İlk yardım nasıl yapılır?

Herhangi bir kazada ya da yaşamı tehlikeye düşüren diğer acil durumlarda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla, ilaçsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir.

İLK YARDIM UYGULAMASINDA KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ.

İlk Yardımın 3 temel amacı vardır:

1.Yaşamı koruma ve sürdürülmesini sağlama
2.Durumun kötüleşmesini engelleme
3.İyileşmesini kolaylaştırma

Kaza ve diğer acil durumlarda yapılması gerekenleri öncelik sırasına göre şöyle sıralayabiliriz: İlk Yardımı yapan kişi öncelikle sakin ve telaşsız olmalıdır. Hastayı da sakinleştirmeli ve etrafta süren bir tehlike olup olmadığını belirlemelidir.

Bu arada kendi can güvenliğini de tehlikeye atmamalıdır. Bir yandan, vakit kaybedilmeden, hastanın ya da kazazedenin durumu değerlendirilerek uygun ilk yardıma başlanmalı, diğer yandan da çevrede bulunan kişiler sağlık kuruluşlarına, itfaiye ve güvenlik güçlerine haber vermeleri için organize edilmelidir. İlk müdahalenin ardından hasta en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.

İlk Yardımda öncelikle hastanın

* Soluk yolunun açılması
* Solunumun düzeltilmesi ve
* Dolaşımın etkinliğinin sağlanması

amaçlanır.

mydearbody

Suni tenefüs ve kalp masajı



Suni teneffüs 2 aşamalıdır. Birincisi ağızdan nefes verme (suni teneffüs) , ikincisi kalp masajıdır.

Suni Teneffüs:
1. İlk olarak kişi yan yatırılarak ağızdaki yabancı cisimler çıkartılır.
2. Sonra kazazede tekrar sırt üstü yatırılır.
3. İşaret parmağımızla ağızdaki kalan yabancı cisimler çıkartılır.
4. Kazazedenin sağ tarafına diz üstü çökülür.
5. Sağ elimizle kişinin boynundan yukarı doğru kaldırarak nefes yolu açılır ve elimiz burada tutulur.
6. Sol elimizle de burun delikleri tıkanarak vereceğimiz nefesin geri çıkması engellenir.
7. Kazazedenin ağzına, dudağımızı tam temas ettirerek normalde verilen nefesin biraz daha fazlası üflenir. Çok fazla değil normalin birazcık daha fazlası yeterli.
8. Kişinin göğüs kafesi nefes verdiğimizde şişecektir. Bu işlemi nefes alıp verinceye kadar tekrar etmeliyiz. Yetişkinlerde bu işlem 15 kez tekrarlanmalıdır.

Kalp masajı:
1. Kişi yine suni teneffüste olduğu gibi sırt üstü yatırılır.
2. Aynı şekilde bizde sağ tarafına diz çökeriz.
3. Kazazedenin kalbi üzerine sağ elimizi, belimizin üzerine de sol elimizi koyarız.
4. Kollarımız kırılmadan dik bir şekilde göğüs kafesine baskı uygulanır. Bu baskı göğüs kafesinin 4 cm kadar içeriye bastırılmasıdır. Çok fazla basınç uygularsanız kişinin göğüs kafesini kırabilirsiniz.
5. Bu basınç ritmik bir şekilde kalp atışı gözlenene kadar yapılır.

Burada çok önemli bir uyarı yapmakta fayda görüyorum! Kalp masajı asla çalışan kalbe yapılmamalıdır. Kalbin durduğundan kesinlikle emin olunmalıdır. Çalışan bir kalbe masaj yapmak kalbi durdurabilir. Hayat kurtarayım derken hayatına son verebilirsiniz.

Şimdi sıra geldi suni teneffüs ve kalp masajını aynı anda yapmaya. Eğer sadece solunum durmuş, kalp hala çalışıyor ise, sadece suni teneffüs yapmalıyız, kalp masajı yapmamalıyız.

Yetişkinlerde ve çocuklardaki solunum ve kalp atış sayısı farklı olduğundan suni teneffüs ve kalp masajı sayısı da farklılık gösterir.

Yetişkinlerde;
Eğer bize yardım edecek kimse yok ise yani bu işlemi tek başımıza yapacak isek 2 suni teneffüs 15 kalp masajıdır. Eğer iki kişiysek 1 suni teneffüs 5 kalp masajı uygulanır.

Çocuklarda;
Tek başımıza isek 4 suni teneffüs 15 kalp masajı. Eğer iki kişiysek yine 1 suni teneffüs 5 kalp masajı.

Burada çok önemli bir detay olduğu için tekrar ediyorum KESİNLİKLE KALP MASAJI YAPMADAN ÖNCE KALBİN DURDUĞUNDAN EMİN OLUNUZ!

nasilyap.com

Yanıklarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Doğrudan ateş ya da yüksek ısı veren fiziksel veya kimyasal etkenlerle karşılaşma sonucu yanıklar oluşur. Bu etkenler ateş, elektrik, güneş, sıcak su ya da yağ, kimyasal maddeler, sıcak metal cisimler vb. olabilir. Maruz kalınan yüksek ısının derecesi ve maruz kalma süresi yanıkların şiddetini etkiler. Bu nedenle, yüksek ısıya maruz kalan kişi en kısa sürede ısı kaynağında uzaklaştırılarak, yanan kısım su ile soğutulmalıdır.

Yanık cilt, açık yara gibi değerlendirilmelidir. Vücut bu kısımdan su kaybeder ve açık yara gibi mikrop kapmaya müsaittir. Toplam vücut yüzeyinin %20'sinden fazlasını etkileyen yanıklar yaşamsal tehlike doğurur.

Yanıklar, ortaya çıkan tahribata göre derecelendirilir:

1. Derece Yanıklar

* En çok güneşte fazla kalma nedeniyle olur.
* Cildin kızarması ve şiddetli ağrı ile tanınır.
* Kendiliğinden iyileşip, cilt normal görünümünü alabilir.
* Elbisesi tutuşan kişi yere yatıp kendi etrafında dönmelidir

2. Derece Yanıklar

* Kızarıklığa ek olarak su dolu keseciklerin görünmesi ile tanınır.
* En sık sıcak sıvılar ile olur.Ağrılı ve ciddi yanıklardır.
* Su keselerini patlatmak sakıncalıdır.
* Doğru bakım yapılmaz ise iz kalır. Mikrop üremesine açıktır.

