İşsizlik Maaşı nedir? Kimler İşsizlik Sigortasından Yararlanabilir?

İşten çıktığınızda başka bir işe girene kadar temel ihtiyaçlarınızı karşılayacak kadar devletin işsiz olan kimselere belli bir süre ödediği miktar işsizlik parası adı altında alınmaktadır.

• 1-İşveren işinize son verdiyse işsizlik maaşı alabilirsiniz.
• 2-İşyeriniz kapandıysa işsizlik maaşı alabilirsiniz.
• 3-Süreli bir iş akdi yapmışsanız ve süre bittiğinde işi bırakırsanız işsizlik maaşından faydalanabilirsiniz.

Öncelikle kendi kusurunuz nedeniyle işten çıkarılmamış olmanız gerekiyor

Aşağıdaki hususlar fesih için (işten çıkarılma) geçerli bir sebep oluşturmaz:

a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal

faaliyetlere katılmak.

b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak.

c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.

d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.

e) 74. maddede öngörülen(analık hali) ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.

f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25. maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.

İşverenin İşçi Çıkarmada Geçerli Nedenler:

Madde 25’de düzenlenmiştir. Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I- Sağlık sebepleri:

a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.

b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca

bulunduğunun Sağlık Kurulu’nca saptanması durumunda. (a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17. maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74. maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıfl ar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.

c) İşçinin, işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84. maddeye aykırı hareket etmesi.

e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

III- Zorlayıcı sebepler:

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması.

İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18., 20. ve 21. madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir. Derhal fesih hakkını kullanma süresi 24. ve 25. Maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.

İzah edilen sebeplerden dolayı işçinin işten çıkarılmamış olması gerekir. Ayrıca, İşverenin kusuru nedeniyle, küfür, hakaret, ücret ödememe, fazla mesai vermeme vs. gibi nedenler varsa ve bu nedenleri ispatlayabilirseniz istifa edip işten ayrılırsanız işsizlik maaşı alabilirsiniz.

Açıklanan bu nedenlerden birini taşıyorsanız işten ayrıldığınız anda işverenden talep edeceğiniz “İşten Ayrılma Bildirgesi’ni” işveren, üç nüsha halinde hazırlayıp bir nüshasını işten ayrılan kişiye veriyor, diğer bir nüshası kendisinde kalıyor ve bir nüshasını da bildirgeye çıkış nedenini yazarak İŞKUR’a gönderiyor.

İŞKUR ise işten çıkarılma nedenlerine bakarak işsizlik maaşı verilip verilmeyeceğini kararlaştırıyor. Ancak işsizlik maaşı alabilmek için işten çıkış tarihten itibaren en geç 30 iş günü içerisinde herhangi bir İŞKUR şubesine şahsen yada internet ortamında İşsizlik Ödeneği başvuru linkini tıklayarak (www.işkur.gov.tr) başvuruda bulunması gerekiyor. 30 gün geçmiş ise geçen her geçen günün ücretini işsizlik maaşından alamıyorsunuz. Yani bir ay sonra İŞKUR’a gidip başvurursanız işsiz kaldığınız andan itibaren başvuru tarihinize kadar olan işsizlik maaşını alamıyorsunuz. İŞKUR ise başvurunuza bakarak eğer doğru nitelikleri taşıyorsanız size maaş veriyor. Başvurunuzdan 1 ay sonra İŞKUR’a giderek işsizlik maaşı hesap cüzdanınızı alıp ilgili bankadan işsizlik maaşınızı çekebiliyorsunuz.

İşsizlik maaşı için ne kadar çalışmak gerekiyor?

