Kök Hücreden Üretilen Kas Kas Hastalına Umut Oldu

Kök hücre çalışmaları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla devam ediyor. Son olarak Ankara Üviversitesi tarafından kök hücreden üretilen kas özellikle kas hastaları tarafından sevinçle karşılandı.


Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü kök hücreden kas üretmeyi başardıklarını açıkladı. Bu sayede kas erimesi hastalığı yüzünden felçli kalanlar tedavi edilebilecek.

Hürriyet gazetesinin haberine göre; Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Günhan Gürman, Prof. Dr. Alp Can ve ekibi Doç. Dr. Çetin Kocaefe, doktora öğrencileri Deniz Balcı ve Burcu Balcı Hayta’nın kök hücreden kas ürettiklerini açıkladı. Gürman, kas hastalıklarının ölümcül olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Halk arasında adale erimesi olarak bilinen bu hastalığa ümit olacak bir yaklaşım yoktu. Tek çare kök hücreyle yeni kas üretilebilmesi ve insanların yeni üretilen kastan faydalanabilmeleriydi. Enstitümüz öğretim üyelerinden Prof. Dr. Alp Can ve ekibi, göbek kordonundan aldıkları kök hücrelere, gen aktararak eksik kas proteinini sentezlettirerek hastalığa dirençli yeni bir kas hücresi yapmayı başardılar.

Bu çalışma kök hücre konusunda en saygın bilimsel dergilerden biri olan Stem Cell Reviews and Reports dergisinin Eylül sayısında yayınlandı.” “Ankara Üniversitesi bünyesinde kuruluş çalışmaları yürütülen Kök Hücre Enstitüsü laboratuvar tesis çalışmaları sonuçlandığında bu konudaki çalışmaların hastaların tedavisinde kullanılma süresi çok kısalacak. Bu altyapı ile üretilen kas insana da uygulanabilecek.”

“Bizim şu anda Milli Emlak’tan beklediğimiz 100 dönümlük bir alan var. Bu alana Ulusal Mükemmeliyet Merkezi’ni kurmak istiyoruz. Bu merkezde, imkanların da artırılmasıyla çaresi olmayan hastalıklara çare bulmak için çok daha fazla çaba gösterebilecek. Bu merkez beyin göçünü de tersine çevirecek.

Şu anda kısıtlı imkanlarla çalışan ama yine de bir başarıya imza atan Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü’nde çalışmak isteyen bilim insanları var. Böylece yurtdışındaki önemli bilim insanlarımız ülkelerine de dönmüş olacaklar.” Kök Hücre Enstitüsü meme ve kalın bağırsak kanserlerinin kök hücrelerine karşı aşı geliştirme konusunda büyük gelişme kaydetti. Enstitü, kendini yenileme kabiliyeti olmayan kıkırdak hücrelerini kök hücreden üretmiş, insan üzerinde de uygulama gerçekleştirmişti.

milliyet

Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Günhan Gürman, Prof. Dr. Alp Can ve ekibi Doç. Dr. Çetin Kocaefe, doktora öğrencileri Deniz Balcı ve Burcu Balcı Hayta’nın kök hücreden kas ürettiklerini açıkladı. Gürman, kas hastalıklarının ölümcül olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Halk arasında adale erimesi olarak bilinen bu hastalığa ümit olacak bir yaklaşım yoktu. Tek çare kök hücreyle yeni kas üretilebilmesi ve insanların yeni üretilen kastan faydalanabilmeleriydi. Enstitümüz öğretim üyelerinden Prof. Dr. Alp Can ve ekibi, göbek kordonundan aldıkları kök hücrelere, gen aktararak eksik kas proteinini sentezlettirerek hastalığa dirençli yeni bir kas hücresi yapmayı başardılar. Bu çalışma kök hücre konusunda en saygın bilimsel dergilerden biri olan Stem Cell Reviews and Reports dergisinin Eylül sayısında yayınlandı.”

ALT YAPI ŞART
“Ankara Üniversitesi bünyesinde kuruluş çalışmaları yürütülen Kök Hücre Enstitüsü laboratuvar tesis çalışmaları sonuçlandığında bu konudaki çalışmaların hastaların tedavisinde kullanılma süresi çok kısalacak. Bu altyapı ile üretilen kas insana da uygulanabilecek.”