3. Derece Yanıklar

* Cildin tamamı etkilenmiştir. Ağrı azdır. Hayati tehlike yaratacak sıvı kayıpları ve iltihaplanmalar mümkündür.
* Yanıklarda ilkyardımcının ilk amacı, yanığa neden olan madde ya da kaynağın uzaklaştırılmasıdır.
* Tutuşmuş kazazedenin kaçması önlenir. Üzerine bir örtü atılarak ya da yuvarlanarak söndürülür.
* Yanıklı kazazede soyulurken cilt de soyulabileceğinden elbiseler kesilerek çıkartılır.

Tüm Yanıklarda Yapılacak işlemler:

* İlk yapılacak işlem, yanık bölgenin ağrı geçene ve sonrasında 10 dakika kadar soğuk suda tutulmasıdır.
* Yaralının üzerinde yüzük, bilezik, saat, künye varsa çıkarılır.
* Yanık bölge üzeri ıslak, temiz bir bezle örtülür.
* Bu nitelikte malzeme yoksa açık bırakılır.
* Bilinç açık ise ağızdan sulu gıdalar ve su verilir. Şoka karşı uygun pozisyonda tutulur.
* İkinci ve üçüncü derece yanıklar var ise kişi nakledilir.

mydearbody

Suda Boğulmada İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Boğulmakta olan kişiye ilk önce can yeleği, can simidi gibi suda batmayan bir cisim veya yüzme aracı atılması gerekir. Bunlar bulunamıyorsa uzun bir sopa ya da kayık küreği gibi araçlarla da yardım edilebilir. Havuz ya da denizde çırpınmakta olan kişiye suda kurtarma eğitimi almamış kişiler, yüzme bilseler dahi yaklaşmamalıdır.

Sahile ya da tekneye çıkarılan kazazedenin soluk yolunun açık olup olmadığı, düzenli solunum yapıp yapmadığı ve kalp atışları kontrol edilir.

Kazazedenin ağzındaki takma dişler veya yabancı cisimler derhal çıkarılmalı ve boğazı temizlenmelidir.

Başı iyice arkaya yatırılarak, alt çenesi iki elle kavranıp geriye doğru çekilmelidir. (Ensenin altına katlanmış giysiler konabilir.)

Eğer solunum durmuş ise; bir el kazazedenin alnına, diğer elin işaret ve baş parmakları burnu kapatacak şekilde yerleştirilmelidir. Kurtarıcı, derin nefes aldıktan sonra dudaklarını kazazedenin dudaklarına bitiştirerek güçlü bir nefes vermelidir. Soluk verilmesinin ardından, kazazedenin soluk vermesini sağlamak için ağzı açık tutulmalıdır.

Kalp atışları durmuş yada çok yavaşlamışsa; bu suni solunum işlemi 2 kere tekrarlandıktan sonra, göğüs kafesine bastırılarak kalp masajına başlanmalıdır. Kazazedenin yanı başına diz çökerek, bir el göğüs kemiğinin alt bölümüne, diğer el ise sırtına yerleştirilerek göğüs kemiği üzerine omuz ile vücudun ağırlığı gelecek ve 30-40 kilogramlık bir güç oluşturacak şekilde güçle bastırılıp, sonra hızla bırakılmalıdır.

Akciğerlere dolan suyun boşaltılmasına çalışılarak zaman kaybedilmemeli, derhal yapay solunuma başlanmalıdır.

Kazazedeyi baş aşağı getirerek çıkarılan suyun çoğunun akciğerlerden değil mideden geldiği bilinmelidir.

Taşıma sırasında yapay solunum ve kalp masajı imkanı varsa kazazede hemen hastaneye kaldırılmalıdır. Eğer taşıma esnasında müdahale etme imkanı yoksa solunum ve kan dolaşımı düzelmeden kazazedeyi hastaneye taşımaya çalışmak yerine öncelikle solunumu ve kan dolaşımını düzenlemek daha yararlıdır.

Suya dalma ya da düşme esnasında boyun kırıkları, karaciğer ve dalak yırtılmaları olabileceği unutulmamalıdır.

mydearbody

Kanamalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Kanın, damar bütünlüğünün bozulmasıyla, normal olarak içinde bulunduğu kalp ve damarlardan dışarıya çıkmasına kanama denir.

Nedeni ve yeri ne olursa olsun, durmayan ya da durdurulamayan her kanama, şok, hatta ölüme yol açar. Kazalarda ölümlerin önemli bölümü bir kanamadan kaynaklanır. Bu nedenle kanamanın kontrolü ve durdurulması en çok ihtiyaç duyulan ve en önemli ilk yardım konularından biridir.

Zedelenen damar çeşidine göre kanamaları üçe ayırabiliriz;

* 1. Kılcal damar kanamaları: Kılcal damarlar hücrelere ulaşan son damar uzantılarıdır. Çok ince olup içlerinde çok az kan bulunduğu için zedelenme, kesilmelerinde ancak sızıntı tarzında ve hafif bir kanama olur. Bir kesi ya da darbe sonrası ortaya çıkabilir. Hemen her zaman, dış müdahale olmasa bile, kendiliğinden sona erer. Hayati tehlike yaratmaz.

* 2. Toplardamar kanamaları: Toplardamarlar hücrelerden dönen kanı kalbe taşıyan, düşük basınçlı kan akımı olan damarlardır. Cilde yakın, yüzeysel toplardamarlar kol ve bacak, el, ayak sırtında rahatça seçilebilir. Toplardamar kesileriyle olan kanamalarda koyu renkli, taşma tarzında kan kaçışı görülür. Çoğu kez doğrudan baskı uygulayarak kontrol altına alınabilir. Genellikle yaşamı tehlikeye sokmaz.

* 3. Atardamar kanamaları: Atardamarlar kalbimizden yüksek basınçla pompalanan kanı hücrelere ileten, toplardamarların tersine kol ve bacakta derinde yol alan damarlardır. Atardamardan olan kanamalarda, açık renkli kanın, yara ağzından kalp atımına uyumlu şekilde fışkırarak çıktığı izlenir. Genellikle durdurulması daha zor olan, hayati tehlike yaratan kanamalardır.