İşin kaybedildiği tarihten önceki 120 gün prim ödemesi olanlar, eğer işten çıkarıldığınız tarih içinde 3 yıl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemişseniz 6 ay, 3 yıl geriye dönük 900 gün prim ödemişseniz 8 ay, 3 yıl geriye dönük 1080 gün prim ödemişseniz 10 ay işsizlik maaşından faydalanabiliyorsunuz. Alacağınız ücret ise son 120 günün (4 ay) brüt ücretinin yüzde 40'ı kadar işsizlik maaşı almaya hak kazanıyorsunuz. Hesaplanan aylık işsizlik maaşı 16 yaşından büyüklere uygulanan brüt asgari ücret tutarının % 80’ i geçemez.

İşsiz kalınınca sağlıktan faydalanabilir misiniz?

Sigortalı işsizler işsizlik maaşı alırken sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyorlar. Bunun nedeni ise işsizlik maaşı aldığınız süre içerisinde İŞKUR sizin adınıza Sosyal Güvenlik Kurumu’na Genel Sağlık Sigortası primlerini ödüyor. Bu primler ödendiği için işsiz kalan kişinin kendisine, eşine ve çocuğuna sağlık hizmetlerinden faydalanması kısıtlanmıyor. Ancak 100 gün sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor. Bunu uzatmak için ise işsiz kişi adresine en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Merkezine giderek İŞKUR’dan işsizlik maaşını aldığını ve bu nedenle sağlık hizmetlerinden faydalanması gerektiğini belirtmesi gerekir. Kurum, işsiz kişinin sağlık hizmetlerinden faydalanması için tekrardan sistem aktifleştiriyor. Bu aktifleştirme işsizlik maaşının bağlanma süresi yani 6 ay, 8 ay ve 10 ay boyunca devam ediyor.

Askerlik nedeniyle iş akdi feshedilen kişi işsizlik maaşı alabilir mi?

İşyerinden ”askere gideceğim” diye ayrılmışsanız işsizlik maaşı alabilirsiniz. Ancak askerde geçen süreleri işsizlik maaşı olarak alamıyorsunuz. Askerlik bittiğinde 30 gün içerisinde İŞKUR’a müracaat ettiğinizde askerlik yaptığınızda geçen süre yokmuş gibi yani işten yeni ayrılmış gibi görünerek İŞKUR size, 3 yıl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemişseniz 6 ay, 3 yıl geriye dönük 900 gün prim ödemişseniz 8 ay, 3 yıl geriye dönük 1080 gün prim ödemişseniz 10 ay işsizlik maaşından faydalanabiliyorsunuz.

SGK Rehberi

İşsizlik ödeneğine hak kazanma şartları, ödenme süresi ve miktarı

1- İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Şartları

Hizmet akdi sona eren sigortalıların işsizlik ödeneğine hak kazanma şartları 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 51. maddesinde düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için,

-Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması,

-Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olması,

-Hizmet akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde sayılan hallerden biri ile sona ermiş olması,

-Türkiye İş Kurumuna süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduğunun kaydettirilmesi,

gerekmektedir.

Hizmet akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde sayılan hallerden biri ile sona erip ermediği hususu, sigortalının hizmet akdinin sona ermesinin ardından Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen sigortalı işten ayrılış bildirgelerindeki işten ayrılış nedenlerine bakılarak belirlenmektedir.

Buna göre, sigortalı işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış nedeni olarak:

04- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi

05-Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi

12-Askerlik (İşsizlik ödeneği askerlik dönüşü alınabilecektir.)

15-Toplu işçi çıkarma

17- İşyerinin kapanması

18- İşin sona ermesi

23-İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih

24- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih

25-İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

27-İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih

28- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih

31-Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih

32- 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih,

33- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi

34- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih

Nedenlerinden biri seçilerek bildirilmiş ise, sigortalının iş akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde belirtilen hallerden biri ile sona erdiği kabul edilmekte ve diğer şartlar da gerçekleşmiş ise sigortalı, işsizlik ödeneğine hak kazanmış sayılmaktadır.

