Şöyle bir döküman buldum. Baya bi ayrıntı verilmiş. Okumanızda fayda var.
Nasıl emekli olunur?
Mevcut sosyal güvenlik mevzuatına göre, yurtdışında işçi olarak çalışan Türkler, bulundukları ülkelerdeki sigortalılık süreleri kadar Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumu’na para yatırırlarsa, Türkiye’den de emekli olma hakkına sahip oluyorlar.
Gurbetçilerin herhangi bir işte çalışmayan eşleri de 25 yıllık süre için primlerini toptan yatırdıkları takdirde, Türkiye’den emekli aylığı almaya hak kazanıyorlar. <br />
Bir defalık alınan toplu paralarla sosyal güvenlik sisteminin açığını kısa sürelerle rahatlatmayı amaçlayan bu uygulamadan yararlanabilmek için geçmiş yıllarda yurda kesin dönüş şartı aranıyordu. Ancak önceki yıllarda Avrupa ülkelerinde emekli olan Türkler yurda dönerek emekli aylıklarını burada harcarken, artık durum tersine döndü.
Çocukları ve torunları Avrupa ülkelerinde kalan emekli gurbetçiler mecburen bu ülkelerde yaşamlarını sürdürmeye başladılar. Fakat, Almanya’da ortalama 1000 avro emekli aylığıyla geçinemeyen gurbetçiler, hem kendileri adına, hem de eşleri adına Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) toptan para yatırarak, Türkiye’den de emekli olma yoluna başvuruyorlar.
Dikkat ! Ayrıntılı ve Uzun bir yazıdır.Devamını okumayı unutmayınız!
Kesin dönüş şart değil
Gurbetçilerin Türkiye’de emekli olabilmeleri için daha önce kesin dönüş şartı aranıyordu. Ancak, son yıllarda gurbetçilerin bulundukları ülkelerde yaşamayı tercih etmeleri üzerine kesin dönüş şartı işlemez hale geldi. Türk yetkililer sosyal güvenlik sistemine taze para çekmek amacıyla 2005-2006 yıllarında Avrupa’da Türklerin yoğun yaşadığı kentlerde gurbetçilerle toplantılar yaparak, Türkiye’den emekli aylığı bağlatabilmeleri için yurda kesin dönüş yaptıklarına dair yazılı bir beyanname vermelerinin yeterli olacağını belirttiler. Bunun üzerine gurbetçilerin son iki yıldaki emeklilik başvurusunda inanılmaz bir artış oldu.
Fakat müfettişlerin kesin dönüş koşulunun yerine gelmiş olması için beyanname vermenin yeterli olmadığı yolunda rapor tutması üzerine 2007′nin temmuz ayında bir yönetmelik değişikliğine gidilerek, yurda kesin dönüş koşulu yumuşatıldı.
Buna göre, Türkiye’den emekli aylığı alan vatandaşlar yurtdışında yaşamaya devam edebilecekler fakat yılda bir kez, o ülkede herhangi bir işte çalışmadıklarına ilişkin resmi yazı getirecekler.
Emekli aylığı ihracı
Çifte emekliliğe imkân veren mevzuata göre, örneğin Almanya’da yaşayan ve hiçbir işte çalışmayan gurbetçi eşi ev hanımları SGK’ya günlük 3,5 dolar üzerinden 25 yıllık toplu prim ödemesi yapıyor. Yaklaşık 40 bin TL’yi bulan bu toplu ödemeye karşılık, ev kadını gurbetçilere 700 TL dolayında emekli aylığı bağlanıyor. Gurbetçi işçiler ise, Almanya’da sigortalı olarak çalıştıkları sürenin tamamı için toplu veya taksitler halinde prim ödemesi yaparak Türkiye’den emekli olabiliyorlar. Fakat Almanya’da emekliliği hakeden kişi zaten 60 yaşını aşmış olduğu için, Türkiye’de 5 bin 400 gün (15 yıl) üzerinden prim ödeyip ‘yaş haddinden’ emekli olabiliyor. Türkiye’deki mevzuat uyarınca bu kişilere her ne kadar 5 bin 400 gün üzerinden prim ödedilerse de 9 bin gün üzerinden emekli aylığı ödeniyor. Bu kişilere de aylık 680 TL dolayında emekli aylığı bağlanıyor.
