Maaş zammı ayrımcılığı ve eşit işlem borcuna aykırılık

Selam Arkadaşlar,


Aslında bu yazıyı en çok berkemeteatasoy isimli üyenin okumasını dilerdim çünkü kendisinin bu konuyla ilgili işverene açmış olduğu bir iş davası vardı. Sonuç ne oldu bilemiyorum inşallah okuyan birilerine faydası olur umudumla...

Çalışma yaşamında olan aktif çalışan engelli arkadaşlarımın dikkatine;

İşverenin, çalıştığı işçiler arasında ayrım yapmama yasağı ve işçilere, eşit davranma ilkesi doğrultusunda belirtilen kurallar çerçevesinde nasıl hareket etmesi gerektiğini İş Kanunu 5. Maddesinde açıkça belirtmiştir. İşverenin sınırsız yönetme hakkının mutlak olmadığını ve yönetme hakkının insan haklarının evrensel kurallarına uygun şekilde kısıtlanmasını öngören 5.madde, işçiler arasında işin yürütülmesinde veya sonlandırılmasında ayrım yapmama konusunu ve işverenin, işçilere karşı eşit işlem yapma borcunu kapsamaktadır.

Çalışma hayatında ise genellikle işverenin, işçisine karşı psikolojik baskı aracı olarak ciddi şekilde kullandığı maaş zammı uygulaması veya çalışma şartlarının diğer işçilere nazaran ağırlaştırılması durumu, işverenin eşit davranma ilkesine aykırılık olarak değerlendirilmektedir.





İşçinin, işverene karşı açmış olduğu örnek bir davada, işverenin kendisiyle aynı görevde çalışanlara göre düşük ücret ödenmesi, diğer çalışanlara ücret zammı yapılması fakat kendisine ücret zammı yapılmaması, vardiya düzeninin bulunmamasını öne sürerek iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiştir. İşçinin açmış olduğu haklı fesih nedeniyle kıdem tazminatı alacağı davasında yerel Mahkeme, açılan davayı reddetmiştir. İşçi, Yerel Mahkemenin kararını Temyiz etmiş ve Yargıtay şöyle karar almıştır. “İşçinin, davadaki iddiaları karşısında ücret zammına ilişkin yönetim kurulu kararının veya buna ilişkin dayanak belgeler getirilerek işyerinde ücret ve ücret artışları konusunda eşit işlem borcuna aykırı davranılıp davranılmadığının belirlenmesi gerektiği” vurgulanmıştır. Ayrıca işçi, iddialarını ispat bakımından işyeri kayıtlarına dayanılmakla işyerindeki vardiya düzenine ilişkin tüm belgeler getirilerek işçinin iddialarını karşılar şekilde işyerinde vardiyaya bağlı olarak tespit edilen çalışma saatlerinde düzensizlik bulunup bulunmadığı, işverence belirlenen vardiya saatlerine bağlı çalışmanın işçiye olumsuz yansımaları bu bağlamda haklı feshe sebep teşkil edecek çalışma saatlerinin söz konusu olup olmadığı belirlenerek iddialar hakkında değerlendirmede bulunmak gerektiğini vurgulamıştır.

İşverenin, tüm işçilere zam yapıp belirli bir işçi veya işçilere ayrımcılık yaparak zam yapmaması ve sonucunda da işçi veya işçilerin yapılan haksızlık karşısında morali bozulmaktadır. İşçinin, çalışma konsantrasyonu bozulmasıyla çöküntü içerisinde çalışma isteği kaybolmakta ve bozulan ruh haliyle kolayca istifa yazısı verebilmektedir. İşçinin işten istifa etmesi veya başka kötü niyetli sebeplerle, diğer işçilerden ayrı tutularak maaşına zam yapılmaması işverenin, işçi veya işçilere eşit işlem borcuna aykırı davranması ve ayrımcılık olarak görülmektedir. İşverenin, ayrımcılık yapması ve eşit işlem borcuna uymaması sebebiyle iş sözleşmesinin sonlandırılması konusunda işçiye, haklı bir neden teşkil edecektir. Yine işverenin, işçinin maaşının dışında çalışma düzeni ve iş şartları konusunda kasıtlı olarak diğer işçilerden farklı davranılması durumunda da işverenin işçiye karşı eşit işlem borcuna aykırılık olarak görülmekte ve yapılan davranıştan dolayı işçiye sözleşme fesih hakkı ve sözleşme feshinden dolayı tazminat hakkı doğmaktadır.

