Radyoterapi nedir? Nasıl uygulanır? Hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?

Radyoterapi iyonize radyasyonun bulunduğu günden günümüze kadar kullanılan bir tedavi yöntemidir. 1895 yılında bulunduktan sonra 1897 tanı amaçlı devreye girmiş, yaklaşık 1900 lü yıllarda aktif tedaviye geçmiştir. O dönemlerden bu zamana kadar geçen süreç içerisinde birçok tedavilerde kullanılmıştır. Örneğin meme kanserlerinde Fransızlar 1900’ lü yıllarda kullanmışlardır.. Radyoterapi kanser tedavisinde kullanılan üç ana yöntemden bir tanesidir bu yöntemler cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi olarak adlandırılabilir.

Radyoterapinin değişik türleri bulunmaktadır genel olarak ilk aklımıza gelen dıştan belli bir uzaklıktan büyük makinelerle uygulanan bir radyasyon uygulaması türüdür. Bu genellikle on seansla 40 seans arası değişebilir hafta sonları hariç hafta içi her gün uygulanır. Bir diğer radyasyon uygulama şekli brakiterapi dediğimiz içten radyasyon uygulamalarıdır ki buda farklı bölgelerde, jinekolojik kanserlerde, meme kanserlerinde, prostat kanserlerinde farklı, farklı tekniklerle kullanılabilir.


En sık kullandığımız hastalıkların başında prostat kanserleri, akciğer kanserleri, kadınlarda sıklıkla oluşan meme kanserlerinde radyoterapi vazgeçilmezdir. Özellikle cerrahi olarak çıkartılamayan olgularda, kalıntı tümörlerde, şüpheli durumlarda radyoterapi devreye girer ancak bunun ne zaman nasıl gireceğini radyasyon onkolonoğunuz karar verecektir.

Ancak, radyoterapinin yine çekinceli kullanılması gerekildiği yerlerden bir tanesi de çocuklardır. Çocuklarda uzun dönemli kullanımlarda radyasyona bağlı ikinci bir kansere yakalanma olasılığı vardır. O yüzden üç yaşından küçük çocuklarda radyoterapi kullanmak çok özel durumlar dışında mümkün değildir. Üç yaşından büyük çocuklarda oluşan kanser türlerinde ise bazı özel durumlarda radyoterapi yine devreye girer ancak radyasyon onkoloğu mümkün olduğunca çocuğun büyümesinde organ hasarını engelleyecek her türlü tedbiri almak zorundadır. Aksi taktirde çocuk tedavi edilirken kemik ışın alanına girmişse kemiğin büyümesi durur ona bağlı olarak çocuklarda anomaliler gelişir. Ayrıca, hormon sağlayan dokular, görev yapan kas gibi dokular ışından etkilendiği zaman fonksiyonlarını azaltır, küçültür veya kaybolur.


Başka hastalıklarda radyoterapi

Ancak kanser olmayan diğer hastalıklarda da radyoterapiyi kullanmak mümkündür. Bu geçmiş içerisinde yapılan çalışmalarda kanser olmayan dokularda radyoterapi kullanmanın uzun dönem sonuçlarında radyoterapiye bağlı kanserlerin ortaya çıktığı görülmüştür. O yüzden kanser olmayan olgularda mümkün olduğunca kullanılmaması gayreti içerisinde olunmalıdır, fakat bazı hastalıklar vardır ki bunlarda mutlaka iyi huylu olsa da radyoterapi kullanılır. Buradan başlarsak, iyi huylu tümörlerden mesela keloidler dediğimiz dokuların kabarması, büyümesi esnasında radyoterapi kullanılabilir. Mesela hipofizi dediğimiz hormon bezinin büyümesinde radyoterapi kullanılabilir. Bazı kemik hastalıklarında da kullanılabilir. Gözde fazladan oluşan bir dokuyu durdurabilmek için iyi huylu olsa da radyoterapi uygulanabilir. Topuk dikeni dediğimiz hastalıklarda topuk dikenine ameliyat zor olduğu için radyoterapiyle rahatlatmak mümkün olabilir.