Daha önce şuradaki konuda internet kullanımının engellilerin sosyalleşmesi açısından önemine değinmiştik. Bu bağlamda, (tabiri caizse) insanların artık iki hayatının bulunduğu günümüzde gerçek hayatta yaşadığımız sorunların dışında sanal platformlarda da yaşadığımız binlerce engel bulunuyor. Görme engelliler için kurulan sitelerin ekran okuyan programları (Jaws) desteklememesi, versiyon sorunlarının oluşması onları sanal alem içerisinde belirli siteler ile kısıtlıyor. Beynimizin değil sadece vücudumuzun belirli noktalarının engelli olduğunu düşünürsek bizim en rahat etmemiz gereken ortam sanal ortam olmalıdır.
Özellikle çalışan arkadaşlarımız girmek zorunda kaldığı internet sitelerinin uyumlu ekran okuma programına uygun olmamasından dolayı işlemlerini direk kurumlara ulaşarak yapmak zorunda kalıyorlar. Bu kurumların başında her bireyin internet ortamında ihtiyaç duyduğu devlet siteleri ve bankalar geliyor. Devletin iş sağlama imkanına daha fazla sahip olmasına karşın (bu ayrı bir tartışma konusu) çıkardığı yasaları takip etmemesinden içimizde çalışan arkadaşlara şanslı gözüyle bakar durumdayız. Kendimizi toplumdan soyutlamayacağımız ve hayat devamlılığını sağlamak için toplumdaki her birey gibi bizde çalışmalıyız. Çalışan arkadaşlarımızın maaşları genel olarak yasalara göre takip edilebilmesi için bankalara yatmaktadır. Fatura ödeme, havale, eft gibi bankacılık işlemlerini şubeye gitmeden çağrı merkezinden veya internet şubelerinden yapılabilecek olması bizler için faydalı olsa da uygulaması anlatımı kadar kolay olamıyor. Sadece çalışan görme engelli arkadaşlarımızın değil bu kurumlardan hayatının bir bölümünde hizmet almak zorunda kalan tüm engelli arkadaşlarımızın zorluk çektiği internet bankacılığı ve çağrı merkezlerin genel yapısındaki hatalara göz atalım.
Çağrı Merkezleri: Çağrı merkezleri genel olarak sesli komutlarla çalışan bir hizmet aracıdır. Ülkemizde çok az çağrı merkezi işitme engellilerimiz için olan görüntülü sisteme geçmiştir. Teknolojinin bu kadar fazla gelişmiş olmasına rağmen görüntülü danışma hizmetlerinin olmaması dolayısıyla çoğu işitme engelli arkadaşımız işlemlerini kurumların şubelerinden yapmak zorunda kalıyor. Şubelerin durumunu anlatmamıza gerek bile duymuyorum. Hiçbir kurumun şubesinde ki buna devlet daireleri de dahil işaret dilini kullanan personel bulunmuyor. Dakikalarca sıra bekleyen engelli arkadaşlarımız kendilerini tam olarak anlatamadan ve işlemini yaptıramadan şubeden ayrılıyorlar. Oysa her çağrı merkezinin görüntülü danışmanları bulunsa hem biz engelliler için hem de şubelerin yoğunluğunu azaltmak adına fazlasıyla yararlı olacaktır.
İnternet Bankacılığı: Günümüzde artık her şey sanal olarak yapılıyor. Paraların transfer olması, faturaların kurumlara gitmeden ödenebilmesi gibi zorunlu olarak yapılan işlemlerde internet bankacılıkları kullanılıyor. Bir görme engelli alacağı hizmeti çok uzun zamanda alabiliyor. Jaws gibi görme engelliler için sanal aleme açılan kapı olan ekran okuyucu programları uzman olarak kullananlar dışında bu programın genel kullanımını bilenler için çoğu işlem işkenceye dönüşüyor. Teknik açıdan resimlerin altında bulunan buton açıklamalarının gelişi güzel yazılması ve siteler üzerinden yazarak yardım alınabilecek hizmetlerin olmaması nedeni ile işlemler 'işkenceye' dönebiliyor. Devletin bu konuda son çalışmalarından çıkan sonuç internet bankacılığı dahil tüm hizmet alınan sitelerin uygun hale getirilmesi fakat yasalaşmış bu sonucu takip etmediği için diğer tüm haklarımızda olduğu gibi sanal alemde yardım alma hakkımızda kurumların isteklerine bağlı kalıyor. Aslında yapılması gereken güncelleme ve değişiklikler kurumların teknik ekipleri tarafından ortalama bir hafta içerisinde çözülecek işlemler arasındadır.
