyle iş kaybı tazminatı alanların prime esas aylık kazançları, iş kaybı tazminatı aylık tutarı,
e-Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan genel sağlık sigortalısının prime esas kazancı, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
f-Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar için prime esas kazanç, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarıdır, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
Olarak esas alınır.
MuhasebeBilgisi.
İşsizler, köylüler, 18 yaşından büyük çocuklar için 1 Ekim 2010 günden itibaren 10 günü takip eden bir ay içinde GSS bildirgesi doldurulup SGK merkez müdürlüklerine verilmezse, önce vermeyen herkese bir asgari ücret yani 760.50 lira idari para cezası uygulanacak, ayrıca bu kişiler ayda 1.521 liradan fazla kazanıyor kabul edilip 183 lira aylık GSS primiyle cezalandırılacaklar
Kanuna göre, harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları dikkate alınarak tespit edilecek aile içindeki kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlara yeşil kart verilip sağlıktan yararlanmaları sağlanacak.
İşten ayrıldıktan sonraki 10 günü takip eden bir ay içinde GSS giriş bildirgesi vermeyen sigortalıya bir asgari ücret tutarında (760.50 TL) idari para cezası uygulanacak.
Bu nedenle herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlarımız 1 Ekim 2010 tarihinden itibaren zorunlu genel sağlık sigortalısı (GSS) olacağı için GSS primi ödemekle yükümlü olacak.
Genel sağlık sigortası ile ilgili Yasal düzenlemeler
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ila 70 inci maddeleri
- Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliği
- 5510 Sayılı Kanun Gereğince Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi Hakkında Tebliğ
- 5510 Sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (A) ve (B) Bentleri Kapsamındaki Sigortalılar İle Sadece Genel Sağlık Sigortasına Tabi
Sigortalıların Prime Esas Tutulacak Kazançlarına Dair Tebliğ.
Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar
Gerek kamu işçisi veya memuru, gerek özel sektör çalışanı ve gerekse bağımsız çalışanlarla isteğe bağlı sigortalılar doğrudan genel sağlık sigortalısı (GSS’li) oluyor.
Aşağıda belirtilen kişiler genel sağlık sigortalısı sayılır, yani genel sağlık sigortası kapsamına girer. Bunlar;
Türkiye’de ikamet eden kişilerden;
▪ 4/a kapsamına girenler (işçiler yani SSK’lılar),
▪ 4/b kapsamına girenler (kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar, yani Bağ-Kur’lular),
▪ 4/c kapsamına girenler (memurlar),
▪ İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler,
▪ Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumcabelirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,
▪ Sığınmacı veya vatansız olarak kabul edilen kişiler,
▪ 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık (65 yaş aylığı) alan kişiler,
▪ 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref aylığı alan kişiler,
▪ 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler,
▪ Harp malullüğü aylığı alan kişiler ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alan kişiler,
▪ 442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan kişiler,
▪ 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,
▪ Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler,
▪ 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan kişiler,
▪ 5510 sayılı Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık (emekli, dul, yetim aylığı) alan kişiler,
▪ Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede genel sağlık sigortasından yararlanma hakkı
bulunmayan vatandaşlar,
Genel sağlık sigortalısı sayılır.
Ayrıca;
a-Kamu idaresine ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan iş sözleşmesi askıda kalanlar, iş sözleşmesinin askıda kaldığı süre içinde,
b-5510 sayılı Kanunun geçici 13 üncü maddesine göre 4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında,
c-5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendi gereği Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında,
d-5510 sayılı Kanunun 37 nci maddesi gereğince evlenme ödeneği alan kız çocuklarından; eşleri tarafından bakmakla yükümlü olunmayanlar ile iki yıllık süre içinde eşlerinden boşanan kız çocukları, gelir/aylıklarının kesildiği tarihten itibaren iki yıllık sürenin sonuna kadar 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrası (f) bendi kapsamında,
genel sağlık sigortalısı sayılır.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan (memurlar) ilgili kanunları gereğince aylıksız izin sürelerini bir yıla kadar kullananlar, bu süre boyunca genel sağlık sigortalısı sayılırlar. Bir yıla kadar aylıksız izin sürelerinde, bu sürenin bitiminde göreve başlanılması hâlinde genel sağlık sigortasından yararlanmak için ayrıca otuz gün prim ödenmesi şartı aranmaz.
Genel sağlık sigortalısı olmamakla beraber, ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince, akit ülkelerden sağlık yardım hakkını kazanmış sigortalı ile gelir ve aylık sahipleri ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri, Türkiye’de geçici veya daimi olarak bulundukları sırada, sağlık yardımlarına ihtiyaç duyduklarında, genel sağlık sigortalısı gibi akit ülke adına sağlık yardımlarından yararlanma hakkına sahiptirler.
