Uykusuzluk (insomnia) toplumda sık görülen önemli bir sağlık problemidir

Toplumda her üç kişiden birinde görülen bu hastalık kimlerde daha sık görülüyor?

Aydın İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Şubesi tarafından bu hafta, uykunun insan sağlığı üzerindeki etkileri ve faydaları değerlendirildi. İnsan yaşamında hava ve su kadar ihtiyaç olduğu belirtilen uykunun faydaları saymakla bitmiyor.

Bir beyin fonksiyonu olan uykuda, hiçbir hayati organın tamamen durmadığı, hatta belli beyin bölümlerinin daha fazla çalıştığı, vücudun diğer bölümlerinin istirahata sevk edildiği bir halin yaşandığı belirtildi. Uykusuzluğun ise toplumumuzda en sık kadınlar ve ileri yaştaki kimselerde görüldüğü kaydedildi.

“UYURKEN YENİDEN DOĞARIZ”
İnsanın uyurken adeta yeniden doğduğu ve beynini boşalttığını belirten Aydın Halk Sağlığı Müdürü Dr. Şenol Okur, “Rüyalarla tortuları dışarı atarız ve zihnimiz güçlenir. Vücudumuzdaki toksinler temizlenir ve hücrelerimiz yenilenir. Bu arada gün boyunca oluşan hücre hasarları onarılır.

Uyku, stresten kaynaklanan aşırı kortizonu dengeler ve her türlü hasarı onarır. Bizi uyutan hormonlar, gün doğarken mutluluk hormonu olarak tanıdığımız seratonin'e dönüşür ve gözlerimizi umutla, neşeyle açmamızı sağlar. Uyku sırasında bağışıklık sistemimiz güçlenir ve dayanıklılığımız artar.

Uyurken, tüm organlarımız, kalbimiz, midemiz, karaciğerimiz ve kaslarımız da dahil olmak üzere her şey yavaşlayarak dinlenir, temizlenir ve yenilenir. Uykuya dalma veya sürdürmede güçlük, yani uykusuzluk (insomnia) toplumda her üç kişiden birinde görülen önemli bir sağlık problemidir. İnsanların çoğu bir veya iki gece uykusuzluk çeker, ancak bu durum bazen haftalar, aylar ve hatta yıllarca sürebilir. Böyle bir durumda mutlaka doktorunuza danışmanız gereklidir.” dedi.

Uyku hijyenini daha iyi hale getirebilmek için çeşitli ipuçlarını da açıklayan Dr. Şenol Okur;

“Uykulu hissetmeden yatağa gitmeyin. Yatma vaktinde uykulu hissetmiyorsanız, başka bir şey yapın. Kitap okuyun, hafif bir müzik dinleyin veya bir dergiye bakın. Rahatlatıcı bir şeyler bulun. Aklınızdan uyku ile endişelenme fikrini atın. Bu sizin vücudunuzun rahatlamasını sağlayacak ve düşüncelerinizi dağıtacaktır. Her gece yatağa gitmeden önce sizin rahatlamanızı sağlayacak meşguliyetlere başlayın. Ilık banyo, hafif atıştırma veya birkaç dakika kitap okuma olabilir. Düzenli olarak tüm gece uykusuna sahip olmaya çalışın. Gün içinde iyi dinlenmiş hissetmenizi sağlamaya yetecek süre uyuyun. Yatağınızı yalnızca uyumak için kullanın. Yatakta televizyon seyretme, kitap-gazete okuma, bilgisayar oyunu oynama, yemek yeme gibi davranışlardan kaçının” diye konuştu.

