Türkiye'de iş kazalarında ölüm oranı açıklandı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 'Çalışma Hayatında Milli Seferberlik, İş Sağlığı ve Güvenliği Hedef Sıfır' programı kapsamında Antalya'da düzenlenen toplantısında, Türkiye'de iş kazalarından ölüm oranının 100 bin kişide 8.8 olduğu açıklandı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bürokratları, Uluslararası İşgücü Genel Müdürü Sadettin Akyıl başkanlığında, Antalya Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürlüğü'nde 'Çalışma Hayatında Milli Seferberlik, İş Sağlığı ve Güvenliği Hedef Sıfır' programı kapsamında bir toplantı düzenledi.

İş sağlığı güvenliğinin toplumsal bir bilinç haline gelebilmesi ve farkındalığın yaratılması için bakanlığın ilgili birimlerinin temsilcilerinden oluşan heyetin illeri ziyaret etiğini dile getiren Uluslararası İşgücü Genel Müdürü Sadettin Akyıl, iş sağlığı güvenliğinin toplumda çocuk yaştan itibaren farkındalığının oluşturulması için Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğiyle ders kitaplarında iş sağlığı güvenliğinin anlatıldığı spotlara yer verildiğini söyledi.

İşyeri ve inşaat ziyaretlerinde uzmanlar ve çalışanlarla biraraya gelindiğini de belirten Akyıl, “Herkes iş kazasına maruz kalabilir. Bu konunun sahiplenilmesini, önlemlerinin alınmasını sağlamak ve sıfıra yakın bir oranda iş kazasının yaşandığı bir toplum olmayı hedefliyoruz. İş kazası herkes için geçerli. Evimizde bile, mutfakta, oturma odası, herhangi bir yerde geçerli. Amacımız iş kazalarını mümkün olduğunca sıfıra indirmek" dedi.

'ÖLÜMLÜ KAZALAR EN ÇOK YÜZDE 40 ORANIYLA İNŞAAT SEKTÖRÜNDE'

Ölümlü kazaların en çok yüzde 40 oranıyla inşaat sektöründe meydana geldiğine de işaret eden Sadettin Akyıl, iş kazalarına karşı son 15 yılda çok yol katedildiğine dikkati çekti. Akyıl, şöyle dedi:

“2002'de çalışan sayımız 5 milyon 223 bin 283 iken, 2015 yılında 13 milyon 998 bin 398, çalışan sayısı ne kadar artıyor. Bu artış da yüzde 168 oranında gerçekleşmiş. Ölümlü iş kazası 2002'de 100 bin kişide 16.8 iken, 2015'de 100 bin kişide 8.8'e düşmüş. Çalışan sayısı artıyor ama özelikle ölümlü iş kazası sayısında yüzde 50'ye yakın bir düşüş var. Rakamlar bu şekildeki çalışmalarımızın ciddi ve iyi yolda olduğumuzu gösteriyor. Denetimler yada cezai müeyyideler uygulanabilir ama her kişinin başına bir denetim elemanı koyamayabilirsiniz ama onu bilgilendirirseniz toplum için daha faydalı olur. En çok ölümlü iş kazaları inşaat, maden ve metal sektörlerinde yaşanıyor."

*********************************************

Önemli olan düşüş oranı değildir, önemli olan 0 a yakın bir sayı olmasıdır. Yoksa o koltukta oturmanın bir anlamı yok. Kazayla ölümler olabilir ama bu ölümlerin minumuma indirilmesi amaçlanır. Yani sonuç olarak geçmiş yıllara kıyaslanarak yüzde 50 ye yakın bir düşüşün olması sevinilecek bir abartıdan ibarettir

Sorumlu çürük iskele

Dünyada her gün yaklaşık bir milyon iş kazası yaşanıyor. Türkiye’de ise en çok iş kazası, ekipmanlar sağlam olmadığı için yüksekten düşmeler sonucu yaşandı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İşgücü Genel Müdürü Sadettin Akyıl, ölümlü iş kazalarının yüzde 40’ının inşaat sektöründe meydana geldiğini belirterek, “En çok ölümlü kazaların meydana geldiği sektörlerden inşaat birinci, maden sektörü ikinci sırada yer alıyor” dedi. Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü Nurcan Önder de, dünyada her gün yaklaşık 1 milyon iş kazası yaşandığını, iş kazası ve meslek hastalıkları sonucu her yıl 2.3 milyon insan hayatını kaybettiğini dile getirdi.

Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nde düzenlenen toplantıda konuşan yetkililerin verdiği bilgiye göre, bugün dünyada 3 milyar, Türkiye’de de yaklaşık 14 milyon iş gücü bulunuyor. Her gün yaklaşık 1 milyon iş kazası yaşanıyor, iş kazası ve meslek hastalıkları sonucu her yıl 2.3 milyon insan hayatını kaybediyor. Çok daha fazla insan ise iş göremez hale geliyor.

Türkiye’de en sık yaşanan iş cinayeti nedeni ise çürük iskele. Çünkü Önder’e göre ölümlü iş kazalarının yarıya yakını yüksekten düşme şeklinde meydana geliyor. Bu kazaların da büyük bir kısmı iş ekipmanlarından kaynaklanıyor. Bu nedenle sağlam iskele için büyük çalışmalar yapılıyor. Öte yandan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisinin iş cinayeti raporuna göre haziranda en az 164, 2017’nin ilk altı ayında ise en az 906 işçi yaşamını yitirdi.

