İşten Sebepsiz Çıkartılanların Yapması Gerekenler

Hiçbir sebep gösterilmeden işten çıkarılan sigortalıların en çok merak ettiği konulardan birisi işe iade davasını kazandıktan sonraki sürecin nasıl işleyeceğidir. Bu sürelere dikkat edilmediği takdirde kazanılan davanın geçersiz sayılacaktır.

1-İşe İade Davası Nasıl Açılır?

İşverence geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı durumlarda işten çıkarılan sigortalıların, işten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içerisinde iş mahkemesine başvurması gerekmektedir.

2-Mahkeme İşe İade Karası Verirse Sigortalı Ne Yapmalıdır?

Mahkeme tarafından sigortalının işe iadesi karası verildiğinde;

-Sigortalı kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır.

- İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.

3-Mahkeme İşe iade Kararı Verirse İşveren Ne Yapmalıdır?

-İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır.

-İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.

-Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir

-İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir.

-Mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde, ödenecek tazminat miktarını da belirler.


2015 yılı isteyerek, severek çalışan hiç bir personelin işten haksız yere çıkarılmayacağı güzel bir yıl olsun dileklerimle...

İmza atan işçinin hak kaybı olur mu?

Örnek Soru: İşverenim geçen hafta beni işten çıkartırken “hiçbir alacağım kalmadı” ibaresi ile bir kâğıt imzalattı. Fakat halen fazla mesailerimi ödemedi. Dava açma hakkımı kaybettim mi?

Cevap: İbraname, işverenlerin işçilerden iş sözleşmesi feshedildiğinde aldıkları bir belgedir ve işverenin işçisine olan borçlarını ödediğini gösterir. Yazılı olmayıp işçinin imzalamadığı ibraname hukuken geçerli değildir.

Geçerli olabilmesi için ibra konusu alacağın ve miktarının ibranamede açıkça belirtilmesi gerekmektedir. İşçinin hak edilmiş ücret, fazla mesai, kıdem tazminatı, kullanılmamış yıllık izin ücreti, ihbar tazminatı gibi bütün alacaklarının ibranamede yer alması ve ibraya konu alacaklarının rakamlarının ayrı ayrı ifade edilmesi yazılmalıdır.

Genel ifadelerle “hiçbir alacağım kalmamıştır” şeklinde imzalatılan ibranameler geçerli değildir. Bu nedenle işverenlerin ibraname imzalatacakları işçilere ibraya konu alacağı ve alacağın miktarını net bir şekilde ifade etmesi şarttır. Aksi taktirde ibraname bir hüküm doğurmayacaktır.

En erken 1 ay sonra...

İmzalanma zamanı da önemli. İşçiye iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten en az 1 ay sonra ibraname imzalatılması gerekir. Daha önce imzalatılmış ibranameler de bir hüküm doğurmayacaktır. İşçi şekil şartlarına ve imzalanma zamanına uyulmamış bir ibranameyi imzalamış olsa bile dava açma hakkını kaybetmez. İşçiler imzaladıkları ibranamedeki alacakların yanlış hesaplandığı iddiası ile de dava açabilir.
Diğer yandan detaylı bir ibranameye imza atmış ve kendisine ödenen kıdem tazminatı miktarının yanlış hesaplandığını düşünen bir işçi de dava açabilir.

Örneğin 10.376 TL kıdem tazminatı ödenmiş bir işçi bu durum ibranamede açıkça ifade edilse de tazminatının 12.000 TL olması gerektiğini düşünüyorsa dava açabilir. Genel ifadelerin yer aldığı bir ibranameyi imzalamış işçi ise kıdem tazminatı ödemesinin kendisine hiç yapılmadığı iddiası ile dava açabilecektir. Bu durumda işveren işçisine kıdem tazminatı ödediğini ispat etmek durumunda kalır.
İşveren hangi kalemlerde, ne kadar ödeme yaptığını ibranamede belirtmeli ve ödemeleri de banka kanalıyla yapmalıdır.

Zamanaşımına dikkat!!!

