Koroner Arter Bypass Hakkında Bilgiler

Kroner Arter Bypass, kalbin yeterince beslenememesi sonucu oluşan kalp hastalığını gidermek için yapılıcak cerrahi işlemdir.


Koroner arterlerdeki daralmalar belli bir seviyeye ulaştığında kanın akışında engel olmaya başlar. Bu da kalbin yeterince kanla beslenememesine ve dolayısıyla görevini tam anlamıyla yapamamasına neden olur. Bu sorunu gidermek için yapılacak cerrahi işleme koroner bypass ameliyatı denilir.


Kalbin yeterince beslenememesi sonucu oluşan tabloya iskemik kalp hastalığı denir. Bu tablo sonucu hastalarda genellikle “anjina” adı verilen bir ağrı görülür. Anjina, her hastada olmamakla birlikte, genellikle bir kalp krizinin en önemli habercileri arasında yer alır. Bazen de hiç ağrı olmadan hastalarda kalp krizi görülebilir. Bu durumlarda yapılacak koroner bypass ameliyatı ile hastanın yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve ömrünün uzatılması amaçlanır.


Koroner arter daralmalarında 3 tedavi seçeneği bulunmaktadır.


İlaç tedavisi


Koroner balon anjioplasti (stent uygulamaları)


Koroner bypass ameliyatları


Seçilecek tedavi, hastalığın durumu göre kalp cerrahı ve kardiyolog birlikte belirlenir.

Bu seçimde, hastanın genel durumu, koroner arterlerin yapısı ve kalbin kasılma gücü gibi birçok faktör etkili olur.


Ameliyat yöntemleri


Koroner bypass ameliyatlarında en sık kullanılan yöntemdir klasik yöntemdir. Açık kalp ameliyatı da denilen bu yöntemde hasta genel anestezi ile tamamen uyutulur. Göğüs kemiği özel bir cihazla kesilir, daha sonra kalp ve akciğer kan dolaşımı kalp-akciğer makinesine bağlanır.


Bu yöntemde kalp bir süre durdurulabilir. Bu tür durumlarda kalp ve akciğerlerin görevini cihaz devralır. Cerrah, kalple ilgili işlemleri bitirdikten sonra kalbi tekrar çalıştırır. Daha sonra kalp-akciğer makinesiyle kurulmuş olan bağlantılar ortadan kaldırılır, kesilmiş olan göğüs kafesi özel çelik tellerle dikilerek eski durumuna getirilir.


Diğer bir yöntem de minimal invesif yöntemdir. Hastalara daha kısa sürede iyileşme olanağı sağlayan bu yöntem ancak belli şartlarda uygulanabilir. Cerrah, hastanın yapısı, ek hastalıkların bulunup bulunmaması, tıkalı damarın yeri ve sayısına göre bu yöntemi uygulamaya karar verebilir. Bu yöntem, genellikle kalbin ön inen dalındaki (LAD) darlıklarda uygulanır.


Üçüncü yöntem ise pompasız yöntem olarak bilinen kalp-akciğer makinesinin kullanılmadığı yöntemdir. Cerrah işlemlerini çalışan kalp üzerinde yapar. Bu ameliyatlarda kalbe erişim klasik yöntemde olabileceği gibi göğüs kemiğinin kesilmesi ya da sol meme altından küçük kesi ile girilmesi şeklinde de olabilir. Kalp çalıştığı için bypass yapılacak koroner arter bölgesi hareketsiz duruma getirilir, cerraha çalışabileceği hareketsiz bir alan sağlanır.


Ameliyat sonrası


Koroner arter bypass ameliyatları yaklaşık 3-4 saat sürer. Hasta daha sonra koroner yoğun bakım ünitesine alınır. Hastaya solunum desteği sağlanır ve gerekli tedavi ve takip yapılır. Yoğun bakımda kalış süresi ortalama 2 gün civarında olur. Bu süre ameliyatın türüne ve uygulanan tedaviye göre uzayabilir.

Ameliyat sonrası tam iyileşme 2-3 ay sürer.


Koroner arter bypass sonrası yeniden hasta olma riskini en alt seviyeye indirmek için hastanın dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Hasta sigara içiyorsa mutlaka bırakmalı, doktor kontrolünde düzenli egzersiz yapmalı ve fazla kilolardan kurtulmalı. Ayrıca, kan kolesterol seviyesinin düşürülmesi, şeker hastalığının ve yüksek tansiyonun kontrol altına alınması, uygun diyet, gerekli ilaçların kullanımı ve düzenli aralıklarla doktor kontrolü de gereklidir.