Eşit işlem borcuna aykırılık nedeniyle iş akdini fesheden işçi, iddiasını ispatla yükümlüdür. Ancak, işçi bir ihlalin varlığı ihtimalini güçlü bir biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren böyle bir ihlalin mevcut olmadığını ispat etmekle yükümlü olacaktır.

Hakkınızın yenmesini istemiyorsanız, hakkınızı arayınız ve sessiz kalmayınız. İşten çıkarılma korkusu ile çaresizlik yaratanlara karşı onurlu çalışma hakkınızı sonuna kadar savununuz. Aksi durumda ise ezilmiş ve özgüveni olmayan bir insan sınıfına dahil olacağınızı asla unutmayız.

merhaba..çok teşekkür ederim benim duruşmam şahitlerin dinlenmesi için ertelendi..mobbing uygulamasına konu olan olaylar dinlenecek işveren egitim tecrübe v.s bahane ederek zam ve terfi olayında ayırımın olabileceğini bunla ilgilide yargıtay kararları olduğunu söyledi.yapılan olayların birer şakalaşma dan kaynaklandığını vurguladılar ama hakim böyle bir şaka olmaz dedi..kazanmalıyım kazanacağıma inanıyorum iş korkumda yok rızık allahtan..ÖZGÜRLÜĞÜN TEK DÜŞMANI HALİNDEN MEMNUN KÖLELERDİR..ÇALIŞTIĞIN YERDE MAHKEMELİK OLMAK HEP AYNI YÜZLERLE KARŞI KARŞIYA KALMAK..HEM ZOR HEM ZEVKLİ

Selam berkemeteatasoy,

Yazıyı en çok sizin okumanızı dilemiştim ve okuduğunuz için çok da mutlu oldum. Ne kadar uzun sürerse sürsün açtığınız davanın olumlu sonucunu bu sayfalarda paylaşmanızı bekliyorum.

Haklı olduğunuza inandığınız sürece hakkınızı aramaktan vazgeçmediğiniz için şimdi siz haksızlığa uğrayan diğer arkadaşlarıma da emsal olacağınızdan hakkınızda en güzel sonuçları , en kısa zamanda almanız dileğimle.

çok teşekkür ederim..her şeyi detaylarıyla paylaşacağım..

merhaba

zam açıklandı tüm işçilere zam verildi bana % 0 zam verildi.

Selam berkemeteatasoy,

üzgünüm ama olması muhtemel sonuçlardan birisini yaşamışsın arkadaşım ne diyebilirim geçmiş olsun. Biliyorum yine bir hayal kırıklığı ama olsun haklı olan davan sonuçlanıncaya kadar hak yerini bulana kadar dayan. Bir anda vazgeçersen bugüne kadar katettiğin tüm yolları bırakıp en başa dönmüş olursun ki bunu yapma. Er yada geç adalet yerini bulacaktır diye umut ediyorum.

Güzel günler çok yakınında olsun dileklerimle...

günaydın

zaten biliyordum hazırlıklıydım dava tam 1 yıl oldu.hala başladığım yerdeyim her duruşmaya 6 ay veriyorlar adalet geç işliyor.Her türlü baskı var ama sonuna kadar mücadeleye şahitler dinlenecek bilirkişi vs daha çok zaman gerekli sanırım emekli olurum dava bitene kadar..hakkımızda hayırlısı