2-İşsizlik Ödeneğinin Süresi

4447 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca, işsizlik ödeneğine hak kazanmış olan sigortalılardan, son üç yıl içinde;

a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün,

b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 240 gün,

c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

3-İşsizlik Ödeneğinin Miktarı

4447 sayılı Kanunun 50. maddesinde, günlük işsizlik ödeneğinin, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olduğu öngörülmüştür.

Bu çerçevede, aylık işsizlik ödeneği de günlük işsizlik ödeneğinin 30 katına isabet etmek olup, bulunan bu tutardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

Örneğin, 17/4/2013 tarihinde işten ayrılan ve işsizlik ödeneğine hak kazanmış olan bir sigortalının son dört aydaki kazancının

2013/Nisan ayında 17 gün 750 TL

2013/Mart ayında 30 gün 1.200 TL

2013/Şubat ayında 30 gün 1.200 TL

2013/Ocak ayında 30 gün 1.200 TL olduğu düşünüldüğünde;

Günlük işsizlik ödeneği;

750 + 1.200 + 1.200 + 1.200 = 4.350 (Son dört aydaki SPEK tutarı)

17 + 30 + 30 +30 = 107 (Son dört aydaki gün sayısı)

4.350 / 107 = 40,65 TL (Günlük ortalama kazancı)

40,65 * 40 / 100 = 16,26 TL olacaktır.

Aylık işsizlik ödeneği ise;

16,26 * 30 = 487,80 TL

487,80 * 7,59 /1000 = 3,70 (Kesilecek damga vergisi)

487,80 – 3,70= 484,10 TL

olacaktır.

Diğer taraftan 4447 sayılı Kanunun 50. maddesinde ödenecek işsizlik ödeneği ile ilgili bir de üst sınır getirilmiş olup, sözkonusu maddede işsizlik ödeneği miktarının onaltı yaşından büyük işçiler için belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçmeyeceği öngörülmüştür.

Dolayısıyla yukarıdaki hesaplamalara göre bulunan tutar, onaltı yaşından büyük işçiler için belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçiyor ise, ödenecek aylık işsizlik ödeneği, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde sekseni olacaktır.

4-İşsizlik Ödeneğinin Kesilmesi

4447 sayılı Kanunun 52. maddesine göre, işsizlik ödeneği almakta iken;

a) Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin,

b) İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilenlerin,

c) Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyenlerin,

d) Haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin,

İşsizlik ödenekleri kesilmektedir.

İşsizlik maaşıyla ilgili bilinmesi gerekenler

İşsizlik Sigortası Nedir? Kimler Yararlanabilir? İşsizlik sigortasına ilişkin sık sorulan sorular ve cevapları

İşsizlik sigortasına ilişkin sık sorulan sorular ve cevapları

1. Kimler, işsizlik sigortası kapsamındadır?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar,

Ülkemizde çalışma vizesi ile çalışan yabancı işçiler,

işsizlik sigortasının kapsamında bulunmaktadır.

2. İşsizlik sigortası hizmetlerinden yararlanabilme koşulları nelerdir? Hangi belgeler ile nereye başvuru yapılabilir?

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre, işsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda www.iskur.gov.tr portalı üzerinden başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır.

Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

3. İşsizlik sigortası primleri hangi kazanç üzerinden ve hangi oranda kesilmektedir?

İşsizlik sigortası primi, sigortalının 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80 ve 82 nci maddelerinde belirtilen prime esas aylık brüt kazançlarından % 1 sigortalı, % 2 işveren ve %1 Devlet payından oluşmaktadır.

4. Yersiz alınan ve iadesi istenen İşsizlik sigortası primleri hangi Kurumdan talep edilmelidir?

İşsizlik sigortası primlerinin toplanmasından Sosyal Güvenlik Kurumu, diğer her türlü hizmet ve işlemlerin yapılmasından Türkiye İş Kurumu görevli, yetkili ve sorumludur.