Özel Lokman Hekim Sincan Hastanesi


Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği

Bypass Sonrası Yaşam Şeklinizi Değiştirin

Çoğu hasta koroner bypass ameliyatı sonrası hastalığının tamamen ortadan kalktığını düşünür.
Çoğu hasta koroner bypass ameliyatı sonrası hastalığının tamamen ortadan kalktığını düşünür. Bypass ameliyatı ile daralmış veya tıkalı damarda kan akımı yeniden sağlanır. Ancak koroner arter hastalığının asıl sebebi aterosklerozdur ve bu hastalığın ilerlemesini ameliyat ile durdurmak mümkün değildir. Ameliyat sonrası koruyucu tedbirler alınmaz ise bypass damarlarında da hastalık gelişebilir. Dolayısı ile koroner arter hastalığına yol açan düzeltilebilir riskleri (sigara içiciliği, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol düzeyi, stres) azaltmak hayati önem taşır. Bu nedenle bypass ameliyatından sonra hastaların yaşam tarzlarını değiştirmeleri gerekir.

Başarılı bir bypass ameliyatı sonrası hastalar ortalama 6-8 haftalık bir iyileşme döneminden sonra normal hayatlarına dönerler. Bu dönemden sonra hastalar genellikle ilaçlarını düzenli olarak kullanır ve tıbbi kontrollerini yaptırmayı ihmal etmezler. Ancak yine de doktorlarının önerdiği yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirmede isteksiz davranırlar. Oysa hastaların bypass sonrası kalp damarlarını korumak için kan basıncı, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmaları, bunun yanı sıra düzenli egzersiz yapmaları, yaşamlarındaki stresi azaltmaları, aile fertleri ile beraber sigarayı bırakmaları ve uygun beslenme alışkanlığı edinmeleri gerekir.

Düzenli olarak egzersiz yapın
Amaç egzersizler esnasında kalp hızını ve kan basıncını arttırmaktır. Düzenli egzersizlere alışan kalp ve damar sistemimizde faydalı değişiklikler başlar. Kalp fonksiyonları iyileşir, istirahat ve egzersiz esnasında kalp hızı ve kan basıncında artış oluşmaz, böylece kalp hastalığı ve buna bağlı komplikasyon gelişme riski azalır.
Bypass ameliyatı geçiren hastalar için en iyi egzersiz düzenli yürüyüşlerdir. Haftada en az 3 gün (ideal olarak 5gün), minimum 45'er dakikalık yürüyüş programı kalp sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır. İdeal olan, 45-60 dakika'da 3-5 km yol yürünebilmesidir. İlk 5-10 dakika yavaş tempoda ısınma amaçlı, sonraki 20-25 dakika hızlı tempoda ve son 5-10 dakika soğuma amaçlı yavaş tempoda yürünmelidir. Bu basit egzersiz kalp sağlığınızı korumada oldukça etkili olacaktır. Yürüme dışında, hafif koşular, bisiklet sürme veya merdiven çıkma egzersizleri de yapılabilir. Ancak unutulmamalıdır ki ağır ve yoğun egzersizler size fayda sağlamaktan çok zarar getirebilir..

Sigarayı bırakın
Sigara, kalp ve damar sağlığının en büyük düşmanıdır. Bypass sonrası sigara içmeye devam edenlerde yeni damarların kısa sürede tıkanma olasılığı oldukça yüksektir. Günde bir adet ile bir kutu içme arasında hiç bir fark yoktur, hatta sigara içilen ortamda bulunmak dahi sakıncalıdır. Sigara dumanında bulunan maddelerin vücuda girmesi ile kan pıhtılaşması tetiklenir, bu da kalp krizi ve ölümle sonuçlanabilir. Bu noktada hasta kadar hastanın ailesi ve arkadaşlarının da sorumlulukları büyüktür.

