Gut Hastalığında Beslenme

Gut hastalığı, eklem dokularının yıpranmasına neden olan metabolik bir eklem hastalığıdır. Kanda ürik asit düzeyi yükselir ve erimeyen sodyum ürat tuzları şeklinde diz ve ayak başparmağı eklemlerinde ve yumuşak dokularda yerleşir.

Bu biriken tuzlar eklemlerde ileri derecede ağrıya, duyarlılığa, kızarıklığa ve şişkinliğe neden olur.

Gut, daha çok 40 yaş üstü, şişman bireylerde ve alkol alanlardan görülen bir hastalıktır.Diğer hastalıklarda olduğu gibi gut hastalığında da beslenme çok önemlidir. Sadece ilaç tedavisiyle sınırlı kalınmamalı, diyet tedavisine de tam olarak uyulmalıdır.

AZ YAĞLI BESLENME:

Gut hastalığında, yağlı besinler ürik asit atımını azaltacağından, günlük beslenmedeki miktarı mutlaka azaltılmalıdır. Tam yağlı süt ve ürünlerinden uzak durulmalıdır. Kızartma yerine besinler daha çok haşlanarak veya ızgara yapılarak tüketilmelidir.

BOL SU:

Gut hastalarının mutlaka bol su içmesi gerekmektedir. İçilen su vücuttan ürat kristallerinin atılmasını sağlar.

PÜRİN İÇERİĞİ YÜKSEK BESİNLERE DİKKAT:

Bu hastalıkta her ne kadar alkol ve kırmızı et yasak gibi görünse de aslında sınırlı alınması gereken bazı besinler vardır. Bunlar mantar, ıspanak, bezelye, karnabahar, kuru baklagiller ve bulgurdur. Bu besinlerin pürin içerikleri yüksek olduğu için belirli miktarda alınması gerekir.

Bir gün içerisinde:

Ispanak, karnabahar: 5 yemek kaşığı

Bezelye: 4 yemek kaşığı

Mantar: 4 yemek kaşığı

Yağsız kırmızı et, tavuk veya balıketi:2 köfte kadar(60 gr)

Kuru baklagiller: 8 yemek kaşığı

Bulgur : 8 yemek kaşığı



Bu besinlerden sadece gün içerisinde sadece bir tanesi seçilmeli ve yanında yazan miktar kadar tüketilmelidir.

Bir de gut hastalarının hastalık dönemi boyunca tüketmemesi gereken besinler vardır.Bunlar:

Alkollü içecekler
Tam yağlı süt, yoğurt, peynir
Kızarmış yumurta
Sakatatlar
Sucuk, salam, sosis, pastırma
Havyar, midye, kalamar, ıstakoz, sardalya
Kızartmalar, sos eklenmiş yemekler
Kepekli, çavdarlı, yulaflı ekmekler, krakerler
Kaymak, krema, mayonez
Katı yağlar(tereyağı, margarin, kuyruk yağ..)
Av etleri (Kaz, ördek,keklik, bıldırcın,tavşan..)
Et suyu ile yapılmış çorbalar, yemekler
Mayalı besinler
Kuruyemişler

Gut Hastalığı ve Tıbbi Beslenme Tedavisi

Gut hastalığı nedir?

Gut, eklemlerde ve bunların çevresinde “Monosodyum ürat” kristallerinin birikmesi sonucu gelişen ve % 95 vakada kanda ürik asit fazlalığıyla seyreden , tekrarlayıcı özellikte eklem iltihaplarına neden olan bir metabolizma bozukluğu hastalığıdır.



Kimler daha çok risk altındadır?

Gut hastalarının yaklaşık olarak % 95′i 40-50 yaş arası erkeklerdir. Bayanlarda nadir görülür ve çoğunlukla gut hastalığına yakalanan kadınlar menopoz sonrası döneme girmiştir. Ailede gut öyküsünün olması , yanlış beslenme alışkanlıkları ve obezite , alkol tüketimi gut hastalığı riskini arttırır.



Kanda normal ürik asit seviyesi ne olmalıdır?

Normalde 100 ml kanda 3-7 mg. ürik asit bulunmaktadır.



Gut hastalığının sebepleri nelerdir?

Temelde 3 sebebi vardır; Yanlış beslenme alışkanlıkları ve aşırı proteinli beslenmek gutun en başta gelen sebebidir. İkinci etken; vücutta herhangi bir hastalık nedeniyle ürik asit üretiminin artmasıdır. Bazı durumlarda fazla protein yemeseniz bile vücudunuzda böbreklerinizin atabileceğinden fazla ürik asit üretilir ve ürik asit birikmesi (hiperürisemi) olur. Daha seyrek görülen üçüncü neden ise böbreklerin ürik asidi atma yeteneğinin bozulmasıdır. Herhangi bir nedenle ortaya çıkabilen bu durumda çoğu kez böbreğin görev yapma yeteneği de sınırlanmıştır.