İşsizlik sigortası primlerinin toplanmasından, sigortalı ve işyeri bazında kayıtların tutulmasından, toplanan primler ile uygulanacak gecikme zammı, faiz ve cezaların Fona aktarılmasından, teminat ve hak edişlerin prim borcuna karşılık tutulmasından, yersiz olarak alınan primlerin iadesinden Sosyal Güvenik Kurumu görevli, yetkili ve sorumludur.

Yersiz olarak alınan primlerin iadesi ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.

5. Sigortalı işsizlere hangi hizmetler sunulmaktadır?

Sigortalı işsizlere Kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, İŞKUR tarafından aşağıda belirtilen ödemeler yapılmakta ve hizmetler sağlanmaktadır;

İşsizlik ödeneğinin verilmesi,

5510 sayılı Kanun gereği genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi,

Yeni bir iş bulma,

Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi.

6. İşsizlik ödeneği ne kadar süre ile ödenmektedir?

Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,

900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,

1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği (kanunda yer alan diğer şartları taşınması kaydıyla) verilmektedir.

7. İşsizlik ödeneği miktarı nasıl hesaplanmaktadır?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçememektedir.

Ayrıca işsizlik ödeneğinden damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

Aşağıda Üç Farklı Örnek Olayda (1 Temmuz 2010'da yürürlüğe giren Asgari Ücrete Göre) Aylık İşsizlik Ödeneği Hesabı Verilmiştir.

Hesaplanan İşsizlik Ödeneği MiktarıDamga vergisiÖdenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı

Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların aylık ortalaması

SON DÖRT AY ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN760,5304,22,01302,19

SON DÖRT AY AYLIK 900 YTL İLE ÇALIŞAN9003602,38357,62

SON DÖRT AY AYLIK 1.800 YTL İLE ÇALIŞAN1.800,007204,75604,38(*)

(*) Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı, Aylık Asgari Ücretin Brüt Tutarının Yüzde Seksenini geçemeyeceği için Ödenecek Aylık İşsizlik Ödeneği Miktarı bu şekilde hesaplanmıştır.

8. Sigortalı işsizler, işsizlik ödeneklerini İŞKUR'a başvurduktan sonra ne zaman, nasıl ve nereden alabilirler?

İlk işsizlik ödeneği ödemesi, ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılır. Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTT şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.

9. İşsizlik ödeneği hangi hallerde kesilmektedir?

İşsizlik ödeneği almakta iken;

Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.

Gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilir.

Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır. Şu kadar ki, bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçemez.

10. Ölen Sigortalı İşsizlere ait fazla ödemeler tahsil edilir mi?

Ölen sigortalı işsizlere ait fazla ödemeler geri tahsil edilmez.

11. İşsizlik ödeneğinden herhangi bir kesinti yapılacak mıdır?

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.

12. Son 120 günde kesinti sayılmayan haller nelerdir?

Bizmet akitleri 4447/51 inci madde kapsamında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte;

Hastalık,

Ücretsiz izin,

Disiplin cezası

Gözaltına alınma,

Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,

Kısmi istihdam,

Grev,

Lokavt,

Genel hayatı etkileyen olaylar,

Ekonomik kriz,

Doğal afetler,

Nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmamaktadır.

13. Sigortalı işsizlerin, işsizlik ödeneği alırken sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkün müdür?

5510 sayılı Kanun gereğince, işsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olup bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabileceklerdir.

14. Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği alırken bir işte çalışmaya başlaması halinde yapması gerekenler nelerdir?

İşsizlik ödeneği alırken gelir getirici bir işte çalışmaya başlayanların (bir gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine bilgi vermeleri gerekmektedir. Kurumumuza bilgi verenlerin ödenekleri, (tekrar yeni bir ödeneğe hak kazanamayacak şekilde işten ayrılınması halinde) ilgililerin başvurdukları tarih itibarıyla yeniden başlatılmaktadır. İlgililerin işe girip girmedikleri Kurumumuzca takip edilmektedir. Kurumumuz tarafından yapılan kontrollerde gelir getirici bir işte çalışmaya başlanılmasına karşın 15 gün içerisinde Kuruma bilgi verilmediğinin anlaşılması halinde ödenek kesilmekte ve kalan ödenek yeni bir ödenek hak kazanamayacak şekilde işten ayrılınmasıması halinde ödenmemektedir. Yapılan fazla ödemeler yasal faizi ile birlikte tahsil edilmektedir.