Kanamaları konumu ve yönüne göre de üçe ayırmak mümkündür:

* Kanın kaçışının gözle izlenebildiği kanamaya dış kanama adı verilir. İç organlara ait damarlar, ya da vücut içinde kafa-göğüs-karın boşluklarında yerleşik damarların, bir darbe ya da kesici delici bir aletle parçalanmasıyla ortaya çıkan kan kaçışı dışardan görülmez. Bunlar, iç kanama olarak adlandırılır. Kanayan damarın vücudun iç organlarında olduğu kanamalar, doğal deliklerden dışarıya doğru kanama olarak adlandırılır.

* Kanamada ilkyardımcının amacı, önce damardan kan kaçışını önlemek, sonra da, kan hacmi azaldığı için şoka karşı önlem almaktır.

* Kanamaya müdahalede en basit, risksiz, malzeme gerektirmeyecek yöntemden daha etkili, ancak uygulaması daha zor, riskler taşıyan yönteme doğru bir sıra izlenir. Değişik yöntemlerle damarı sıkıştıran, içinden kan geçmesi ve dışarıya kaçmasını önleyen ilkyardımcı, damardan kan kaçışını önleyen sağlam pıhtı oluşuna kadar uygulamasını sürdürmelidir.

Kanamayı durdurmak için kullanılan ilkyardım yöntemleri sırayla;
1. Kanayan yer üzerine doğrudan baskı yapmak,
2. Kanayan damarın kalpten geliş yolu üzerindeki özel noktalara baskı yapmak,
3. İlk iki yöntemle kontrol edilemeyen özel durumlarda, turnike-boğucu sargı yapmaktır.

Ufak bir keside, kesi yerinin su ve sabunla yıkanıp üzerine birkaç dakika bastırılması yeterli olacaktır. Üzeri bir yara bandı ile kapatılabilir.

Daha büyük bir yaralanmada, yara bezi üzerinden avuç ya da parmaklarla yapılacak baskı ile kanama durdurulduktan sonra, yeniden açılmayı önlemek için rulo, ya da, bohça haline getirilecek yara bezleri ile, üzerine sıkı bandaj yapılması uygun olur.

Kanamalı kişinin sakinleştirilmesi ve kanayan kol ya da bacağın yukarıya kaldırılması, kanamanın durmasını kolaylaştıracaktır. Kanla ıslanan bandaj sökülmez, üstten yenilenir.

Doğrudan baskı ile kontrol edilmeyen kanamalarda, ilkyardımcı kanamanın yerine uygun bir noktadan, baş parmağı ya da yumruğu ile baskı yaparak, kanı getiren atardamarı sıkıştırır. Ancak uygun baskı noktaları bu konuda beceri eğitimi almadan kullanılmamalıdır.

Organ kopması, birden fazla atardamar kanamasına aynı anda baskı uygulayamayacak tek ilkyardımcı olması, kazazedenin yanından ayrılma zorunluluğu, ilkyardımcının uzun sürecek yol boyunca baskı yapacak gücü olmaması durumunda, son çare olarak, boğucu sargı-turnike uygulanır.

Uygulama omuz-dirsek ya da diz-kalça arasındaki tek kemikli bölgeye yapılır. Kan dolaşımının tam olarak kesilmesi kalıcı doku hasarlarına neden olabileceği için istenmeyen bir uygulamadır.

Her yüz kanamalı olaydan doksanının yara yerine baskı yapılarak, geri kalan on olayın dokuzunun özel noktalara baskı ile kontrol altına alınabileceği, turnike-boğucu sargının çok az başvurulacak yöntemler olduğu unutulmamalıdır.

İç Kanamalarda İlkyardım

İç kanamada ilkyardımcı kanamanın varlığını dışarıdan göremez. Büyük kemik kırıkları, kafaya gelen darbeler, tüm vücudu etkileyen kazalarda, dıştan izlenebilen kanama olsun ya da olmasın, iç kanamadan şüphe edilmelidir.

Kazazede huzursuzluk, halsizlik, uyuklama hali, görme ve işitme sorunları, soğuk, soluk ve nemli bir cilt, karında sertlik ve bastırınca ağrı, vücutta yaygın sıyrık, morluk ve şişlikler, susuzluk hissi, zayıf fakat hızlı solunum ve nabız varsa iç kanama düşünülmelidir.

İç Kanama Düşünülen Kazazede İçin Yapılacaklar: Kazazedenin ayakları yüksekte olacak şekilde yatırılıp, kazazede ısıtılır ve vakit kaybetmeden hızlıca bir sağlık kuruluşuna sevk edilir.

mydearbody

Elektrik Çarpmasında İlkyardım Nasıl Yapılır?

Elektrik çarpması ev ve işyerlerindeki pirizler ve elektrikli aletlerden kaynaklanan elektrik kaçakları, enerji iletim kablolarının kopması ya da direklere tırmanılması, yıldırım düşmesi gibi durumlarla ortaya çıkabilir.

Elektrik çarpmalarına karşı alınacak önlemler? Günümüzde elektirikli aletlerin kullanımının artması ile, elektrik çarpması riski ile heran karşı karşıya olduğumuz bir gerçektir.

Özellikle, çocuklar açısından tehlike daha büyük olmaklabirlikte, yetişkinler için de elektrik çarpması riski vardır ve her zaman tedbirli olunmalıdır. Evinizde ya da işyerinizde, en basit ampül değişimlerinde dahi sigortayı kapatmayı ihmal etmeyin. Bazı durumlarda, lambanın düğmesi kapalı olsa bile, kablolarda elektrik olabilmektedir (hattın ters bağlanmasından dolayı). Prizlere, çocukların sivri cisimler sokmasını engelleyecek güvenlik aparatları takmak faydalı olacaktır.

Bu aparatlar, oldukça da ucuzdur. Elektrik kaçağı olan cihazları derhal tamir ettirmek gerekir. Elektrik tesisatınızda, toprak hattının olduğundan emin olun ve topraklı prizleri kullanın.

Elektrik çarpasının belirtileri nelerdir? Deri üzerinde oluşan yanık, solunum ve dolaşım sisteminde bozukluk, bilinç kaybı sonucu düşme ve buna bağlı kırıklar elektrik çarpmasının muhtemel sonuçlarıdır.