Selam kardeşim,

Bu ülkede gerçekten adalet var mı yok munun tartışıldığı şu günlerde senin sırtına yüklemiş olduğun haklı davanda pes etmemek ne kadar zor olsa da gerekirse emeklilikte son bulsun ama sen yine tam gaz devam et. Geç gelen adalet adalet değildir aslında ama olsun ipin ucunu birileri tutmalı bugün o sen olursun yarınlarda senin davan diğer engelli çalışanlar için emsal dava niteliğini taşıdığında ardından gelen binlerce engelli senin açtığın yolda ayırımcılıkla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmiş olurlar. Bugün sen eminim ki kahramanlık yapmak için çıkmadığın bu yolda gelecek yarınların kahramanı olacaksın bunu tamamen içimden geldiği için yazıyorum.

Allah yar ve yardımcın olsun dileklerimle,

merhaba

uzun mücadelenin sonunda 15-03-014 tarihinde işten atıldım 17 ve 18 maddelerden tazminatta vermediler.işe iade davası açacam bakalım onda ne olacak adalet gerçekten geç işliyor.inşallah işe iade davası erken biter..

Selam berkemeteatasoy,

senin adına ve senin durumundaki binlerce engelli çalışan arkadaşım adına çok üzgünüm. 17. ve 18. maddelerden işten çıkarıldığına göre maalesef işsizlik maaşı da alamayacaksın. Bu ülkede adalet kalmadığına olan inancım gittikçe artıyor ve yaşananlardan dolayı da çok üzgünüm .

İşe geri alınma davasını kazanabilirsin ama bunu iyi düşün bence çünkü diyelim ki bu davayı kazandın ve seni zorunda kaldıkları için geri aldılar ama uygulayacakları psikolojik baskıya daha ne kadar dayanabileceksin? yada sen gerçekten aynı işyerine geri dönmek istiyor musun ?

günaydın işe dönmek istiyorum zaten her türlü baskı yapıldı..kendim için degil ordaki engelli arkadaşlarıma güç vermek için kazanmalı ve dönmeliyim

Selam berkemeteatasoy,

Allah gönlüne göre versin arkadaşım ne diyebilirim inşallah bundan sonrası senin için hayırlı olur. Avukatın varmı bilmiyorum ama bu konuyla ilgili sana yardımcı olabilmek adına nette işe alım davasıyla ilgili ne kadar yazı varsa okudum. Bir zaman süreci var ve belki biliyorsundur ama yine de aşağıya ekleyeyim okursan sana bilgi veren açıklamalar bulabilirsin.

İŞE İADE DAVASI NEDİR?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinde, geçerli bir neden bulunmadan veya sebep gösterilmeden yapılan fesihlerin geçersiz kabul edileceği kanun maddesi haline getirilmiştir. Böylece iş ilişkisinin sürekliliği ve istikrarı sağlanmaya çalışılmıştır. Aynı İş Kanunu’nun 18, 19, 20, 21, 22 ve 29. maddeleri ile işverenin bireysel ve toplu işçi çıkarması halleri sınırlandırılmış ve kurallara bağlanmıştır. Ayrıca İş Kanunu madde 116 uyarınca, İş Kanunu’nun 18, 19, 20, 21 ve 29. maddeleri, 5953 sayılı Basın İş Kanunu’na kıyas yoluyla uygulanacaktır. Bu durumda, Basın İş Kanunu kapsamına giren gazeteciler de iş güvencesinden faydalanabilir hale getirilmişlerdir. Ancak tüm bu olumlu düzenlemelere rağmen, Deniz İş Kanunu ve Borçlar Kanunu kapsamında kalan ve iş sözleşmesi ile çalışan işçiler iş güvencesinden faydalanamamaktadır.

İŞE İADE DAVASI İÇİN GEREKLİ OLAN KOŞULLAR NELERDİR?

1. İş Sözleşmesinin İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na Tabi Olması

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin ancak geçerli nedenle feshedilebilmesini öngören, diğer bir deyişle işçiyi feshe karşı koruyan hükümlere İş Kanunu’nda yer verilmiş olması, bu kanun dışında kalan işçilerin iş güvencesinden faydalanamamasına neden olmuştur.