Herhangi Bir Şarta Bağlı Olmadan Sağlık Yardımından Yararlanma
Yukarıda belirtilen kişiler kapsamına girmeyen, yani herhangi bir işte çalışmadığı için 4/a, 4/b, 4/c kapsamında sigortalı olamayan, isteğe bağlı sigortaya da dahil olmayan kişilerin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ise sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası primlerini kendilerinin ödemesi gerekir. Eğer bu kişinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, SGK tarafından belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az çıkarsa bunun genel sağlık sigortası primi devlet tarafından ödenir. Şu an bu tespit işlemi Kaymakamlık ve Valilik bünyesinde bulunan yeşil kart büroları tarafından yapılmaktadır.
Ancak aşağıda belirtilen hal ver durumlar için yukarıda belirtilen şartlar aranmadan kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanırlar. Bunlar;
▪ 18 yaşını doldurmamış olan kişiler,
▪ Tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler,
▪ Acil haller,
▪ İş kazası ile meslek hastalığı halleri,
▪ Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar,
▪ 5510 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) (koruyucu sağlık hizmetleri) ve (c)
(analık haline bağlı bazı sağlık hizmetleri) bentleri gereğince sağlanan sağlık hizmetleri,
▪ Kanunun 75 inci maddesinde sayılan afet ve savaş ile grev ve lokavt hali.
Genel Sağlık Sigortalısının Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişiler
Genel sağlık sigortalısının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
a-Eşi,
b-18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği kurum sağlık kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,
c-Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak kabul edilir.
Ana ve babası boşanmış çocukların, genel sağlık sigortası kapsamındaki hakları, mahkeme kararı ile velayet hakkı verilmiş olan genel sağlık sigortalısı ana ya da baba üzerinden sağlanır. Velayet hakkı verilmeyen kişinin üzerinden de sağlık hizmeti ile yol gideri, gündelik ve refakatçi hakları sağlanabilir. Bu durum, çocuğun sağlık hizmeti ve yol gideri, gündelik ve refakatçi haklarından yararlandırılacağı ana ya da baba tarafından Kuruma verilecek bir dilekçe ile belgelenir.
Genel sağlık sigortalısının tescili aşamasında veya sonrasında bakmakla yükümlü olduğu kişilerin elektronik ortamda Kurumca tespit edilememesi hâlinde, genel sağlık sigortalısı tarafından bildirim yapılır.
Kurum, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu; eşinin, 18 yaşını doldurmuş çocuklarının, ana ve babasının sağlık hizmetlerinden ve yol gideri, gündelik ve refakatçi haklarından yararlanma hakkının devam edip etmediğini öncelikle elektronik ortamda periyodik olarak kontrol eder. Bunun mümkün olmaması hâlinde gerekli belgeleri kişilerden isteyerek kontrolü yapar.
Genel Sağlık Sigortası Primi
Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının,
• Asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret arası kadar olan ana-babalar asgari ücretin üçte birinin yüzde 12’si kadar (760,50 x 1/3 x 0,12 = 30,42 TL) ;
• Asgari ücretle asgari ücretin iki katı kadar olan aileler asgari ücretin yüzde 12’si kadar; (760,50 x 0,12 = 91,26 TL)
• Asgari ücretin iki katından çok geliri bulunan aileler asgari ücretin iki katının yüzde 12 ‘si kadar (760,50 x 2 x 0,12 = 182,52 TL)
GSS primi ödeyecekler.
Ancak bu gelir beyan esaslı değil, harcama esaslı olarak saptanacağından örneğin aylık muntazaman bir geliri olmasa bile zorunlu giderleri için birikimlerinden yararlanarak 900 TL harcamada bulunan aile için de ‘Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının, asgari ücretin üçte birinden fazla olduğu” gerekçesiyle GSS primi kendilerince ödenmesi gerekecek.
Sağlık Yardımlarından Yararlanma Şartları
4/a sigortalıları (SSK), 4/b (Bağ-Kur), isteğe bağlı sigortalılar ve GSS’ye devrinden sonra 4/c sigortalılarının (Memurların), yalnızca GSS’li olanların gerek kendileri gerekse bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık sigortalısı hak sahipliği için son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısı bulunması gerekiyor.
Bağ-Kur sigortalılarının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için Kuruma hiç borcunun bulunmaması gerekirken, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şartı getirilmiştir.
Genel Sağlık Sigortası Primlerinin 30 Güne Tamamlanması
Sigortalıların 30 günden az gösterilmesiyle ilgili belgeler Kuruma verilmiş ve Kurumca kabul edilmiş olsa bile, 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesi dördüncü fıkrası uyarınca; 4/a kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur.
Bu durumda olan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ya “SGK’ca tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar” kapsamında veya “Yalnızca GSS primi ödeyen vatandaşlar” kapsamında ödenebilecek.