Elektrik çarpmasının damarlar üzerindeki etkisi, kalıcı, geç ortaya çıkan sorunlar yaratabilir. Tellere asılı ya da elektrik tellerine temas halinde yerde yatarken bulunan kişide, elektrik çarpması düşünülmelidir.

Bazen kazazede bayılmadan önce kablodan ayrılmayı başarmış olabilir. Kimi kısa süreli, düşük voltajlı elektrik çarpmalarında kazazedenin bilinci açık olup, cilt üzerinde dahi hiç iz bulunamayabilir.

Elektrik çarpan kişiye nasıl müdahale edilir?

İlkyardım Müdahalesi Üç Aşamadan Oluşur:

* 1. Elektrik akımı şalterden kesilmelidir; bu yapılamıyorsa kazazedenin çıplak kablo ile teması iletken olmayan bir cisim kullanılarak kesilmelidir.

* 2. Kaza ortamında hemen kazazedenin soluk yolu, solunum ve kalp atış düzeni kontrol edilmeli ve gerekiyorsa sağlanmalı, bilinç kaybı var ise koma pozisyonu verilmelidir.

* 3. Yanık varsa bakımı yapılır; kazazede fiziksel ve psikolojik olarak rahatlatılır ve ayağa kaldırılmadan nakli sağlanır. Düşmeye bağlı kırık varsa tespit işleminden sonra nakil gerçekleştirilir.

mydearbody

Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda İlkyardım

Yüksekten düşen, üzerine bir cisim düşen, trafik kazası geçiren kazazedelerde kırık, çıkık ve burkulmalara sıklıkla rastlanır. Kırıklar, büyük kemik kırıklarında görülebilen iç kanamalar dışında, hayatı doğrudan tehdit etmeyen olaylardır.

Bununla birlikte, hatalı yaklaşımlar sonucu bir boyun ya da omurga kırığı olan kazazede felç kalabilir, kol yada bacak kemiği kırık bir kazazedede kol ve bacak damarları ve sinirleri kesilip durum ağırlaşabilir, yerine takma çabası içine girilen omuz çıkığı ameliyatla dahi düzelemeyecek hale gelebilir.

Kırık, çıkık, burkulma gibi kemik ve eklemi ilgilendiren olaylarda ilkyardımcının temel hedefi, sorunlu vücut uzantısı ya da bölümünü hareketsiz hale getirerek, kazazedenin durumunun kötüleşmesini önlemek, ağrısız ve güvenli bir şekilde naklini sağlamaktır.

Kırıklarda İlkyardım
Kemik bütünlüğünün çarpma ya da düşme sonucu ortadan kalkmasına kırık denir. Kırık kemik parçaları cildi delerek dışarıya çıkmış ise buna açık kırık, cilt sağlam ise kapalı kırık olarak tanımlanır.

Aşağıdaki maddelerin birkaçının varlığında kırıktan şüphelenmek gerekir.

* Düşme, üzerine düşme, çarpma tarif edilmesi
* Sorunlu bölgede hareketle ya da temasla çok şiddetlenen ağrı
* İlgili vücut bölümünde şekil bozukluğu, simetrinin kaybolması
* Kırılma sırası ya da sonrasında kırık sürtünme sesinin duyulmuş olması
* Kırık bölgesinde şişlik, morarma
* Kol ya da bacakta kısalma
* Eklem olmayan bir yerde, eklem varmış gibi açılaşma olması
* Deriyi parçalamış kırık kemik ucunun dışarıdan görülmesi
* Hareket kısıtlılığı ya da hiç hareket ettirememe
* İlgili bölgede hissetmede azalma, uyuşma, karıncalanma
* Dolaşımda aksama sonucu soğuma

Kırığı olan, ya da kırık şüpheli kazazedeye ilkyardım uygularken, aşağıdaki ilkelere uymak gerekir:

* Kırık olmadığına kanaat getirilmiş bir kazazede kesinlikle yerinden oynatılmamalıdır. Kırık bölgenin hareket ettirilmesi sonucu kırık parçanın keskin kenarı etrafındaki bir damar ya da siniri kesebilir, kas dokusunu zedeleyebilir.

* Kazazedenin oturması ya da sağa sola kımıldamasına izin verilmez, kırık şüpheli bölge hareketsizleştirilmeden taşıma yapılmaz.

* Kaza ortamında hayatı tehdit eden bir zararlı etkenin bulunmadığı her durumda kırığa müdahale bulunduğu ortamda yapılır.

* Kırık açık kırık şeklinde ve kopuk kemik parçaları görünüyorsa parçalara dokunulmaz.

* Kırıklı uzvun bileğinden nabız ve bölgede kanama olup olmadığı kontrol edilmelidir.

* Açık kırıklarda görünen kemik parçasını içeri sokmaya, kemik uçlarım birleştirmeye, kol ya da bacakta bozulmuş şekli düzeltmeye çalışmamak gerekir.

* Kırıkla beraber kanama-şok belirtileri varsa öncelikle bunlara müdahale edilir.

* Boyun kırıklarında hatalı taşıma ve gereksiz hareketler omurilik zedelenmesi sonucu tüm vücutta felçle sonuçlanabilir. Boynun desteklenmesi ve hareketsizleştirme hayati önem taşır.

* Başa gelen darbeden sonra burun ve kulaktan su gelmesi; gözlük şeklinde morarma, bayılma, uyku hali, nabız ve solunum zayıflaması, gözbebeklerinde büyüklük farkı, püskürür tarz kusma, kafa kemiklerinde çökme şeklinde şekil bozukluğu varsa; kafatasında kırıkla beraber beyinde de sıkıntı var denektir. Acilen kazazedenin nakli gerekir.

* Sorunlu bölgenin hareketsizleştirilmesi, yani tespit edilmesi ağrıyı azaltacak, kırık uçlarının çevre dokuları zedelemesini önleyerek, kırık uçların birbirinden ayrılması ya da deriden dışarı çıkmasına engel olacaktır. Böylece iyileşme de daha kolay olacaktır.

