- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 15
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Bu yazımızda Periferik Arter hastalığı yani bacak damar hastalığından bahsedeceğiz. Bu hastalık nedir ve ne gibi etkilere sahiptir? Bu hastalık da nasıl bir tedavi uygulanır? Bu hastalığın altında yatan sebepler nelerdir? Tüm bunları merak ediyorsanız işte detayları ile Periferik Arter Hastalığı.
Tanım:
Genelde bacak atardamarlarında daralma ve tıkanmaya bağlı olarak yol yürümekle ve zamanla hastalık ilerledikten sonra dinlenme halinde bile bacaklarda ağrı ve kramplarla kendini gösteren bir hastalıktır. Hastaların yaklaşık %95’inde sebep aterosklerozdur (damar sertliği).
Sıklık ve Risk Faktörleri:
En önemli risk faktörü sigara kullanımı ve şeker hastalığıdır. Erkeklerde kadınlardan 5 kat daha sık görülmektedir. Sıklığı erişkin erkek popülasyonda %10 civarındadır. Yaşlı popülasyonda %12-20 arasında değişmektedir.
Hastaların %40-50’sinde birlikte koroner (kalp atardamar) arter hastalığı da vardır. Yaklaşık %15’inde karotis (şahdamar) arter hastalığı eşlik eder.
Patofizyoloji (Altta Yatan Mekanizma):
Periferik arter hastalığında klinik tabloyu 3 ana mekanizma belirler. Bunlar damardaki darlığın derecesi, kollateral (dolaşımı sağlayan yan damarlar) dolaşımın varlığı ve yeterliliği ile kan vizkositesi (akışkanlığı).
Bu faktörler arasındaki dengeye bağlı olarak başlangıçta sadece eforla bacakta ağrı olurken, darlık ilerledikçe ve kollateral dolaşım yetersiz kaldıkça tablo ağırlaşır ve istirahatte de ağrı görülür.
Hastalığın en sık görüldüğü bölge femoropopliteal bölgedir (kalçayla diz arasındaki bölge).
Periferik Arter Hastalığının Altta Yatan Mekanizması
Klinik:
Periferik arter hastalarında kliniğin ağırlığını, damar darlığının derecesi, kollateral damarların olup olmaması ve dolaşımı yeterince sağlayabilmesi belirler. Çok iyi kollateral damar gelişimi olanlarda hastalar uzun süre şikâyetsiz kalabilir(belirti vermez). Darlığın %90’dan fazla olması nabız alınamamasına sebep olur.
Periferik arter hastalığının tipik belirtisi hareketle oluşan bacak ağrısıdır, genellikle bu ağrı dinlenmekle geçer. Bu ağrıya klaudikasyon denir.
Muayene sırasında bacakta renk değişikliği (solukluk), soğukluk, nekroz veya gangren bulguları, damar tıkanıklığının daha ilerisinde nabızların alınamaması veya zayıflaması ve sistolik kan basıncının düşmesi, ayaklar havaya kaldırıldığında tıkanıklık olan bacakta (iskemik) solukluk olması daha sonra ayaklar indirildiğinde geç reaktif hiperemi (kızarıklık) gibi bulgular görülebilir.
Sınıflama:
Periferik arter hastalığı 4 evreye ayrılabilir:
• Evre 1: Asemptomatik (Belirti vermeyen) dönem (Hastaların %75’i)
• Evre 2: Efor ağrısı, klaudikasyon
Evre 2a: >200 metrede ağrı görülmesi
Evre 2b: <200 metrede ağrı görülmesi
• Evre 3: İstirahat ağrısı
• Evre 4: Nekroz veya gangren
Evre 4a: İstirahat ağrısı var
Evre 4b: İstirahat ağrısı yok
Ayırıcı Tanı (Karışabilen Durumlar):
Venöz solaşım bozuklukları, ortopedik bozukluklar, nörolojik bozukluklar düşünülmeli. Ayrıca istirahat ağrısı olanlarda gut artriti ve diyabete bağlı polinöropati ile karışabilir.
Tanı:
Tanı fizik muayene, renkli doppler ultrasonografi, bacak anjiyosu (dijital substraksiyon anjiyografisi) ile konur
Periferik Arter Hastalığı
Tedavi:
Sigara içen hastalara sigara mutlaka bıraktırılmalı. Hipertansiyon, şeker hastalığı, hiperlipidemi tedavi edilmeli. Ağrısı olan (semptomatik) hastalarda medikal (tıbbi), girişimsel (invazif) veya cerrahi tedavi uygulanmalıdır.
Medikal (Tıbbi) Tedavi:
Egzersiz: Evre 1 ve 2’de ağrısı olana kadar her gün 1-2 saat egzersiz önerilmeli. Kollateral damar gelişimini arttırır. Evre 3 ve 4 hastalarda ise sakıncalıdır, önerilmemeli.
Aspirin veya antikoagülasyon tedavisi (Warfarin)
Arteryal tromboz saptanmışsa trombolitik tedavi
Prostanoidler ile medikal tedavi
Pentoksifilin (2x 400-600 mg/gün)
Cilostazol (2x 50-100 mg/gün)
Kalp yetmezliği veya KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) varsa tedavi edilmesi
Hiperbarik oksijen tedavisi
Girişimsel (İnvazif) Tedavi:
Perkütan translüminal anjioplasti (PTA) damar tıkanıklığını açmak için yapılan bir işlemdir. Lezyonun tipine ve yerine göre farklı teknikler kullanılır, başarılı sonuçlar alınır.
