Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların, bağlı oldukları ziraat odalarınca, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerince 30 gün içinde, kendilerince de en geç bir yıl içinde Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
Sigortalılık Başlangıcı
Tarımsal faaliyette bulunanların sigortalılıkları Kuruma yapılan bildirim tarihine göre farklılaşmaktadır. Şöyle ki; tarımsal faaliyetin başladığının bir yıl içinde bildirilmesi durumunda ziraat odasına kayıt tarihinden, bu süre içerisinde bildirilmemesi durumunda ise bildirimin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihten itibaren sigortalılık hak ve yükümlülükleri başlatılmaktadır.
Prim Oranları Ve Prime Esas Kazanç
Tarımsal faaliyette bulunanlardan; % 20 malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri, % 12,5 genel sağlık sigortası primi ve % 1 ila % 6,5 arasında değişen iş kazası ve meslek hastalığı primi olmak üzere toplam % 33,5 ila % 39 arasında değişen oranlarda prim alınmaktadır.
Tarımsal faaliyette bulunanların aylık prime esas kazançları, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Ancak, 5510 sayılı Kanunda, tarımsal faaliyette bulunanlardan 2008 yılında 15 gün, 2009 yılında 16 gün, 2010 yılında 17 gün ve takip eden yıllarda da her yıl için 1 gün artırılmak ve 30 günü geçmemek üzere prim alınmasına yönelik geçici bir düzenlemeye yer verilerek prim alınacak gün sayısı kademelendirilmiştir.
Buna göre, tarımsal faaliyette bulunanlardan; 01/01/2010 – 30/06/2010 tarihleri arasında en düşük tehlike ve sınıf derecesinde;
- Aylık kazanç alt sınırına göre 24,30 x 17 x % 33,5 = 138,39 TL,
- Aylık kazanç üst sınıra göre 157,95 x 17 x % 33,5 = 899,53 TL,
prim alınmaktadır. Tarımsal faaliyette bulunanlar elde ettikleri gelirleri göz önünde bulundurarak, bu iki tutar arasında istediği meblağı ödeyebilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunanlar kademeli bir şekilde 30 günden az prim ödemelerine rağmen, gün sayıları 30 gün olarak kabul edilmektedir.
Primlerin, içinde bulunulan ayı takip eden ayın sonuna kadar sigortalılar tarafından Kurumun anlaşmalı olduğu bankalara ödenmesi gerekmektedir.
Aylık ödeyeceği kazancı önceden (örneğin asgari ücretten) beyan eden sigortalıların fazla ödeme yaparak gelecek ayların primini erken ödeme imkanı da bulunmaktadır.
Takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primlere, sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç ay için gecikme cezası uygulanmakta, bu şekilde artırılan tutarlara borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanmak suretiyle gecikme zammı hesaplanmaktadır.
Tevkifat Uygulaması
Tarımsal faaliyette bulunanların, sosyal güvenlik prim borçlarının sattıkları ürün bedellerinden kesilmek suretiyle ödenmesi şeklinde tanımlanan tevkifat uygulamasına 01/04/1994 yılında başlanmıştır.
Tevkifat uygulamasının usul ve esaslarına ilişkin Tebliğde;
- Kamu idare ve müesseseleri,
- İktisadi kamu müesseseleri,
- Sair Kurumlar (Kooperatifler ve diğer kurumlar)
- Ticaret şirketleri,
- İş ortaklıkları,
- Dernekler,
- Vakıflar,
- Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
- Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler,
- Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbapları,
Çiftçilerden satın aldıkları ürün bedelleri üzerinden tevkifat yapmakla ve bu şekilde tevkif ettikleri tutarları, Kurum hesaplarına yatırmakla yükümlü tutulmuştur.
Buna göre, çiftçilerimiz prim borçlarını, yukarıda sayılan gerçek ve tüzel kişilere satın aldıkları ürün bedellerinden % 1 oranında kesinti yaptırmak suretiyle de ödeyebilmektedirler.