* Tespit işlemi, kırık kemikleri ilgilendiren iki eklemin sert-uzun bir cismin yardımıyla hareketsiz hale getirilmesidir. Bu amaçla kullanılacak standart malzemenin bulunmadığı yerlerde ilkyardımcı pratik çözümler aramalıdır. Bir dal parçası, katlanmış gazeteler, karton kutular, baston ya da şemsiye atelle tespitte, kazak-ceket gömlek vb. eşyalar askı ile tespitte, kemer, kravat, gömlek kolu gibi eşyalar sargı olarak kullanılabilir. Hiçbir malzeme bulunamaz ise kazazedenin sağlam bacağı kırık bacağa atel olabilir

Çıkıklarda İlkyardım
Bir eklemi meydana getiren kemiklerden birinin, bir dış etki sonucu normalde bulunduğu yerden ayrılmasına çıkık denir. Eklem bağlarının normalde izin vermeyeceği bir harekete zorlanan kemik bağları, aralayarak ya da yırtarak yerinden uzaklaşır.

* Eklemin ve vücut uzantısının görünümünde bozukluk
* Ağrı nedeniyle kısıtlanmış ya da tamamen ortadan kalkmış hareket
* Hassasiyet ve şişlik görülmesi çıkık düşündürmelidir.

Çıkmış bir kemiği, eklem boşluğuna ancak yetkili ve deneyimli bir kişi yeniden yerleştirebilir. Yetkisiz kişilerce yapılan denemeler ise damar-sinir sıkışmalarına, eklem bağlarının düzelemeyecek ölçüde tahrip olmasına, sık sık çıkığın tekrar etmesine (alışkanlık çıkığı) neden olabilir. İlkyardımcın görevi, yetkili ve deneyimli bir sağlıkçıya ulaşana kadar çıkık eklem bölgesini hareketsiz hale getirmektir. Bu amaçla askı, atel ve sargı uygulamaları yapılır.

Burkulmada İlkyardım
Eklem bağlarının kopması, ya da kısmen zedelenmesine burkulma denir. Ağrı, hassasiyet, şişlik ve morluk görülebilir. Zorlanan eklem buz torbası ve benzer uygulamalarla soğutulur. Varsa, elastik bandaj uygulanarak şişlik önlenmeye çalışılır. Zedeli eklem kullanılmadan ve hareket ettirilmeden, mümkünse yukarıda tutularak taşınır.

mydearbody

Güneş Çarpmasında İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Güneşte fazla kalma sonucu vücut sıcaklığının aşırı yükselmesiyle Güneş Çarpması dediğimiz durum meydana gelir.

Güneş çarpmasının belirtileri nelerdir? Güneş çarmasına uğrayan kişi aşırı terlemektedir ya da terlemiştir. Vücut sıcaklığı 40 derece ya da daha üzerinde olabilir. Hastanın bilinci bulanıklaşmıştır ve nabız hızlıdır. Halsizlik, aşırı susuzluk hissi ve ağrılar vardır.

Güneş çarpan kişiye ilk müdahale nasıl yapılır?

Güneş çarpmasına uğrayan kişinin bilinci kapalı ise;

Öncelikle kazazede gölge ve serin bir yere taşınır.

Hastanın soluk yolunun açık olması sağlanır, düzenli solunum yapıp yapmadığı ve kalp atışları kontrol edilir, kazazede serinletilir.

Kazazedenin bilinci açık ise;

Kazazede serin bir yere taşınır, yarı oturur pozisyon verilir. Su serpme, ıslak havlu ve hava akımı kullanılarak (yelpaze, vantilatör vb.) serinletilir, su ve alkolsüz içecekler verilir. Fazla giysileri çıkarılır.


mydearbody

Donmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Donmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Aşırı soğuk ortamda uzun süre kalınması sonucu vücut dokularında donma meydana gelir. Kazazede halsiz ve de uykuludur. Vücudun donan bölümleri beyaz ve serttir. Henüz tam olarak donmamış kısımlar ise kızarık olabilir. Kişinin hareketleri ağır ve ağrılıdır. Ciltte su dolu keseler görülebilir. Donmuş dokularda duyu kaybı vardır.

Donmalarda doğru bilinen yanlışlar nelerdir?: Sıcak odaya ya da sıcak suya sokmak, masaj yapmak, kumaş parçaları sürterek ısıtmaya çalışmak, karla ovuşturmak, bandaj yapmak, cilde ilaçlar sürmek,alkol ya da sigara vermek yarardan çok hastaya zarar verir.

İlkyardımcı önce kazazedenin ıslak giysilerini çıkartıp kurumasını sağlamalıdır. Donmuş bölgeler temas, sürtünme, doğrudan ısıdan korunmalı, yüksekte tutularak bir battaniye ile sarılmalıdır. Isıtma işlemi yavaş yavaş ve aşamalı olarak yapılmalıdır. Ilık su (sıcak değil!) bu amaçla kullanılabilir. Kazazedeye ılık içecekler ve şekerli sıvı gıdalar verilebilir. Hasta ilk müdahalenin ardından, en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.


Donmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
Aşırı soğuk ortamda uzun süre kalınması sonucu vücut dokularında donma meydana gelir. Kazazede halsiz ve de uykuludur. Vücudun donan bölümleri beyaz ve serttir. Henüz tam olarak donmamış kısımlar ise kızarık olabilir. Kişinin hareketleri ağır ve ağrılıdır. Ciltte su dolu keseler görülebilir. Donmuş dokularda duyu kaybı vardır.

Donmalarda doğru bilinen yanlışlar nelerdir?: Sıcak odaya ya da sıcak suya sokmak, masaj yapmak, kumaş parçaları sürterek ısıtmaya çalışmak, karla ovuşturmak, bandaj yapmak, cilde ilaçlar sürmek,alkol ya da sigara vermek yarardan çok hastaya zarar verir.