İşsizlik Fonu

İşsizlik fonu yeni işsizlere yetecek mi, bu zamanda kadar işsizlere ne kadar para ödendi tüm bu soruların cevapları ve daha fazlası haberimizde.

İşsizlik fonundan 12.5 yılda 5 milyon işsize 7.1 milyar TL ödendi. Fonda 78.3 milyar TL var. Yani paranın 10'da biri işsizlere ödenmiş. Hükümet büyüme hedefini aşağı revize edince fona ihtiyaç duyacaklar artabilir.

Orta Vadeli Plan'da (OVP) büyüme hedefi revize edilince, "Peki işsizlik ne olacak?" sorusu akılları daha fazla kurcalamaya başladı. Milliyet gazetesinden Cem Kılıç'ın haberine göre, büyüme işsizliği engellemek ve istihdam yaratmak konusunda en iyi işleyen formül. Ancak büyüme hedefinde revizeye gidilmesi işsizlik korkusunu büyüttü. Böyle olunca da, işsizliğin sonuçlarını engellemek açısından işsizlik sigortası fonu bir kez daha gündeme geldi.

78.3 MİLYAR TL KASADA

OVP'nin hedefleri açısından işsizliğin önümüzdeki birkaç yılda artış eğiliminde olacağı beklenildiğinden, işsizlik sigortasının daha da önemli olacağı söylenebilir.

İşsizlik sigortasında eylül ayı itibarıyla 78.3 milyar TL para bulunuyor. Fondaki para son 4 yılda yüzde 40'dan fazla artmış durumda. Ne var ki bu dönemde işsizlik sigortasından yararlanan işsiz sayısının aynı oranda arttığını söyleyemiyoruz. Türkiye'nin dış ticaret açığı Ağustos 2014 itibarıyla 56 milyar Dolar. Yani kaba bir hesapla işsizlik fonunda biriken paranın neredeyse Türkiye'nin dış ticaret açığının üçte ikisi kadar olduğunu söyleyebiliriz. Bu fonun birikiminde katkısı olan işçiler lehine kullanılması yerinde olacaktır.

KAÇ İŞSİZ YARARLANABİLDİ?

İşsizlik sigortasından yararlanan yani işsizlik parası alan kişi sayısına bakarsak, işsizlik parasının artması ve daha çok işsizin yararlanması gerektiği söylenebilir. Mart 2002'den bu yana 5 milyon kişi işsizlik sigortasından yararlanmış. Şu anda da 273 bin 828 kişi işsizlik sigortası kapsamındaki hizmetlerden halen yararlananları gösteriyor. Bu rakam toplam işsizlerin onda birine denk geliyor. Dolayısıyla işsizlik sigortasından yararlanma kriterlerinin katı olduğunu ve pek çok işsizin işsizlik sigortasından yararlanamadığını görüyoruz.

Eylül ayı itibarıyla işsizlik sigortasına 67 bin 692 kişi başvururken bu kişilerden sadece 30 bin 794'üne işsizlik parası verilebilmiş. Yani başvuran işsizlerin yarısından fazlası işsizlik parası alamamış.

7.1 MİLYAR TL ÖDENDİ

2002 Mart'tan itibaren işsizlere ödenen toplam miktar 7.1 milyar TL. Fonda biriken parayı göz önünde bulundurduğumuzda bu ödeme çok düşük bir rakam. Fonda biriken paranın sadece 10'da biri işsizlere ödenmiş. Dolayısıyla işsizlik fonunda biriken bu kadar para varken bunu işsizler için kullanmamak anlaşılır bir durum değil. İşsizlik sigortasından yararlanma şartlarının hafifletilerek, daha çok işsizin işsizlik parası alması sağlanmalı.