Bazı alışkanlıkların uyku düzenini ve uyku kalitesini olumsuz etkilediğini de belirten Okur;

“Öğle yemeğinden sonra kafein almayın. Yatma vaktinden altı saat öncesinde bira, bir bardak şarap veya diğer alkollü içeceklerden kaçının. Uyku haplarından kaçının veya dikkatli kullanın. Unutmayın uyku düzeni bir alışkanlıktır ve kendiliğinden olması gereken bir şeydir. Bu nedenle ilaçla sağlanan uyku size yarardan çok zarar sağlayabilir. Yatağa aç girmeyin, ancak yatma vaktine yakın saatlerde ağır yemek de yemeyin. Yatma vakti öncesinde sigara içmeyin veya diğer nikotin içeren gıdalar almayın. Yatma vaktinden önce altı saat içerisinde ağır egzersizden kaçının. Düzenli olarak ancak günün daha erken saatlerinde egzersiz yapmalısınız” diye konuştu.


İHA

Uykusuzluk kişiliği değiştiriyor

Uzmanlar, uyku bozukluklarının kişilik değişikliklerine yol açabileceğini, kişiyi depresyona itebileceğini söyledi.

Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Mehmet Karadağ, insanların hayatlarının 3’te birini uyuyarak geçirdiğini belirterek, yeni doğan bebeklerin günün 18-20 saatinde uyuduğunu, erişkin insanlarda bu sürenin 4 -11 saat arasına düştüğünü kaydetti. Anadolu’da “Uyusun da büyüsün” diye bebeklere söylenen ninnilerin altında yatan gerçeği bugün çok daha iyi anladıklarını vurgulayan Karadağ, “Gerçekten de büyüme hormonunun en fazla uyku sırasında salgılandığını, uykunun vücudun büyüme ve yenilenmesinde, öğrenme ve bellek fonksiyonlarının gelişmesinde çok önemli bir rol oynadığını bilim insanları ispatladı. Uykunun sırları çözülmeye başlandı. Bilgisayarların tıp dünyasına girmesiyle karanlıkta kalan tüm bilgiler yavaş yavaş gün ışığına çıkıyor. Gözlemlere dayanan bilgileri artık test etme imkanına kavuştuk. Bugün artık biliyoruz ki uyku eskiden zannedildiğinin aksine pasif bir dinlenme olayı değil, aktif olarak yaşadığımız bir restorasyon olayıdır. Uykuda gün boyu yıpranan vücudun ve beyin fonksiyonlarının düzenlemesi yapılıyor ve yeni bir güne hazırlık yapılıyor” dedi.

“VÜCUT KENDİNİ TEST EDİYOR”

Sağlıklı uyku sırasında kasların gevşeyerek dinlenirken tüm sistemlerin bir bilgisayar gibi kendini test etmekte ve fonksiyonlarını yeniden düzenlemekte olduğunu kaydeden Karadağ, “Bağırsak hareketlerimiz yavaşlamakta, karaciğer, böbrek gibi önemli organlarımız günlük streslerin etkisinden kurtulmak için fonksiyonlarını azaltmakta. Yapılan çalışmalarda derin uykuda, vücutta protein sentezinin, hücre mitozunun ve büyüme hormonu salgılanmasının arttığı, buna karşılık adrenalin ve kortikosteroidler gibi katabolik, yıkıcı hormonların salgısının azaldığı gösterilmiştir” diye konuştu.

"UYKUSUZLUK DEPRESYONA İTİYOR"

Uykuda solunum bozukluğu olan kişilerin sabah uyandıklarında yorgun kalkacağını kaydeden Karadağ, şöyle devam etti:

“Zaman içerisinde sabah baş ağrıları görülebilir. Beyin fonksiyonları berraklığını kaybetmeye başlar. Unutkanlık, isteksizlik, mutsuzluk, gerginlik ve kişilik değişiklikleri görülmeye başlar. Uykuda solunum bozukluğuna bağlı olarak gelişen depresyon, cinsel isteksizlik ve cinsel güçsüzlük önemli sosyal problemlere neden olmaktadır. Hipertansiyonu olan kişilerde uykuda solunum bozukluğuna bağlı gece ani tansiyon yükselmeleri ve buna bağlı beyindeki anevrizmalarda kanama ve felç tablosu gelişme riski çok artmaktadır” diye konuştu.

İhlas Haber Ajansı