İlkyardımcı önce kazazedenin ıslak giysilerini çıkartıp kurumasını sağlamalıdır. Donmuş bölgeler temas, sürtünme, doğrudan ısıdan korunmalı, yüksekte tutularak bir battaniye ile sarılmalıdır. Isıtma işlemi yavaş yavaş ve aşamalı olarak yapılmalıdır. Ilık su (sıcak değil!) bu amaçla kullanılabilir. Kazazedeye ılık içecekler ve şekerli sıvı gıdalar verilebilir. Hasta ilk müdahalenin ardından, en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.


mydearbody

Hayvansal Yaralanmalarda İlk Yardım

BÖCEK ISIRMALARINDA İLK YARDIM

a.İğne, sokulan yerde kalmışsa, bunun yavaşça ve dikkatle dışa*rı çekilmesi gerekli olacaktır. İğnenin alınırken kırılmama*sı çok önemlidir.

b.Eğer bir kişinin bir ısırmaya karşı allerjik olduğu bilinmekteyse ve ısırma kol veya bacakta olmuşsa, ışınlan yerin üst kıs*mına sıkı bir sargı (turnike) yerleştirilmesi iyi olur. Böylece zehir vücuda daha yavaş yayılacaktır. Sıkı sargı yirmi dakika yerinde kaldıktan sonra bunu çözün, on dakika sonra yeniden koyun ve bu usûle birkaç kez devam edin.

c.Fazla şişkinlik meydana gelirse doktora başvurulması gerekir. Doktor bu hallerde antiallerjik ilâçlar verecek veya ısırmanın tesirlerini izale etmek için başka metotlara başvuracaktır.

d.Işınlan veya sokulan yerin kaşınmaması önemlidir; çünkü ka*şınma ikinci bir enfeksiyona neden olabilecek ve zehirin daha büyük ölçüde yayılmasına yol açacaktır.

YILAN SOKMALARINDA İLK YARDIM

Başta sokan yılanın zehirli olup olmadığını tesbit etmek mümkün olamıyacağı için, bütün yılan sokmalarında gerekli tedbirlerin alınması icabeder. Bu hususta aşağıda verilen prosedürlere baş*vurulmalıdır:

a.Sokulan yerin üst kısmına sıkı bir bandaj (turnike) tatbik edil*melidir. Bu bandaj toplardamar kan akımını durduracak kadar sıkı olmalı ve nabzın atışını durdurmamalıdır. Bandaj için bir mendil, kemer, kravat gibi şeyler kullanılabilinir. Bandaj her yirmi dakikada bir on dakikalık bir süre için açılmalıdır.

b.Sokulan yerin üzerine haç biçimi bir kesit yapılmalı ve zehir emilerek çıkarılmalıdır.

c.Sokulan kişi kesinlikle dinlenmeli ve mümkün olduğu kadar az ölçüde fizikî hareketler yapmalıdır.

d.Işınlan kişi en yakın hastaneye kaldırılmalı ve mümkünse hangi tip yılan tarafından sokulduğunu tesbit etmeye çalı*şılmalıdır.

HAYVAN ISIRMALARINDA İLK YARDIM

Bu gibi yaralanmalar, genellikle delinmeler, çentik yırtılma*lar, çürük veya bereler halinde meydana gelmektedir. Bunlar aşa*ğıda belirtildiği gibi vakit kaybetmeden esaslı şekilde tedavi edil*melidir:

a.Beş ile on dakika arası bir süre yarayı su ve elinize geçirebile*ceğiniz en iyi sabunla yıkayınız.

b.Üzerine sterilize edilmiş bir gazlı bez yerleştiriniz. Eğer buna im*kân yoksa temiz bir mendille “kapatınız.

c.Deriyi delmiş olan her ısırık, doktor tarafından tedavi edilmeli*dir. Böylece doktor tetanos aşısını yapabilecek, gerekli antibi*yotikleri verebilecek ve durum gerektirmekteyse kuduz aşı*sının yapılmasını tavsiye edebilecektir.

saglikbilgisi

Bilinç Kaybında İlk Yardım

Beyine giden kan miktarının azalması sonucu, beş duyu organından gelen uyarılara geçici olarak cevap verememe haline bilinç kaybı, ya da bayılma denir. Bu durumdaki bir kişi, sözle ya da dokunarak kendisine ulaşmaya çalışan ilkyardımcıya cevap veremez, ancak, ağrı yaratan bir uyarana refleks karşılık verir.

Basit bayılmalar genellikle uzun süren açlıklar, ağır yorgunluk, uykusuzluk, ani korku ya da acılar sonucu olarak ortaya çıkar.

Bu durumdaki bir kazazedeye ağızdan yiyecek, içecek verilmez, giysileri rahatlatılır, ayakları yukarıya kaldırılır, kusma olabileceği için yan güvenli pozisyonda tutulur. Kendine gelmeye başlayan kazazede hemen ayağa kaldırılıp, yürümeye zorlanmamalıdır.

EPILEPSI-SARA NOBETI

Doğuştan ya da sonradan ortaya çıkabilen, bir grup beyin hücresinin düzensiz emirler üreterek beyinin çalışmasını geçici olarak bozması ile oluşan bir durumdur.

Bilinç kaybı, idrar kaçırma, çenenin kilitlenmesi, adalelerde kasılmalar görülür. Nöbet sırasında solunumda bozularak ağızdan köpüklü tükürük akar.

Kendiliğinden düzelene kadar kişinin dilini ısırması ve başını bir yere çarpması engellenir. Bu amaçla dişler arasına rulo yapılmış bir kumaş parçası ya da mendil konur. Baş iki el ile kontrol altına alınır, altına yumuşak destekler konur. Nöbetin sonlandığı görülünce hasta nakledilir.

ORGAN KOPMASI

Parmak, el, kol, ayak, bacak, penis, kulak, burun gibi vücut uzantılarının vücutla olan bütünlüğünün bozulmasına, organ kopması denir. Bütünlüğün bir kısım dokularla devam ettiği hallere kopma değil, kesi demek doğru olur.

Organ kopmasına müdahale edilmezse;

1. Kanama nedeniyle kazazedenin yaşamı tehlikeye girer

2. Organın kaybı fiziksel görünüm bozukluğu, işlev kaybı ve ruhsal sorunlar yaratır.

Kasıt, ya da kaza sonucu ortaya çıkacak organ kopmasına ilkyardımcının müdahalesi iki yönlü ve hızlı olmalıdır. Kanama kontrolü kadar, nakil ve ulaşılacak merkezin bilgilendirilmesi de önemlidir. Diğer ilkyardım uygulamalarından farklı olarak, organ kopmasında, kazazede ve kopmuş organın ulaştırılacağı sağlık merkezinin damar- sinir cerrahisi yapılabilecek nitelikte olması gerekmektedir. Soğuk ortamda taşınan kopmuş organ canlılığını daha uzun süre koruyacak, birleştirme sonrası, işlev de daha iyi korunacaktır.