Böylece Almanya sosyal güvenlik sisteminden aldığı emekli aylığı 1000 avro civarında (yaklaşık 1.750 TL) olan bir gurbetçi, Türkiye’den de kendisi ve eşi adına aldığı toplam yaklaşık 1.400 TL’yi ekleyince Almanya’da yaşamını rahatlıkla sürdürebilir hale geliyor. Gurbetçiler toptan yatırdıkları parayı yaklaşık 55-60 ayda (yani en fazla beş yılda) emekli aylığı olarak geri alıyor ve izleyen yıllarda kâra geçiyorlar.
Sosyal Güvenlik’e başvurular hızla arttı
Eski adıyla SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na son beş yılda toplam 211 bin 254 gurbetçi emekli aylığı bağlatmak için borçlanma başvurusunda bulundu. Bu başvuruların 20 bin 39′u 2005′te, 143 bin 449′u 2006′da, 33 bin 136′sı da 2007′nin ilk altı aylık döneminde yapıldı. 2007 yılı rakamlarına, sayıları 50 bin dolayında olduğu tahmin edilen gurbetçi ev kadınlarının yaptığı başvurular dahil değil. Parasını peşin yatıran 64 bin 502 gurbetçi son beş yıl içerisinde Türkiye’den emekli olma hakkı kazandı. Gurbetçilerden 22 bin 478′i 2007′de, 30 bin 870′i 2006′da, 6 bin 659′u 2005′te, 4 bin 467′si 2004′te ve 28′i de 2003′te emekliliğe hak kazandı. Geçmiş yıllarda ise Türk işçileri, hatırı sayılır döviz gönderdiler. 1997-2000 yıllarında gurbetçi işçiler Türkiye’ye yılda 4 milyar dolarla 5.3 milyar dolar arasında para gönderirken, 2003′te bu rakam 729 milyon dolara kadar geriledi. 2007′de ise işçi dövizleri 1.2 milyar dolarda kaldı.
Gurbetçilere Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ayda ortalama 45 milyon TL, yılda ise 542 milyon TL aylık ödeniyor. Yurtdışında yaşamayı sürdüren emekli gurbetçiler aylıklarını bu ülkelerde harcadıkları için, Türkiye sosyal güvenlik sistemi Avrupa ülkelerine şu an her yıl yarım milyar TL kaynak aktarmış oluyor. Yurda kesin dönüş şartı temmuz ayında yumuşatıldığı için geri kalan 146 bin 752 kişinin de ödemelerini tamamlayarak emekli olmasıyla Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminden Avrupa ülkelerine aktarılacak yıllık kaynak miktarı 1,5 milyar TL’yi aşacak.
Yeni sistemde zorlaşacak
TBMM Plan Bütçe Alt Komisyonu’nda kabul edilen ve önümüzdeki günlerde üst komisyonda görüşülecek olan yeni sosyal güvenlik yasa tasarısıyla gurbetçi işçilere ve ev kadını eşlerine yine Türkiye’den emekli olma hakkı tanınacak. Ancak bu kez borçlandıkları süre için günlük 3.5 dolar üzerinden aylık 125 TL yerine, asgari ücretin yüzde 32′si tutarında, yani 195 TL prim ödeyecekler. Daha önce Türkiye’den emeklilik başvurusunda bulunmuş olup şu an değerlendirmesi devam edenlerden ise ödemeleri gereken tutar bildirilmiş kişiler mevcut sisteme göre emekli aylığına hak kazanacaklar.
Gurbetçilere çifte emeklilik formülü
Gurbetcilere cifte emeklilik…. Türkiye’de emekli olabilmek için temelli gelmek gerekiyor mu? Daha az prim ödeyerek yüksek maaş almak mümkün mü? Türkiye’de erken emekliliğe nasıl hak kazanılabilir? Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel anlattı Binlerce gurbetçi için hem yurtdışında, hem de Türkiye’de emekli olma imkanı var. Ancak pek çok gurbetçi böyle bir imkanın farkında değil ve ne yapması gerektiğini bilmiyor.Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Ali Tezel, bu konudaki boşluğu görerek Almanya’nın Köln kentinde 2-3 Ocak’ta gurbetçilerle buluşuyor.