Yani bu kişilerin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olanların eksik güne ait genel sağlık sigortası primleri ilgili kamu idareleri (devlet) tarafından, bunun dışındakilerin eksik güne ait genel sağlık sigortası primleri kendileri tarafından ödenir.
Bu bakımdan kısmi çalıştıkları için bir aydan az prim yatırdığınız işçileriniz kalan sürenin GSS primini veya isteğe bağlı primini yatırarak 30 güne tamamlamazlarsa sırf son bir yıl içindeki prim sayısına bakılmak suretiyle genel sağlık sigortasından yararlandırılmayacaklar.
İşten Ayrıldıktan Sonra Sağlık Yardımından Yararlanma Süresi
Çalışmaları nedeniyle zorunlu olarak 4/a sigortalısı olanlar, 4/b sigortalısı olanlar ve 4/c sigortalısı olanların sigortalılık niteliğini yitirildikleri tarihi izleyen 10 uncu günden, diğer GSS’lilerin ise sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren genel sağlık sigortalılıkları sona erecek. Ancak işsizlik ödeneğine müstehak iseler işsilik ödeneği aldıkları süre zarfında ücret ödemeden GSS’den istifade etmeye devam edebilecekler.
Trafik Kazası Hallerindeki Özel Durum
Trafik kazası sonucu yaralanma hallerinde ise özel bir durum söz konusudur. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun "Tedavi giderlerinin ödenmesi" başlıklı 98 inci maddesi uyarınca; motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderlerin aracın zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortasını yapan sigorta şirketi tarafından, başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları kapsamında ödenmesi gerekmektedir. Bu nedenle trafik kazaları sonucu yararlanma hallerinde tedavi giderleri SGK tarafından karşılanmamaktadır.
Daha önceleri trafik kazası hallerinde kaza geçiren kişi SGK'nın sağlık yardımlarından yararlanma hakkına sahip ise SGK bu kişinin tedavi giderlerini karşılıyor, ilgili sigorta şirketine rücu ederek yaptığı tedavi masraflarını almaya çalışıyordu. Ancak Kurum bu tedavi giderlerini ilgili sigorta şirketlerinden tahsil etmekte zorluk çekince, 2009/37 sayılı Genelgeyi yayınlayarak, trafik kazası sonucu yaralanma hallerinde, kaza geçiren kişinin sağlık giderlerini karşılama uygulamasına son vermiştir. Bu tür durumlarda kaza geçiren kişi tedavi giderlerini ilgili sağlık kuruluşuna kendisi ödemekte, yaptığı masrafları ilgili sigorta şirketinden kendisi tahsil etmektedir. Bu durum bazı sıkıntılara sebep olmakla beraber, yeni bir düzenlemeye gidilinceye kadar, uygulama bu şekilde devam edecektir.
Prime Esas Kazançların Tespiti
5510 sayılı Kanununun 80 inci maddesi dördüncü fıkrası ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 106 ıncı maddesi ve tebliğin 4 üncü maddesi uyarınca,
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında (4/a, 4/b, 4/c) sayılan genel sağlık sigortalılarının prime esas kazançları, Kanunun 80 inci maddesine göre, yani sigortalıların tabi oldukları (4/a – 4/b – 4/c) kapsama göre yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilir.
İsteğe bağlı sigorta kapsamındaki genel sağlık sigortalılarının prime esas kazançlarını, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı (16 yaşından büyükler için uygulanan brüt asgari ücret) ile üst sınırı (alt sınırın 6,5 katı) arasında olmak koşuluyla isteğe bağlı sigortalının kendisi belirler.
Sadece genel sağlık sigortasına tabi olan, yani 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrası (c) bendinde belirtilen, genel sağlık sigortalarının prime esas kazançları ise şu şekilde belirlenir;
a-Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar kendileri genel sağlık sigortası primi ödemez, bunların primi devlet tarafından ödenir.
b-Yukarıdaki şekilde tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden fazla olan vatandaşlardan aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;
1-Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık brüt asgari ücretin üçte biri,
2-Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık brüt asgari ücret,
3-Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
Genel sağlık sigortası aylık prime esas kazancı olarak esas alınır.
c-4447 sayılı Kanun gereğince işsizlik ödeneği ve ilgili kanunları gereğince kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan genel sağlık sigortalısının prime esas kazancı, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt asgari ücret ,
d-4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında özelleştirme nedeniyle iş kaybı tazminatı alanların prime esas aylık kazançları, iş kaybı tazminatı aylık tutarı,
e-Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan genel sağlık sigortalısının prime esas kazancı, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarı, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
f-Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar için prime esas kazanç, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarıdır, yani 16 yaşından büyükler için uygulanan brüt aylık asgari ücretin iki katı,
Olarak esas alınır.
MuhasebeBilgisi.
