Çocuklarda Çölyak Hastalığı

Bir sindirim hastalığı olarakta bilinen Çölyak hastalığından bahsedeceğiz. Özellikle çocuklarda nasıl belirtiler verir nasıl teşhis edilir aynı zamanda çölyak hastalığını tetikleyen diğer hastalıklar hakkında bilgilerin yer aldığı yazımızı sizlere sunuyoruz.





Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi yiyeceklerde bulunan bir protein olan glutene karşı allerjik reaksiyon gelişmesinden dolayı görülen bir sindirim hastalığıdır. Çölyak hastalığı nedeniyle ince bağırsaktan normal büyüme ve gelişme için gerekli olan besin maddeleri emilemez. Ailesinde bu hastalık bulunan çocuklarda bu bozukluğun görülme riski daha yüksektir.

Çölyak hastalığına neden olabilen diğer hastalıklar

Çölyak hastalığı bazı hastalıklar ile birlikte görülebilir ya da bazı hastalıklar çölyak hastalığı gelişimini tetikleyebilir.

Otoiimün hastalıklar
Tip 1 diyabetis mellitus
Otoimmün tiroidit
Jüvenil romatoid artrit
Berger hastalığı (IgA nefropatisi)
Otoimmün karaciğer hastalıkları
Atrofik gastrit
Addison hastalığı
Vitiligo
Down sendromu
Turner sendromu
Williams sendromu
Selektif Iga eksikliği
Akdeniz ateşi hastalığı (FMF) gibi hastalıklarda da çölyak hastalığı görülebilir ya da bu hastalıklar çölyak hastalığı gelişmine yol açabilir.

Çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri

Çölyak hastalığı belirtileri çocuk gluten içeren besinler ile beslenmeye başladığında ortaya çıkar.

Çocuk solgun ve halsiz görünümlüdür
İştah kaybı ve soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlara yatkınlık söz konusudur.
Çocuğun karnı şiş olabilir ve aşırı gaz nedeniyle karın ağrısı görülebilir.
İshal tablosu ciddi olabilir ve büyük miktarda açık renkli, yağlı ve kötü kokulu dışkılama olabilir.
Besin maddelerinin emilememesi nedeniyle çocukta kilo kaybı, demir eksikliği anemisi, vitamin eksikliği ve büyüme geriliği vardır.
İshal dehidratasyona (sıvı kaybına) ve ciddi hastalık haline sebep olabilir.
Çocukta gastrointestinal sistem dışı (pubertenin gecikmesi, boy kısalığı, kızlarda adet görmeme, kırıkların oluşması, saç dökülmesi, dermatit, huzursuz davranış değişiklikleri, serebellar ataksi, nöropati, karaciğer enzimlerinde yükseklik gibi) belirtiler de görülebilir.
Çocuk gluten içeren besinleri tükettiği sürece çölyak hastalığının belirtileri de devam edebilir.

Çocuklarda çölyak hastalığı teşhisi

Çocukta çölyak hastalığı belirtileri varsa çocuk doktoru kan ve dışkı tahlilleri ister. Hastalığın teşhisini doğrulamak için endoskopik yöntem ile bağırsak biyopsisi alınabilir. Son yıllarda biyopsi yapılmadan diyet uygulanması önerilmez.

Hastalık teşhis edildikten sonra doktor çocuğun gluten içeren besinler alımına ara vermesini ister ve gluten içermeyen bu diyetten sonra belirtilerde gerilme oluyor ve gluten içeren besinler tüketilmeye başlandığında belirtiler şiddetleniyor ise hastalığın kesin tanısı konulur. Hastalığın teşhisinde genetik testler de önemlidir.

Çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi

Çölyak hastalığında tek tedavi yöntemi hastanın yaşamı süresince glutenli besinlerden kaçınmasıdır. Gluten birçok çok yiyecek maddesinde bulunduğu için bir diyetisyen yardımıyla çocuğun diyetinin düzenlenmesi gerekir.

Gluten içermeyen maddelerle beslenmek önemlidir. Gluten içermeyen bir diyet programını uygulamaya başladıktan birkaç hafta sonra çocuğun şikayetlerinin düzelmesi beklenir. Hasta tedavi başladıktan sonra düzenli olarak takip edilir.

Çölyak Hastalığı Diyeti

Çölyak Hastalığı Diyeti, Çölyak Genel tanımı ile glüten içeren bir takım besinlere karşı vücudun hassasiyet göstermesi ve bağışıklık sistemini etkilemesi olarak tanımlanabilir. Çölyak hastalığı olan kişilerin glüten içermeyen besinler tüketmeleri ve beslenme düzenine önem vererek hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durmalıdır. Aksi takdirde çok sinsi ilerleyen bu hastalığın bir çok sıkıntıları da beraberinde getirir. Genel itibari ile bu hastalığın belirtileri, demir eksikliğine bağlı olarak (anemi) kansızlık, ishal, kilo kaybı yada kilo alımı, şişlik, karın ağrısı, gaz ve halsizlik gibi rahatsızlıklardır. Bağırsakları çok olumsuz etkileyen bu hastalığın tedavisi bağırsakları faydalı olan besinler ile çalıştırmaktır. Beslenme düzenine dikkat edilmediği sürece nörolojik belirtiler de göstermektedir.

Çölyak Hastalığı Diyeti:
Diyette mutlaka glüten içermeyen besinler tercih edilmelidir. Buğday ve tahıl unu ile yapılan her türlü ekmek ve hamur işinden uzak durmalıdır. Ayrıca irmik ve nişastanın girdiği her türlü yemek ve tatlıdan da uzak durmalıdır. Kuru yemiş tüketmelidirler. Ancak paket içinde hazır işlenmiş kuru yemişler faydadan çok zarar verir. İşlenmiş etlerden (salam, sosis, sucuk, pastırma gibi) gıdalardan uzak durun. Ayrıca hazır ve konserve balıklarda da koruyu madde içerdiğinden zarar verir. Fast food beslenme tarzından uzak durulmalı ve çok doğal beslenilmelidir. Daha çok tahıllara ve ev yapımı yoğurtlara ağırlık verilmesi gerekir





Çölyak Hastalığı Diyet Listesi

Kahvaltı İçin: Bol ve sınırsız yeşillik, çiğ badem, kabuklu fıstık, kabuklu ceviz, çiğ ve işlenmemiş badem, kabuklu yer fıstığı, doğal ev yapımı tahin ve pekmez ve doğal ev yapımı yoğurt ( kek veya ekmek olmasını isteyenler, glüten içermeyen undan yada saf mısır unundan oluşan hamur işi tüketebilir.)

Ara Öğün İçin: Glüten içermeyen unlardan hazırlanan hamur işi veya kek hazırlayabilirsiniz. İşlenmemiş kabuklu olan kuru yemiş tüketebilirsiniz. Ayrıca ev yoğurdu veya ev yapımı ayranda içebilirsiniz. Mevsimine uygun olarak bir adet meyve.

Öğle Yemeği İçin: Etsiz sebze türü yemekler, bol yeşillikten oluşan salata, şehriye olmadan yapılan pirinç pilavı ( kesinlikle bulgurdan uzak durulmalı) ev yapımı yoğurt ve ev yapımı yoğurttan yapılacak olan cacık veya ayranda olabilir.

Ara Öğün Olarak: Bir adet mevsimine göre meyve, işlenmemiş bir avuç kuru yemiş ve bol bol su tüketilmelidir.

Akşam Yemeği İçin: Izgara et, balık yada tavuk (et tüketmek istemeyenler etsiz sebze yemeği ile değiştirebilirler.) sınırsız yeşillikten oluşan salata, ev yapımı yoğurt yada ev yapımı yoğurttan hazırlanan ayran yada cacık, şehriye olmadan hazırlanan pirinç pilavı, mercimek yada sebzelerden oluşan çorba ve bol bol su tüketin.