120 GÜN PRİM ŞARTI KALKSIN

İşsizlik sigortasından yararlanmak için belirli bir süre prim ödemiş olmak gerekiyor. Ancak bu süreleri karşılıyor olsa bile çalışan kişi adına son 120 gün kesintisiz prim ödenmemiş ise işsizlik parası alınamıyor. Pek çok işsizin bu kriter nedeniyle işsizlik sigortasından yararlanamadığı görülüyor. Dolayısıyla daha çok işsizin işsizlik sigortasından yararlanabilmesi adına bu şartın kaldırılması sağlanmalı.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ KAÇ GÜN VERİLİYOR?

- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıla bakılıyor.

- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün (6 ay).

- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün (8 ay).

- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün (10 ay).

MAAŞTA ÜST SINIR VAR DEĞİŞİKLİK GEREKİYOR

İşsizlik sigortasına çalışanların prime esas kazançları üzerinden yüzde 1 oranında prim ödeniyor. Ancak bir üst limit var. Ücreti ne kadar yüksek olursa olsun işsiz kalan kişi işsizlik sigortasından en fazla 900 TL alabiliyor. Dolayısıyla ücreti 2.500 TL olan kişi de aynı işsizlik parasını alıyor, 5.000 TL olan da.

Bu hususun mutlaka değiştirilmesi gerekiyor. Çalıştığı dönemde 5.000 TL kazanan kişinin harcama düzeyi ve tüketim alışkanlıkları aldığı ücrete göre şekilleniyor. Bu kişinin işsiz kaldığı dönem içerisinde de aynı satın alma gücünün korunması gerekli. Çalışırken de işsizlik sigortasına yüksek prim ödeyen bu kişiler için hesaplanan işsizlik parasındaki üst limit bu yüzden kaldırılmalı.

SAĞLIK SİGORTASI DESTEĞİ DE VAR

İşsizlik sigortasında işsizlik parası dışında başka destekler de var. Ön önemlisi genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi. Yani vatandaş işsiz kaldığında bir de genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalıyor. Yaptıracağı gelir testi sonrası ne kadar prim ödemesi gerektiği belli oluyor. Bu sağlanmıyor olsa pek çok kişi son dört ay kazandığı brüt ücretin yüzde 40'ını alacak ancak bir de bu tutar üzerinden genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalacaktı.

30 GÜNLÜK SÜREYE DİKKAT!

İşsizlik sigortasına başvurular iki türlü yapılıyor. En yakın İŞKUR birimine şahsen başvuru yapılabiliyor.

Başvuruyu internet üzerinden www.iskur.gov.tr adresinden yapmak da mümkün. Başvuru

için iş sözleşmesinin feshinden itibaren 30 günlük süreyi geçirmemek gerekiyor.

İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ ...

- Deneme süreli iş sözleşmesinin feshi

- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)

- Emeklilik (yaşlılık)

- Malulen emeklilik

- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması

- Ölüm

- İş kazası sonucu ölüm

- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

- Kadın işçinin evlenmesi

- Statü değişikliği

- Disiplin kurulu kararı ile fesih

İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR...

- Askerlik

- Toplu işçi çıkarma

- İşyerinin kapanması

- İşin sona ermesi

- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi

- İşçi tarafından haklı nedenle fesih

- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih

- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih

- Özelleştirme nedeni ile fesih

- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesi

İşsizlik Ödeneği

Çalışanların işsiz kaldığında en büyük güvencesi, işsizlik ödeneği. 10 aya kadar maaş imkanı var. Üstelik sadece işten çıkartılanlar değil, istifa edenler de belli şartlarda bunu alabiliyor. İşte 10 soruda işsizlik ödeneği...