Organ kopmasında ilkyardım uygulamaları öncelikle ABC kontrolü ile başlar. Daha sonra kazazede yatar pozisyona getirilir., bilinci açıksa sırtüstü, kapalı ise yan güvenli pozisyonda tutulur.

Kopma, eğer tek tek kemikli bölgelerin uzağında meydana gelmiş ise kolun ve bacağın vücuda yakın kısımlarından turnike uygulanır. Daha sonra kopan organ temiz, su geçirmez plastik bir torba ya da kaba konulup ağzı kapatılır. Daha sonra bu torba veya buz dolu bir kap ya da torbaya konur. Kazazede ve kopan organ aynı araçla nakledilir.

YUKSEK ATES VE HAVALE

Genellikle iltihabi hastalıklar arasında yükselen ateşe bağlı olarak küçük çocuklarda ortaya çıkar. Beyin hücrelerinin yüksek ısıda normal çalışmayıp kontrolsüz emiriler iletmesi sonucu bilinç kapanıp, titreme-kasılmalar ortaya çıkar. Çocuğun üzerinin soyulması, ıslak havlularla serinletilmesi ya da yıkanması yoluyla ateşi düşürülerek havale durdurulabilir.

İÇ KANAMALAR
İç kanamada ilkyardımcı kanamanın varlığını dışarıdan göremez. Büyük kemik kırıkları, kafaya gelen darbeler, tüm vücudu etkileyen kazalarda, dıştan izlenebilen kanama olsun ya da olmasın, iç kanamadan şüphe edilmelidir.

- Huzursuz kazazede, görme

- işitme sorunlari, uyuklama hali

- Soguk, soluk, nemli cilt

- Karinda sertlik ve bastirmakla agri

- Vücutta yaygin sıyrık, morluk, şişlikler

- Halsizlik

- Susuzluk hissi

- Sayisi artmiş ancak zayif solunum ve nabiz varsa iç kanama düşünülmelidir.

Iç Kanama Düşünülen Kazazede Için Yapilacaklar:

1. Şok ile mücadele et (ayaklari yüksek olarak yatir, ısıt)

2. Hızlı naklet

BURUN KANAMALARI
Burun kanaması deyip geçmeyin. Burun kanamaları çoğunlukla can sıkıcıdır, bazen korkutucu ve yaşamı tehdit edici bile olabilir.

Uzmanlar burun kanamalarını iki gruba ayırmaktadırlar.

1. Ön burun kanamaları: Burnun ön kısmından gelen kanamalardır. Ayakta duran ya da oturan kişide bir burun deliğinden akan kanama şeklinde kendini gösterir.

2. Arka kanama: Burun arkasından ve derinden olan kanamadır. Kanama genize doğrudur. Otururken veya ayakta dururken bile kanama boğaza doğru olur. Hasta sırt üstü yattığında ön kanama bile olsa her iki yönde kanama olabilecektir.

Arka burun kanamalarının tanınması çok önemlidir.Bu kanama tipi oldukça şiddetlidir ve bir uzmanın takibini gerektirmektedir. Arka kanamalar çoğunlukla yaşlı kişilerde görülür. Bu hasta grubu genellikle yüksek kan basıncı (tansiyon) olan kişiler ya da travma geçirmiş kişilerdir.

Burun kanamaları çocuk yaş grubunda genellikle ön kanama tipinde olmaktadır. Kuru hava veya kış aylarında görülen kabuklanmalar kanamaya neden olmaktadır. Bundan korunmak için nemlendirici bir kremi burunun orta bölmesine parmak ucu ile sürmek yararlı olacaktır. Bu amaçla vaselin ve viks faydalı ilaçlardır. Günde üç defa kullanılması önerilir ancak gece yatmadan önce sürmek yeterlidir. Burun kanaması sık tekrarlıyorsa doktorunuza görünmenin faydası vardır.

Siz ya da çocuğunuzda ön burun kanaması varsa şunları uygulayınız.

1. Burnun uçtaki yumuşak kısmını baş parmağınızla diğer iki parmağınız arasına alınız.

2. Burnu parmakla sıkıştırılmış olarak yüzünüze doğru bastırınız.

3. Beş dakika böyle bekleyiniz (Saat tutunuz).

4. Başınızı kalbinizden daha yüksek tutmaya dikkat ediniz. Bu nedenle oturunuz ya da başınız daha yukarıda uzanınız.

5. Burun ve yanağınıza buz tatbik ediniz (Bir plastik torba içinde buz doldurarak).

KANAMA DURDUKTAN SONRA YENİDEN KANAMAYI ÖNLEMEK

6. Sümkürmemeye özen gösteriniz.

7. Yerden ağır bir şey kaldırmak ya da buna benzer zorlayıcı hareketler yapmayınız.

8. Başınızı mutlaka göğsünüzden daha yukarıda tutmaya çalışınız.

TEKRAR KANAMA OLURSA

9. Burun içindeki tüm pıhtıları sümkürterek temizleyiniz.

10. 3, 4 defa her iki burun deliğine dekonjestan burun spreyi sıkınız (Otrivine, Burnil, Faral v.b.).

11. Tekrar en baştaki 1. ve 3. basamaktaki gibi buruna baskı yaparak sıkınız.

12. Doktorunuzu arayınız.

DOKTURU NE ZAMAN ARAYALIM YA DA ACİL SERVİSE BAŞVURALIM !

Eğer, kanama durmuyorsa veya yeniden kanamaya eğilim gösteriyorsa.

Eğer, kanama çok hızlı ve kan kaybı miktarı çok fazla ise.

Eğer, kanama nedeniyle yorgunluk ve halsizlik hissediliyorsa.

Eğer, kanamanız burun önüne kanamadan çok, boğaz arkasına doğru oluyorsa.

hekimce

Kalp Kramplarında İlk Yardım

Kalp krampları genellikle sıcak bir ortamda ağı egzersiz yapılması sonucu ortaya çıkan ağrılı kalp spazmlarıdır. Spazmlar oldukça yoğun gerçekleşebilir. Ağır egzersizler sırasında yeterli sıvı alınmaması kalp kramplarına neden olabilir.