Tezel, emeklilik ve yurtdışı borçlanması konusunda iki gün sürecek bir eğitim ve danışmanlık programıyla Almanya’da yaşayan Türk vatandaşlarını bilgilendirecek.
2008 yılında sadece İstanbul’da 16 bin kişinin yurtdışı borçlanması için müracat ettiğini belirten Tezel, bu rakamın en az 5-6 katının Almanya’da olduğunu söyledi.
Almanya’ya gitmeden önce Tezel şöyle konuştu: "Avrupa’daki ekonomik sıkıntılar nedeniyle özellikle Almanya’da çalışan vatandaşlarımız yurtdışı borçlanmasına daha çok itibar etmeye başladılar.
Aslında geçmiş yıllarda da böyle hakları vardı ama burada alınan aylık gelir genelde 600 liradan başlayıp 1000-1200 liraya gidiyordu. Onlar için çok önemli rakam gibi görülmüyordu.Ama artık Avrupa’da da para kazanmak o kadar kolay olmadığı için Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımız yurtdışı borçlanmasını öğrenmek ve yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’den emekli olmak istiyorlar.
AZ PRİM ÖDEYEREK DAHA ÇOK MAAŞ MÜMKÜN MÜ
1 Ekim 2008′den itibaren yurtdışı borçlanmasıyla prim ödeyenler 4B’li yani Bağ-Kur’lu sayılıyor. Ancak 4B’li sayılanlar, emeklilik hakkı kazanabilmek için 9 bin gün prim ödemek zorunda; üstelik daha az maaş alıyor
Tezel’in bu konuda yurtdışında çalışanlara bir tavsiyesi var.Türkiye’ye gelin birkaç gün SSK’lı olarak çalışın. Böylece daha az prim ödeyerek daha fazla maaş alın.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Tezel ile konuyla ilgili şu bilgileri verdi:;Yurtdışında çalışan vatandaşlarımız bilgi eksikliği sebebiyle hatalar yapıp daha sonra milyarlarca lira para ödemekle karşı karşıya kaldıkları gibi doğru işlem de yapamıyorlar.
Mesela, az para ödeyip çok maaş alma imkanlarını kullanamıyorlar. Sadece 2008 yılı içinde İstanbul İhtiyarlık Sigorta Müdürlüğü’ne yaklaşık 16-17 bin kişi yurtdışı borçlanması için müracaat etmiş ve emekli olmuş.
Böyle bir hakkı olduğunu bilmeyen en az bunun 5-6 katı Almanya’da var. Biz hem bunlara haklarını öğretmek, hem de yurtdışı borçlanmasında doğru insanlardan doğru bilgileri almalarını temin etmek istiyoruz.
Çünkü birçoğu bu konuda dolandırıcı diyebileceğimiz, gurbetçi vatandaşlarımızın iyi niyetlerinden yararlanarak onların paralarını ellerinden almaya çalışan insanlar da var.
Onların eline düşmelerini engellemek istiyoruz. Ayaklarına kadar gidip onlara yurtdışı borçlanmasının her şeyini anlatıp daha sonra isteyen varsa, herbirine tek tek danışmanlık yaparak haklarını en iyi şekilde nasıl kullanacaklarını öğreteceğiz; amacımız bu.
KESİN DÖNÜŞ YAPMAK ‘EŞYANI TOPLA GEL’ DEĞİL
Yurtdışı borçlanması yapmakla yurtdışı borçlanmasıyla emekli olmak iki farklı olay. Birbirine karıştırılmaması gerekiyor. Birçoğu bunu karıştırıyor.
Yurtdışı borçlanması yapmak için yurda kesin dönüş yapmak gerekmiyor. Almanya’dayken bile borçlanma müracatı yapıp paralarını ödeme imkanları var.
Öte yandan yurtdışı borçlanmasıyla emekli olmak için yurda kesin dönüş yapmış olmak gerekiyor. Ama herkesin yanlış bildiği birşey bu yurda kesin dönüş demek, "oradan eşyalarını kamyona yükle Türkiye’ye gel bir daha da Almanya’nın yüzünü görme" değil.Yine Almanya’da ikamet edebilirler ama 3 şeyi yapmayacaklar: 1. Yurtdışında çalışmayacaklar 2. Yurtdışından işsizlik parası almayacaklar 3. Yurtdışında ikamete dayalı sosyal yardım almayacaklar. Bu üçü gerçekleşirse yurda kesin dönüş yapmış sayılıyor ve emekli olabiliyorlar.
YÜKSEK PRİM ÖDEMEK YÜKSEK MAAŞ DEMEK DEĞİL
Yurtdışı borçlanmasında 2. olay para konusu. Herhangi bir vatandaş 1 Ekim 2008 gününden sonra yurtışı borçlanma sisteminde yapılan değişiklikle asgari ücretle, asgari ücretin 6.5 katı arasında değişen bir rakamdan dilediğini seçip ödeme hakkına sahip.
Burada 6.5 kat fark var. Ama 1 ödemekle 6.5 kat ödemek arasındaki maaş farkı ise sadece bire bir olabilir. Yani 1000 TL yerine 6500 TL ödeyen birisi ;ben buradan 6.5 kat maaş alacağım; diye beklemesin.
Hata ediyor, çok yüksek paralar ödüyorlar ama hayal kırıklığına uğruyorlar ve bekledikleri paranın ancak beşte biri kadar para alıyorlar.En doğru parayı ödeyerek en yüksek maaşı almaları için birkaç yöntem var. Bu yöntemleri kendilerine anlatacağız.
BAĞ-KUR’DAN KURTULMAK İÇİN BİRKAÇ GÜN SSK’LI ÇALIŞIN
Yurtdışı borçlanmasıyla ilgili şöyle bir değişiklik daha var. Eskiden Türkiye’de yurtdışı borçlanması için ödedikleri prim, SSK’ya yeni adıyla 4A’ya sayılıyordu. Sistem şimdi değişti.Türkiye’de hiç çalışması yoksa ve borçlanma yapıyorsa bir kişinin ödediği primler Bağ-Kur’a yani 4B’ye sayılıyor. Bağ-Kur’dan emekli olmak SSK’dan emekli olmaya göre daha uzun ve daha düşük maaşı içeriyor.Ama bundan kurtulmanın yolu da var. Türkiye’ye gelip birkaç gün SSK’lı olarak çalışıp sonra yurtdışı borçlanması yaparlarsa o zaman Bağ-Kur’dan kurtulup SSK dan daha düşük ücret ödeyerek daha yüksek maaş alarak emekli olma hakkını elde edebilecekler
YURTDIŞI BORÇLANMASIYLA EMEKLİ OLANLAR ÇALIŞAMAZ
İster Türkiye’de olsun ister başka bir ülkede yurtdışı borçlanmasıyla emekli olan birisi -ki yurtdışı borçlanması numarası 4 ile başlar- emeklilik numarası 4 ile başlayanlar dünyanın hiçbir yerinde çalışamaz, vergi mükellefi ve şirket ortağı olamazlar.Şayet olurlarsa yurtdışı borçlanmasından dolayı aldıkları emekli maaşı kesilir. Vergi mükelleflikleri, şirket ortaklıkları, sigortalılıklarını sonladırırlarsa yeniden talepte bulunmak şartıyla emekli aylıkları tekrar bağlanır
Gurbetçilere emeklilik müjdesi
Anayasa Mahkemesi, yurtdışından kesin dönüş yapmayan ve çalıştıkları ülkede sosyal güvenlik imkanlarından yararlanmaya devam eden vatandaşlara Türkiye`de emekli olabilme yolunu açtı. Anayasa Mahkemesi, gurbetçilerin yurtdışında çalıştıkları süreleri borçlanarak Türkiye`de emekli olabilmelerini düzenleyen 3201 sayılı yasada yer alan `kesin dönüş` zorunluluğunu kaldırdı. Bundan böyle yurtdışında yaşayan vatandaşlar, kesin dönüş yapmadan da Türkiye`de çalıştıkları sürenin üzerine, yurtdışında çalıştıkları süreleri borçlanarak emekli olabilecekler. 