İşsiz kalanların imdadına işsizlik ödeneği yetişiyor. 10 aya kadar maaş imkanı sunuluyor. Ancak belli şartları var. İşte işsizlik ödeneği ile ilgili bilinmesi gerekenler:

1. Kimler kapsamda?: Bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar, sandıklara tabi sigortalılar, ülkemizde çalışma vizesi ile çalışan yabancı işçiler işsizlik sigortasının kapsamında.

2. Primler hangi kazanç üzerinden kesilir?: Brüt kazançtan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payıyla gerçekleşiyor.

30 GÜNE DİKKAT EDİN!

3. Nasıl yararlanılır?: İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek, sürekli çalışmış olmak kaydıyla son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR'a başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılıyor. 30 gün içinde başvurulmazsa, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülüyor.

4. Ne kadar süre ödenir?: Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde; 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 6 ay, 900 gün sigortalı olarak çalışan işsizlere 8 ay, bin 80 gün sigortalı olarak çalışan işsizlere 10 ay süre ile işsizlik ödeneği veriliyor.

5. Miktarı nasıl hesaplanır?: Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, yüksek maaşlılar için her yıl iki kez artırılan asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80'ini geçemiyor.

6. Ödenekten kesinti olur mu?: Damga vergisi kesintisi dışında işsizlik maaşından hiçbir kesinti yapılmıyor.

7. Nasıl alınır?: İlk işsizlik ödeneği ödemesi, ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılır. İşsizler, nüfuz cüzdanı ile bir PTT şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilir.

ÇALIŞIRSANIZ BİLDİRİN

8. Sağlıktan yararlanılır mı?: İşsizlik ödeneği alanlar, Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmış olup, bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.

9. Ödenek alırken bir işte çalışmaya başlanırsa ne yapılmalı?: İşsizlik ödeneği alırken gelir getirici bir işte çalışmaya başlayanların (1 gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine bilgi vermeleri gerekiyor. Kuruma bilgi verenlerin ödenekleri, (tekrar yeni bir ödeneğe hak kazanamayacak şekilde işten ayrılınması halinde) ilgililerin başvurdukları tarih itibarıyla yeniden başlatılıyor.

İSTİFA EDENLER DE ALABİLİR

10. İstifa halinde işsizlik maaşı alınır mı?: Haklı fesih nedeniyle işten ayrılınırsa alınabilir. Haklı feshe, işverenin ahlak ve iyi niyet hallerine uymayan davranışları sebep gösterilebilir. İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak da işsizlik maaşını gerektirir. Yine işverenin işçinin hakkını ödememesi, maaşını eksik göstermesi gibi durumlarda da haklı fesih devreye girer ve istifa halinde işsizlik maaşı alınır. Tabii işsizlik maaşı için gerekli şartları taşımak kaydıyla...

İşsizken Maaş Alabilmek

İşten atılanlar, 10 ay boyunca 1.011 TL işsizlik maaşı alabiliyor. Yani 10 ay boyunca iş bulamayanın 10 bin 110 TL'si garanti... Bunun yanında İş-Kur kurslarına katılıp günde 38 TL 'harçlık' almak mümkün...

Çalıştığı dönemde belirli bir süre işsizlik sigortasına prim ödemiş işsizler, işsiz kaldıklarında maaş alabiliyorlar. Ancak bundan yararlanmak için yalnızca prim ödemek yeterli olmuyor. İşten çıkartılma nedeninin de işsizlik sigortasından yararlanmayı gerektirecek nitelikte olması gerekiyor. İstifa eden, işyeri disiplin kurulu kararıyla işten çıkartılan veya kendi kusuruyla işsiz kalanlar işsizlik sigortasından yararlanamaz.