Beslenme alışkanlığınızı değiştirin
Beslenme tarzını değiştirmek hepimiz için zordur. Ancak, öğünlerimizde kademeli olarak yapacağımız küçük değişiklikler ile bu geçiş sürecini kolaylaştırabiliriz. Kalp koruyucu beslenme alışkanlığı edinmeniz bypass olmuş damarlarınızın daha uzun ömürlü olmasını sağlayacaktır. Yeni beslenme tarzınız kan şekeri, kolesterol ve kan basıncı kontrolüne de büyük fayda sağlayacaktır. Ayrıca kilo vermenizi sağlayarak kalbin yükünü azaltacaktır. İşte size kolesterol ve yağdan fakir diyet önerileri:
- Kırmızı et yerine derisi alınmış, tavuk, hindi veya balık tercih edin
- Ana öğün olarak kepek ekmeği ile beraber pirinç, fasulye ve/veya etsiz sebze yemekleri tüketin.
- Yağ içermeyen pişirme yöntemi kullanın. Kızartma yerine haşlama, buğulama, fırın veya ızgara yapın
- Pişirmeden önce et veya kümes hayvanlarının yağlı kısımlarını çıkarın
- Yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünleri kullanın
- Günde 4-5 kez meyve öğünleri hazırlayın
- Tuz kısıtlaması yapın
Hastalar aşırı kilolu ise, şeker hastalığı, hipertansiyon veya yüksek kolesterol gibi ek rahatsızlıkları varsa uygulanacak beslenme programı bir diyetisyen eşliğinde yapılmalıdır. Genel olarak bypass ameliyatı sonrası günlük gıda tüketimi 1600 kalorinin altında olmalıdır.

Stres ve depresyon ile mücadele edin
Bypass ameliyatlarından sonra hastaların üçte birinde ruhsal depresyon oluştuğu gözlenmiştir. Depresyon, hastanın kişisel aktivite ve egzersiz kapasitesini azaltır, yorgunluk, halsizlik duygusu oluşturur. Bu yakınmalar aile ve iş ortamında sorunlara yol açabilir, evlilik ve cinsel hayatı etkileyebilir. Bu durumda bir psikiyatrist veya psikologdan profesyonel destek almak gerekir. Depresyon ile mücadele hastanın iyi hissetmesi ve kalp koruyucu yaşam tarzına uyum sağlamasını kolaylaştırır.

Ev ve iş yerinde stres ile baş etme yollarının öğrenilmesi sadece kalp sağlığı değil, akıl ve ruh sağlığı için de faydalıdır. Bypass sonrası hastaların sigarayı bırakma, sürekli ilaç kullanma, beslenme alışkanlığını değiştirme çabaları başlangıçta stresi arttırabilir. Ancak, yeni yaşam tarzı ile günlük hayatın planlı hale gelmesi, düzenli beslenme, uyku, egzersiz ve çalışma saatleri yaşamı kolaylaştıracak ve zamanla stresi azaltacaktır. Stresi azaltmanın başka bir yolu güzel hobi ve alışkanlıklar edinmektir. Hafta sonu seyahatleri veya arkadaş toplantıları gibi grupla yapılan aktiviteler stres ve depresyondan kurtulmanın iyi yollarından biridir.

Daha uzun yaşamak, kalp rahatsızlıklarından uzak durmak istiyorsanız, Bypass ameliyatı sonrası yeni yaşam tarzı ile yüzleşmek zorundasınız.

Korkmanıza gerek yok, bunu başarabilirsiniz...

BYPASS ameliyatı ve en çok merak edilenler

Kalp krizi riskinin önlenmesi ve göğüs ağrılarının ortadan kaldırılması amacı ile yapılan koroner bypass ameliyatları, kalp hastalarına ikinci bir hayat şansı veriyor. Ameliyat sonrasında hastaların kaliteli bir yaşam tarzı benimsemeleri ve hekim kontrollerini düzenli olarak yaptırmaları gerekiyor. Koroner bypass, ameliyat detayları ve sonrasındaki yeni yaşam düzeni nedeni ile kalp hastalarının en çok merak ettiği süreçlerin başında geliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Kaya Süzer, koroner bypass ameliyatları ile ilgili en sık sorulan soruları yanıtladı.

Koroner bypass ameliyatı nedir, kimlere uygulanır?

“Kalbimize ihtiyacı olan kanı “koroner arter” adı verilen atardamarlar getirir. Bu damarlarda, zaman içinde daralma ve tıkanmalar görülebilir. Bunun sonucunda; kalp yeterince beslenemeyip, görevlerini tam anlamıyla yapamaz hale gelebilir. Bu kişilerde göğüs ağrısı veya kalp krizi riski ortaya çıkar. Bu noktada tıkanan kalp damarlarının yerine yeni damarlar takılması işlemine ‘Koroner bypass ameliyatı” denir.”

