Toplumumuzda engellilere bakış açısı eskiye oranla her ne kadar değişse de, olanaklarımız her ne kadar eskisine oranla daha da artsa da eksik gördüğümüz bir çok alan var hayatımızda engellileri dikkate almayan. Böyle olmasındaki sebep hiç kuşkusuz bazı durumların başından beri düşünülememiş olmasıdır. Kaldırımlarda engelliler için yapılan yokuşların ortasına direk dikilmesi, kamu binalarında engelliler için özel bölümlerin olmaması örnek verebileceğimiz durumlardan bazıları. Bunlara örnek olarak bu yazımda ele alacağım konu ise engelliler için okullarda sunulan imkanlar.
Az önce dediğim gibi yine okullarımızda başından düşünülmemiş bir çok eksiğimiz var engelliler için. Okullarımıza baktığımızda genelde üst sınıflar üst katlarda alt katlarda ise alt sınıfların olduğu görülmektedir. 4 katlı bir ilköğretim okulu binasını dikkate alarak bir şeyler söyleyecek olursak 1. Katından 1. Ve 2. Sınıflar varken en üst katta 8. Sınıflar olur genelde. Sistem olarak belki kesinlikle doğru uygulama olabilir ancak 8. Sınıfa giden engelli bir öğrenci için bu durumda neler yapılıyor ona bakmak lazım. Okullarda geçen zamanı ders, teneffüs, öğle arası gibi durumlara ayırdığımızda engelli öğrenciler için düzenlenen ya da hazırlanan neler var okullarda? Türkiye’ de tabii ki engelli okulları yok değil var ancak, kaynaştırma eğitim dediğimiz eğitime okullarımız ne kadar yatkın ve hazır sormak gerek?
Kaynaştırma eğitim kesinlikle bir engellinin alması gereken bir eğitim ve bulunması gereken gerçek bir durumdur. Özellikle de okul yılları çocuğun engelline rağmen kendini toplumda önemli görebilmesi, kendini toplumun gerçeğinde bulması ve yaşaması için çok önemlidir. Bu konuda sanırım hem fikiriz ve devlette böyle düşünmüş olacak ki kaynaştırma eğitime destek vermektedir. Ancak bu destek de görüyoruz ki unutulan bir şeyler var. Bu da alt yapının ciddi bir şekilde kurulamamış olmamasından kaynaklanıyor. Peki nedir eğitim ortamındaki engelliler için eksiklikler?
İlk eksiklik aslında zihniyetten kaynaklanıyor. Sadece para yardımı yapmakla kaynaştırma eğitime destek verilmemeli. Bir iki değil ülkedeki bütün okulların engelliler için sağlamış oldukları bir imkan politikası olmalı. Her okulda her engelli için aynı imkanlar sunulmalı. Örneğin 4 katlı bir okulun her katında ya da 2 katında eğlence odaları olabilmeli. Bir engelli çocuğun 15 dakikalık bir teneffüste okul bahçesine kadar inip oynaması ve tekrar geri gelmesi bir eğlenceden ziyade sıkıntıya dönüşür.
Okullarımızdaki ikinci eksiklik ise engelliler için ilgilenen birileri olmamasıdır. Tabii ki şunu demiyoruz. Her okulda engelliler için ilgilenecek bir bakıcı olsun. Böyle bir şey demiyoruz, çünkü her okulda engelli olamayabilir bu da böyle bir kişinin yatarak para kazanması anlamına gelir. Ancak burada okul müdürlerine bir talimat verilebilir. Kendileri katlara ya da bahçeye çıkmamak için kapılara nöbetçi öğrenci bırakan müdürler, engelli öğrencileri için de nöbetçi öğrenci ayarlayabilirler. Bir kantine gitmek için 4. Kattan aşağı inmesi gereken bir engelliye yardım edecek bir arkadaşları olmalı. Bunu herhangi bir arkadaşından istese de yapabilir diyebilirsiniz ancak, onunla eğlenmek konusunda mutlaka birilerine ihtiyacı olacaktır. Birlikte koşamasalar bile birlikte satranç oynayabilirler okullarda. Bu uygulama zaten topluma hizmet etmek için insan yetiştirme vizyonuna sahip okulların, öğrencilere toplumuna nasıl hizmet etmesi gerektiğini yaşayarak öğretir
Okulun yaptığı sosyal faaliyetlerde engellilere ne kadar görev veriliyor buna da bakmak lazım. Normal bir senaryosu olan okul draması yerine engellilere ne kadar rol veriliyor, ya da engellileri konu alan bir tiyatro oyunu acaba bu zamana kadar kaç okullumuzda oynandı? Okullarımızın çıkarılan senelik ya da aylık okul dergilerinde açana bir sayfada engelliler için ayrılıyor mu ? Okul çağındaki bir engellinin kendini toplumdan biri hissetmesine ve kendini topluma katmasının en önemli etkinliklerinden biridir bunlar. İşte bunlar ne kadar az olursa okullarımız da, bizim eğitim ortamlarımızdan o kadar engelli olurlar, bir tarafı eksik kalırlar hep. Engelliler nasıl toplumda zorluklar çekiyorsa, ülkemizde dünya standartlarında bir eğitim konusunda o kadar sorunlar çeker ve tökezlerler.