MERKEZ KURACAĞIZ
“Bizim şu anda Milli Emlak’tan beklediğimiz 100 dönümlük bir alan var. Bu alana Ulusal Mükemmeliyet Merkezi’ni kurmak istiyoruz. Bu merkezde, imkanların da artırılmasıyla çaresi olmayan hastalıklara çare bulmak için çok daha fazla çaba gösterebilecek. Bu merkez beyin göçünü de tersine çevirecek. Şu anda kısıtlı imkanlarla çalışan ama yine de bir başarıya imza atan Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü’nde çalışmak isteyen bilim insanları var. Böylece yurtdışındaki önemli bilim insanlarımız ülkelerine de dönmüş olacaklar.”

KANSER AŞISI ÜRETTİLER
Kök Hücre Enstitüsü meme ve kalın bağırsak kanserlerinin kök hücrelerine karşı aşı geliştirme konusunda büyük gelişme kaydetti. Enstitü, kendini yenileme kabiliyeti olmayan kıkırdak hücrelerini kök hücreden üretmiş, insan üzerinde de uygulama gerçekleştirmişti

“Türk Malı Mucize Kas” için tekzip

Sayın Meltem Özgenç ve Süleyman Demirkan,

Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilciliği, Ankara 22 Ocak 2011 tarihinde gazeteniz manşetinde yayınlanan “Türk Malı Mucize Kas” başlıklı habere istinaden görüş ve fikirlerimi sunarım.

Habere konu olan bilimsel çalışmanın çok büyük bir kısmı tarafımdan gerçekleştirilmiş olup bilimsel fikrî içeriği tarafımca hazırlanmış ve geliştirilmiştir. Bu bilimsel çalışma 2008 yılında tarafımca başlatılmış olup insan göbek kordonu kök hücrelerinin kas dokusu oluşturmak üzere yeniden programlanması temeline dayanır ve 2002 yılından beri yurt dışında ve içinde (Hacettepe Üniversitesi) sürdürdüğüm çalışmaların devamı niteliğindedir. Bu bilimsel yayın yurt dışında kök hücre bilim dünyasının en saygın dergilerinden birinde 28 Temmuz 2010 tarihinde yayınlanmıştır.

Haberinize konu olan bilimsel çalışma laboratuvar şartlarında gerçekleştirilmiş bir kavram geliştirme çalışması olup, göbek kordonu kök hücrelerinin ne şekilde kas dokusuna dönüştürülebileceğini gösterir nitelikte bir çalışmadır. Bu yönü ile kas hastalıklarının tedavisinde kullanımı “henüz” söz konusu değildir. Bu konuda alınması gereken çok uzun bir yol ve yapılması gereken çok sayıda çalışma vardır. Günümüzde tedavisinin mümkün olmaması nedeni ile kas hastaları bu konuda her türlü yayın ve yapılan bilimsel çalışmayı titizlikle takip etmektedir. Gazetenizde çıkan haber malesef içerik ve kapsam olarak kas hastalarına “gereksiz umut” verecek yönde bilimsel sonuçların yanlış yorumlanmasıdır. Bu yönü ile bilim ahlakı ile bağdaşmaz niteliktedir.

Bilimsel yayının haklarına sahip araştırıcı olarak gazetenizde çıkan haber ve içeriği hakkında daha öncesinde hiçbir şekilde bilgilendirilmedim ve her ne kadar ismim geçmiş olsa da içeriği hakkında da fikrim alınmamıştır.

Bu konu ile ilgili bazı gerçekleri sizin aracılığınızla kas hastaları, aileleri ve kamu oyuyla paylaşmak istiyorum;

1. 1999 yılından beri kas hastalıkları konusunda temel tıp bilimleri araştırmaları yürüten bir araştırıcıyım. Haberinize konu olan bilimsel çalışmanın fikrî hakları tarafıma ait olup sonuçları malesef yanlış ve yanıltıcı şekilde aktarılmıştır. Çalışmanın çok büyük bir kısmı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılmış olup Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü ile herhangi bir ilişkisi yoktur.

2. Bu bilimsel araştırma göbek kordonu hücrelerinin kas dokusuna dönüştürülmesi işleminin deneysel temellerini açıklayan bir “moleküler tıp” çalışması olup, hastalık tedavisine yönelik olarak gerçekleştirilmemiştir. Çalışma ve sonuçları kas hastalıklarının tedavisine yönelik yeni yaklaşımlar geliştirilmesine yardımcı nitelik taşımaktadır ancak, haberde de geçtiği şekilde “kas erimesine karşı dirençli” veya “felçliye tedavi umudu” taşıyan sonuçlara malesef sahip değildir.