Bypass ameliyatı nasıl yapılır? Riskli bir ameliyat mıdır?

Kalp damar tıkanıklarında söz konusu olan “ Aorta koroner bypass” operasyonudur. Bu operasyon “çalışan” veya “durdurulmuş” kalpte yapılabilir. “ Çalışan kalpte bypass” bir dönem yaygın uygulama alanı bulmuştur; ancak günümüzde bazı özel durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Daha yaygın olarak uygulanan “durdurulmuş kalpte bypass” ise, vücuttaki dolaşımın bir akciğer-kalp pompası ile sürdürülüp, kalbi tamamen durdurduktan sonra, kalpteki tıkalı damarlara “ bypass” (köprüleme) yapılmasıdır. Bu amaçla, bacak toplardamarı (USM), ön kol arteri (RA), göğüs arteri (İTA), gibi vücuttan alınan damarlar kullanılabilir. Bu damarlardan alınan yeterli uzunluktaki parçalar ile kalpten çıkan büyük damarla (aorta) koroner arterdeki tıkanıklığın ötesindeki damarlara köprüleme yapılarak, bu damarların beslediği kalp krizi bölgelerine yeterli kan akımı sağlanır.

Bypass için alınan bu damarların kullanılması bir sorun yaratır mı?

Bu damarlar, işlevsel olarak yedekli bir sistemin parçası dahilinde çalıştıklarından, bulunmaları gereken orijinal yerden alınıp, kalpte kullanılmaları herhangi bir fonksiyon eksikliğine neden olmaz.

Bypass riskli bir ameliyat mıdır?

Bypass operasyonu için; hastanın yaşı, cinsiyeti, mevcut damar tıkanıklıklarından yani hastanın daha önce geçirilmiş enfarktüs veya kalp kasının çalışmamasından dolayı kalp kasında güç kaybı olup olmaması, hastanın kalp kapaklarında ek bir rahatsızlık olup olmaması, hastada dolaşım sistemi haricindeki diğer sistemlere ait bir fonksiyon kaybı olup, olmaması önemlidir.

Bypass hangi durumlarda yapılır?

Bypass operasyonu, birden fazla koroner damarın, ameliyatsız yöntemlerle (balon-stent) açılamadığı durumlarda, bir veya daha fazla damarın, daha önce ameliyatsız yöntemlerle açılmış olmakla birlikte yeniden tıkandığı durumlarda, kalp kapak operasyonu gerektiren durumlarda bir veya daha fazla koroner arterin hastalığında yapılması gereklidir.

Bypass ameliyatından sonra hastalar nelere dikkat etmelidir?

Bu tür bir operasyondan sonra hastanın daha önceki yaşam tarzını büyük ölçüde değiştirmesi gereklidir. Yeme içme düzeni, ilaç kullanımı, seyahat programı, spor aktiviteleri ve günlük yaşam konusunda doktorun tavsiyeleri doğrultusunda hareket edilmelidir.

Bypass ameliyatından sonra diyet önemli midir?

Operasyon geçiren kişi beslenme alışkanlıkları için yeni bir düzen edinilmeli, kalp sağlığını koruyucu bir diyet tipine uyum sağlamalıdır. Hastaya mümkünse beslenme ve diyet uzmanından yardım alması önerilir.

Bypass kişide psikolojik bozukluk yaratır mı?

Ameliyat sonrasında hastanın yaşamındaki bu köklü değişiklikler pek çok hasta tarafından rahatlıkla tolere edilse de, bazen önemli psikolojik sıkıntılara yol açabilir. Bu durumda psikolojik yardım gerekebilir.

Bypass geçiren kişinin cinsel yaşamı olumsuz etkileniyor mu?

Bu tür bir operasyon geçirenlerde kuşkusuz cinsel yaşam da önemli ölçüde etkilenir. Ancak bu durumdaki hastaların ileri yaş grubunda olmaları, bu durumu nispeten hafifletmektedir. Genç gruptaki hastaların ise; bu durumu şiddetlendirecek bazı ilaçların kullanımından mümkün olabildiğince kaçınması, kardiyolog ve kalp cerrahlarınca özen gösterilen bir konudur. Ayrıca bu durumdaki hastalarda “erektil disfonksiyon” bozukluğunda kullanılan bazı ilaçların çok riskli olduğu, bazı durumlarda ölümcül sonuçlara neden olabileceği hastalara açıkça ifade edilmelidir.