Sonuç olarak görme ve işitme engelliler için bu konuda acilen bir geliştirilme yapılması lazım. 21. yy teknoloji harikası olan internet ve bilgisayar proğramcılığında “engelleri kaldıramazsak” Hiçbir alanda kaldıramayız. Sadece yasalaşmış olan kurallar bütünlüğüne uyulması sanal alemde özgürce hizmet almamızı sağlayacaktır. Tek yapılması gereken çıkan yasaların takibi. Devlet bu konuda ivedilikle üzerine düşeni yaparak kendi web sitelerini bir an önce görme ve işitme engellilerin rahatca kullanabileceği alt yapıya kavuşturmalıdır.
Özellikle çalışan arkadaşlarımız girmek zorunda kaldığı internet sitelerinin uyumlu ekran okuma programına uygun olmamasından dolayı işlemlerini direk kurumlara ulaşarak yapmak zorunda kalıyorlar. Bu kurumların başında her bireyin internet ortamında ihtiyaç duyduğu devlet siteleri ve bankalar geliyor. Devletin iş sağlama imkanına daha fazla sahip olmasına karşın (bu ayrı bir tartışma konusu) çıkardığı yasaları takip etmemesinden içimizde çalışan arkadaşlara şanslı gözüyle bakar durumdayız. Kendimizi toplumdan soyutlamayacağımız ve hayat devamlılığını sağlamak için toplumdaki her birey gibi bizde çalışmalıyız. Çalışan arkadaşlarımızın maaşları genel olarak yasalara göre takip edilebilmesi için bankalara yatmaktadır. Fatura ödeme, havale, eft gibi bankacılık işlemlerini şubeye gitmeden çağrı merkezinden veya internet şubelerinden yapılabilecek olması bizler için faydalı olsa da uygulaması anlatımı kadar kolay olamıyor. Sadece çalışan görme engelli arkadaşlarımızın değil bu kurumlardan hayatının bir bölümünde hizmet almak zorunda kalan tüm engelli arkadaşlarımızın zorluk çektiği internet bankacılığı ve çağrı merkezlerin genel yapısındaki hatalara göz atalım.
Çağrı Merkezleri: Çağrı merkezleri genel olarak sesli komutlarla çalışan bir hizmet aracıdır. Ülkemizde çok az çağrı merkezi işitme engellilerimiz için olan görüntülü sisteme geçmiştir. Teknolojinin bu kadar fazla gelişmiş olmasına rağmen görüntülü danışma hizmetlerinin olmaması dolayısıyla çoğu işitme engelli arkadaşımız işlemlerini kurumların şubelerinden yapmak zorunda kalıyor. Şubelerin durumunu anlatmamıza gerek bile duymuyorum. Hiçbir kurumun şubesinde ki buna devlet daireleri de dahil işaret dilini kullanan personel bulunmuyor. Dakikalarca sıra bekleyen engelli arkadaşlarımız kendilerini tam olarak anlatamadan ve işlemini yaptıramadan şubeden ayrılıyorlar. Oysa her çağrı merkezinin görüntülü danışmanları bulunsa hem biz engelliler için hem de şubelerin yoğunluğunu azaltmak adına fazlasıyla yararlı olacaktır.
İnternet Bankacılığı: Günümüzde artık her şey sanal olarak yapılıyor. Paraların transfer olması, faturaların kurumlara gitmeden ödenebilmesi gibi zorunlu olarak yapılan işlemlerde internet bankacılıkları kullanılıyor. Bir görme engelli alacağı hizmeti çok uzun zamanda alabiliyor. Jaws gibi görme engelliler için sanal aleme açılan kapı olan ekran okuyucu programları uzman olarak kullananlar dışında bu programın genel kullanımını bilenler için çoğu işlem işkenceye dönüşüyor. Teknik açıdan resimlerin altında bulunan buton açıklamalarının gelişi güzel yazılması ve siteler üzerinden yazarak yardım alınabilecek hizmetlerin olmaması nedeni ile işlemler 'işkenceye' dönebiliyor. Devletin bu konuda son çalışmalarından çıkan sonuç internet bankacılığı dahil tüm hizmet alınan sitelerin uygun hale getirilmesi fakat yasalaşmış bu sonucu takip etmediği için diğer tüm haklarımızda olduğu gibi sanal alemde yardım alma hakkımızda kurumların isteklerine bağlı kalıyor. Aslında yapılması gereken güncelleme ve değişiklikler kurumların teknik ekipleri tarafından ortalama bir hafta içerisinde çözülecek işlemler arasındadır.
Sonuç olarak görme ve işitme engelliler için bu konuda acilen bir geliştirilme yapılması lazım. 21. yy teknoloji harikası olan internet ve bilgisayar proğramcılığında “engelleri kaldıramazsak” Hiçbir alanda kaldıramayız. Sadece yasalaşmış olan kurallar bütünlüğüne uyulması sanal alemde özgürce hizmet almamızı sağlayacaktır. Tek yapılması gereken çıkan yasaların takibi. Devlet bu konuda ivedilikle üzerine düşeni yaparak kendi web sitelerini bir an önce görme ve işitme engellilerin rahatca kullanabileceği alt yapıya kavuşturmalıdır.
