Kolostomi ve İleostomi Nedir?

gülümse_hayata

Üye
Üye
Katılım
Kas 9, 2010
Mesajlar
16,299
Tepkime Puanı
15
Puanları
0
Yaş
49
Barsak stomaları ikiye ayrılmaktadır:
1. Kolostomi
2. İleostomi
KOLOSTOMİ

Kolostomi,ameliyatla kolonun (kalın barsağın) karın duvarına ağızlaştırılmasıdır. Kolostomilerde stoma genellikle karnın sol alt tarafında açılır. Kolostominin başlıca fonksiyonu, barsak içeriğinin stoma aracılığı ile dışarı atılmasını sağlamaktır. Kolostomide anüsteki gibi sfinkter kası bulunmadığı için kolostomisi olan birey barsak hareketlerini ve dışkı boşaltımını kontrol edemez. Kolostomiler genellikle kalın barsak üzerindeki yerlerine göre; çıkan (assendan) kolostomi, yatay (transvers) kolostomi, inen (dessendan) kolostomi ve sigmoid kolostomi olarak isimlendirilirler. Kolostomiler cerrahi teknik ve ağızlaştırma şekillerine göre de sınıflandırılabilirler. Örneğin uç (end) kolostomi, loop kolostomi, Hartman prosedürü ya da çifte namlusu (double barrel) kolostomi gibi.
Stomanın açıldığı yere göre dışkının kıvamı değişmektedir. Stoma anüsten ne kadar uzakta ise dışkı o derece suludur. Buna göre, kolostomi çıkan barsakta ve yatay barsakta ise dışkı daha sıvı halde, inen barsakta ve sigmoid kolonda ise dışkı katı halde olur. Kalın barsakta gaz oluşumu daha fazla olduğu için kolostomisi olan bireylerin filtreli torba kullanmaları gerekir.

İLEOSTOMİ
İleostomi; ince barsağın son bölümünün karın duvarına ağızlaştırılmasıdır . İleostomi genellikle karnın sağ alt tarafına açılır. Değişik nedenlerle kalın barsak ve rektumun ameliyatla tamamen alındığı ya da devre dışı bırakıldığı durumlarda ileostomi açılır. İleostomiler geçici veya kalıcı olabilir. Kolostomide olduğu gibi ilostomide de dışkı çıkışı kontrol edilemez. İlostomide dışkı sıvı halde, yakıcı nitelikte ve fazla miktardadır. İleostomide uygun bakım yapılmazsa, yakıcı olan dışkının stoma çevresindeki deriyi tahriş etme riski yüksektir.
KOLOSTOMİ VE İLEOSTOMİLİ BİREYLERİN KARŞILAŞABİLECEKLERİ SORUNLAR VE ÇÖZÜMÜNE YÖNELİK ÖNERİLER

Stomalı bireyler fizyolojik, sosyal ve psikolojik olmak üzere pek çok problemle karşılaşabilmektedir. Fizyolojik sorunlar arasında gaz ve koku oluşumu, dışkı sızıntısı, deri problemleri, yorgunluk, iştahsızlık, hazımsızlık, bulantı, ishal, kabızlık, ağrı yer almaktadır. Bunların içinde hastalar en fazla koku ve dışkı sızıntısından rahatsızlık duymaktadır. Stomalı birey, gaz ve koku çıkması nedeniyle kendini toplumdan kısıtlama ve soyutlama eğilimindedir. Birçok hasta ameliyat öncesi yaptıkları sosyal aktiviteleri ameliyat sonrası yapmaktan vazgeçmişlerdir. Bireylerin aile ilişkileri de etkilenmektedir. Ayrıca bireylerin iş yaşantısı da olumsuz etkilenmekte ve ameliyat sonrası işi bırakma, çalışma saatlerini azaltma, iş veriminde azalma ve iş değiştirme görülmektedir.
Stomalı bireylerde fizyolojik ve sosyal sorunların yanı sıra psikolojik sorunlar da görülmektedir. Bunların arasında beden imgesinde değişme, depresyon, cinsel sorunlar vb. yer almaktadır. Ameliyat sonrasında hastaların stomaya uyumu uzun zaman alabilmektedir. Stomalı hasta kendini normal bir kişi olarak kabul etmeyebilir, işe yaramadığını ve artık normal bir yaşam sürdüremeyeceğini düşünebilir. Beden imgesinin değişmesi ile birlikte hasta, vücudunda olan değişikliği kabullenmez ve stomasını görmek istemez. Stomasının sızıntı ve kokuya neden olacağı korkusuyla insanlardan uzak durur, içe kapanır ve yalnız kalmak isteyebilir.