Gut hastaları nasıl beslenmeli , nelere dikkat etmeliler?

*Gut hastaları için antioksidan vitaminler çok değerlidir. Güçlü antioksidanlar hücreleri oksidatif hasardan korur. A,C,E ,Omega 3 ,Koenzim Q10, Selenyum antioksidan özelliği ile öne çıkan besin öğeleridir. Gut hastalarının diyetleri bu gruplardan zengin olmalıdır.



*Gut hastalarının vücutlarında bir sindirim enzimi olan ürikaz yeterince üretilmez. Bu sebeple enzim takviyesi faydalı olabilir.



* Yabanmersini ve siyah üzüm çok güçlü bir antioksidan olan antosiyanidin ve proantosiyanidinin en zengin kaynaklarıdır. Hergün ara öğün olarak 1 avuç taze yada kuru yaban mersini yada 1 avuç siyah üzüm tüketmek hücre hasarından korunmak için çok faydalı olur.



*Zerdeçal,kereviz tohumu eksraktı güçlü bir antienflamatuar besinlerdir.



*Papatya,civanperçemi ,nane yatıştırıcı, ağrı kesici etkiye sahiplerdir. Atakların olduğu dönemlerde bu üç bitki ile demlenmiş çay gut hastalarını çok rahatlatır.



*Huşağacı,dulavratotu,safran,ardıç diğer faydalı antienflamatuar bitkilerdir.



*Gut ataklarının olduğu dönemlerde 2 hafta boyunca sadece taze sebze ,meyve, taze meyve suları tüketilmelidir.



* Yaban mersini,çilek ve özellikle kiraz,vişne ( taze yada donuk) çok güçlü antioksidan meyvelerdir ve ürik asidi nötralize ederler. Gut hastalarının hergün 1 porsiyon taze kiraz yada vişne tüketmesi yada 250 ml vişne suyu içmesi gerekmektedir.



*Gut hastalarının diyeti pürinden fakir olmalıdır. Hamsi,ançuez,uskumru,ringa balığı,kabuklu deniz ürünleri,midye, et suları,sakatatlar, kuşkonmaz,mantar,fıstık , fıstık ezmesi,ekmek ve bira mayası pürinden zengin besinlerdir.



*Kafein tüketimi sınırlandırılmalıdır.Çay, kahve, kolalı içecekler ve çikolata kafeinden zengindir.



*Karnabahar, kurubaklagiller, balık, tavuk, yumurta, yulaf, bezelye, ıspanak ve mayalı ürünler sınırlandırılmalıdır



*Bol su tüketimi ürik asit seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.



*Alkolden uzak durulmalıdır. Alkol ürik asit üretimini artırdığı gibi fazla ürik asidin vücuttan atılmasını da zorlaştırır.



*Gut hastaları kızarmış ve kavrulmuş besinlerden uzak durmalıdır. Yanmış yağdaki E vitamini kaybı sebebiyle eklemlerdeki enflamasyon artar.



*Beyaz un, şeker gibi rafine edilmiş karbonhidratlar uzak durulması gereken diğer zararlı besinlerdir.



*Aminoasit suplementleri kullanmaları uygun değildir.Glisin amino asiti ürik asite dönüşerek kan seviyelerini yükseltir.



*Gut hastaları fazla kilolarından kurtulmalıdır . Kilo kaybı serum ürik asit seviyelerini düşürür. Ancak çok düşük kalorili ,bilinçsiz diyetler uygulanmamalıdır. Aşırı düşük kalorili diyetler kas yani protein yıkımana da sebep olacağı için kanda ürik asit seviyeleri arttırır. Diyetisyen kontrolünde , haftada 1 kg’ı geçmeyecek şekilde kilo verilmesi en sağlıklısıdır.



*Yüksek doz niasin ( 50 miligram üstü) alımından kaçınılmalıdır.



*Bir takım vitaminlerin yetersizliğinde de ürik asit seviyeleri artarak gut ataklarını tetikler. Pantotenik asit ( Vit B5) , A vitamini ve E vitamini hücresel hasarı artırır.



*Uzun süre antibiyotik kullanımı kanda ürik asit seviyelerinin artmasına yol açar. Bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıklardan korunmak için koyu yeşil yapraklı sebzeler, turunçgiller, biber, kivi gibi C vitamini içeriği yüksek besinler bolca tüketilmelidir .