İş kazası geçirenlere engelli kadrosundan iş

Engellilerin istihdama kazandırılması günümüz çalışma yaşamının önemli sorunlarından biri haline geldi. İşverenlerin, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde 3 engelliyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırma yükümlülüğü bulunmasına rağmen engelli istihdamında istenilen seviyeye ulaşılamıyor. Engellilerin istihdamında en çok karşılaşılan sorun işverenle çalışmak isteyen engellinin biraraya gelememesi ve işverenlerin çoğunlukla istihdam edecek engelli bulamaması. Çalıştıracağı engellileri kendileri bulamayan işverenler aracılık için İŞKUR’a başvuruyor.

Engelli istihdamında gözden kaçan fakat işlevsel olacak diğer bir yöntem ise işverenin kendi çalışanlarının engelli olmaları halinde, engelliliklerinin tespitini yaptırarak onları engelli statüsünde çalıştırmaktır. Mevcut çalışanlardan engelliliği olanlar bu durumun sağlık raporu ile tespiti halinde, işyerinde meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde engelli statüsünde çalıştırılabilecek. İş Kanunu’na göre, işyerinde çalışırken engelli hâle gelenlere işten ayrılmışlarsa tekrar istihdamlarında öncelik tanınacak.

Rapor alınmalı

Doğuştan ya da sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan birey, engelli olarak tanımlanıyor. Bu durumda olanların zorunlu engelli istihdamı kapsamında istihdam edilebilmeleri için rapor almaları gerekiyor.

Kişilerin engelli olup olmadıklarının değerlendirilmesi, “Engellilik Ölçütü Sınıflandırılması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe” göre yapılıyor. Yönetmeliğe göre kişinin engel oranı, engelli sağlık kurulunca Engel Oranları Cetveli’nde bulunan engel oranlarına göre yüzde (%) olarak belirlenerek kişiye engelli sağlık kurulu raporu veriliyor. Engelli sağlık raporu Sağlık Bakanlığı’nın engelli raporu vermeye yetkili tam teşekkülü saydığı kamu hastanelerinden alınıyor.

Sağlık raporunu alabilmek için engellinin bizzat kendisi, velisi, vasisi ya da raporu isteyen kurum bizzat başvurabilir. Başvuru esnasında bulunması gereken belgeler, hastanenin size doldurmanız için vereceği dilekçe, nüfus cüzdanı ve fotokopisi, en az beş adet fotoğraf.

Başvuru yapıldıktan sonra sağlık kurulu kişileri ilgili bölümlere yönlendirerek muayene ve tetkik yapılmasını sağlıyor. Çıkan sonuca göre Sağlık Kurulu Raporu veriliyor.

Sigortalının veya işverenin talebi üzerine SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, çalışma gücünün en az yüzde 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği SGK Sağlık Kurulu’nca tespit edilen sigortalı, malûl sayılıyor.

Dolayısıyla engelli olmasına rağmen çalışma gücünü yüzde 60’ın altında kaybeden bir kişi kural olarak malul sayılmıyor. Engel oranı yüzde 60’ın altında olan geniş bir engelli kitlesi olduğu düşünülecek olursa, bu kişilerin malulen emekli olmaları mümkün olmadığından, istihdama kazandırılmaları daha da önem kazanıyor.

Uygun işte çalışabilir

Engellilerin istihdamında dikkat edilmesi gereken husus, bu bireylerin ancak engel durumlarına uyan işlerde çalıştırılabilecek olmasıdır. İşverenler, engellileri çalıştıracakları alanları onların çalışmalarını kolaylaştıracak şekilde hazırlamalı, sağlık ve güvenlik tedbirlerini almalı, mesleklerine ve bedenlerine uygun işlerde çalıştırmalı, yerine getirdikleri işle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirecek çalışanı işe uyumlu hale getirecek önlemleri almalı, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamalıdırlar. Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz.

Ayrıca engelliler, sağlık kurulu raporunda çalıştırılamayacakları belirtilen işlerde çalıştırılamaz. Engelli çalışanların çalışma süreleri bedenen bulundukları duruma göre belirlenebilir. Fakat burada birçok işverenin yaptığı eve gönderme uygulamasına başvurulmamalıdır. Bazı işverenler sırf engelli istihdamını yerine getirmiş gözükmek adına, bu kişileri sigortalı göstermekte, ücret ödemekte fakat işyerinde çalıştırmamaktadır. Belirtilen yükümlülüğün temel amacı engellinin toplum hayatına dahil olması olduğundan bu tür uygulamalar amaca aykırılık taşımaktadır.

Performans...

Engelliler diğer işçilerden farklı muameleye tabi tutulamayacakları gibi aynen diğer işçiler gibi performans değerlendirmesine de tabi tutulabileceklerdir. Engelli çalışanın sağlık durumuna uygun olarak verilen işi yeterli bir şekilde yapıp yapamadığı da değerlendirilebilecektir. Fakat bu değerlendirmedeki yeterlilik engelli bireyin sağlık durumuna göre kendisinden beklenebilecek yeterliliktir.

Engellilerin işe alınmalarından işten çıkarılmalarına kadar kendi sağlık durumlarına uygun bir sistemin kurulması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. İşverenler açısından bu sistemin kurulması yasal bir zorunluluktan öte toplumsal bir yükümlülüktür.