Yumurtlama ve Bozuklukları Nasıl Oluşur?

gülümse_hayata

Üye
Üye
Katılım
Kas 9, 2010
Mesajlar
16,299
Tepkime Puanı
15
Puanları
0
Yaş
49
Yumurtlama nedir?

Yumurtlama, ortalama 28 günlük adet döngüsü içerisinde ortaya çıkan tamamen yumurtalıklarda büyüyüp olgunlaşan folikülün (yumurta kesesi) çatlaması ve içerisinden yumurtanın çıkması ile karakterize bir olaydır. Kadınlarda normal üreme fonksiyonu, her ay tekrarlayan foliküler gelişim, yumurtlama ve gebelik gerçekleştiği taktirde, embriyonun yerleşip gelişmesi için hazır hale gelmiş bir rahim gerektirir. Adet döngüsü ve dolayısıyla yumurtlama beyinden salgılanan hormonların düzenli koordinasyonu ile sağlanır. Normal koşullarda insan yumurtalıklarında her aybaşına tek bir yumurtlama ile sonuçlanan lider folikül (yumurtlama için seçilmiş yumurta) gelişimi olmaktadır.

Ergenlik dönemine gelen bir kız çocuğunun yumurtalıklarında yaklaşık 300-400 bin tane yumurta vardır. Ayda bir kez yumurtlama olduğunu düşünürsek yılda 12 adet yumurtlama olmasına karşın doğurganlık ortalama 14-44 yaşları arasında olmak üzere 30 yıl sürmektedir. Bu da demektir ki her ay bile tek yumurtanın seçimi için ortalama 1000 yumurta harcanmaktadır.

yumurtlama-300x215.jpg


Kadınlarda, yumurta gelişimi uzun bir süreçtir. Yumurtanın büyüyüp olgunlaşması ve döllenip gebelik oluşturabilecek hale gelebilmesi için yaklaşık 1 yıl gereklidir. Bu süreçte seçilmiş birçok yumurtadan her ay bir tanesi yumurtlama ve döllenme şansına ulaşır.

Adet kanamasının ilk günlerinden itibaren yaklaşık 20 adet folikül büyümeye başlar günler ilerledikçe içlerinden bir tanesi daha fazla büyüme gösterir ve ortalama adetin 14. Günü yaklaşık 2-2,5 cm büyüklüğüne ulaşır ve bu folikülün içinde bulunan yumurta da olgunlaşır. Beyinden salgılanan çatlatma hormonu ile de folikül çatlar ve içindeki olgun yumurta dışarı çıkar, böylece yumurtlama gerçekleşir. Bu yumurtanın ortalama 12-24 saat döllenmesi için süre vardır. Bu süre içinde spermle buluşabilen yumurta döllenerek gebeliği oluşturur.

Kadınlar yumurtlamayı hissedebilir mi?

Adet süresi ortalama 28 gün süren bir kadında ayın tam ortasında hafif ve kısa süreli kasık ağrısı hissedebilmektedir. Buna yumurtlama ağrısı denmektedir. Kadınların yaklaşık %20 si bunu hissetmektedir.

Yumurtlama sırasında folikül içindeki sıvıların karın boşluğuna dökülmesi nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Bazı kadınlarda ise oldukça şiddetli bir ağrı olmakta 6-8 saat sürebilmektedir ki buna “Mittelschmerz” denmektedir. Ayrıca yine yumurtlama zamanı bazı hanımlarda pembemsi hafif bir kanama da olabilmektedir.

Doktorlar yumurtlamayı nasıl tespit eder?

Yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediği, uygun günlerde bakılan progesteron hormonunun yüksekliği, idrar da LH hormonunun artışının saptanması, vücud ısısı takibi, rahim içi biopsisi ve ultrasonografi ile folikül gelişiminin takip edilmesi gibi çeşitli yöntemlerle tespit edilebilir. Kolay, ucuz ve güvenilir olması nedeni ile genellikle kanda progesteron analizi kullanılır. Ayrıca kadınların kendi kendilerine evde yapabilecekleri yumurtlama test kitleri ve gebe kalma ihtimalinin yükseldiği günleri belirlemede kullanılan basit testlerde mevcuttur.

Hekimlerin kullandığı en önemli yöntem ise ultrasonografi ile yumurtlama takibidir. Burada adetin ilk günlerinden itibaren yumurtalıklar ultrasonla dikkatli bir şekilde değerlendirilir. Yumurtalıklardan birinde oluşan folikül gelişimi belli aralıklarla yapılan seri ultrasonlarda izlenir. Bir folikülün 16-20 mm çapına ulaştıktan sonra kaybolduğunun gözlenmesi ve aynı zamanda karın içinde serbest sıvının saptanması yumurtlamanın kanıtı olarak kabul edilir.