Tarımsal faaliyette bulunmasına rağmen, sigortalılıkları başlatılmayan çiftçilerimiz sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapıldığına dair belgelerle tarımsal faaliyette bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat etmeleri halinde, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartı ile tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılmaktadır. Tevkifat yapılan sigortalının vefat etmesi halinde bu haktan sigortalının hak sahipleri de yararlanabilmektedir.
Sigortalılığın Sona Ermesi Ve Muafiyet
Tarımsal faaliyette bulunanların sigortalılıkları, genel olarak tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği tarih itibariyle sona ermektedir.
Tarımsal faaliyetinin sona erdiğine ilişkin bildirimin, kayıtlı olunan ziraat odalarınca, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerince veya kendilerince 10 gün içinde Kuruma yapılması gerekmektedir.
Tarımsal faaliyet devam etmesine rağmen, muafiyet sonucu da sigortalılık niteliği sona erebilmektedir.
5510 sayılı Kanuna göre, tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından (729 TL) az olduğunu belgeleyenler sigortalılıktan muaf tutulmaktadır.
Muafiyetten yararlanmak isteyen sigortalıların, bu kapsama girdiklerine dair ziraat odalarından, ziraat odası olmayan yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları belge ile bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat etmesi gerekmektedir.
Sağlanan Haklar
Tarımsal faaliyette bulunanlar hakkında, 5510 sayılı Kanunda yer alan emeklilik, genel sağlık sigortası ve iş kazası ile meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmakta ve sigorta kollarında yer alan yardımlar yapılmaktadır.
Genel Sağlık Sigortası
Tarımsal faaliyette bulunanlar ile bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri; tarım sigortalılıklarına ilişkin tescillerine istinaden 30 gün prim ödeme gün sayısının bulunması ve 60 güne kadar prim borcu olmaması koşuluyla genel sağlık sigortası yardımlarından yararlandırılmaktadır.
Analık Sigortasından Sağlanan Haklar
5510 sayılı Kanunda; tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadının gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve özürlülük halleri analık hali olarak kabul edilmektedir.
Analık hali tarımsal faaliyette bulunanlar için ilk defa bu Kanunla getirilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadınlarımıza analık sigortası kapsamında emzirme ödeneği ve istirahatli kaldıkları dönemdeki gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe ya da kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadın sigortalılar ile gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan tutar üzerinden emzirme ödeneği verilmektedir. 2010 yılı için emzirme ödeneği miktarı 75 TL olarak uygulanmaktadır.
Emzirme ödeneği verilebilmesi için, tarım sigortalısı adına doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranmaktadır.
Ayrıca, sigortalılığın sona erdiği tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğan, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödeyen tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalıya veya veya eşi analık sigortası hakkından yararlanacak olan sigortalı erkeğe de emzirme ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalılar; doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması ve prim borçlarının ödenmiş olması şartıyla geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanmaktadır.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için, sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde ise doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalının doğum yaptığı tarihten önceki son üç ay içindeki prime tabi brüt ücretler toplamının günlük ortalamasına göre hesaplanan günlük tutarının ayaktan istirahatlerde 2/3’ü, yatarak tedavilerde ise 1/2’si oranında geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir.
Buna göre, asgari ücret üzerinden beyanda bulunan kadın sigortalıya, istirahatli kaldığı her gün için ayaktan tedavilerde 16,20 TL, yatarak tedavilerde ise 12,15 TL tutarında geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Analık sebebiyle ayakta veya yatarak hekim tarafından yapılacak muayene, tetkik ve tahliller, tıbbi müdahale ve tedaviler, sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine yapacakları tıbbi bakım ve tedavileri, 30 günlük prim ödenip ödenmediğine ve borcu olup olmadığına bakılmaksızın Kurumca karşılanmaktadır.