3. Yapılan çalışma laboratuvar şartlarında gerçekleştirilen bir hücre çalışmasıdır. Kas hastalıklarının tedavisine yönelik hiçbir hayvan deneyini içermemektedir. Bu haliyle insanlar üzerinde tedavi amacıyla uygulanabilecek bir yönü yoktur.

4. Bu çalışma kas hastalıklarının tedavisine yönelik bir “klinik uygulama” değildir.

5. Çalışma sürecinin çok büyük bir kısmı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde gerçekleştirilmiş olup, fikir, deneysel yaklaşım, yapılan ölçüm ve analizler tarafımca tamamlanmıştır. Bu çalışmada katkısı olan 4 araştırıcı vardır.

Çalışmada ki görev ve sorumlulukları şu şekilde dağılım göstermektedir;

a. Doç. Dr. Çetin Kocaefe (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi) Çalışmanın tasarımı, içeriği, tüm deneylerin planlanması ve uygulanması, gen aktarımı ve sonuçlarının hazırlanması, bilimsel analizler ve ölçümler. Çalışma sonuçlarının bilimsel yayın haline getirilmesi,

b. Dr. Burcu Balcı Hayta (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi) Çalışmada yer alan kas proteinleri analizleri,

c. Uzm.Biyolog Deniz Balcı (Ankara Üniversitesi) Çalışmaya konu olan hücrelerin çoğaltılması,

d. Prof. Dr. Alp Can (Ankara Üniversitesi) Çalışmaya sonuçlarının bir kısmının mikroskopi ile görüntülenmesi, çalışmanın yayın haline getirilmesi,

6. Yukarıdaki detaylardan da anlaşılacağı üzere habere konu olan ve çalışmayı sahiplenerek kamu oyuyla paylaşan Prof. Dr. Günhan Gürman’ın bu çalışma ile hiçbir ilişkisi ve dahli yoktur.

7. Bu çalışmaya konu olan yaklaşım, 1998 yılından beri bilim dünyası tarafından bilinen bir yeniden programlama deneyidir. Tarafımca, 2001-2004 yılları arasında yapılan çalışmalarla aynı yaklaşım kullanılarak yağ hücrelerinin kas dokusuna dönüştürülmesi gerçekleştirilmiş olup 2005 yılnda bilim dünyasına bir yayın olarak sunulmuştur.

Sonuç olarak bu çalışma ve sonuçları bilim dünyası tarafından kabul görmüş bilimsel gerçekler olup deneysel niteliktedir ve henüz “kavram geliştirme” aşamasındadır. Özet olarak bu çalışma bilinen bir yaklaşımın yeni bir kök hücre üzerinde uygulanmasından ibarettir. Bu çalışma ve sonuçlarının kas hastalarına ve Türk kamu oyuna “yeni bir umut” olarak sunulması yanlıştır ve bu konuda son derece hassas olan kas hastalarının içinde bulunduğu durum göz önüne alındığında önemli bir hatadır.

Kas hastalıklarının tedavisine yönelik temel bilimler araştırmalarını yıllardır sürdüren bir araştırıcı olarak hastaların ve ailelerin yanıltılmaması ve çalışma sonuçlarının yanlış anlaşılmaması için şimdiye dek yaptığım tüm çalışmaların bilimsel yayınlarında içerikten başlığa kadar büyük bir titizlik gösterilmiştir. Bu nedenle tarafıma bilgi verilmeden ve onayım alınmadan gazetenizde yayınlanan bu haberden dolayı duyduğum üzüntüyü sizinle ve tüm kamu oyuyla paylaşmak istiyorum.

Sorumluluk sahibi bir araştırıcının bilimsel çalışmalarını sürdürebilmesi için yaptığı çalışmaları çarpıtmasına veya sonuçlarını abartmasına ihtiyacı olmamalıdır. Ben geçmişte olduğu gibi kas hastalıklarına yönelik temel araştırmaları ömrümün sonuna kadar bir bilim insanına yakışır ağırbaşlılıkla ve bilim ahlakı kurallarına bağlı olarak sürdürmeye çalışacağım. Eğer bir gün bir kas hastasını emeğim olan bir yöntemle tedavi edebilirsem ancak o zaman diğer hastalara da ulaşabilmek amacıyla siz değerli basın mensuplarının yardımını isterim.

Bu konuda çarpıtılan bilimsel gerçeklerin kamu oyuyla ve kas hastaları ile paylaşılabilmesi için yardımlarınızı rica ederim.

Saygılarımla,

Doç. Dr. Çetin Kocaefe

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı