- Katılım
- Kas 9, 2010
- Mesajlar
- 16,299
- Tepkime Puanı
- 13
- Puanları
- 0
- Yaş
- 49
Akar su yataklarına enine yerleştirilmiş her türlü yapay engel.
Sulama amacıyla kurulan ilk barajlardan sonra suyla çalışan makinelerle yada değirmenlerle ırmak sularının enerjisinden yararlanmaya başlanmış. Akarsu ulaşımının gelişmesi, ırmaklar üzerinde düzenleme barajlarının kurulmasına yol açmış ve her baraja bir yada bir çok alavere havuzu eklenmiştir. XX. yy. da ırmakların, çayların ve gelgit olaylarının potansiyel enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmeye yönelik çok sayıda hidroelektik baraj yapılmıştır.
Barajlar kurulan engelin bütünüyle hareketsz yada belli bir ölçüde hareketli olmasına göre 2 ye ayrılmıştır. Sabit baraj
( yada sabit bağlama) hareketli baraj ( yada hareketli bağlama) yüksek ve orta vadilerde sabit barajlar, gölcük yada baraj gölü ( gölet de denir) büyük hacimli depolar yada alavere havuzu adı verilen daha küçük hacimli depolar oluşturmaya yarar. Ovalarda genellikle hem enerji üretimine hemde ulaşım kanallarını derinleştirmeye yarayan barajlar kurulur.
SABİT BARAJLAR
Eskiden taştan örme bir duvardan oluşan bu barajlar , günümüzde beton, taş dolgu yada toprak dolgu yapılar halinde kurulmaktadır. Çeşitli tipleri olan beton barajlar çeşitli sınıflara ayrılır.
AĞIRLIK BARAJLARI
Suyun basıncını yalnızca kütleleriyle karşılarlar ve temelleri ile yükseklikleri aşağı yukarı aynı boyuttadır.
KEMER BARAJLAR
Suyun itme gücüne biçimleriyle direnip bu gücü vadinin iki yamacına iletirler. Dolayısıyla derinliklerine göre dar olan vadiler için elverişlidirler. Dayanma noktaları sağlam olduğunda en güvenli barajlar sayılırlar.
PAYANDALI BARAJLAR
Bir vadi kemer baraj kurulamayacak kadar geniş olursa kurulan düzenli aralıklarla yerleştirilmiş payandalara dayanan geçirimsiz bir perdeye genellikle , ırmağın akış yönünde büyük eğim verilir. Böylece suyun itme gücü barajın toprağa oturmasını sağlar. Bu bakımdan yapının hafifliği tuttuğu suyun ağırlığıyla dengelidir.
KAYA DOLGU BARAJLAR
Yapı malzemeleri betonla bağlanmamış ağırlık barajlarıdır. Bu bakımdan geçirimsiz değillerdir ve suya dokunma yüzeylerinde geçirimsiz bir örtü bulunması gerekir. Günümüzde söz konusu örtü bitümlü ürünlerde oluşturulur. Kaya dolgu barajlar yer sarsıntılarına oldukca dayanıklı oldukları için baraj alt kesiminin genişliği yüksekliğin üç katını bulur.
TOPRAK BARAJLAR
Gerektiğince nemlendirilerek sıkıştırılmış killi topraktan yapılmış çok kalın birer setten oluşurlar. Yüksekliğin 100 m olmasına karşılık alt kesimin genişliği 800 m dir. Bu tür yapılar dayanma kayaçları kalın ve alüvyon tabakasıyla örtülü olan yöreler için uygundur. Yeter
Sulama amacıyla kurulan ilk barajlardan sonra suyla çalışan makinelerle yada değirmenlerle ırmak sularının enerjisinden yararlanmaya başlanmış. Akarsu ulaşımının gelişmesi, ırmaklar üzerinde düzenleme barajlarının kurulmasına yol açmış ve her baraja bir yada bir çok alavere havuzu eklenmiştir. XX. yy. da ırmakların, çayların ve gelgit olaylarının potansiyel enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmeye yönelik çok sayıda hidroelektik baraj yapılmıştır.
Barajlar kurulan engelin bütünüyle hareketsz yada belli bir ölçüde hareketli olmasına göre 2 ye ayrılmıştır. Sabit baraj
( yada sabit bağlama) hareketli baraj ( yada hareketli bağlama) yüksek ve orta vadilerde sabit barajlar, gölcük yada baraj gölü ( gölet de denir) büyük hacimli depolar yada alavere havuzu adı verilen daha küçük hacimli depolar oluşturmaya yarar. Ovalarda genellikle hem enerji üretimine hemde ulaşım kanallarını derinleştirmeye yarayan barajlar kurulur.
SABİT BARAJLAR
Eskiden taştan örme bir duvardan oluşan bu barajlar , günümüzde beton, taş dolgu yada toprak dolgu yapılar halinde kurulmaktadır. Çeşitli tipleri olan beton barajlar çeşitli sınıflara ayrılır.
AĞIRLIK BARAJLARI
Suyun basıncını yalnızca kütleleriyle karşılarlar ve temelleri ile yükseklikleri aşağı yukarı aynı boyuttadır.
KEMER BARAJLAR
Suyun itme gücüne biçimleriyle direnip bu gücü vadinin iki yamacına iletirler. Dolayısıyla derinliklerine göre dar olan vadiler için elverişlidirler. Dayanma noktaları sağlam olduğunda en güvenli barajlar sayılırlar.
PAYANDALI BARAJLAR
Bir vadi kemer baraj kurulamayacak kadar geniş olursa kurulan düzenli aralıklarla yerleştirilmiş payandalara dayanan geçirimsiz bir perdeye genellikle , ırmağın akış yönünde büyük eğim verilir. Böylece suyun itme gücü barajın toprağa oturmasını sağlar. Bu bakımdan yapının hafifliği tuttuğu suyun ağırlığıyla dengelidir.
KAYA DOLGU BARAJLAR
Yapı malzemeleri betonla bağlanmamış ağırlık barajlarıdır. Bu bakımdan geçirimsiz değillerdir ve suya dokunma yüzeylerinde geçirimsiz bir örtü bulunması gerekir. Günümüzde söz konusu örtü bitümlü ürünlerde oluşturulur. Kaya dolgu barajlar yer sarsıntılarına oldukca dayanıklı oldukları için baraj alt kesiminin genişliği yüksekliğin üç katını bulur.
TOPRAK BARAJLAR
Gerektiğince nemlendirilerek sıkıştırılmış killi topraktan yapılmış çok kalın birer setten oluşurlar. Yüksekliğin 100 m olmasına karşılık alt kesimin genişliği 800 m dir. Bu tür yapılar dayanma kayaçları kalın ve alüvyon tabakasıyla örtülü olan yöreler için uygundur. Yeter