Sigortalılık Başlangıcı
Tarımsal faaliyette bulunanların sigortalılıkları Kuruma yapılan bildirim tarihine göre farklılaşmaktadır. Şöyle ki; tarımsal faaliyetin başladığının bir yıl içinde bildirilmesi durumunda ziraat odasına kayıt tarihinden, bu süre içerisinde bildirilmemesi durumunda ise bildirimin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihten itibaren sigortalılık hak ve yükümlülükleri başlatılmaktadır.
Prim Oranları Ve Prime Esas Kazanç
Tarımsal faaliyette bulunanlardan; % 20 malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri, % 12,5 genel sağlık sigortası primi ve % 1 ila % 6,5 arasında değişen iş kazası ve meslek hastalığı primi olmak üzere toplam % 33,5 ila % 39 arasında değişen oranlarda prim alınmaktadır.
Tarımsal faaliyette bulunanların aylık prime esas kazançları, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Ancak, 5510 sayılı Kanunda, tarımsal faaliyette bulunanlardan 2008 yılında 15 gün, 2009 yılında 16 gün, 2010 yılında 17 gün ve takip eden yıllarda da her yıl için 1 gün artırılmak ve 30 günü geçmemek üzere prim alınmasına yönelik geçici bir düzenlemeye yer verilerek prim alınacak gün sayısı kademelendirilmiştir.
Buna göre, tarımsal faaliyette bulunanlardan; 01/01/2010 – 30/06/2010 tarihleri arasında en düşük tehlike ve sınıf derecesinde;
- Aylık kazanç alt sınırına göre 24,30 x 17 x % 33,5 = 138,39 TL,
- Aylık kazanç üst sınıra göre 157,95 x 17 x % 33,5 = 899,53 TL,
prim alınmaktadır. Tarımsal faaliyette bulunanlar elde ettikleri gelirleri göz önünde bulundurarak, bu iki tutar arasında istediği meblağı ödeyebilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunanlar kademeli bir şekilde 30 günden az prim ödemelerine rağmen, gün sayıları 30 gün olarak kabul edilmektedir.
Primlerin, içinde bulunulan ayı takip eden ayın sonuna kadar sigortalılar tarafından Kurumun anlaşmalı olduğu bankalara ödenmesi gerekmektedir.
Aylık ödeyeceği kazancı önceden (örneğin asgari ücretten) beyan eden sigortalıların fazla ödeme yaparak gelecek ayların primini erken ödeme imkanı da bulunmaktadır.
Takip eden ayın sonuna kadar ödenmeyen primlere, sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç ay için gecikme cezası uygulanmakta, bu şekilde artırılan tutarlara borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanmak suretiyle gecikme zammı hesaplanmaktadır.
Tevkifat Uygulaması
Tarımsal faaliyette bulunanların, sosyal güvenlik prim borçlarının sattıkları ürün bedellerinden kesilmek suretiyle ödenmesi şeklinde tanımlanan tevkifat uygulamasına 01/04/1994 yılında başlanmıştır.
Tevkifat uygulamasının usul ve esaslarına ilişkin Tebliğde;
- Kamu idare ve müesseseleri,
- İktisadi kamu müesseseleri,
- Sair Kurumlar (Kooperatifler ve diğer kurumlar)
- Ticaret şirketleri,
- İş ortaklıkları,
- Dernekler,
- Vakıflar,
- Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
- Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler,
- Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbapları,
Çiftçilerden satın aldıkları ürün bedelleri üzerinden tevkifat yapmakla ve bu şekilde tevkif ettikleri tutarları, Kurum hesaplarına yatırmakla yükümlü tutulmuştur.
Buna göre, çiftçilerimiz prim borçlarını, yukarıda sayılan gerçek ve tüzel kişilere satın aldıkları ürün bedellerinden % 1 oranında kesinti yaptırmak suretiyle de ödeyebilmektedirler.