Engelliler konusunda düne göre daha iyi bir yerde olmamız gelecekte de daha iyi şeyler yaşayacağımızın bir göstergesi olabilir. Umarız ki bu iyi şeylerin arasında okullarımızdaki güzellikleri ve yenilikleri de görebiliriz.
Az önce dediğim gibi yine okullarımızda başından düşünülmemiş bir çok eksiğimiz var engelliler için. Okullarımıza baktığımızda genelde üst sınıflar üst katlarda alt katlarda ise alt sınıfların olduğu görülmektedir. 4 katlı bir ilköğretim okulu binasını dikkate alarak bir şeyler söyleyecek olursak 1. Katından 1. Ve 2. Sınıflar varken en üst katta 8. Sınıflar olur genelde. Sistem olarak belki kesinlikle doğru uygulama olabilir ancak 8. Sınıfa giden engelli bir öğrenci için bu durumda neler yapılıyor ona bakmak lazım. Okullarda geçen zamanı ders, teneffüs, öğle arası gibi durumlara ayırdığımızda engelli öğrenciler için düzenlenen ya da hazırlanan neler var okullarda? Türkiye’ de tabii ki engelli okulları yok değil var ancak, kaynaştırma eğitim dediğimiz eğitime okullarımız ne kadar yatkın ve hazır sormak gerek?
Kaynaştırma eğitim kesinlikle bir engellinin alması gereken bir eğitim ve bulunması gereken gerçek bir durumdur. Özellikle de okul yılları çocuğun engelline rağmen kendini toplumda önemli görebilmesi, kendini toplumun gerçeğinde bulması ve yaşaması için çok önemlidir. Bu konuda sanırım hem fikiriz ve devlette böyle düşünmüş olacak ki kaynaştırma eğitime destek vermektedir. Ancak bu destek de görüyoruz ki unutulan bir şeyler var. Bu da alt yapının ciddi bir şekilde kurulamamış olmamasından kaynaklanıyor. Peki nedir eğitim ortamındaki engelliler için eksiklikler?
İlk eksiklik aslında zihniyetten kaynaklanıyor. Sadece para yardımı yapmakla kaynaştırma eğitime destek verilmemeli. Bir iki değil ülkedeki bütün okulların engelliler için sağlamış oldukları bir imkan politikası olmalı. Her okulda her engelli için aynı imkanlar sunulmalı. Örneğin 4 katlı bir okulun her katında ya da 2 katında eğlence odaları olabilmeli. Bir engelli çocuğun 15 dakikalık bir teneffüste okul bahçesine kadar inip oynaması ve tekrar geri gelmesi bir eğlenceden ziyade sıkıntıya dönüşür.
Okullarımızdaki ikinci eksiklik ise engelliler için ilgilenen birileri olmamasıdır. Tabii ki şunu demiyoruz. Her okulda engelliler için ilgilenecek bir bakıcı olsun. Böyle bir şey demiyoruz, çünkü her okulda engelli olamayabilir bu da böyle bir kişinin yatarak para kazanması anlamına gelir. Ancak burada okul müdürlerine bir talimat verilebilir. Kendileri katlara ya da bahçeye çıkmamak için kapılara nöbetçi öğrenci bırakan müdürler, engelli öğrencileri için de nöbetçi öğrenci ayarlayabilirler. Bir kantine gitmek için 4. Kattan aşağı inmesi gereken bir engelliye yardım edecek bir arkadaşları olmalı. Bunu herhangi bir arkadaşından istese de yapabilir diyebilirsiniz ancak, onunla eğlenmek konusunda mutlaka birilerine ihtiyacı olacaktır. Birlikte koşamasalar bile birlikte satranç oynayabilirler okullarda. Bu uygulama zaten topluma hizmet etmek için insan yetiştirme vizyonuna sahip okulların, öğrencilere toplumuna nasıl hizmet etmesi gerektiğini yaşayarak öğretir
Okulun yaptığı sosyal faaliyetlerde engellilere ne kadar görev veriliyor buna da bakmak lazım. Normal bir senaryosu olan okul draması yerine engellilere ne kadar rol veriliyor, ya da engellileri konu alan bir tiyatro oyunu acaba bu zamana kadar kaç okullumuzda oynandı? Okullarımızın çıkarılan senelik ya da aylık okul dergilerinde açana bir sayfada engelliler için ayrılıyor mu ? Okul çağındaki bir engellinin kendini toplumdan biri hissetmesine ve kendini topluma katmasının en önemli etkinliklerinden biridir bunlar. İşte bunlar ne kadar az olursa okullarımız da, bizim eğitim ortamlarımızdan o kadar engelli olurlar, bir tarafı eksik kalırlar hep. Engelliler nasıl toplumda zorluklar çekiyorsa, ülkemizde dünya standartlarında bir eğitim konusunda o kadar sorunlar çeker ve tökezlerler.
Engelliler konusunda düne göre daha iyi bir yerde olmamız gelecekte de daha iyi şeyler yaşayacağımızın bir göstergesi olabilir. Umarız ki bu iyi şeylerin arasında okullarımızdaki güzellikleri ve yenilikleri de görebiliriz.