BİLDİRGEDEKİ KODA DİKKAT

İş sözleşmeleri feshedildiğinde işverenler SGK’ya işten ayrılış bildirgesi vermek zorundalar. İşçi istifa etmiş de olsa, işveren işten ayrılış bildirgesi vermek durumunda. İşten ayrılış bildirgesinde işten çıkış kodu bölümü işsiz kalan kişinin işsizlik sigortasından yararlanıp yararlanamayacağını belirliyor. Bu nedenle bu kod doldurulurken azami dikkat gösterilmeli. İşten çıkış nedeniyle bu kod uyumlu değilse işçi mağdur olabileceği gibi işverenin hatalı beyan vermesinin işveren açısından da olumsuz sonuçları olabilmektedir.

EN YÜKSEK 1.011 TL

Yüksek ücret alan çalışan aldığı ücret oranından işsizlik parası alamıyor. İşsizlik parasında üst limit var. Ücreti ne kadar yüksek olursa olsun işsiz kalan kişi işsizlik sigortasından en fazla 1.011,07 TL para alabiliyor. Dolayısıyla ücreti 3 bin TL olan kişi de aynı işsizlik parasını alıyor, 5 bin TL olan da. Bunun mutlaka değiştirilmesi gerekiyor.

Sağlık hakkı devam eder mi?

İşsiz kalan bir kişi, son bir yılda 90 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenmişse işsiz kaldıktan sonra 100 gün, bu şart sağlanmamışsa 10 gün genel sağlık sigortasından yararlanabiliyor. Ancak bu sürenin sonunda hâlâ iş bulamamışsa gelir testi yaptırmak durumunda kalacak. Kasada 87 milyar birikti İŞSİZLİK sigortası fonunda haziran ayı itibarıyla 87 milyar 177 milyon TL var. İşsizler için işsizlik sigortasından yararlanma kriterlerinin hafifletilmesi, hem gelir desteği sağlayacak, hem de genel sağlık sigortası primi ödemekten kurtaracaktır. Böyle olunca işsizin eşi ve çocukları da genel sağlık sigortasından yararlanabilecek. Bu yönde bir düzenlemenin yapılması sağlanmalıdır.

Bulunan işi kabul etmek zorunda

İşsizlik maaşı alan bir kişi, maaş aldığı dönem boyunca İŞKUR’un kendisine teklif ettiği, kendi mesleğine uygun, son çalıştığı işin ücret ve çalışma koşullarına uyan, ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içindeki bir işi haklı neden olmaksızın reddederse aldığı maaş kesiliyor. Bu nedenle işsiz kişinin kendisine önerilen makul işleri kabul etmesi gerekiyor. Sadece % 10'u maaş alabiliyor Tüm bu koşullara rağmen işsiz kalan kişilerin ancak yüzde 10’u işsizlik maaşı alabiliyor. Bugün itibarıyla işsizlik sigortasından en fazla 10 ay yararlanmak mümkün. Bu süre uzatılarak süre uzadıkça işsizlik maaşının miktarının azalması yönünde bir formül uygulanabilir. Bu sayede işsizlik maaşının bireyleri tembelleştirmesinin de önüne geçilecektir.

10 aylık süre uzatılmalı

FONDAKİ paranın daha fazla işsiz için kullanılması çok önemli. Aksi taktirde fondaki para büyüdükçe fona prim ödeyen kişilerin fonun amacı dışında kullanılacağı yönündeki endişesi artacaktır. Bu nedenle işsizlik maaşı artırılmalı ve 10 aylık süre de uzatılmalı.

Eğitime katılan günde 38 TL alıyor

İŞKUR işverenlerle iş başı eğitim programları düzenliyor. Bu programlar çerçevesinde işsizler hem işbaşında meslek öğreniyorlar, hem de bu sayede istihdam edilebilirliklerini artırıyorlar. İşbaşı eğitim programına katılan kişilere İŞKUR tarafından günlük 38.48 TL ödeme yapılıyor. Eğitim sonrası eğer işveren bu kişileri işe alırsa kendisi de prim teşvikinden yararlanma şansına sahip oluyor.