Yumurtlama bozukluğu nedir?


Yumurtlama bozukluğu yukarıda anlatılan aylık adet döngüsü içerisinde gerçekleşen yumurtlamanın düzensiz olması ya da hiç olmamasıdır. Yani her ay yerine birkaç ayda bir yumurtlama gerçekleşmesi ya da adet görülmesine rağmen yumurtlamanın hiç olmaması ile karşımıza çıkabilmektedir. Bu durum beyinden salgılanan ve yumurtlamayı sağlayan hormonların yeterince salgılanmamasına bağlı olabileceği gibi yumurtalıklarda ki yumurta rezervlerinin azlığı ya da yokluğu durumlarında da olabilmektedir. Ayrıca bu iki durumun dışında yumurtalığın içinde yumurtlama düzeninin bozulması sonucu da ortaya çıkabilmektedir.

Yumurtlama bozukluğunun sebepleri nelerdir?

Yumurtlama bozukluğunun nedenleri arasında yumurta gelişimini sağlayan ve beyinden salgılanan hormonların doğuştan eksikliği, genetik ya da hiçbir neden olmaksızın yumurtalıklardaki yumurta sayısının ve kalitesinin erken yaşlarda çok azalması, doğal bir süreç olan menopozda yumurtalıklarda yumurtanın bitmesi gibi nedenler olabileceği gibi yumurtlama düzensizliğinin en sık nedenleri arasında polikistik over sendromu, böbreküstü bezlerindeki hormon üretimi bozuklukları, tiroid problemleri, hiperprolaktinemi (süthormonunun fazlalığı) bulunmaktadır. Ayrıca aşırı stres, aşırı spor ve aşırı zayıflama, aşırı obezite gibi durumlarda da yumurtlama ve adet düzeni bozulmaktadır.

Yumurtlama bozukluğunun uyarıcı belirtileri var mı?

Yumurtlama bozukluğunun hiçbir belirtisi olmayabileceği gibi, adet düzensizliği, adet kanamalarının aşırı olması veya az olması, polikistik over sendromunda tüylenme, kilo alımı, menopozda ateş basması, çarpıntı, sıkıntı, anksiyete gibi psikolojik belirtiler olabilmektedir. Ortalama menopoz yaşı 50 olmasına karşın, erken menopoz denen ve 35 yaşından önce ortaya çıkan menopoz hali de sıkça görülebilmektedir. Ayrıca yumurtlama düzensizliğine sebep olabilecek tiroid hastalıklarının aşırı terleme, zayıflama-şişmanlama, ellerde titreme, sıcak-soğuk tahammülsüzlüğü gibi belirtiler olabilmektedir. Yumurtlama bozukluğu sık olarakta gebe kalamama olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yumurtlama bozukluğu tedavi edilebilir mi?

Menopoz gibi yumurtalıklarda yumurta rezervlerinin tamamen bittiği durumlar haricindeki diğer nedenlere bağlı yumurtlama bozuklukları tedavi edilebilir. Yumurtalıklarda yumurta sayısı çok azalmış ya da tamamen bitmiş veya kalan yumurtaların kalitesi bozulmuş ise bu durumu tedavi edebilecek günümüzde pratik olarak uygulanabilen herhangi bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak, polikistik over sendromu ve diğer hormonal nedenlere bağlı yumurtlama bozuklukları yumurtlatma ilaçları ile tedavi edilebilmekte ve yumurtlama sağlanabilmektedir. Yumurtlama bozukluğuna neden olan tiroid hastalıkları gibi diğer sistem hastalıkları da tedavi edilerek yumurtlama bozukluklarının giderilmesi mümkündür. Stres ve yemek yeme bozukluklarına bağlı yumurtlama bozuklukları psikolojik tedavilerle düzeltilebilmektedir.

Yumurtalıklar neden iflas eder?

Yumurtalık iflasından kasıt, yumurtalıklarda yumurta rezervlerinin tükenmesi ve artık yumurtlamanın olmaması durumudur. En sık doğal neden olan menopoz ile birlikte ortaya çıkmaktadır. Menopoz ile birlikte her ay ortalama 1000 adet yumurtasını harcayan kadın tüm rezervlerini bitirmiş olur. Ancak 35 yaşından önce de erken menopoz olabilmektedir. Erken menopozun nedenleri arasında genetik hastalıklar, kromozomal hastalıklar, otoimmün hastalıklar, sigara sayılabilir. Ayrıca yumurtalıkların ameliyatla çıkarılması, radyoterapi, kemoterapi, yumurtalık kanserleri gibi sebeplerde yumurtalık fonksiyonlarının bitmesinin nedeni olabilmektedir.
 
Tekerlekli Sandalye
Üst