2. İş Sözleşmesinin Süresiz Olması

Yapılan işin mahiyeti ve niteliği gereği iş sözleşmesi süreli veya süresiz olarak yapılabilir. Belirli süreli iş sözleşmelerinin en önemli özelliği kural olarak bu sözleşmelerin süre dolmadan fesih bildirimi ile sona erdirilememeleridir. Süresi sona erdikten sonra iş sözleşmesi biteceğinden, işçi kendisini buna göre ayarlama şansına sahiptir. Bu nedenle İş K. m. 18 uyarınca işe iade davasından yalnızca süresiz sözleşmeyle çalışanlar faydalanabilecektir. Bu durumda belirli süreli sözleşme ile çalışan işçiler iş güvencesi hükümlerinden yararlanamazlar.

Mevsimlik işçiler de, eğer ki belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyorlarsa bu davadan yararlanabilirler. İş akitleri, mevsim sonunda değil, iş akdi askıda iken işveren tarafından yeniden çağırılmadıkları / işe başlatılmadıkları bir sonraki mevsim başında feshedilmiş sayılır ve işe iade davasında dava açma süresi de yeni mevsimde işe başlamadıkları günden itibaren başlar.

3. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi

İşçinin feshe karşı korumadan faydalanarak, işe iade davası açabilmesi için, iş sözleşmesinin, işveren tarafından feshedilmesi gerekir. İş sözleşmesinin diğer sona erme hallerinde feshe karşı koruma hükümlerinden işçi faydalanamayacaktır.

4. İşçinin Altı Ay Kıdeminin Bulunması

İş K. m. 18/I uyarınca, en az altı aylık kıdemi olan işçi işe iade için dava açabilmektedir. Bu nedenle altı aylık kıdemini doldurmamış olan işçilerin iş sözleşmeleri her hangi bir sebep gösterilmeksizin feshedilebilmektedir. Altı aylık kıdem hesabında İş Kanunu’nun “çalışma süresinden sayılan haller” başlıklı 66. maddesindeki süreler dikkate alınacaktır.Altı aylık kıdem, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir.

5. Otuz veya Daha Fazla İşçi Çalıştıran Bir İşyeri Olması


İşe iade davalarında ilk olarak tespit edilmesi gerekenlerden biri otuz işçi ölçütüdür. Dolayısıyla iş güvencesi hükümleri otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde uygulanacağından işe iade davalarındaki temel problemlerden bir tanesi işyerinde çalışan işçi sayısının otuz veya daha fazla olup olmadığının belirlenmesinde orta çıkmaktadır.

4857 sayılı İş K. m. 18 uyarınca, bir işverenin aynı işkolunda birden fazla işyeri varsa, işyerinde çalışan işçi sayısının tespitinde bu yerlerdeki toplam işçi sayısı dikkate alınacaktır.



Otuz işçi sayısının belirlenmesinde işverene iş sözleşmesi ile bağlı olan işçilerin tamamının dikkate alınması gerekir. Hatta, çalışan işçilerin belirli süreli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması ya da tam süreli, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışması önemli değildir. İşçi sayısının hesaplanmasında, tamamı dikkate alınmalıdır. Ayrıca mevsimlik işlerde çalışan işçiler ve çağrı üzerine çalışanlar da 30 işçi sayının hesaplanmasında dikkate alınmalıdır.

6. İşveren Vekili Statüsünde Olmamak

İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri bu davadan yararlanamaz.

İŞE İADE DAVASI AÇMA SÜRESİ

İş K. m. 20/1 uyarınca, iş sözleşmesi feshedilen işçi, geçersiz olduğunu düşündüğü fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde işe iade davası açmalıdır. İşçi için dava açma süresinin başlangıcı feshin tebliğ tarihidir. Bu süre içinde işçi dava açmadığı takdirde işe iade edilme hakkını hukuk mahkemeleri önünde savunamayacaktır. Ayrıca dava açma süresi hak düşürücü süre olduğundan hakim tarafından re’sen dikkate alınması gerekmektedir. İşverenin ihbar önelli fesih bildirimi yapması durumunda; işçinin iş sözleşmesi, fesih bildiriminin işçiye bildirilmesiyle değil, işçinin kıdemine göre geçmesi gereken ihbar öneli sonunda feshedilmiş sayılır.



