Solunum Fonksiyon Testi

Uzun yıllardır sigara içiyorsanız, öksürük veya hırıltılı solunum şikayetiniz varsa, merdivenleri çıkarken ya da çok hızlı yürüdüğünüzde nefesiniz daralıyorsa solunum fonksiyon testi yaptırmanızda fayda var.



Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Orhan Dalkılıç ile aslında çok basit bir işlem olmasına rağmen pek çok tanının net olarak konulabilmesini sağlayan Solunum Fonksiyon Testi’ni konuştuk.

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ NEDİR?


Solunum yolu kapasitesini fonksiyonel ve hacimsel olarak ölçen en pratik ve temel testtir. Nefes ölçme testi veya genel olarak astım hastalığında kullanıldığı için astım testi de denebilir.

NEDEN YAPILIR?
Alt solunum yolu dediğimiz bronşlar ve akciğerimizin kapasitesini, havayolu akımını, hacmini, daralmasını, kalıcı veya geçici fonksiyonlarını dinamik ve statik olarak ölçerek hastalıkların teşhis, tedavi ve takibi yapılır. Bazen nefes açıcı ilaç veya helyum gazı eklenerek ek fonksiyonlar ve akciğer difüzyonu da ölçülür.

NASIL YAPILIR?


Spirometre denilen özel cihazlarla hastaya belirli komutlar verilir. Hazırlık aşamasından geçtikten sonra hasta, solunum fonksiyonları ölçüm laboratuvarına alınır, net ve anlaşılır bir dille test anlatılır. Hasta derin bir nefes aldıktan sonra küçük bir ağızlıklı boru yardımıyla tüm nefesini sonuna dek cihaza üfler. Nefes bittikten sonra çok derin bir nefes alıp bırakır. Daha sonra gerekirse nefes açıcı ilaçlar verilerek tekrarlanır. Değişik solunum manevraları ile akciğerlere giren-çıkan hava ve akımlar ölçülmüş olur.

SOLUNUM FONKSİYON TESTİNİN ÖNEMİ NEDİR?
En önemli kullanım yeri Astım ve KOAH hastalığının ayırımıdır. Astım hastalarında ilaç sonrası solunum kapasitesi açılırken; KOAH hastalarında bu açılma görülmez. Buna reversibilite testi denir. Bu ölçümlerle büyük ve küçük hava yollarının darlığı, fonksiyonları, hacimleri, dışarı boşaltılmış havanın hızı değerlendirilerek; hastalığın tanısı, şiddeti, uygun tedavi seçimi ve uygulanan tedavinin takibi konusunda bilgi edinilmiş olur. Hava yolu darlığı yapan astım, alerjik bronşit, kronik bronşit, amfizem gibi bir grup hastalığın ayrımı, bu hastalıkların ağırlık derecelerinin saptanması ve takibi için yapılan son derece önemli testlerdir. Astım, kronik bronşit, amfizem gibi hastalıkların hava yolları akımını ölçmeden tanı koymak tıpkı kan basıncını ölçmeden hipertansiyon tanısı koymak gibidir.

KİMLERE SOLUNUM FONKSİYON TESTİ YAPILMALIDIR?
Nefes darlığının kalp veya akciğer kaynaklı olup olmadığının öğrenilmesi gereken kişilere,
Uzun süre inatçı öksürük şikayetleri olanlara,
Uzun yıllar sigara içen öksürük ve/veya hırıltılı solunum şikayeti olan kişilere,
Uzun yıllar sigara içen 45 yaş üzeri bireylere,
Kirli hava veya meslek hastalıklarına maruz kalanlara,
Cerrahi riskin değerlendirilmesi amacıyla ameliyat olacak hastalara,
Bronş astımı mı, KOAH (hava yolu darlığı yapan kronik bronşit ve/veya amfizem) mı olduğunu ve bu hastalıkların derecesini öğrenmek isteyenlere,
Bazı spor dallarında sporcu olabilirlik/yeterlilik raporu almak isteyenlere,
Mesleki hastalıkları olan ve takip edilmesi gereken kişilere,
Büyük hava yolu darlığının küçük hava yolu darlığından ayırt edilmesi gereken kişilere yapılmalıdır.