Eğer kalp krampı yaşıyorsanız;
-Dinlenin ve vücudunuzun soğumasını bekleyin.

-Bol miktarda sıvı tüketmeye dikkat edin.

-Egzersizlerinizi daha yavaş ve dikkatli bir şekilde uygulamaya çalışın.

-Krampların ardından ağır egzersiz yapmaya devam etmeyin.

-Kramplar bir saat içerisinde geçmezse mutlaka medikal yardım alın.

sihhat.net

şok- bayilma ve komada ilkyardim

A. ŞOK:
Tanımı : Pek çok tanımı vardır. Genel bir çerçeve ile şöyle tanımlana bilir: Çeşitli nedenlerle özellikle dolaşım sisteminin yetersizliği sonucu vücudun her yerine yeterli kan akışının sağlanamaması nedeniyle sis temlerdeki çalışmanın azalmasıdır. Bu durumda kan, doku ve organlara gitmesi gereken yeterli oksijen ile besin maddeleri sağlanamaz. Bu olaydan pek çok organ etkilenir; ancak öncelikle beyin etkilenecektir.

Nedenleri-Belirtileri:
- İç ve dış kanamalar - Huzursuzluk - endişe
- Çok şiddetli ağrı - Nabzın süratli ve zayıf olması
- Beklenmedik bir olayla - Yüzeysel solunum
karşılaşma - Soğuk nemli cilt, titreme
- Geniş yanıklar - Deride solukluk
- Zehirlenmeler - Vücut ısısının hızla düşmesi
- Aşırı su ve tuz kaybı - Giderek bilinç kaybı
- Alerjiler - Bulantı, kusma
- Kalp krizleri - Göz bebekleri büyük, anlamsız
- Ciddi enfeksiyonlar bakış
- Yüksek ateş - Kan basıncında düşme

İlkyardım:
- Öncelikle şokun nedeni ortadan kaldırılmaya çalışılır.
- Mutlaka şok pozisyonu verilir (iç kanamalar hariç). Sırtüstü baş aşağıda; bataklar yukarıda, üstü örtülü başı yana döndürülen pozisyondur
- Soluk yolu açık tutulur.
- Bilincinin açık kalması için çaba gösterilir.
- Bilinci açık ve iç kanama yoksa ılık içecekler verilir.
- Kesinlikle alkol verilmez üzeri örtülür.
- Kanoma varsa öncelikle durdurulmalıdır

B. BAYILMA:
Tanımı:
Beyine gelen oksijenin azalması nedeniyle kısa süreli geçici tam veya kısmen bilinç kaybıdır.
nedenleri:
- Kan kaybı, kan görme
- Kan basıncının düşmesi
- Havasızlık
- Beklenmedik bir olayla karşılaşma
- Çok şiddetli ağrı
- Stres
- Açlık, kan şekerinin düşmesi
- Kansızlık
- Çok sıcak, yüksek ateş

Belirtileri:
- Baş dönmesi, göz kararması
- Soğuk terleme
- Nabızda artma, zayıflama
- Yüzün solması -
- Solunumun sık ve yüzeysel olması
- Kasların hareket edememe - Kusma, bulantı
- Bilinç kaybının hemen oluşması
- Kendinden geçme

İlkyardım:
- Temiz hava alması sağlanır
- Sıkan giysileri gevşetilir
- Şok pozisyonu verilir.
- Sıcak tutulur
- Duyu organları uyarılır. (Amonyak, soğan koklatılabilir.
- Solunumu kontrol edilir.
- Takma dişi varsa çıkarılır.
- Yüzü soğuk su ile yıkanır.
- Tokat atılmaz, yakın mesafeden uzun süre alkol koklatılmaz
- Ayıldığında yeterli süre dinlendirilir.
- Tüm bu yapılanlara karşın ayılamıyorsa komaya geçiş düşünülerek hemen bir sağlık kurumuna gönderilmelidir.
C. KOMA
Tanımı : Hareket sisteminin duyu organlarının işlevsiz kalması sonucu çevreye tepkinin verilmediği derin bir bilinç kaybı ve uyandırılamayacak biçimde uyku halidir.
Nedenleri:
Baş travmaları: beyin kanaması
Kanamalara bağlı şok, elektrik şoku
Psikojenik şok
Alkol, zehirlenmeler
Alerjiler
Suda boğulma
Bazı hastalıklar (şeker hastalığı, sara gibi)
Sıcak çarpması, donma

Belirtileri
Bilinçsizlik, uyku
Hareketsizlik, halsizlik
Uyarılara reaksiyonsuzluk refleks kayıpları
Hırıltılı solunum (Dilin gevşeyerek geriye doğru toplanması)
Komadaki belirtirler, koma öncesi (prekoma ) dönemden başlayarak tam koma aşamasına gelinceye kadar ağırlaşırlar

İlkyardım:
• Soluk yolu açık tutulur, hava yolu borusu konur ,yan çevrilir
• Solunum durmuşsa suni solunum yapılır
• Komaya neden olan etken ortadan kaldırılır
• Vücut ısısı korunur
• Sıvı verilmez
• Uygun pozisyonda sevk edilir.

5. KALP DURMASI
Kalp, dolaşım sistemi bölümünde anlatıldığı gibi dolaşım sisteminin merkezidir. Bir dakika içinde yetişkin bir kişide 60-80 defa kasılıp gevşeyerek kanı damarlar yoluyla tüm vücut organlarına iletir ve hücreler, dokular için yaşamsal önemdeki maddeleri taşır. Ayrıca hücrelerden ar tık maddelerin alınarak boşaltım sistemine gönderilmesinde rol oynar.

Belirtileri:
• Atardamarlardan nabız hissedilmez. (En kolay nabız boyun atardamarından alınır.)
• Göz bebekleri büyür, sabitlenir
• Bilinç kaybolur
• Solunum durur
• Refleksler kaybolur
• Vücut soğur
• Kulakla kalp sesi duyulmaz
• Deri kül rengi olur sonra, morarır.

Kalp masaj tekniği: Kalp masajına, kalbin durmasından sonra 5 dakika içinde başlanmalıdır. Yoksa yapılacak masajı hiçbir faydası olmaz. Çalışan kalbe asla masaj yapılamayacağı unutulmamalıdır. Bu nedenle kalbin durduğundan emin olmadan
masaj yapılmaz.