FESİH BİLDİRİMİNİN ŞEKLİ VE İÇERİĞİ

İşe iade davasında, dava açma süresinin fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay olduğu ve bu bildirimin yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Zira fesih bildiriminde yazılı şekle uyulması ve fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmesi, hem işçinin fesih nedeni hakkında tam bir bilgi sahibi olup, işe iade davası açıp açmamak konusunda bir fikir sahibi olabilmesini, hem dava açması durumunda açılan işe iade davasında ispat kolaylığı sağlaması açısından önemlidir.

İŞÇİNİN SAVUNMASININ ALINMASI

İşçinin savunmasının alınması gerektiği İş K. m. 19’da da öngörülmüş olup, kanun maddesi uyarınca işçinin savunması alınmadan, belirsiz süreli iş sözleşmesi davranış ve verimliliği nedeniyle sona erdirilemez. İş Kanunu’nda savunmanın ne şekilde alınacağına dair her hangi bir düzenleme bulunmamaktadır. İspat açısından yazılı olarak savunma alınması daha uygun olacaktır. Zira işçinin savunma vermekten kaçınması durumunda bir tutanakla tespit yapılmalıdır. Ayrıca savunmanın uygun yer ve zamanda istenmesi gerekir. Ayrıca işçiye, makul süre verilerek bu süre içinde savunmasını vermesi, aksi halde savunmadan vazgeçmiş sayılacağı da bildirilmelidir.

İŞE İADE DAVA DİLEKÇESİ

İşçinin dava dilekçesindeki asıl talebi feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesi istemi ile mahkeme kararının kesinleşmesine kadar boşta geçireceği süre içinde en fazla dört aya kadar olan ücreti tutarında tazminat talep etmesidir. İşverenin süresi içinde işe başlatmaması hali için sekiz aya kadar iş güvencesi tazminatına karar verilmesini de talep edecektir.


İŞE İADE DAVASININ SONUÇLARI

İş sözleşmesi işveren tarafından sebep gösterilmeden ya da geçersiz sebeple feshedilen işçi, açmış olduğu işe iade davasını kazandıktan sonra, geçersiz sayılan fesih nedeniyle, boşta geçen süreye ilişkin ücretini ve diğer haklarını talep etme hakkına sahip olur. Mahkemenin verdiği feshin geçersizliğine ve işçinin işine iadesine ilişkin kararın, işçiye tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak üzere, işverenine başvurması gerekmektedir. İşe iadesi için başvuran işçiyi, işveren bir ay içinde işine başlatmalıdır. Aksi takdirde işçiye en az dört en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır. Eğer işveren işçinin iş sözleşmesini sendikal faaliyet, sendika üyeliği veya sendika temsilciliği nedeniyle feshetmişse bu durumda işçinin bir yıllık ücreti tutarından az olmamak üzere tazminat ödemek zorundadır. İş K. m. 21 uyarınca, mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminatı da belirlemelidir.

1.İŞE İADE KARARININ TEBLİĞİ

Mahkemenin verdiği feshin geçersizliğine ve işçinin işine iadesine ilişkin kararın, işçiye tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak üzere, işverenine başvurması gerekmektedir. Bu süre hak düşücüdür. Kanunla belirlenmiş olan on günlük süre kesin süredir ve taraflara yada hakime bağlı bir süre değildir. Bu nedenle belirlenen süre içinde yerine getirilmesi gerekir.