22 Mayıs 1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı yasa yurtdışında çalışan Türk vatandaşlarının, yurtdışında geçen çalışma sürelerini sosyal güvenlikleri bakımından Türkiye`de değerlendirmelerini `kesin dönüş` şartına bağlıyordu. Yüksek Mahkeme, bu şartı, Halil Küçüktaş isimli vatandaşın defi yoluyla itirazı üzerine kaldırdı. Halil Küçüktaş, 3 Ağustos 1991`de gerekli evrakları SSK`ya sundu. Türkiye`de daha önce çalıştığı sürelerin üzerine Almanya`daki çalışma sürelerinin karşığında da 4 bin 433 doları kuruma ödedi ve emekliliğini istedi. Talebi 8 Aralık 1992`de kabul edilen ve emekli edilen Küçüktaş`ın, bir süre sonra kesin dönüş şartını taşımadığının anlaşılması üzerine SSK, Küçüktaş`ın emeklilik hakkını 26 Mayıs 1995 tarihinde iptal etti. O güne kadar yaptığı ödemeleri de faiziyle Küçüktaş`tan geri istedi. 7 yıllık hukuk mücadelesi Bunun üzerine Halil Küçüktaş, avukatları Taner Ürkmez ve İlhan Öztürk aracılığı ile İş Mahkemesi`nden defi yoluyla Anayasa Mahkemesi`ne gitmesi talebini tekrarladı. Bu defa talebi kabul eden mahkeme, konuyu 5 Temmuz 2000`de Anayasa Mahkemesi`ne götürdü. Yüksek Mahkeme, 12 Aralık 2002`de, 3201 sayılı yasanın `yurtdışından kesin dönüşü` içeren hükmünü iptal etti. Kartal 1. İş Mahkemesi de 16 Eylül 2003 tarihinde verdiği kararla, Küçüktaş`ın emekli edilmesi ve bütün haklarının iadesini isteyerek, ilk uygulamayı başlattı. Binlerce gurbetçiye emsal olacak İş Mahkemesi`nin Halil Küçüktaş`ın Almanya`da bir süre sigortalı bir işte çalıştığı, bir süre de işsizlik yardımı aldığı halde, Türkiye`de de emekli olabileceğine karar vermesi, aynı durumdaki binlerce gurbetçi için emsal teşkil edecek. Küçüktaş`ın durumunda olan vatandaşlar kararı emsal göstererek, dava açıp haklarının iadesini isteyebilecekler. İptal kararıyla ne değişti? Anayasa Mahkemesi`nin bu kararı ile yasanın `borçlanmaya` ilişkin 3. maddesindeki `kesin dönüş` şartı iptale konu olurken, `aylık bağlamaya` ilişkin 6. maddedeki şart, varlığını koruyor. Buna göre: Yurtdışında çalışan vatandaşlar, kesin dönüş yapmaları halinde hem çalıştıkları ülkelerde çalışarak geçirdikleri süreleri borçlanabiliyor, hem de emekli aylığı bağlatabiliyorlar. Kesin dönüş yapmamaları halinde ise, yurtdışı çalışma sürelerini borçlanıp, aylık bağlatabilmelerine rağmen ödeme başlamıyor. Ödemenin başlayabilmesi için kesin dönüş yapmaları gerekiyor. Borçlanma yaptıktan sonra yurtdışı ile iş veya sigorta ilişkilerinin devam etmesi halinde, işçiler emekli olma haklarını korumak şartıyla, kesin dönüş yapıncaya kadar işlemler askıya alınıyor. Kesin dönüş ile işlemler kaldığı yerden devam ediyor. Türkiye`de emekli olduktan sonra yeniden yurtdışına çıkış yapılır ve burada çalışılırsa, aylık ödemesi durdurulur, Türkiye`ye kesin dönüşle birlikte aylık ödemesine yeniden başlanır; bu durumda vatandaş, isterse eski miktar üzerinden aylık almaya devam eder, isterse çalıştığı ek süreleri borçlanarak, maaşında artış sağlayabilir.
sgk | bağkur | emekli sandığı | sgk danışmanlık | bağkur danışmanlık | emekli sandığı danışmanlık
+90 312 431 33 35