Tarımsal faaliyette bulunmasına rağmen, sigortalılıkları başlatılmayan çiftçilerimiz sattıkları ürün bedellerinden tevkifat yapıldığına dair belgelerle tarımsal faaliyette bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat etmeleri halinde, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartı ile tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıkları başlatılmaktadır. Tevkifat yapılan sigortalının vefat etmesi halinde bu haktan sigortalının hak sahipleri de yararlanabilmektedir.
Sigortalılığın Sona Ermesi Ve Muafiyet
Tarımsal faaliyette bulunanların sigortalılıkları, genel olarak tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği tarih itibariyle sona ermektedir.
Tarımsal faaliyetinin sona erdiğine ilişkin bildirimin, kayıtlı olunan ziraat odalarınca, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerince veya kendilerince 10 gün içinde Kuruma yapılması gerekmektedir.
Tarımsal faaliyet devam etmesine rağmen, muafiyet sonucu da sigortalılık niteliği sona erebilmektedir.
5510 sayılı Kanuna göre, tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından (729 TL) az olduğunu belgeleyenler sigortalılıktan muaf tutulmaktadır.
Muafiyetten yararlanmak isteyen sigortalıların, bu kapsama girdiklerine dair ziraat odalarından, ziraat odası olmayan yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları belge ile bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat etmesi gerekmektedir.
Sağlanan Haklar
Tarımsal faaliyette bulunanlar hakkında, 5510 sayılı Kanunda yer alan emeklilik, genel sağlık sigortası ve iş kazası ile meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmakta ve sigorta kollarında yer alan yardımlar yapılmaktadır.
Genel Sağlık Sigortası
Tarımsal faaliyette bulunanlar ile bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri; tarım sigortalılıklarına ilişkin tescillerine istinaden 30 gün prim ödeme gün sayısının bulunması ve 60 güne kadar prim borcu olmaması koşuluyla genel sağlık sigortası yardımlarından yararlandırılmaktadır.
Analık Sigortasından Sağlanan Haklar
5510 sayılı Kanunda; tarımsal faaliyette bulunan sigortalı kadının gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve özürlülük halleri analık hali olarak kabul edilmektedir.
Analık hali tarımsal faaliyette bulunanlar için ilk defa bu Kanunla getirilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadınlarımıza analık sigortası kapsamında emzirme ödeneği ve istirahatli kaldıkları dönemdeki gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe ya da kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadın sigortalılar ile gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan tutar üzerinden emzirme ödeneği verilmektedir. 2010 yılı için emzirme ödeneği miktarı 75 TL olarak uygulanmaktadır.
Emzirme ödeneği verilebilmesi için, tarım sigortalısı adına doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartı aranmaktadır.
Ayrıca, sigortalılığın sona erdiği tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğan, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödeyen tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalıya veya veya eşi analık sigortası hakkından yararlanacak olan sigortalı erkeğe de emzirme ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalılar; doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması ve prim borçlarının ödenmiş olması şartıyla geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanmaktadır.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için, sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde ise doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Tarımsal faaliyette bulunan kadın sigortalının doğum yaptığı tarihten önceki son üç ay içindeki prime tabi brüt ücretler toplamının günlük ortalamasına göre hesaplanan günlük tutarının ayaktan istirahatlerde 2/3’ü, yatarak tedavilerde ise 1/2’si oranında geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir.
Buna göre, asgari ücret üzerinden beyanda bulunan kadın sigortalıya, istirahatli kaldığı her gün için ayaktan tedavilerde 16,20 TL, yatarak tedavilerde ise 12,15 TL tutarında geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir.
Analık sebebiyle ayakta veya yatarak hekim tarafından yapılacak muayene, tetkik ve tahliller, tıbbi müdahale ve tedaviler, sağlık meslek mensubu sayılanların hekimlerin kararı üzerine yapacakları tıbbi bakım ve tedavileri, 30 günlük prim ödenip ödenmediğine ve borcu olup olmadığına bakılmaksızın Kurumca karşılanmaktadır.