Cerrahi Tedavi:
Endovasküler işlemler (endarterektomi), cerrahi by-pass, sempatektomi, amputasyon gibi çeşitli cerrahi işlemler uygulanabilir
Tanım:
Genelde bacak atardamarlarında daralma ve tıkanmaya bağlı olarak yol yürümekle ve zamanla hastalık ilerledikten sonra dinlenme halinde bile bacaklarda ağrı ve kramplarla kendini gösteren bir hastalıktır. Hastaların yaklaşık %95’inde sebep aterosklerozdur (damar sertliği).
Sıklık ve Risk Faktörleri:
En önemli risk faktörü sigara kullanımı ve şeker hastalığıdır. Erkeklerde kadınlardan 5 kat daha sık görülmektedir. Sıklığı erişkin erkek popülasyonda %10 civarındadır. Yaşlı popülasyonda %12-20 arasında değişmektedir.
Hastaların %40-50’sinde birlikte koroner (kalp atardamar) arter hastalığı da vardır. Yaklaşık %15’inde karotis (şahdamar) arter hastalığı eşlik eder.
Patofizyoloji (Altta Yatan Mekanizma):
Periferik arter hastalığında klinik tabloyu 3 ana mekanizma belirler. Bunlar damardaki darlığın derecesi, kollateral (dolaşımı sağlayan yan damarlar) dolaşımın varlığı ve yeterliliği ile kan vizkositesi (akışkanlığı).
Bu faktörler arasındaki dengeye bağlı olarak başlangıçta sadece eforla bacakta ağrı olurken, darlık ilerledikçe ve kollateral dolaşım yetersiz kaldıkça tablo ağırlaşır ve istirahatte de ağrı görülür.
Hastalığın en sık görüldüğü bölge femoropopliteal bölgedir (kalçayla diz arasındaki bölge).
Periferik Arter Hastalığının Altta Yatan Mekanizması
Klinik:
Periferik arter hastalarında kliniğin ağırlığını, damar darlığının derecesi, kollateral damarların olup olmaması ve dolaşımı yeterince sağlayabilmesi belirler. Çok iyi kollateral damar gelişimi olanlarda hastalar uzun süre şikâyetsiz kalabilir(belirti vermez). Darlığın %90’dan fazla olması nabız alınamamasına sebep olur.
Periferik arter hastalığının tipik belirtisi hareketle oluşan bacak ağrısıdır, genellikle bu ağrı dinlenmekle geçer. Bu ağrıya klaudikasyon denir.
Muayene sırasında bacakta renk değişikliği (solukluk), soğukluk, nekroz veya gangren bulguları, damar tıkanıklığının daha ilerisinde nabızların alınamaması veya zayıflaması ve sistolik kan basıncının düşmesi, ayaklar havaya kaldırıldığında tıkanıklık olan bacakta (iskemik) solukluk olması daha sonra ayaklar indirildiğinde geç reaktif hiperemi (kızarıklık) gibi bulgular görülebilir.
Sınıflama:
Periferik arter hastalığı 4 evreye ayrılabilir:
• Evre 1: Asemptomatik (Belirti vermeyen) dönem (Hastaların %75’i)
• Evre 2: Efor ağrısı, klaudikasyon
Evre 2a: >200 metrede ağrı görülmesi
Evre 2b: <200 metrede ağrı görülmesi
• Evre 3: İstirahat ağrısı
• Evre 4: Nekroz veya gangren
Evre 4a: İstirahat ağrısı var
Evre 4b: İstirahat ağrısı yok
Ayırıcı Tanı (Karışabilen Durumlar):
Venöz solaşım bozuklukları, ortopedik bozukluklar, nörolojik bozukluklar düşünülmeli. Ayrıca istirahat ağrısı olanlarda gut artriti ve diyabete bağlı polinöropati ile karışabilir.
Tanı:
Tanı fizik muayene, renkli doppler ultrasonografi, bacak anjiyosu (dijital substraksiyon anjiyografisi) ile konur
Periferik Arter Hastalığı
Tedavi:
Sigara içen hastalara sigara mutlaka bıraktırılmalı. Hipertansiyon, şeker hastalığı, hiperlipidemi tedavi edilmeli. Ağrısı olan (semptomatik) hastalarda medikal (tıbbi), girişimsel (invazif) veya cerrahi tedavi uygulanmalıdır.
Medikal (Tıbbi) Tedavi:
Egzersiz: Evre 1 ve 2’de ağrısı olana kadar her gün 1-2 saat egzersiz önerilmeli. Kollateral damar gelişimini arttırır. Evre 3 ve 4 hastalarda ise sakıncalıdır, önerilmemeli.
Aspirin veya antikoagülasyon tedavisi (Warfarin)
Arteryal tromboz saptanmışsa trombolitik tedavi
Prostanoidler ile medikal tedavi
Pentoksifilin (2x 400-600 mg/gün)
Cilostazol (2x 50-100 mg/gün)
Kalp yetmezliği veya KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) varsa tedavi edilmesi
Hiperbarik oksijen tedavisi
Girişimsel (İnvazif) Tedavi:
Perkütan translüminal anjioplasti (PTA) damar tıkanıklığını açmak için yapılan bir işlemdir. Lezyonun tipine ve yerine göre farklı teknikler kullanılır, başarılı sonuçlar alınır.
Cerrahi Tedavi:
Endovasküler işlemler (endarterektomi), cerrahi by-pass, sempatektomi, amputasyon gibi çeşitli cerrahi işlemler uygulanabilir