Zaman aşımı süresi ücret alacaklarında 5, kıdem ve ihbar tazminatında ise 10 yıldır. Ücret alacaklarında zaman aşımı ücretin muaccel olduğu tarihten itibaren işlemeye başlar. Yani ücretini çalıştığı ayın sonunda alan işçinin ücreti için zaman aşımı ücretin ödenme gününden itibaren 5 yıldır. Dolayısıyla beş yıl sonunda işçi bütün ücret alacaklarına ilişkin hakkını kaybetmez. Yalnızca ücretin ödenme gününün üzerinden 5 yıl geçmiş alacaklarına dair dava açma hakkını kaybeder.

Fazla mesai ücretleri için de aynı kural geçerlidir. Fazla çalışmanın yapıldığı aydan 5 yıl geçtikten sonra işçi fazla çalışmaya ilişkin dava hakkını kaybeder. Kullanılmamış yıllık izinler konusunda zaman aşımının başlangıcı iş sözleşmesinin fesih tarihidir. Bu nedenle işçiler iş sözleşmesinin feshinden 5 yıl sonra kullanmadıkları yıllık izinlere ilişkin dava açma hakkını kaybeder.

Kıdem ve ihbar tazminatı konusunda ise zaman aşımı süresi 10 yıldır. Kıdem ve ihbar tazminatının muaccel olduğu tarih iş sözleşmesinin fesih tarihi olduğu iş sözleşmesinin feshedildiği tarih olduğu için iş sözleşmesinin feshinden 10 yıl sonra kıdem ve ihbar tazminatına ilişkin işçinin dava açma hakkı ortadan kalkar.

İşten atılan işçinin alabileceği haklar

Çalışma hayatını düzenleyen yasalar, işten çıkartılanlara da önemli güvenceler sağlıyor. Tazminat ve işsizlik maaşının yanı sıra işe geri dönebilme imkanı da var. Haksız nedenle işten çıkartılanların, işe iade davası açarak 12 maaş kazanması mümkün... Ancak bunun için gerekli şart ve sürelere dikkat etmek gerekiyor.

1 AY SÜRE

Öncelikle iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekiyor. İkinci şart ise 30 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerinde en az 6 ay kıdemi olmak. (Maden işçilerinde ise 6 ay çalışmış olma koşulu aranmıyor. En az 30 işçinin bulunduğu işyerinde çalışmak yeterli sayılıyor.) İşyerindeki 30 işçinin hesabında o firmanın tüm şubelerindeki işçi sayısına bakılıyor. Diğer şart ise süresinde dava açmak. İşten çıkartılanların işe iade davası açmak için 1 aylık süresi bulunuyor. Bu 1 aylık süre, işçiye işten çıkartıldığının bildirildiği an başlıyor. 1 aylık süreyi kaçıranların işe iade talebi kabul görmüyor.

TAZMİNAT VE MAAŞ

İşçinin açtığı davada, işveren işten çıkarma nedeninin, geçerli bir sebep olduğunu ispat etmekle yükümlü. Mahkeme işverenin nedeninin geçerli bulmazsa, işçiyi işe iade eder. İşçinin ise 10 gün içinde işverene yazılı başvurması gerekiyor. Takvim'in haberine göre, başvuru zamanında yapılmışsa, işveren işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorunda. Başlatmama ihtimaline karşı mahkemeler tazminatı da belirliyor. İşveren işçiyi işe başlatmazsa, en az 4, en fazla da 8 aylık brüt ücret ödüyor. İşçinin işe iade kararı ile birlikte dava sürdüğü müddetçe işinden ayrı kaldığı dönemdeki ücret alacağı da doğuyor. Burada süre sınırı bulunuyor. Dava uzasa bile işçi, en fazla 4 aylık süre için ücretini alabiliyor.

İŞSİZLİK PARASI DA VAR

İşçi eğer gerekli prim ödeme şartlarını sağlayarak işten çıkartılmış ve işe iade davası açmışsa, işsizlik maaşı da alabiliyor. İşe iade davası açan işçiye işsizlik maaşı, işe iade davası nedeniyle yatırılan primlerin son günü esas alınarak bağlanıyor. Dolayısıyla işsiz kalan kişiye işsizlik maaşı, işveren işçiyi başlatmaz ise kendisi adına prim yatırılmış son günden sonra başlatılıyor.