Oysa stomalı bireylerin karşılaştıkları bu sorunlar uygun bakım ile önemli ölçüde azaltılabilmekte ve hatta zamanla tamamen önlenebilmektedir.

DERİ BAKIMI

Dışkıda bulunan bazı kimyasal maddeler nedeniyle stomalı bireylerde bazı deri problemleri olabilir. Bu problemler; derinin tahriş olması, kullanılan torbalara bağlı alerjik reaksiyonlar, egzama gibi deri hastalıklarıdır. Bu durumlarda, ilk belirtiler genellikle kızarıklık ve isilik gibi kabartılardır. Uygun deri bakımı ile deri problemleri önlenebilir. Deri problemlerini önlemek için aşağıda belirtilen uygulamaları yapınız.

• Stoma çevresindeki derinin bakımını ılık su ve yumuşak bir kağıt mendil veya gazlı bezle yapınız.
• Torbayı çıkardıktan sonra stoma ve çevresini siliniz.
• Stoma ve çevresini sildikten sonra iyice kurulayınız.
• Bunlara rağmen deri problemleri gelişirse veya mevcut problemler gerilemezse, bir stomaterapi ünitesine başvurmanız ve size önerilen yara örtüsü, merhem, losyon ve pudralar gibi ilaç ya da malzemeleri kullanmanız gerekebilir.

Ayrıca iki parçalı torbaların kullanılması deri problemlerini azaltabilir. Çünkü, vücuda yapıştırılan parça (adaptör), tek parçalı torbalarda olduğu gibi, hem torba değiştirildiğinde deriden çıkarılmayacağı için derinin tahrişini önler, hem de derinin dışkı veya idrarla temasını önler.

YEME – İÇME
Stomalı bireyler istedikleri her şeyi yiyebilirler. Ancak beslenmenin iyi dengelenmiş olması gerekmektedir. Aşırı kilo alma, yetersiz beslenme, gaz, koku problemleri ile karşılaşmamak için beslenmede göz önüne alınması gereken bazı noktalar aşağıda belirtilmiştir:
• Size herhangi bir rahatsızlık vermeyen yiyecekleri zamanla öğreneceksiniz. Kendinize iyi gelmeyen yiyecekleri not ediniz ve doktorunuz veya Stomaterapi Ünitesi çalışanları ile görüşerek bu yiyecekleri azaltınız, diyetinizden çıkartınız veya bunların yerine size önerilen besinleri alınız.
• Kilo değişimleri stomanın çapını ve birtakım komplikasyonların gelişmesini etkileyeceğinden (stoma çapının büyümesi, stomanın içe kaçması, stoma çevresinde fıtıklaşmalar gibi) kilonuzu dengede tutmaya çalışınız.

• Şimdiye kadar hiç yemediğiniz bir yiyeceği deneyeceksiniz bu yiyecekten az miktarda ve yanında başka bir şey almadan deneyip sonucunu görünüz. Eğer yiyecek size dokunuyorsa, bir süre sonra aynı yiyeceği tekrar deneyin. Eğer tekrar rahatsız olduysanız, bu yiyeceği yemeyiniz.
• Gaz ve koku oluşumunu azaltmaya yönelik olarak Stomaterapi Ünitesi'nde size verilen diyet listesini uygulayınız.

Kolostomide;
Daha önce yediğiniz her şeyi yiyebilirsiniz. Fakat, herkes gibi kabız veya ishal olabileceğinizi unutmayınız. Yetersiz ve uygun olmayan diyet, yetersiz sıvı alımı, hareketsizlik ve bazı ilaçlar kabızlığa neden olabilir. Kabızlığı önlemek için;
• Düzenli olarak yemek yiyiniz.
• Yediğiniz sebze ve meyve miktarını artırınız.
• Hafif egzersizler yapınız.
• Kepekli yiyecekler de kabızlığı önlemede yardımcı olur.

İleostomide;
Özel bir diyete ihtiyacınız yoktur. Ancak şu durumları göz önünde tutmakta fayda vardır:

• İleostomili hastalar daha çok suya ve tuza ihtiyaç duyarlar. Çünkü ileostomi yoluyla normalden fazla miktarda tuz ve su kaybedilir.
• Bazı lifli gıdaların fazla alımı ishale neden olabilir. Bu gıdalar; lahana, taze fasulye, portakal, marul, patlamış mısır, kereviz, ananas gibi gıdalardır.
• Lifli gıdaları yerken iyice çiğneyiniz. Bu sindirime yardımcı olur.
• Günde en az 2 litre su içiniz.

KOKU

Stomalı bireylerin çoğu, stomalarından hoş olmayan kokunun çıkacağı endişesini taşırlar. Günümüz teknolojisinde üretilen torbalar gaz ve koku sorununu önemli ölçüde çözmektedir. Eğer kullandığınız torbayı iyi yerleştirdiyseniz koku normalde dışarı çıkmaz, sadece torbayı değiştirirken dışarı çıkar. Filtreli torba kullanımı ve filtrelerin size önerilen sürede (genellikle 12 saatte bir) değiştirilmesi de koku çıkışını engellemektedir.
Beslenmeniz de koku oluşumunu etkilemektedir. Koku oluşumunu artırdığı belirtilen bazı yiyecekler şunlardır: Balık, yumurta, soğan, sarımsak, yeşil sebzeler, salatalık, peynir, lahana, karnabahar, kuru baklagiller. Kokuyu baskılayabilecek bazı yiyecekler ise yoğurt, yayık ayranı ve nane şekeridir.

GAZ ÇIKARMA
Besinlerin sindirimi esnasında gaz meydana gelir. Stomalı bireyler gaz çıkışını kontrol edemezler. Çünkü stomada anüste bulunan büzücü kaslar (sfinkter) bulunmaz.
Fazla gaz oluşumunu engellemek için:

• Düzenli olarak yemek yiyiniz.
• Yiyecekleri iyice çiğneyiniz.
• Yemek yerken konuşmayınız.
• Asitli içeceklerden kaçınınız (kola, soda, bira, portakal suyu).
• Gaz yapan yiyeceklerden kaçınınız (karnıbahar, mısır, salatalık, bezelye, nohut, fasulye, lahana, ıspanak).

İSHAL
İshalde öncelikle nedeni bulmak önemlidir. Bazı yiyecekler, bazı ilaçlar (örneğin antibiyotikler), iyi yıkanmamış sebze ve meyve, temiz olmayan suyun içilmesi herkeste olabileceği gibi stomalı hastada da ishale neden olabilir.

• İshal olduğunuzda doktorunuza başvurunuz.
• Bol su içiniz.
• Başka bir probleminiz yoksa tuz alımını artırınız.
• İshal süresince dışkıyı sıvılaştıran yiyecek ve içecekleri tüketmeyiniz (üzüm, üzüm suyu, yeşil fasulye, bezelye, erik, baharatlı yiyecekler, bira, alkollü içecekler, taze meyveler ve çikolata).
• İshal süresince dışkıyı katılaştırabilen besinleri tüketiniz (muz, şeftali, elma, peynir, yoğurt, pirinç lapası, şehriye, patates püresi).
• Kolostomi irrigasyonu yapıyorsanız ishaliniz geçene kadar irrigasyon yapmayınız

BANYO YAPMA VE GİYİNME
Stoma torbanız takılı iken ya da torbanızı çıkartarak banyo yapabilirsiniz. Kolostomi torbaları suya karşı dayanıklı olup suda bile yapışık olarak kalabilmektedir.
Normal günlük kıyafetlerinizi giyebilirsiniz. Normalden büyük beden giymenize gerek yoktur. Çünkü stoma torbaları yapılarından dolayı vücudunuza uyum sağlar ve giysilerin üzerinden şişkinlik yapmaz.
Denize girerken erkeklerin şort tipi mayo, kadınların ise tek parçalı desenli mayoları tercih etmeleri ve torba yerine stoma kepi takmaları önerilmektedir.

DİNLENME VE SPORTİF FAALİYETLER
Kolostomi ve ileostomi spor yapmanıza engel bir durum değildir. Ameliyata neden olan hastalık ve geçirilen ameliyattan dolayı genel bir halsizlik hissetmeniz normaldir. Ameliyattan sonra birkaç hafta içinde hastalanmadan önce yapabildiğiniz tüm fiziksel aktiviteyi yapabilirsiniz. Boks, güreş, ağırlık kaldırma gibi sert spor aktiviteleri uygun olmayabilir. Öneriler;
• Tenis, basketbol, voleybol, golf, futbol oynayabilir, su kayağı yapabilirsiniz.
• Spora başlamadan ve özellikle yüzmeden önce torbanızı boşaltınız.
• Spor yaparken şekilli mayo veya şort giyiniz.
• Banyo ve sauna gibi sıcak yerlerde torba yapışkanı gevşeyebilir, önlem olarak yedek torba alınız.
 
Tekerlekli Sandalye
Üst