2. İŞÇİNİN İŞVERENE BAŞVURUDA BULUNMASI

Mahkeme tarafından fesih bildiriminin geçersizliğine işçinin işe iadesine karar verildikten sonra, işçi on iş günü içinde işverene başvurmak zorundadır. On iş günü geçtikten sonra yapılan başvuruyu işveren kabul etmek zorunda değildir. İşe başvuruyu işveren veya onun adına vekili yapabilir. Ancak feshin geçersizliğine ilişkin mahkeme kararının hukuki sonuçlarını doğurması için işe başlatılma konusundaki başvurunun, kararın kesinleşmesinden sonra süresi içinde yapılması zorunludur.


3. İŞE BAŞVURUŞ ŞEKLİ

İşe iade başvurusunun nasıl yapılacağı konusunda İş Kanunu’nda her hangi bir düzenleme yoktur. Ancak sözlü başvuruyu kanıtlamak zor olacağından, ispat açısından işçi için en iyisi, noter veya posta yoluyla işverene başvurmak olacaktır. Özellikle noter kanalıyla işe iade başvurusunda bulunmak, işçiye büyük bir ispat kolaylığı sağlayacaktır.


İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMASI

İş K. m. 21 uyarınca, feshin geçersizliğine karar verilmesi durumunda işveren işçinin başvurusunu tebliğ aldıktan itibaren işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşveren bu süre içinde işçiyi işe başlatmazsa mahkeme tarafından belirlenen tazminatı ödemekle yükümlü olacaktır.

İş mahkemesinin işe iadeye ilişkin vermiş olduğu karar bir eda hükmüdür. Dolayısıyla da bu kararın icraya konulup koyulmayacağı hususu önem taşımaktadır. İş Kanunu uyarınca işverene seçimlik bir hak verilmiştir. İşçiyi başvurusu üzerine, işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Bu durumda açıkça kanununda da belirtildiği üzere işveren işçiyi işe başlatmaz ise, buna karşılık en az dört, en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminatı işçiye ödeyecektir. Yani işverenin işçiyi işe başlatması için mutlak bir zorunluluk yoktur. Daha öncede belirttiğimiz gibi işe iadeye ilişkin verilen hüküm eda hükmüdür. Dolayısıyla eda hükümleri bir şeyin yapılması, verilmesi, yapılmaması şeklinde bir talep içerdiğinden ve mahkeme bu doğrultuda bir karar verdiğinden İİK m. 30 uyarınca bu hükmün icraya konulabilirliği düşünülebilir.


İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMAMASI

İşçi işveren tarafından işe alınmadığı takdirde, işçinin boşta geçirdiği süre ücretini de ödemek zorundadır. Kararın kesinleşmesine kadar en çok dört aylık ücreti tutarındaki doğmuş bulunan ücreti ve diğer haklarının işçiye ödenmesi gerekecektir. İşçi bu alacağını zaten işe başlatılsa da başlatılmasa da işverenden talep edebilecektir. Boşta geçen süre ücretinin yanı sıra işveren, tazminat ödeme yükümlülüğü altında da kalmaktadır. Çünkü, mahkeme tarafından belirlendiği miktarda, işçiye en az dört aylık, en çok sekiz aylık ücreti tutarında işveren tarafından tazminat ödenmesi gerekmektedir. İşveren bir ay içinde işçiyi işe başlatmazsa tazminat talep edilebilir hale gelecek ve işçi işvereninden hakim tarafından belirlenmiş tazminatı talep edecektir.

Merhaba.işe iade davasi açtim.belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi demiş..işsizlik maaşi bağlandi davamiz temmuzda..kötü niyetliçikiş yaptilar

davayı maalesef kaybettik.temyiz mahkemesine gideceğim

Günaydın.
arkadaşlar dava açmıştım yerel mahkemede davamız reddedildi.Temyiz için yargıtaya göndereceğim okadar çok delil şahit vardıki ama şahitlerde engelli idi..%100 kazanırız diye bakıyordu avukatımız ama süpriz bir karar çıktı.kaybettik..Adalete artık inanmıyorum.inancımı yetirdim.Eger Türkiyede HUKUK TÜKENİRSE..Avrupa İnsan Haklarına iş davasını götürebilirmiyiz.bilgisi olan varmı arkadaşlar